مەن ئىلىنىڭ باغلىق ھويلىلىرىدا تۇغۇلۇپ چوڭ بولۇپ، ئىشىك ئالدىدىكى ئېرىق سۈيىنى ئوچۇملاپ ئىچىپ تەڭتۇشلارغا قېتىلدىم. دېھقان مەھەللىسىدە بولساقمۇ، دېھقانچىلىقىمىز يوق بازار نوپۇسلىقىمىزنى خېلى چوڭ بولغاندا ئاندىن بىلگەنىدىم.مەھەللىدىن ئاتلىساقلا ئېتىزغا تۇتىشىدىغان چاغلار بولغاچقا، بالىلىقىمىز شۇ ئېتىزلىقلاردا، خامانلىقلاردا، قوغۇن-تاۋۇزلىقلاردا كۆپرەك ئۆتۈپتۇ. ئايدىڭ كېچىلىرىدىكى ھەرخىل ئويۇنلىرىمىز، باشقىلارنىڭ باغلىق ھويلىلىرىغا كىرىپ مېۋە-كۆكتاتلىرىنى ئوغۇرلاشتەك تاپتىن چىققان قىلىقلىرىمىزنى ھازىر ئويلىسام ئاجايىپ بىر ئويلارغا چۆمۈپ قالىمەن، شۇ چاغلاردىكى چوڭلار ھەقىقەتەن كۆڭلى-كۆكسى كەڭ، كۆيۈمچان ئىكەنتۇق...

1995-يىلى كىندىك قېنىم تۆكۈلگەن بۇ ئانا دىياردىن تۇنجى قېتىم ئايرىلىپ، ئوقۇش ۋەجىدىن مەركىزىي شەھەر ئۈرۈمچىگە ئاتلىنىپ قالدىم.ئوقۇشقا ئۆتۈش ئۇ چاغلاردا خېلى چوڭ ئىشلار سانىلاتتى.  پۈتۈن بىر مەھەللىدىكى ئەللىككە يېقىن بالىلاردىن ئاخىرىدا 11-سىنىپقىچە ئۇلىشالىغانلىرىمىز بارماق بىلەن سانىۋالغۇدەك چاغلار بولغاچقا، ئۇنىڭ ئۈستىگە مېنىڭ يەنە شەھەر ئاتلاپ تېخىمۇ يىراق ئىچكىرىگە بارىدىغانلىقىم مەلۇم بولغىنىدا مەھەللىدە خېلى غۇلغۇلا بولدىمىكى دەپ ھازىرمۇ ئاغزىمنى تاتلىق قىلىپ قويىمەن بەزىدە.

ئۈرۈمچى، مېنىڭ كۆڭۈل دۇنيارىمدىكى تەسۋىرلەرگە پەقەتلا ئوخشىمىغانىدى. چوڭ ئانامنىڭ ئۆيىگە بارىدىغان ئىككى يول ئاپتوبوسىدىن باشقا يوللارنى بىلمەي دېگۈدەك ئۆتۈپ كەتكەن شۇ بىر يىلدا مەن ئېگىز بىنالار، ناھايىتى كۆپ ماشىنىلار، كوچىلاردا تىقىشىلىپ كېتۋاتقان ئادەملەرگە قاراپ، تېخى تۈنۈگۈنلا ئايرىلىپ چىققان يۇرتۇمنىڭ ھىدىنى پۇراپ، كوچا-كويلىرى، ئادەملىرىنى تولا چۈشەپ چىقاتتىم. خىيالىمدا شۇلار بىلەن مۇڭدىشىپ قالاتتىم. زىممىمىزگە يۈكلەنگەن ئوقۇش خىياللاردىن سەگىتىپ، بۇ كۈنلەرنىڭمۇ ئۆتكۈنچى ئىكەنلىكىنى ئەسكەرتىپ قويىدۇ. شۇنىڭ بىلەن يەنە قولغا كىتاب ئېلىپ، ئوقۇش دەرياسىغا غەرق بولىدىغان گەپ. بىر يىل ناھايىتى تېزلا توشۇپ قالدى، ئۈرۈمچىنى تاشلاپ تېخىمۇ يىراق ماكانلارغا كېتىپ قالدىم...

يازنىڭ ئىزغىرىن شاماللىق ئىلى ئاخشاملىرىمىكىن دەپ قالىمەن بەزىدە، ئەمما چۆچۈپ ئەسلىمگە كەلسەم، دېڭىز بويىدا. دېڭىز شاۋقۇنى ئاڭلىنىپ تۇرىدۇ. قىرغاقلارغا ئۆزىنى ئۇرۇپ تۇرغان دېڭىز سۇلىرى بەزىدە تىنىچقىنە ئايىقىڭىز ئاستىغا كىرىپ سالسا، بەزىدە تاشلارغا ئۇرۇلغان بۇژغۇنلىرىنى يۈزىڭىزگە سېىپىپ ئەندىكتۇرىدۇ. چېتى كۆرۈنمەيدىغان دېڭىز يۈزى بىرخىللا كۆرۈنۈشتە ئۆز كۈيىنى ياڭراتسا، مېنىڭ بۇ ئەندىشىلىك كۆڭلۈم شۇ توپىلىق يوللارنى، ئالتۇندەك سارغايغان ئېتىزلىقلارنى، ياپيېشىل چىمەنزارلقلارنى ئەسلەپ تۇرۇۋالىدۇ. بالىلىقىم بىلەن تولغان خاتىرىلىرىم مېنى مەھەللىگە، مەكتەپكە، خامانلارغا باشلىسا، ياشلىقىمدا قېنىمگە كىرگەن يېڭىلىق كۆرۈش ئىستىكى تېخىمۇ چەت دېڭىز قىرغاقلىرىغا، پورتلارغا، شەھەر ئىچىنىڭ بۇلۇڭ-پۇچقاقلىرىغا باشلايدۇ...

بۇژغۇنلار يېرىپ كېتىۋاتقان يولۇچىلار كېمىسىنىڭ ئۈستىدە تۇرۇپ دېڭىزنىڭ تېخىمۇ ھەيۋەتلىك بىر تەرىپىنى ھېس قىلىپ قالدىم. تۇپراق دەسسەپ چوڭ بولغان تېنىمنىڭ تىتىرىشىگە ئەگىشىپ، ئەندىشىلىك كۆڭلۈم چېكى يوق دېڭىزنىڭ ھەربىر تامان تەرىپىگە ئىزتىراپ بىلەن ئىنتىلىپ تۇرۇپتۇ. كۆزۈمگە ئۇرۇلغىنى يەنىلا دولقۇنلۇق «زېمىن»، توپىلىق زېمىن ئەسلا مەۋجۈت ئەمەستەك. ئىلى دەرياسىنىڭ دولقۇنلۇق ئېقىنلىرىدا ئۈزۈپ يۈرۈپ، شۇ ئەزىم دەريانى ئەڭ بۈيۈك دەپ تونىغان يۈرىكىم ھازىرنىڭ ئۆزىدە ئۈن-تىنسىز يۇلقىنىپ تۇرغان چەكسىز دېڭىزغا يۈزلىنىپ، گاڭگىراپ تۇرۇپتۇ. (تەھرىرلىگۈچى:admin ئەسەر ئورتاقلاشقاندا مەنبەنى ئۇنۇتماڭ.)