راستتىنلا بۇنى ئوقۇيدىغانلار قالمامدۇ

HIRISTAL

راستتىنلا بۇنى ئوقۇيدىغانلار قالمامدۇ

قەلبىنۇر ئۇبۇل ھەسەن

مۇنبەر ئارلاۋېتىپ تۇيۇقسىز ئەھەد داۋۇت يازغان «يازغاننىڭ پايدىسى يوقمۇ›› دىگەن تېمىسى دىققىتىمنى تارتتى ۋە بۇ تېمىنى ئەستايىدىل كۆرۈپ چىقتىم. شۇنىڭ بىلەن تەڭ يېقىندا يۈز بەرگەن مۇنداق بىر ۋەقە كۆز ئالدىمدا نامايەن بولدى. ئەھەد داۋۇتنىڭ يازمىسىدىكى قەلەمنى تاشلاپ ئەمەلدار بولغان ئاغىنىسىنىڭ بەزى كۆز قاراشلىرى ھازىرقى جەمىيىتىمىزدىكى بىر قىسىم كىشىلىرىمىزنىڭ  ئورتاق كۆز قارىشى.                                                         
مەن يېقىندا ئاتا- ئانىلارنىڭ تەلىۋى بويىچە بالىلارغا ئانا تىلدىن ساۋات بېرىۋاتاتتىم . بىر نەچچە ئوقۇغۇچۇمغا كىتاپ لازىم بولۇپ قالغانلىقى ئۈچۈن ئۇلارنى ئەگەشتۈرۈپ كىتاپخانىغا باردىم ھەمدە ئۇلارغا كىتاپ ئالغاچ بىر نەچچە سان يېڭى ژورناللارنى سېتىۋالماقچى بولدۇم. پۇل تۆلەش ئورنىغا كەلگەندە  بىر تونۇشۇم ئۇچراپ قالدى. ئۇ يولدىشى بىلەن ئوغلىغا  خەنزۇ تىلىدىن پايدىلىنىش ماتىريالى ئالغىلى كەلگەن ئىكەن.                           
-نىمە بۇ بالىلارنى ئەگەشتۈرىۋاپسەنغۇ؟ - دىدى ئۇ بالىلارنىڭ بېشىدىن ئايىغىغىچە سەپ سېلىپ قاراپ ،- بىرمۇنچە ئېلىپبە ئاپسەنغۇ؟ ھە بۇلار ھېلىقى سەن ئوقۇتىۋاتقان بالىلار ئوخشىمامدۇ؟ جاپاغا نىمانچە ئامراقسەن ، ئەمدى بۇ ئىشنى تاپقىنىڭنى قارا، - دوستۇم تامىقىنى چىكىلداتقىنىچە   بىر مۇنچە سۆزلەپ كەتتى.                                    
-نىمە، ھازىرمۇ مۇشۇ كىتاپنى ئوقۇيدىغانلار بارمىكەن؟ - دىدى ئۇنىڭ يولدىشى ئارقىدىنلا .
-يائاللا قايسى ۋاقىتلاردا مۇنچە كۆپ كىتاپنى ئوقۇپ بولارسەن، كىتاپقا مەستانە بولۇپ قاتاردىنمۇ قېلىۋاتىسەن ،قاچانلا قارىسا قولۇڭدا كىتاپ-ژورناللار، - ئۇ يەنە سۆزلەشكە باشلىدى.
-نەچچە يىللاردىن كېيىن بۇنى ئوقۇيدىغان ئادەم قالامدۇ؟  ئىسىت بۇنىڭغا خەجلىگەن پۇل . ئۇلار ئاغزى-ئاغزىغا تەگمەي سوزلەپ كەتتى .مەن ئۇلار بىلەن مۇنازىرىلىشىشنى خالىماي  كىتاپلارنىڭ پۇلىنى تۆلەش ئۈچۈن ماڭدىم. مەن كىتاپخانىدىن چىققاندا ئۇلار خېلىلا ئۇزاپ كېتىپتۇ . مەن ئۇلارنىڭ ئارقىسىدىن ئېچىنىش بىلەن قارىدىم .
ئاڭغىچە  ،- مۇئەللىم راستتىنلا بۇنى ئۈگەنگەننىڭ پايدىسى يوقمۇ؟ - دىدى بىر ئوقۇغۇچۇم ۋىچىرلاپ سۆزلەپ.
-ياق ئەلۋەتتە پايدىسى بار بۇنى چوقۇم ئۈگىنىشىڭلار كېرەك ،- دىدىم ئۇنىڭ بېشىنى مېھرىبانلىق بىلەن سىلاپ.
- ئەمىسە ئاۋۇ داداش نىمىشقا ئۇنداق دەيدۇ ،-دىدى يەنە بىر ئوقۇغۇچى.
-ئۇلار بىلەن كارىڭلار بولمىسۇن ،-دىدىم ئۇلارغا چۈشەندۈرۈپ ،ئەمما بىر ئاچچىق ئېقىم پۈتۈن ۋۇجۇدۇمغا تاراپ كۆز جىيەكلىرىم نەملەشتى. شۇ كۈنى پەقەتلا ئۇخلىيالمىغان ئىدىم .            
  بۇ قېتىم ئۈرۈمچىدىن قايتىش سەپىرىمدە ماشىنىغا جايلىشىپلا بىر دوستۇم سوۋغا قىلغان «قىزىلسۇ ئەدەبىياتى›› ژورنىلىنى قولۇمغا ئېلىپ كۆرۈشكە باشلىدىم.                                   
