چەۋەندازلار بلوگى

سۇمرۇغ تورى خەۋىرى: موڭغۇلىيەدە تۈركلەر دەۋرىدىكى ئۇيغۇر ئاقسۆڭەكلىرىنىڭ قەدىمكى قەۋرىسى تېپىلغان بولۇپ، يېقىندا قەدىمكى قەۋرىدىن تېپىلغان بۇيۇملار رەسمىي ھالدا كۆرگەزمىگە قويۇلغان. بۇ ھەم موڭغۇلىيەنىڭ تۇنجى قېتىم تۈركلەرنىڭ دەۋرىدىكى مەدەنىي يادىكارلىقلارنى كۆرگەزمىگە قويۇشى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. بۇ قەدىمىي قەۋرىنى موڭغۇلىيە بىلەن روسىيە بىرلەشمە ئارخىلوگىيىلىك تەكشۈرۈش ئەترىتى موڭغۇلىيەنىڭ جامار ناھىيىسىدىن بايقىغان بولۇپ،قەۋرە 6 مىتىر چوڭقۇرلۇقتا كۆمۈلگەن ئىكەن. كۆرگەزمە خادىمىنىڭ ئېيتىشىچە مەزكۇر قەۋرىنىڭ تۆت ئەتراپى 90 مىتىر ئېگىزلىكتىكى توپا تام بىلەن قورشالغان بولۇپ، جەنۇب تەرىپىدە بىر چىقىش ئېغىزى بار ئىكەن. ھەمدە قەۋرىنى بايقاشتىن بۇرۇن تەپسىلىي تەكشۈرۈش ۋە تەتقىقلاش ئېلىپ بېرىش ئارقىلىق بىر كۆچمەن چارۋىچى مىللەتنىڭ ئاقسۆڭەكلىرىنىڭ قەۋرىسى دەپ بېكىتكەن.

...

قەشقەر دىيارىمىزدىكى ئەڭ قەدىمىي شەھەرلەرنىڭ بىرسى. قەشقەرنى ئۇيغۇر مەدەنىيىتىنىڭ يۈرىكى دەپ ئېيتىشقا بولىدۇ.نەچچە مىڭ يىللىق تارىخقا ئىگە بۇ زىمىن ھېلىمۇ-ھەم دۇنيانىڭ ھەممە يېرىدىن كېلىۋاتقان ساياھەتچىلەرنى ئۆزىگە رام قىلماقتا.قەشقەر ئۆزىنىڭ تارىخىنىڭ ئۇزۇنلىقى، مول مەدەنىيەتكە تويۇنغانلىقى بىلەن دۇنيا تەرىپىدىن ئىتراپ قىلىنغان قەدىمىي شەھەر. دۇنيادىكى ئۈستى ئوچۇق مۇزىي مۇشۇنداقلا خانەۋەيران بولامدۇ؟ خەلقنىڭ رايىغا باقماسلىق ھەقىيقەتەنمۇ نادانلىق. بۇ ئەزىز دىيارنى يەنە بىر قېتىم بولسىمۇ تورداشلار بىلەن تەڭ بەھىرلەنمەكچىمەن.

قەشقەرنىڭ سۈنئىي ھەمراھتىكى كۆرىنىشى

قەشقەر ھېيىتگاھ جامىئەسى

 

قەشقەر ئۆيلىرى(1914- 1935يلىغىچە)

ئۇيغۇر بولسىڭىز كۆرۈڭ،ئۇيغۇر بولسىڭىز ئويلىنىڭ! 
  بۇتىمىنى تور بەتلەرنى ئارلاۋېتىپ تۇيۇقسىز ئۇچرىتىپ قالدىم. ئوقۇپ ھەقىقەتەن تەسىرلەندىم.ئۇلۇغ ئاللا تېمىنى يازغۇچىغا،تەھرىرلى...

توربېكەت ئۇلىنىشى:http://www.uyghurclub.com/

 (ئەسلى ئۇلىنىشى:http://www.ouigour.fr/ )

ئۇيغۇر ئوغلانى ئابدۇخالىق ئۇيغۇرنىڭ <<ئويغان>> ناملىق شېئىرى ئىلگىرى كېيىن بولۇپ 12 تىلغا تەرجىمە قىلىنغان بولۇپ،مەزمۇنىنىڭ ۋە .تىپىك ئويغۇتۇش خاراكتىرىنىڭ كۈچل...

ئۇيغۇر ئوغلانى ئابدۇخالىق ئۇيغۇرنىڭ <<ئويغان>> ناملىق شېئىرى ئىلگىرى كېيىن بولۇپ 12 تىلغا تەرجىمە قىلىنغان بولۇپ،مەزمۇنىنىڭ ۋە .تىپىك ئويغۇتۇش خاراكتىرىنىڭ كۈچلۈك بولغانلىق...

تىلىمىز خىرىسقا دۇچ كەلدى!

