| ئېيتقىنا، شۇلاردىن ساقمۇ سەن ئاغزىم
ئالدىمغا كەلدى ، دەپ يەۋەرمە ، ئاغزىمغا كەلدى ، دەپ دەۋەرمە .
---خەلق ماقالى
كىملەرنى رەنجىتتىڭ ئۆمرۈڭدە ،ئاغزىم ، كىملەرنىڭ قەۋمىگە قاتتىڭ سەن مېنى ؟ كىملەرنى دورىدىڭ ،ئۇستازىڭ ھەم كىم ، كىملەرنىڭ يېنىغا تارتتىڭ سەن مېنى ؟
بارچىدىن ئېغىزدا ئېۋەن كۆپ دەيدۇ ، بارمىدۇر سېنىڭمۇ ئەيىبىڭ شۇنداق ؟ بىر سەھۋەن سەزگەندەك بولمىسام سەندىن ، سوئاللار قويامدىم مەن ساڭا مۇنداق ؟
ناخشىلار ئېيتقىنىڭ ئەيىبىڭ ئەمەس ، يوق بىراق،سېنىڭمۇ تاللاپ ئېيتقىنىڭ . ئېيتقىنا ، كىمنىدۇر كۆيدۈرگىن دېسە ، بارمىدۇر سېنىڭمۇ ئوتۇن يىغقىنىڭ ؟
غەيۋەتنى ئېغىزنىڭ ئىجادى دېسەم ، « كوت - كوت » مۇ شۇنىڭغا كەشپىيات ئىكەن . شۇلاردا بارمۇ سەن؟ ئېيتقىنا ئاغزىم، « گۈل » دېسەم قانداقچە بوپقالدىڭ « تىكەن »؟
لاپ ئۇرغان ئادەمنىڭ ئاغزى بوپقالساڭ ، ئۆلسەممۇ بېسىلماس كەينىمدىن گەپ -سۆز . ماختانچاق ئاتىلىپ قالسام مىڭ ئۆلەي ، بارمىكىن دۇنيادا ئۇنىڭدەك سەت سۆز ؟
ئېغىزلار سۆزلەشكە يارالغان بىلەن ، ئەقىلنىڭ بۇرچىدۇر سۆزلەتمەك بايقاپ . ئېغىزلار ئۇلۇغدۇر ،لېكىن ئانىلار تۇرالماس ھەر كۈنى ئاق سۈتتە چايقاپ .
ئۆتىدۇ بىر ئۆمۈر مىدىرلاپ ئۇلار ، بولماق تەس ئەلۋەتتە نوقساندىن يىراق . كەچۈرۈپ بولامدۇ سەۋەنگە ھەيدەپ ، ئېغىزلار ئايلانسا رەزىلگە بىراق ؟
گەپ توشۇپ يۈرمەكمۇ ئېغىزغا گۇناھ ، زۇغۇيلۇق چۈنكى دەل پەسكەشنىڭ ئىشى . كۆرۈنگەن كۆچەتنى كۆرىدۇ غاجاپ ، ئۆچكىنى دورىسا ئادەمنىڭ چىشى .
ئېغىزدىن چىقمىسا ، چىقىدۇ نەدىن ، ياماننىڭ پىتنىسى ئارىنى بۇزغان ؟ ئېيتقىنا ،ئۆسەكتە نەدە ياخشىلىق ، غەيۋەتلەر بالادىن كىمنى قۇتقۇزغان ؟
قۇتراتقۇ تىللارنىڭ ئىشى بولدىغۇ ، دوستلارنى دۈشمەنگە ئايلاندۇرغانمۇ . شۇلارغۇ ئۆستەڭگە ئەگىزلەر قوشۇپ ، ۋىجدان ۋە نومۇسنى يەرگە ئۇرغانمۇ
بولمىغان ئەزەلدىن بىر نېنى ئىككى ، ئېغىزنى مەيلىگە قويۇپ بەرگەننىڭ . قۇشقاچلار چۇۋۇلداپ ،ئېتىزلىقىدىن ، كەتكەيمۇ كۈنبويى تېرىق تەرگەننىڭ .
بالارخور ئېغىزلار ئوخشار شۇلارغا ، سۆز-چۆچەك بېسىلماس مەھەللىسىدە . ئاغزىدىن چىققىنى يالغان، يا بوھتان ، قىلىدۇ « بوۋاقنى » سۆزلەپ « رېسىدە ».
تۆكۈلدى شۇلاردىن يالغان ۋەدىلەر ، ئالدىنىپ قانچىلار قالدى ھەسرەتتە . « قويمىچى » دىگەننى بىلەرسەن بەلكىم ، ئوبدانمۇ ئالدىنىپ ئۆلسە ئەل دەردتە ؟
شۇنداقمۇ ئېغىزلار كەلگەن جاھان بۇ ، كەتكۈچە سۆزلەيدۇ بىر ئۆزى ئۈچۈن . ئىپار دەپ ماختايدۇ چاچقانلىرىنى ، ئاغزىدىن چىققىنى قىغ ياكى تۈتۈن .
لاپ ئۇرۇپ يۈرىدۇ ئۇزاقتىن بېرى ، نەدە بار لاپچىنىڭ ئادىمىيلىكى ؟ جىمىنى يامان دەپ يۈرىدۇ ئۇلار ، ياخشىدا يوق ئىمىش ئۆزىنىڭ چېكى .
ئەلبومى توشۇپتۇ ماختىنىش بىلەن ، ئالەمدە ئۇ كەبى بىر دانا يوقتەك . شەرمەندە تارىختۇر ئۇلارنىڭ ئىزى ، نەگىدۇر بىھۇدە ئېتىلغان ئوقتەك .
