بۇ يازمىنى ئاخىرىدا گۇلزار تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2013-3-16 02:40
دەرستىن كىيىنكى قايتا ئويلىنىشنى قانداق يىزىش كېرەك؟
يىڭسارناھىيە سىتىلە ئوتتۇرا مەكتەپتىن:مۇختەرمەمىتىمىن
ئاساس مائارىپ دەرس ئىسلاھاتى ئوموميۇزلۇك يۇلغا قۇيۇلۇپ،ئوقۇتقۇچىلارنىڭ ئوقۇتۇش ئوقۇتۇش پائالىيىتىدىكى يىتەكچىلىك رولى بىلەن ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئاساسى گەۋدىلىك رولىنى جانلىق نامايەن قىلىش ئالاھىدە تەكىتىلىنىۋاتقان بۇگۇنكى كۇندە،ئوقۇتقۇچىلارنىڭ دەرستىن كىيىنكى قايتا ئويلىنىشنى قانداق يىزىشى ئۇلارنىڭ كەسپى قابىلىيىتنى يۇقۇرى كۇتۇرۇش ۋە ئوقۇتۇش سۈپتىنى ئۆستۇرۇشنىڭ موھىم تەركىبى قىسىمىغا ئايلاندۇردى.لىكىن ،بىر قىسىم ئىزدىنىش روھى كەمچىل ئوقۇتقۇچىلاردا دەرستىن كىيىنكى قايتا ئويلىنىشنى يىزىشنى شەكىلگە ئايلاندۇرۇپ قۇيۇش،ئۆزىنىڭ ئوقۇتۇش پائاليىتى ھەققدە ئەستايىدىل ئىلىپ بارماسلىق ياكى دەرستىن كىيىنكى قايتائويلىنىشنى قانداق يىزىش قانداق يىزىشنى بىلمەسلىك مەسللىرى ساقلانماقتا.تۇۋەندە مەن بىر قانچە يىللىق ئوقۇتۇش ئەملىيىتىم جەرياندا تۇپلىغان تەجىربىلرىم ئاساستا،دەرستىن كىيىنكى قايتا ئويلىنىشنى قايسى نوقتىلار ئاساستا ئويلانغاندا ئۇنۇمى بىر قەدەر ياخشى بولدىغانلىقى ھەققىدە تۇختىلىپ ئوتىمەن:
1.ئوقۇتقۇچىلار ئوقۇتۇش ھەركىتىنىڭ ئوقۇتۇش نىشانغا يەتكەن-يەتمىگەنلىكى ھەققدە قايتا ئويىلنىش كېرەك.
كوپچىلىككە مەلۇمكى،بىلىم بىرىش بىلەن ئىقتدار يىتىلدۇرۇش ئېنىق گەۋدىلىندىغان ئوقۇتۇش جەريانى،لىكىن ئوقۇغۇچىلاردا ساغلام بولغان ھېسيات،پۇزسىيە ۋە تۇغرا قىممەت قارشىنى تۇرغۇزۇش تۇرغۇزۇش ئوقۇتۇشنىڭ ھەر قايسى ھالقىلىرىغا سېڭىپ كىتىدىغان،بىلدۇرمەي تەسىر كورۇستىش ئارقىلىق ئەمەلگە ئاشىدىغان يۇشۇرۇن خاراكتىرلىك ئوقۇتۇش جەريانىدۇر.ئوقۇغۇچىلارنى ئەتراپلىق تەرەققىى قىلدۇرۇش نوقتىسدىن ئىيىتقاندا،قابىليەت،ھىسيات،پۇزىتسىيە ۋە قىممەت قارشنى يىتىلدۇرۇشنىڭ قوللىنشچانلىقى تىخىمۇ كەڭ ،تىخمۇ ئۇزۇن بولىدۇ،نورغۇن بىلملەر ۋاقىتىنىڭ ئۇزىرشىغا ئەگىشىپ يۇتكىلىپ تۇرىدۇ.ياكى ئۇنتۇلۇپ قالىدۇ.بىلىملەرنىڭ يىڭلىنىش سۇرئتىمۇ ناھايىتى تېز بولىدۇ.پەقەت بىلىمگە ئېرشەلەيدىغان قابىليەتنى ھازىرىلىغاندا،ئاندىن كۆپ يۇللار .ئارقىلىق بىلىمگە ئىگە بولغىلى بولىدۇ.شۇڭا ھىسيات، پۇزىتىسيە ۋە قىممەت قارشىنى دەرسلىكتىكى ئوقۇتۇش مەزمۇنى بلىەم ئورگانىك بىرلەشتۇرۇپ، ئوقۇتۇش مەزمۇنغا چوڭقۇر سىڭدۇرۇپ،بۇنى پۇتكۇل ئوقۇتۇش جەرياندىكى يىتەكچىئامىلغا ئايلاندۇرۇش لازىم.
