چۆچەك ھەققىدە چۈشەنچە

udun

چۆچەك ھەققىدە چۈشەنچە

چۆچەك دىگەن نىمە؟
چۆچەك دىگىنىمىز__ ئىنسانلارنىڭ تەبىئەت ھادىسىلىرى ۋە ئىجتىمائى تۇرمۇش ھەققىدىكى تونۇشى،تەسىراتلىرى،گۈزەل ئارزۇ-ئارمانلىرىنى رىئالىستىك ياكى فانتازىيلىك ئۇسۇل بىلەن كۈلكىلىك ھەم قىزىقارلىق قىلىپ ئەكىس ئەتتۈرۈپ بىرىدىغان خەلق ئېغىز ئىجادىيتىدىن ئىبارەت.
چۆچەكلەر ئۇيغۇر خەلق ئېغىز ئەدەبىياتىدا قوشاقتىن قالسىلا كۆپ سالماقنى ئىگىلەيدىغان قەدىمى تۈردۇر.
ئۇيغۇر خەلق چۆچەكلىرىنىڭ تۈرلىرى قايسىلار؟
ئۇيغۇر خەلق چۆچەكلىرى مەزمۇن،خاراكتىر ھەم خۇسۇسىيەتلىرىگە ئاساسەن رىئالىستىك(تۇرمۇش)چۆچەكلەر ، فانتازىيلىك (خىيالى)چۆچەكلەر،ھەجىۋى چۆچەكلەر،ھايۋاناتلار توغرىسىدىكى چۆچەكلەر دەپ تۆت تۈرگە بۆلۈنىدۇ.ئىپادىلەش ئۇسۇلىغا قاراپ نەسرىي چۆچەكەلر،شېئىرىي  چۆچەكلەر دەپ ئىككى تۈرگە بۆلۈنىدۇ.
ئالاھىدىلىكى :
1)    چۆچەكلەرنىڭ قۇرۇلۇشى جەھەتتىن ئېيتقاندا،ئۇلارنىڭ تىلى راۋان،ئاممىباب،ئىخچام،مەزمۇنلۇق بولۇپ،ئىنتايىن قىزىقارلىق ۋە جەلپ قىلارلىق خۇسىۇسىيەتكە ئىگە. 2) ئۇيغۇر خەلق چۆچەكلىرىدىكى ئوبرازلار ناھايىتى جانلىق،قىزىقارلىق يارىتىلغان بولۇپ،ئۇلارنىڭ روھىي ھالەت ئۆزگىرىشلىرى،مەنزىرە،شارائىت تەسۋىرلىرى ھازىرقى زامان ھېكايىلىرىدەك تەپسىلىي بايان قىلىنمىسىمۇ،لېكىن ئوبرازلار ئېنىق،توغرا ۋە كونكرېت بولىدۇ.خەلق چۆچەكلىرىدە ھايۋانات،ئۇچار قۇش،سېھىرگەر، جىن-ئالۋاستىلارنىڭ ھەممىسى ئادەملەشتۈرۈلگەن. 3) ئۈمىدۋارلىق روھىنىڭ ئۈستۈن بولۇشى ئۇيغۇر خەلق چۆچەكلىرىدىكى كۆرۈنەرلىك خۇسۇسىيەت.  4) ئۇيغۇر خەلق چۆچەكلىرىدىكى ئوبرازلار يەر،سۇ ۋە تىرىكچىلىك شارائىتىغا ئاساسەن شۇ خەلقنىڭ تۇرمۇش ئادىتى،مىللىي ئالاھىدىلىكى،مىجەز-خۇلقى قاتارلىقلار بىلەن زىچ باغلانغان.