كاپىلداپ يۈرگەننى ياقتۇرماس ھېچكىم ، ئەقىللىق سانالدى كەم سۆز ئېغىزلار . ۋالاقلاپ يۈرگىنى ئازدەك ، ۋاي توۋا ، قارسىلداپ تۇرىدۇ يەنە سېغىزلار .
تىلىدىن كەتكەنلەر ئاز ئەمەس، ئاغزىم ، تىزگىنسىز تالاي تىل چىققانغۇ باشقا . بى ھاجەت سۆزلەشنىڭ پۇشايمانلىرى ، قويمىغان كىملەرنى قاچان كۆز ياشقا ؟
لەۋلەرنى <ئېغىزنىڭ قاپقىقى دەيدۇ ، ۋە لېكىن شەيتانغا ئۇمۇ بىر شورا . تۇرالماس پەرىشتە كۈندە گۈزەتتە ، شۇڭلاشقا باغلاردىن قېقىلار غورا .
ئەقىلگە تاپشۇرغان ئىگىسى شۇڭا ، ئېغىزنى ئىنسانغا ياراتقان چاغدا . ئەپسۇسكى ،يادىغا كەلگەننى سۆزلەپ ، ئېغىزلار خۇدانى قويماقتا داغدا .
توھمەتتىن بىرلىرى سۈركەيدۇ قارا ، ئاغزىدىن بىرلىرى پۈركەيدۇ ھەسەت . ئۇزغاننىڭ كەينىدىن يۈرىدۇ قارغاپ ، قەبرىستان قوينىغا تىلىشىپ جەسەت .
چېقىمچى ئاتالدى بىرلىرى يەنە ، لەنەتكە كۆمۈلدى ئۇ ئۆلمەي تۇرۇپ . ھەيرانمەن شۇ يەڭلىغ رەزىللەرنىڭمۇ ، كەتمىدى ئەجىبا ،يىلتىزى قۇرۇپ
ناداننىڭ ئاغزىمۇ بولدى بىر ئاپەت ، رەڭگا-رەڭ سۆزلەيدۇ ،ئالدىسا دۈشمەن . يالايدۇ ياماننىڭ يالاقلىرىنى ، ياخشىنى ياخشىغا قىلىدۇ ئۆچمەن .
قارغىشلار ئىلكىدە ياشايدۇ ئۇلار ، يامانلار ئاشنىسى ، ياخشىلار بىزار . تەن بەرمەي ئۆزىنىڭ ئازغانلىقىغا ، ۋاي توۋا ،ئۆزىگە ئۆزى گۈل سىزار .
قارايغان يۈرەكلەر ئاز ئەمەس بىزدە ، ئاغزىدىن گەپ چىقماس سوراقتا لىللا . قولىغا ئادالەت خېنىسى قويغان ، يانچۇقى ئىزدەيدۇ ،ۋە لېكىن تىللا .
ئيتقىنا ،شۇلاردىن ساقمۇسەن ،ئاغزىم ، ئېيتقىنا ،يىللارنى ئۆتكۈزدۇڭ قانداق ؟ قىلدىڭ سەن كىملەرنى ئۆزۈڭگە دۈشمەن ، كىملەرنىڭ دىلىدا پەيدا قىلدىڭ داغ ؟
بارمىدۇ ياخشىدا چىشىڭنىڭ ئىزى ، بارمىدۇ ياۋاشنى گوللىغانلىرىڭ ؟ بارمىدۇ كۈلگىنىڭ يىقىلغانلارغا ، ياماننى « ياشا » دەپ توۋلىغانلىرىڭ ؟
سورىسام، سەن مانا قالدىڭ ئويلىنىپ ، پاكلىنىپ بولامدۇ ئويلانغان بىلەن ؟ ئۇز -گۈزەل بولماقنىڭ كەتتى پەيتلىرى ، ئاز ئۆمرۈڭ قالغاندا ئويغانغان بىلەن .
ئېغىزنىڭ پاكلىقى ئاسان ئىش ئەمەس ، ھەركۈنى ئىككى رەت يۇيغىنىڭ بىلەن . چىرايلىق بولمايسەن ،چىشلىرىڭغىمۇ ، تولدۇرۇپ ئالتۇن قويغىنىڭ بىلەن .
سىڭىرمەك تەس دەيدۇ كونىلار ، ئاغزىم ، ئالدىمغا كەلدى دەپ يەۋەرگەن بىلەن ، بېشىغا چىقاركەن ئاغزى يۈگرۈكنىڭ ، ئاغزىمغا كەلدى، دەپ دەۋەرگەن بىلەن .
كۆيسىمۇ كۆپ ئۈچۈن سۆزلىگەن ئېغىز ، بىر ئۆزى كۆيەركى ،كۆيدۈرمەس كۆپنى . كۆپ ئۈچۈن ، مۇبادا بولمىسا چويلاڭ ، قازاندىن قولۇڭدا ئۆزۈڭ ئال چۆپنى
ئاز ئۆمرۈڭ قالغاندا ئاگاھ بول، ئاغزىم ، ئازدۇرار شەيتانغا قىلساڭ يېقىنىلىق . ئېغىزنىڭ تىزگىنى بولار ئەقىلىدە ، ئاگاھ بول ،ئازمايسەن بولساڭ ئەقىللىق .
******* كىملەرنى رەنجىتتىڭ ئۆمرۈڭدە ،ئاغزىم ، كىملەرنىڭ قەۋمىگە قاتتىڭ سەن مېنى ؟ تەشەككۈر ،غەپلەتتىن ياشلىقىمدىكى ، ئاتمىشتىن ئاشقاندا ئويغاتتىڭ مېنى
|
باھالاشباھا خاتىرىسى
|