ئالداپ سېتىلغان تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار، بالىلارنى قۇتقۇزماسلىق جىنايىتى ۋە جازا تەدبىرى

شىنجاڭ قانۇنچىلىق گېزىتى خەۋىرى: ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار ۋە بالىلارنى قۇتقۇزماسلىق جىنايىتى ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار ۋە بالىلارنى قۇتقۇزۇش مەسئۇلىيىتىنى ئۈستىگە ئالغان دۆلەت ئورگىنى خادىملىرىنىڭ ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار ۋە بالىلارنىڭ ياكى ئۇلارنىڭ ئائىلە تاۋاباتلىرىنىڭ قۇتقۇزۇش تەلىپى ياكى باشقىلارنىڭ پاش قىلىش مەلۇماتىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن ئۇلارنى قۇتقۇزماي، ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلىش قىلمىشىنى كۆرسىتىدىغان بولۇپ، بۇ جىنايەتنىڭ دەخلى تەرۇز ئوبيېكتى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئابرويى ۋە ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار، بالىلارنىڭ جىسمانىي ھوقۇقى. بۇ جىنايەت تاللىما جىنايەت نامى بولۇپ، بۇنى كونكرېت تۆت خىلغا يەنى، ئالداپ سېتىلغان ئاياللارنى قۇتقۇزماسلىق جىنايىتى، ئالداپ سېتىلغان بالىلارنى قۇتقۇزماسلىق جىنايىتى، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللارنى قۇتقۇزماسلىق جىنايىتى ۋە تۇتۇپ كېتىلگەن بالىلارنى قۇتقۇزماسلىق جىنايىتى دەپ ئايرىشقا بولىدۇ.

بىرلا ۋاقىتتا كۆپ خىل قىلمىش سادىر قىلىنسا، بىر قانچە جىنايەتنى قوشۇپ جازالاش بويىچە ئەمەس، بىر جىنايەت بويىچە جازالىنىدۇ. بۇ جىنايەت ئوبيېكتىپ جەھەتتە، ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار، بالىلار ياكى ئۇلارنىڭ ئائىلىسىدىكىلەرنىڭ قۇتقۇزۇش تەلىپى ياكى باشقىلارنىڭ پاش قىلىش مەلۇماتنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار ۋە بالىلارنى قۇتقۇزماي، ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلىش قىلمىشى بولۇپ ئىپادىلىنىدۇ. ئېغىر ئاقىۋەت بۇ جىنايەتنىڭ شەكىللىنىشىدە زۆرۈر شەرت بولۇپ، ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا بولغاندىلا بۇ جىنايەت شەكىللىنىدۇ. بۇ ئادەتتە زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىنىڭ ئۆلۈۋېلىشى، مېيىپ بولۇشىدەك ئېغىر ئاقىۋەتنى، ئالداپ سېتىۋېتىلگۈچى، تۇتۇپ كېتىلگۈچى باسقۇنچىلىق قىلىش، خورلىنىش، تەن جازاسى بېرىلىش، ھەتتا قايتا سېتىلىش تۈپەيلىدىن يىپ ئۇچى يوقۇلۇپ كېتىشتەك ئەھۋاللارنى كۆرسىتىدۇ. بۇ خىل ئېغىر ئاقىۋەت قىلمىشچىنىڭ قۇتقۇزماسلىق قىلمىشى تۈپەيلىدىن بىۋاسىتە ياكى ۋاسىتىلىك پەيدا بولىدۇ.

بۇ جىنايەتنىڭ سۇبيېكتى ئالاھىدە سۇبيېكت بولۇپ، ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار ۋە بالىلارنى قۇتقۇزۇش مەسئۇلىيتىنى ئۈستىگە ئالغان دۆلەت ئورگىنى خادىملىرىلا بۇ جىنايەتنىڭ سۇبيېكتى بولىدۇ. بۇ دۆلەتنىڭ ھەر دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگانلىرى، بولۇپمۇ ج خ ئورگىنى، ئەدلىيە ئورگىنىدا قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار ۋە بالىلارنى قۇتقۇزۇشقا دائىر ھۆكۈمەت ئىشى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان دۆلەت ئورگىنى خادىملىرىنى كۆرسىتىدۇ. بۇ جىنايەت سۇبيېكتىپ جەھەتتە سەۋەنلىك بىلەن ئۆتكۈزۈلىدۇ، يەنى قىلمىشچىنىڭ قۇتقۇزۇش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلمىغانلىقى، ھەتتا ۋاز كەچكەنلىكىدەك قەستەنلىك ئېھتىمالى بولمىسىمۇ، ئەمما كېلىپ چىققان ئېغىر ئاقىۋەتكە سەۋەنلىك پوزىتسىيەسى تۇتىدۇ.

دۆلىتىمىز جىنايى ئىشلار قانۇنىنىڭ 416-ماددىسىنىڭ 1-تارمىقىدا: ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار، بالىلارنى قۇتقۇزۇش مەسئۇلىيىتىنى ئۈستىگە ئالغان دۆلەت ئورگىنى خادىملىرى ئالداپ سېتىلغان، تۇتۇپ كېتىلگەن ئاياللار ۋە بالىلارنى قۇتقۇزماي ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلسا، بەش يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى ياكى تۇتۇپ تۇرۇپ ئەمگەككە سېلىش جازاسى بېرىلىدۇ دەپ بەلگىلەنگەن.