-سىز مۇئەللىممۇ؟ - دىدى يېنىمدا ئولتۇرغان شوپۇر.
-ياق،- دىدىم كەسكىنلا، - بۇياق يازغۇچى،-دىدى كەينىمدە ئولتۇرغان قوشنام ئۇلاپلا،-مېنى قانداقمۇ يازغۇچى دىگىلى بولسۇن،-دىدىم قوشنامغا قاراپ خىجىل بولغان ھالدا،-شۇ ئەمەسمۇ يازغۇچى بولۇپمۇ ئىشمۇ؟-دىدى شوپۇر كۆرەڭلىك بىلەن،- يازغۇچىغا نىمە بوپتۇ؟-دىدىممەن سەل ئاچچىقىم كېلىپ، -ئۇلارغا ھەيرانمەن –دىدى شوپۇر- جېنىنى قىيناپ نىمە قىلىدۇ دەيمەن ئەمدى ئۇلارنىڭ كىتاۋىنى كىم ئوقۇيدۇ؟ -نىمىشقا ئوقۇمايدىكەن، -دىدىم ئۇنىڭغا تىكىلىپ قاراپ، -سىزنىڭچە يەنە 10 يىلدا بۇنى ئوقۇيدىغانلار چىقامۇ؟   
-نىمە سىز بىر يەردىن 10 يىلدىن كېيىن بۇنى ئوقۇمايدۇ دىگەن خەۋەرنى تاپشۇرىۋالغان ئوخشىمامسىز؟-دىدىم مەن شۇنداق ئاچچىغىم كەلگەن بولسىمۇ ئۆزۈمنى بېسىۋېلىپ، -خەۋەر تاپشۇرىۋېلىشنىڭ ھاجىتى بارمۇ؟  بۇ ئەمىلىيەت تۇرسا ،كېيىن باللىرىمىز بۇنداق خەتنىڭ بارلىقىنىمۇ ئۇنتۇپ كېتىشى مۈمكىن، -توغرا سىزدەك ئاتىلار كۆپەيسە ئۇلار چوقۇم ئۇنتۇپ كېتىدۇ، بۇ مىللىتىمىزنىڭ جەۋھىرى تىلىمىزغا ۋە يازغۇچىلىرىمىزغا ھاقارەت قىلماڭ، ئۇلار بۇنى كىم ئۈچۈن يېزىۋاتىدۇ؟ ئەجىبا ئۇلار ساراڭمىدۇ  ياكى ئۇلارغا قىلىدىغان ئىش تېپىلمىغانمىدۇ؟ نىمىشقا بەزى كىشىلىرىمىزگە ئازراقمۇ يۇقمايدىغاندۇ؟-قوشنامنىڭ بوش پەپىلىشى بىلەن ئۆزۈمگە كەلدىم ،كىتاپ تۇتقان قوللىرىم تىترەپ كېتىپتۇ  بۇنىڭدىن قانچىلىك يۇقۇرى ئاۋازدا گەپ قىلغىنىمنى بىلدىم ،نىمە ئۈچۈندۇر كۆزۈمدىن ياشلار فونتاندەك ئېتىلىپ چىقىشقا باشلىدى ،مەن دەرىزە تەرەپكە قارىۋالدىم .توختىماي تىترەۋاتقان جىسمىمدىن ئۇلار يىغلىغىنىمنى بىلدى بولغاي ماشىنا ئىچى تىمتاس بولۇپ قالدى. شۇ سۈرئەتتە ھەممىمىز جىم-جىملا ماڭدۇق. گاز قاچىلاش پونكىتىغا كەلگەندە كەينىمدە ئولتۇرغان يىگىت بىلەن ئورنۇمنى ئالماشتۇردۇم .يول بويى ئالدىمدا ئولتۇرغان قامەتلىك گەۋدىگە ئېغىر ئۇھسىنىش نەزىرىدە قاراپ كەلدىم.                                      
مانا بۇلار ئەھەد داۋۇتنىڭ يازمىسىدىكى دىئالوگلار بىلەن ئانچە پەرقلىنىپ كەتمەيتتى .مەن شۇ كۈنى ئۆيگە كېلىپمۇ پەقەتلا ئۇخلىيالمىغان ئىدىم. بىزدىكى مىللەت قارىشى نىمانچە سۇس؟ ئەجىبا يازغانلىرىمىزنىڭ قىممىتى يوقمۇ؟دىگەنلەرنى ئويلىغان ئىدىم.                                            
ئەمما بۇ تور دۇنياسىغا كىرگەندىن بۇيان شۇنچە كۆپ مۇنبەرلەرنى قاپلاپ كەتكەن ئەسەرلەرنى، ئۇلارغا بېرىلگەن شۇنچە كۆپ باھالارنى، مۇنبەرلەردىكى ئەزالار سانىنىڭ كۆپلىگىنى، يەنە كۈندىن كۈنگە كۆپىيىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ بۇ پەرەزلىرىمنىڭ خاتا ئىكەنلىگىنى يازغانلىرىمىزنىڭ يەنىلا قەدىرلىنىدىغانلىقىنى ،ئانا تىلىمىزنىڭ ئۆز قىممىتىنى مەڭگۈ يوقاتمايدىغانلىقىنى ھىس قىلدىم .دىمەك بۇلار جەمىيەتنىڭ ئاز بىر قىسىم ھۈجەيرىسىنى تەشكىل قىلغان پارازىت قۇرۇتلاركەن خالاس.

