قۇغۇن پىششىقى كۈنلىرىنىڭ بىرى، داموللىنىڭ بالا-چاقىللىرى ئاتۇشقا خامان ئېلىشقا كەتكەن بۇلۇپ، ئۆيدە پەقەت شاگىرتى باقى ئاخۇنلا قالغان ئىدى.

داموللا كەچنى كىتاپ ئۇقۇش بىلەن ئۆتكۈزگەندىن كىيىن، باقى ئاخۇنغا رۇخسەت بەردى ۋە ياندىكى ياتاق ئۆيگە كىر...

چىنگىزخان قالدۇرۇپ كەتكەن سىرلار ناھايىتى كۆپ. بۇ سىرلار ئىزچىل تۈردە جامائەتچىلىكنىڭ دىققىتىنى قوزغاپ كەلمەكتە. بۇنىڭ ئىچىدە ئەڭ گۇمانلىق بولغىنى ئۇنىڭ ئۆلۈمى توغرىسىدىكى سىر بولۇپ ، ئۇنىڭ قاچان ئۆلگەنلىكى، نەگە دەپنە قىلىنغانلىقى ھازىرغىچە سىر...

ئىسلام دىنى:

ئىسلام دىنى مىلادى 7- ئەسىرنىڭ باشلىرىدا مۇھەممەد پەيغەمبەرنىڭ تارقىتىشى بىلەن ئەرەپ يېرىم ئارىلىدىكى مەككىدە دۇنياغا كەلگەن. 7- ئەسىرنىڭ ئوتتۇرلىرىدا ئىسلام دىنى ئەرەپلەرنىڭ سىرىتقا قارىتا يۈرگۈزگەن ئىستىلا قىلىش ھەركەتلىرىگە ئەگىشى...

زوروئاستىر (زەردۇشت) دىنى

زەردۇشت دىنى – قەدىمقى پىرىسسىيەدە بارلىققا كەلگەن زوروئاستىر (ئاتەشپەرەسلىك دىنى) دىنىنىڭ ئاتىلىشىدۇر. بۇ دىن ئوتقا تۇلىمۇ چۇقۇنغاچقا زەردۇشت دىنى دەپمۇ ئاتالغان. مىلادىدىن بۇرۇنقى 6- ئەسىردە زوروئاستىر پىرىسسىيە...

ئىپتىدائى دىن ئىپتىدائى جەمىيەتنىڭ ئاخىرىقى مەزگىللىرى پەيدا بلغان بۇلۇپ، ئىنسانىيەت جەمىيىتىدە ئەڭ بۇرۇن بارلىققا كەلگەن بىر خىل دىنى فورماتسىيە. دىنمۇ ئىنسانىيەت جەمىيىتىگە كەڭ تارقالغان بىر خىل ئىجتىمائى ھادىسە. قەدىمقى دەۋىردىكى شىنجاڭدىكى ئاھ...

شىنجاڭ ئاسىيانىڭ مەركىزىگە جايلاشقان يىپەك يۇلىدىكى مۇھىم قاتناش تۈگىنى بۇلۇپ ھىساپلىنىدۇ. دېڭىز قاتنىشى پەيدا بۇلىشتىن بۇرۇن شەرىق بىلەن غەرىپ ئوتتۇرىسىدىكى ئالاقە ۋە بېرىپ- كىلىشلەرنىڭ ھەممىسى مانا مۇشۇ يىپەك يۇلى ئارقىلىق بولغان. يىپەك يۇلى غەر...

ئىنسانلارنىڭ قاتناش تارىخى تەدرىجىي تەرەققىي قىلغان. ئىنسانلارنىڭ قاتناش ئىشلىرى كىشىلەر ئۆزلىرى سۆرەپ تۇشۇشتىن كۆتۈرۈپ – يۈدۈپ توشۇشقا، ئاندىن ھايۋانلارغا سۆرۈتۈپ توشۇشقا، تەرەققىي قىلغان. ئاندىن ھارۋا ئىجاد قىلىنىپ، ھارۋىلارغا قاچىلاپ تو...