تىل ئۆلگەن جايدا مىللەتنىڭ ھاياتى خازان بولغان بولىدۇ.
                                                -بۈيۈك مۇتەپەككۇر ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەدئىمىن

دەسلىپىدە بۇ تېمىنى شەبنەم تورىدا ئېلان قىلىنغاندا ياخشى تەسىرلەرنى قوزغاپ ئۇيغۇر تىلىنىڭ بۈگۈنى ۋە كەلگۈسى توغرىسىدا بەس مۇنازىرە بولغان ئىدى. مانا بۇ تېما يوللىنىلغىلىمۇ 1 يىلدىن  ئېشىپتۇ. بۇ تېما ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن نۇرغۇنلىغان ئۇيغۇر مۇنبەرلىرىگە يوللىنىپ ياخشى پىكىرلەر ئوتتورىغا قويۇلغان ئىدى. لىكىن بەزى كىشىلەر كۆچۈرۈپ تارقىتىش جەريانىدا مەنبەسىنى ئۆزگەرتىۋېتىلىپ ئۆزگەرگەن مەنبە پېتى ئېقىپ يۈردى. مەن بۇ يەردە شۇنى دېمەكچىكى بۇتېمىنىڭ ئەسلى مەنبەسى شەبنەم مۇنبىرىدۇر!

بۇ يۇقارقى تېمىنىڭ باشقا توربەتلەردىكى تارقىلىش ئەھۋالى

 <<تىلىمىز خىرىسقا دۇچ كەلدى!>>شەبنەمدە
http://bbs.xabnam.com/read.php?tid-28410-toread-1-skinco-movie.html

<< تىلىمىز خىرىسقا دۇچ كەلدى!>>دىيارىمدا
http://bbs.diyarim.com/read.php?tid=2544&keyword=

<< تىلىمىز خىرىسقا دۇچ كەلدى!>>رېتىمدا
http://bbs.retim.cn/read.php?tid-10121.html

<< تىلىمىز خىرىسقا دۇچ كەلدى!>>باس-باسدا
http://www.basbas.cn/bbs/read.php?tid-1299.html

<< تىلىمىز خىرىسقا دۇچ كەلدى!>>ئىنتىلىشتا
http://bbs.intilix.cn/ShowPost.asp?ThreadID=931

<< تىلىمىز خىرىسقا دۇچ كەلدى!>>توقسۇن مائارىپىدا
http://bbs.tmaarip.cn/thread-203-1-1.html

بۇ تېما سەلكى تورىدا <<سەلكىن سە رخىل تېمىلار بىلگۈ توپلىمى>>دە بىر توردىشىمىز ئىنكاس ئارقىلىق تەۋسىيە قىلدى.
شەبنەم تورىدا يوللىنىلغان << ئۇيغۇر تور بەتلىردىكى نادىر تىملار(توپلام)>> دا نادىر تېمىلار قاتارىدىن ئورۇن ئالدى.

        يولدا:
        -ئاداش،دىيەنخۇا خاۋماسىڭنى ئېيتىپ بېرە.(ئاداش، تېلېفون نۇمۇرۇڭنى ئېيتىپ بىرە)
        -.....

        ئائىلىدە:
        -بابا، با زويې زوۋەنلې!(دادا، تاپشۇرۇقنى ئىشلەپ بولدۇم)
        -.....

        مەكتەپتە:
        ئادا،باچىيەنبى جيې يىشا.(ئاداش، قېرىندىشىڭنى بېرىپ تۇرە)
        -.....

        خۇۋا فېيسى قانچە پۇلبوپتۇ!(سۆزلۈشۈش ھەققى قانچە پۇل بوپتۇ)
        -.....

        تورخانىدا:
        -ۋاڭ گۈەن، كوڭ جىزا باما؟(ۋاڭ گۈەننى نىمە دىيىشنى مەنمۇ بۈلمىدىم ئۆزۈمنىڭ ئويلىغىنى بويىچە دەي . تەرجىمىسى:تور بېشى،بىكار كومپىيوتېر بارما؟)
        -.....

        ***** دا:
        -جېنىم، مىڭزى جىياۋسا؟(ئىسمىڭىز نىمە؟)
        -.....
        .
        .       
        .

خوتەن قەغىزى ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇزاق دەۋىرلىك مەدەنىيەت ھاياتىدا ياراتقان ئۆزگىچە مەدەنىيەت مىراسى ھېسابلىنىدۇ. بۇ ھەم ئەجدادلىرىمىزنىڭ ئەمگىكى ۋە ئەقىل-پاراسىتىنىڭ مەھسۇلىدۇر.
  
         
          20-ئەسىرنىڭ 30-،40-،50-يىللىرى خوتەن قەغىزىنىڭ جۇش ئۇرۇپ،جانلانغان دەۋرى بولدى. ئەينى چاغدا رايونىمىزنىڭ ھەر قايسى جايلاردا ئاساسەن مۇشۇ قەغەز ئىشلىتىلەتتى. بۈگۈنگە كەلگەندە بولسا، خوتەن قەغىزى سانائەتنىڭ راۋاجلىنىشىغا ئەگىشىپ ئىستىمال دائىرسى بارا-بارا تارىيىپ بارماقتا. شۇنىڭ بىلەن بىرگە ئىستىمالچىلىرىمۇ ئازلاپ كېتىپ بېرىۋاتىدۇ.



 



 

   خوتەن قەغىزى ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇزاق دەۋىرلىك مەدەنىيەت ھاياتىدا ياراتقان ئۆزگىچە مەدەنىيەت...