2014.8      8.   قاراماي  

رىجال

بۇ تىما ماڭاناھايىتىمۇ ياقتى ھارمىغايسىز

دېھقان

كىتاپ ياخشى بىر ئەقىل بۇلىقى.بىر كىتاپ كورسە ئادەمگە بىر ئەقىل قوشۇلىدۇ ئەمەسمۇ، رەخمەت سىزگە.

بارى

خىرۇستال  يەنە بىر  ياخشى يازمىنى ئېلىپ كەپسىز، بەك ياقتۇردۇم   كۆپ رەھمەت

سارسان

ئانا تىلىمىزنى ، ئانا يىزىقىمىزنى  قەدىرلەيلى دەپ يازماقچى ئىدىم ئىملا خاتا بۇلۇپ قاپتۇ تەھىرىلەشكە ئامالسىز قالدىم كەچۈرۇڭلار

سارسان

ھازىر بەزى مىنكاۋخەن ئۇيغۇرلىرىمىزغا نىمە دىسەك بۇلا خەنزۇتىلىنى بىر پۇتۇن بىلمەي تۇرۇپ ، بىر ئۇبدان ئۇيغۇرچە تىلدا ئاتالغۇ سۆزلىرىمىز تۇرسا ئۇيغۇرچىنى تاشلاپ قۇيۇپ خەنزۇچىنى ئارىلاشتۇرۇپ پەخىرلىنىپ سۆزلەپ  كىتىدۇ  ،  شۇنداقلارنى كۆرسەم بەكلا ئاچچىقىم كىلىدۇ  

ئانا تىلىمىزنى، ئانا يىزىقىمىزنى قەدىرلەيلى،ئۆرۇپ -ئادەتلىرىمىزنى قەدىرلەيلى!!!!!