ئابلەت نۇردۇن

ئۇيغۇرلارنىڭ ئېتنىك مەنبەسى توغرىسىدىكى مۇھاكىمە – شىنجاڭ تارىخى ۋە ئۇيغۇر تارىخىدىكى مۇھىم، ئەھمىيەتلىك تەتقىقات تېمىلىرىنىڭ بىرى بۇلۇپ، ئۇ بىر مۇنچە تارىخى مەسىللەرگە بىۋاستە ياكى ۋاستىلىك تۈردە چېتىلىدۇ. تارىخشۇناسلار بۇ مە...

ئەلى غوپۇر

2. «چىڭگىزنامە» ئەسلى «تارىخى كاشغەر»

 بۇلىشى كېرەك

 

نامەلۇم ئاپتور تەرىپىدىن يېزىلغان «تارىخى كاشغەر» 1902- يىلى ئاكادېمىك بارتولد تەرىپىدىن ئىلىم ساھەسىگە قايتا تونۇلۇپ، 84 يىل ئۆتكەن...

 ئەلى غوپۇر

 

مۇقەددىمە

 

قەشقەر يىپەك يولىدىكى قەدىمىي شەھەر بولۇش سۈپىتى بىلەن قەدىمدىن بۇيان يىراق يېقىندىكى ئەللەر ۋە ساياھەتچىلەرنىڭ زور دىققەت ئېتىبارىنى قوزغاپ كەلگەن. شۇ مۇناسىۋەت بىلەن مەزكۇر تۇپراقتا ياشىغان ئەجدادلىرى...

شاڭخەي ئەپيۇن ئۇرۇشىدىن كىيىن ئېچىلىشقا باشلىغان ئىدى. لېكىن ئۇ چاغلاردا شاڭخەيدىكى ئەمەلدارلار ياتلارنىڭ شەھەرگە كىرىشىگە ئىجازەت بەرمەيتتى. ھەتتا ئەنگىلىيىلىكلەرگە ئۆي ئىجارە بىرىش ۋە سېتىشقا قەتئى رۇخسەت قىلمايتتى. ئەپيۇن ئۇرۇشىنىڭ ئىس-تۈتەكلىر...

4. قانۇنچىلىق

قانۇنچىلىق – قانۇن بىلەن تۈزۈمنىڭ ئومۇمىي ئاتىلىشى، ئۇ ئاساسلىقى ھۆكۈمران سىنىپنىڭ ئۆزىنىڭ سىنىپىي مەنپەتىنى قوغداش ئۈچۈن ھاكىمىيەت ئورگانلىرى ئارقىلىق دۆلەت ئىشلىرىنى بىر تەرەپ قىلىشتىكى ئىرادىسىنى قانۇنلاشتۇرۇش، تۈزۈملەشتۈرۈ...

پارتىيىنىڭ تۈزۈم قۇرۇلىشى – پارتىيە ئۆز قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىش ئۈچۈن قائىدە- تۈزۈم جەھەتتە ئېلىپ بارغان بىر قاتار خىزمەتلىرىنى كۆرسىتىدۇ. پارتىيىنىڭ تۈزۈم قۇرۇلۇشىنىڭ مەزمۇنى ئىنتايىن كەڭ، چوڭ جەھەتتىن ئېيتقاندا، ئاساسلىقى پارتىيىنىڭ رەھبەرلىك ...

پارتىيىنىڭ ئىستىل قۇرۇلۇشى – پارتىيە ئۆز قۇرۇلىشىنى كۈچەيتىش ئۈچۈن ئىستىل جەھەتتە ئېلىپ بارغان بىر قاتار خىزمەتلىرىنى كۆرسىتىدۇ. ئۇ ئاساسلىقى، بارلىق ئۈنۈملۈك تەدبىرلەرنى قوللۇنۇپ، پارتىيىنىڭ تۈرلۈك ئىسىل ئەنئەنىلىرى ۋە ئىستىللىرنى زور كۈچ ب...

پارتىيىنىڭ تەشكىلىي قۇرۇلۇشى – پارتىيە ئۆز قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىش ئۈچۈن تەشكىلىي جەھەتتە ئېلىپ بارغان بىر قاتار خىزمەتلىرىنى كۆرسىتىدۇ. ئۇ ئاساسل؛ىقى تۈۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ: پارتىيىنىڭ سىياسىي لۇشيەنى ئۈچۈن خىزمەت قىلىدىغان تەشكىلىي ل...