ئوقۇتۇش جەرياننىڭ بەلگىلەنگەن نىشانغا يەتكەن-يەتمىگنلىك ھەققدە قايتائويلىنىش ئىلىپ بىرىش ئوزىمىزنىڭ ئوقۇتۇش ھەركىتىمىزگە تەپسلى قاراپ چىقىپ،يىتەرسىزلىكلەرنى تۇزتىش،ئوقۇتۇش ھەركىتىمىزنى ئولچەملەشتۇرۇش ۋە ئەلالاشتۇرشمىزغا پايدىلىق.،شۇڭا بىزنىڭ ئوقۇتۇش ھەركىتىمىزئوخشمىغان دەۋىر،ئوخشىمىغان ياشتىكى ئوقۇغۇچىلارنىڭ تەرىققياتىغا تىخمۇ پايدىلىق بولۇشى كېرەك.
2.ئوقۇتقۇچىلار ئوقۇتۇش پائاليىتنىڭ ئالماشتۇرۇش ۋە ھەمكارلىشش خاراكتېردە بولغان-بولمغانلىقى ئۇستىدە ئويلىنىشى كېرەك.
ئالاقە قىلىشتىن ئايىرىلغان ئوقۇتۇش مەغلۇپ بولغان ئوقۇتۇش ھىساپلىندۇ.ئوقۇتۇش جەريانى بولسا دەرسخاندىكى پېرسۇناژلار ئۇز-ئارا ئىچىلىپ-يىيىلىپ پىكىر ئالمشتۇردىغان،ئۆزئاراچۇشىنىش ھاسىلى قىلدىغان،ئوز ئار پىكىر قاتناشتۇردىغان جەريان.شۇنداقلا ئالماشتۇرۇش،ھەمكارلىشش جەرياندا مەسللەرنى بايقايدىغان،مەسللەرنى ئوتتۇرىغا قۇيۇدىغان،مەسللەر ئۇستىدە تەكشۇرۇش ئىلىپ باردىغان،قىيىن مەسللەرنى يىشىدىغان،مەسللەرنى خاراكتىرى بۇيىنچە قايتىدىن گۇرۇپپلارغا ئايىرىيدىغان،ئوگەنگەن بلىملەر ئاساستا مەسللەرنى ئەملىيەتكە تەدبىقلايدىغان،تەرەققياتقا يىڭلىق يارتىدىغان باسقۇچلارنىڭ دەۋرى ھالەتتە تەكرارلىنىش جەرياندۇر.موۋەپىقيەتلىك بولغان ئوقۇتۇش جەرياندا ئوقۇتقۇچى بىلەن ئوقۇغۇچى چوقۇم <ئوگنىش تىپتىكى ئورگانىك گەۋدە>نى شەكىللەندۇرۇپ،ھەربىر ئەزا باراۋەر ئاساستا ئۆگنىش پائاليىتىگە قاتنىشىپ،ھېىسيات جەھەتتە ئالماشتۇرۇش ۋە رۇھى جەھەتتە قۇشۇلۇشنى ئىلىپ بىرىش كېرەك.
ئوقۇتۇش پائاليىنىڭ ئالماشتۇرۇش ۋە ھەمكارلىشش خاراكېتىردە بولغان بولمىغانلىقى ئۇستىدە قايتا ئويلىنىش-بىزنىڭ پەرىق ئىتىش،ئوقۇتۇش جەرياندا ساقلانغان مەسللەرنى تۇزتىش:ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئاساسى گەۋدىلىك رۇلىنى ھۆرمەتلەش،ئوزىمىزنىڭ يىتەكچىلىك رۇلىمىزغا تۇغرا قاراش ئىقىتدارىمىزنى يىتىلدۇرۇشكە پايدىلىق.ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلار ئوتتۇرسىدىكى ھىسياتنى ئاساس قىلىپ،ھەققى يۇسۇندا ئالاقە قىشنى ئىشقا ئاشۇرغاندا،ئۇنۇملۇك ھەمكارلىشش جەرياندابىلىم ھاسىلى قىلغىلى بولىدۇ. قابىلىيەت يۇقۇرى كۇتۇرلىدۇ.ھىسيات،پۇزتىسيە يۇكسىلدۇ،قىممەت شەكىللىندۇ.
3.ئوقۇتقۇچىلار ئوقۇتۇش ماتىرىياللىرىدىن ئىجابى پايدىلانغان-پايدىلانمىغانلىقى ئۇستىدە قايتا ئويلىنىش كېرەك.