مۇشۇنداق ئانا تىلىمىزنى، ئانا يىزىقىمىزنى خارلاپ تاشلاپ قۇيساق، بىر كۆنى ئانا تىلىمىز بىزنى تاشلاپ كىتىپ قالىدۇ

ئەزھەر36

تىل - بىر مىللەتنىڭ مەنىۋى تۈۋرۈكى ، ئانا تىلىمىزنى قەدىرلەيلى ! يېزىقىمىزنى قەدىرلەيلى ! ئانا تىلغا مۇناسىۋەتلىك كىتاب ئوقۇش ھازىر ھەر بىرىمىزگە نىسبەتەن ئەڭ مۇھىم ، كىتابنى كۆپ ئوقۇيلى !

ئىدرسجان

شۇنداق مەنمۇ تۇنۇگۇن كەچتە شەھەر ئايلىنۋىتىپ بىر كىملەرنىڭ خەنزۇچە سۆزلىشۋاتقانلىقى قۇلىقىنمغا كىرىپ قالدى ، كەينىمگە قارسام 13-14 ياشلار چامسىدا 3 قىز مەكتەپتىن قايتقان چىغى دوستۇم بىلەن بىر مونچە توۋە قىلىپ كەتتۇق ، ھەي بۇ بۇ جاھان نىمە بوپ كىتۋاتىدۇ زادى بىلمەيلا قىلۋاتىمەن.

ATLAN1

ئورتاق  تېلىدا  سۆزلىگەنلەر  ئەمەس  ،ئورتاق  ئوي  پىكىردە  بولغانلار  ئىتىپاقلىشالايدۇ  .سىزنىڭ دىلىڭىزنى  رەنجىتكەن  ئۇنداق  ئادەملەرنى  ھەممىمىز ئۇچۇرتۇپ  تۇرىمىز ،ئۇلارنىڭ  ئارىسىدىكى چوڭ ياشلىقلىرى بولسا   ئاللىبۇرۇن  ماددى  مەنپەتتىن  كېلىدىغان   راھەتتىن  باشقىنى ئويلىمايدىغان  ئەرزىمەس مەخلۇقلارغا  ئايلانغان ،كىچك ياشتىكىلىرى بولسا شۇ چوڭ مەخلۇقلارنىڭ نا توغرا تەربىيىسى ئاسىتىدا ئۆزلۈك روھى ،قەدىر-قىممەت قارشى ،مىللى روھى ....قاتارلىق ئىنتايىن زۆرۈر بولغان نەرسلەرنى يوقۇتۇپ ،مىللى روھىدىن ئاستا -ئاستا ئاجىرىغان ھالدا ئۆزىمۇ چۈشەنمەيدىغان يولغا قاراپ كېتىپ بارماقتا .بىز ئۇنداق ئەرزىمەس ئىنسانلار تەرىپىدن ئازار يىگەندە ،ئازاپلانغاندا ئۈمىدسىزلەنسەك ،ئىرادىمىزنى بوشاشتۇرۇپ قويساق بولمايدۇ .  بىر ھەممىمىز ناھايىتى سەۋىرچانلىق بىلەن ،يۈكسەك مەسئولىيەتچانلىق بىلەن ئەتىراپمىزدىكى كىشلەرگە ياردەم قىلساق ،تەربىيە ئېلىپ بارساق ،كىچىلەرگە ئانا تىل ،ئانا يېزىق ،مىللى مەدەنىيەت ،مىللى روھ تەربىيەسى ،چوڭلارغا ئاساسلىق مىللەت ۋە مىللى روھ تەربىيەسى قىلساق ھامان بىر كۈنى بىزمۇ دۆلىتمىزدىكى تىل ، يېزىقى تەرەققى قىلغان مىللەتلەر قاتاردىن ئورۇن ئالالايمىز  شۇنداقلا  باشقىلارنىڭ ئالدىدا بويىمىز ئىگىز ، تىلمىز بىگىز بولىدۇ .بىز ھەممىمىز سەۋىرچانلىق بىلەن ياخشى سۆز قىلايلى ،ئىلمىي تەربىيە قىلايلى  !

HIRISTAL

ATLAN1 يوللىغان ۋاقتى  2014-9-12 22:59
ئورتاق  تېلىدا  سۆزلىگەنلەر  ئەمەس  ،ئورتاق  ئوي  پىكىرد ...

بەرگەن تەكلىۋىڭىزگە رەھمەت،  مەمنۇن بولدۇم.