ھەمىمىزگە مەلۇمكى،يىڭى بىر نۇۋەتلىك دەرس ئىسلاھاتى قاينام تاشقىنلىق كەيپىيات بىلەن تەرەققى قىلىىپ ھازىرىقى باسقۇچقا قەدەم قۇيدى.ئەسلىدىكى ئوقۇتۇش مەزمۇنلىرى بىلەن سىلىشتۇرساق،مەزمۇن،شەكىل،ئۇسۇل جەھەتلەردە ناھايىتى زۇر ئوزگىرىش بولغانلىقىنى ھىس قىلىمىز.بۇ ئوقۇتقۇچىلاردىن ئوقۇتۇتش ماىرىياللىرىنى سۇزلەپلا قالماستىن بەلكى ئوقۇتۇتش ماتىرىياللىرىنىڭ ئالدىنقى قىسىمىدىكى بىلىم نۇقىتىلرىنى بىلەن ئاخىرىقى مەزمۇنلارنى چۇڭقۇر چۇشنىشنى،ئوقۇتۇشنىڭ دەرىجىسىنى ياخشى ئىگەللەشنى،شۇنىڭ بىلەن بىرىگە شۇ پەن بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغان باشقا پەن بىلىملىرىنىڭ باغلىنىشنى موۋاپىق چۇشنىشىىنى،سىتۇرۇلوق گىرەلەشمە ئوقۇتۇش ئەندىزىسىنى شەكىللەندۇرۇشنى تەلەپ قىلىدى.
4.ئوقۇتقۇچىلارنىڭ تەسەۋۋۇرنى جانلاندۇردىغان موھىم نوقتىنى يۇرۇتۇپ بىرەلگەن-بىرەلمگنلىكى ئۇسىتدە ئويلىنىش لازىم.
ئوقۇتۇش پەقەت بىر خىل بىلدۇرۇش بولۇپلا قالماستىن بەلىكى تىخىمۇ مۇھىمى ئوقۇغۇچىلارنى كۇرۇنۇشلەرنى باشتىن كەچۇرۇپ بىقىشقا،تەسىرلىنشكە،ئىجاد قىلىشقا يىتەكلەش جەرياندۇر.دەرسخانا ئوقۇتۇشدا،ئوقۇتۇش مەزمۇننىڭ چۇڭقۇرلىشغا،ئوقۇتقۇچى-ئوقۇغۇچىلارنىڭ تەپەككۇر ۋە ھىسيات ئالماشتۇرۇشغا ئەگىشىپ ،دائىم بىر قىسىم تاساددىي ھادسلەر كورۇلۇپ تۇرىدۇ،ياكى ھەش-پەش دىگۇچە ئىلىھام شەكىللىندۇ.ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلار ئوتتۇرغا قۇيغان بىر قىسىم مۇستەقىل قاراشلارنى تۇلۇق مۇئەييەنلەشتۇرۇپ،ئوقۇغۇچىلارنىڭ ياخشى ئۇسۇل،ياخشى پىكىر يۇللىرىنى كىڭەيتىشى لازىم.بۇمۇ بىر خىل قايىللىق ۋە قۇزغىتىش بولۇپ ھىسابلىندۇ.
5.ئوقۇتقۇچى ئوقۇتۇش جەرياندائوقۇغۇچىلارنىڭ ئىندىۋدالىقىغا ئەھمىيەت بەرگەن-بەرمىگەنلكى ئۇستىدە قايتا ئويلىنىشى كېرەك.
ئوبىكتىپ شارائىتتا ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئىندىۋدالىقى ھەقىقىتەن مەۋجۇت. موۋەپىقەت قازانماقچى بولدىكەنمىز ئۇلارنىڭ ئالاھىدىلىكىنى بايقاشقا ماھىر بولۇپ، قىزىقىشى ۋە قۇبۇل قىلىش ئەھۋالىغا ئاساسەن،ئوقۇتۇش ئىلىپ بىرىش كېرەك. موۋەپىقيەتلىك بولغان دەرسخانا ئوقۇتۇشى چۇقۇم ئۇلارنىڭ قۇبۇل قىلىش دەرجىسىگە ماس كىلىشى،ئوتتۇرا ھال سەۋيەدىكى ئوقۇغۇچىلار ماسلىشالايدىغان ،ئوگنىشتە ئارقىدا قالغان ئوقۇغۇچىلار يىتىشەلەيدىغان،سەپتىن چۇشۇپ قالمايدىغان ،سەۋيەدە تەشكللىنىشى كېرەك.شۇڭا مەيلى ئوقۇغۇچىلارنى ۋەقەلىك ئىچىگە باشلاپ كىرىش ياكى مەزمۇننى ئىپادلەيدىغان جەرياندا بۇلسۇن،مەيلى مەسللەرنى لايىھلەش بولسۇن،گۇمانى مەسللەرنى يىشش بولسۇن چۇقۇم <<بارلىق ئوقۇغۇچىلار ئۇچۇن>>دىگەن تەكشى تەرەققى قىلدۇرۇش ئىدديسىدە چىڭ تۇرۇش | 
قىزغىنلىق
تىللا
تۆھپە
شۆھرەت
يوللىغان ۋاقتى 2013-3-15 14:21:00
يوللىغان ۋاقتى 2013-3-15 18:29:35
