چالا تەرجىمان ئادەم ئۆلتۈرەر

gulsaba

	ھازىر خاتا تەرجىمىلەر تىلىمىزدىمۇ ئاز ئەمەس ، تىلىمىزدا ئەبجەش سۆزلەرمۇ خېلى بار ،باشقا تىللارنى ئارلاشتۇرماي ئۈزىمىزنىڭ ئۆلچەملىك ،ئىخچام مېغىزلىق تىلىمىزدا سۆزلىسەك نىمىدىگەن ياخشى ،باشقىلارمۇ ئاڭلاپ ھۇزۇرلىنىدۇ ھەم ئۈزىمىزمۇ راھەت ھىس قىلىمىز. [s:3]

azgan

	شۇنداق، توغرا دەيسىز ئارىمىزدىكى چالا تەرجىمانلار راستىنلا ئادەم ئۆلتۈردۇ، جۇمۇ. بۇ، تەرجىمانلىق، باشقا تىللارنى ئويغۇر تىلىغا تەرجىمە قىلىشنىلا كۆرسەتمەيدىغۇ- دەيمەن. ئۆز تىلىمىزنى ئۆز تىلىمىزدا تەرجىمە قىلىشتىمۇ بۇنداق ئەھۋاللار بارغۇ- دەيمەن.

bardax

	جۇڭگونىڭ تۆت چوڭ كىلاسسېك ئەسىرىنىڭ بىرى "سۇ بويىدا"نى تەرجىمە قىلغان ئەينى دەۋردىكى تەرجىمانلارغا قايىل بولماي تۇرالمايمەن.ئەسلىدىكى بىر بەتنى بىر بەت بويىچە شۇنداق پاساھەتلىك تەرجىمە قىلغان ئىدى. ھازىرقى تەرجىمىلەرمۇ بولىدۇ ئەمما تەرجىمە تىلى بەك كۆپ! پۇل قوغلىشىپ ئەسلىدىكى بىر بەتنى ئىككى بەت قىلىپ تەرجىمە قىلىدۇ .بۇنىڭ كېيىنكى ئەۋلاتلارغا  ۋە ئۇيغۇر تىلىنىڭ ساپلىقىغا  بولغان تەسىرى بەك يامان!

karakhan

	چالا تەرجىمان ئادەم ئۆلتۇرمىگەن تەقتىردىمۇ  تىلنى ئۆلتىرىۋىتىدۇ ،بەزى تەرجىمانلاردا تىلنى تەرجىمە قىلغاندا ،مەزمۇننى ئۇيغۇر ئەدىبىي  جانلىق تىلىدا ئۇيغۇرچە ئىپادىلەش ئۇسلۇبىغا ئەگىشىپ تەرجىمە قىلماستىن ئەسلى تىلنىڭ ئىپادىلەش قۇرۇلما ئۇسلۇبىغا ئەگىشىپ تەرجىمە قىلىپ قالىدىغان ئەھۋاللار  خېلى ئېغىر،

مۇبارەك

	يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ بايانىدىن «ئەقىل ــ تىل ــ تىلماچ» ئوتتىرىسىدىكى ئوخشىتىش مۇناسىۋىتىنى ئوقىۋېتىپ، ئەجدادلىرىمىزنىڭ بۇندىن شۇنچە يىل ئىلگىركى تەرجىمانلىق ھەققىدىكى قاراشلىرىغا قايىل بولغان بولساممۇ، ئاپتور ئېيتقاندەك ماۋزۇ ماقالىسى قانداق مەيدانغا كىلىپ قالغان بولغىيدى، دېگەننى ئويلىماي تۇرالمىدىم. تارىخىي ۋەقەلەر بىلەن سېلىشتۇرۇپ نەقىل ئالغاندا بەلكىم مۇئەييەن مۇناسىۋەت نەتىجىسىنى چىقىرىش مۇمكىن. سىز ئېيتقان مىساللار بىلەن ئويلىشىپ كەلسە چېتىلىش دائىرىسى خېلى بىر يەرلەرگىچە بېرىپ قالىدىكەن. مېنىڭ خىيالىمغا كەلگىنى مەدىنىيەت زور ئىنقىلابى مەزگىلىدىكى ئىشلار بولدى. داداملارنىڭ ئېيتىپ بېرىشىچە، شۇ چاغلاردىكى «يېڭى ئىدىيە» بىلەن بىللە كىرگەن ئاتالغۇلارنىڭ كۆپىنچىسى تەرجىمە قىلىنىپ ئەمەس بەلكى ئۆز ئاھاڭى بويىچىلا ئىستىمال قىلىنغان، ئاۋام خەلق مەنىسىنى بەك ئوقۇپ كەتمىسىمۇ، بىراق خۇددى مودا بولغاندەكلا نورمال ھالدا نۇرغۇن ئۇقۇملار ئومۇملىشىپ كەتكەن. ئەقەللىيسى، «يەر ئاستى پارتىزانلار ئۇرۇشى» قاتارلىق بىر قىسىم ئىلگىرى تەرجىمە قىلىنغان فىلىملەردىمۇ بەزى سۆزلەر خەنچە ئېلىنغان، دېمەك، شۇ سۆزلەرنى تەرجىمانلارنىڭ تەرجىمە قىلىشقا كۈچى يەتمىدىمۇ ياكى مۇۋاپىق كېلىدىغان تەرجىمە سۆزىنى تاپالمىدىمۇ؟ مۇبادا شۇنداق بولدى دېگەن تەقدىردىمۇ، تەرجىمە قىلىنىپ قالسا تەرجىمىدىن ئاساسەن خەۋىرى بولمىغان ئاۋامنىڭ ئۇ سۆزلەرنى مۇۋاپىق ئىستىمال قىلىشى قانچىلىك بولىدۇ؟ ئاددىي قىلىپ ئېيتسام دەرسلىك كىتابلارمۇ شۇنداق. تىپىك مىسال بىلەن سىياسەت دەرسلىكىنى ئالسا، كىشى مۇنداقلا ئوقۇماققا نۇرغۇن سۆزلەر شۇنداق مۈجمەلدەك، قايتا-قايتا ئوقىسىمۇ كىشىگە چۈشىنىش بەك تەستەك...تۇيغۇ بېرىدۇ. بۇ تەرجىماننىڭ سەۋەبىمۇ ياكى تىلىمىزدا يوق بولغان ئاتالغۇلارنىڭ كۆپىيىپ كىتىشىمۇ، ناۋادا شۇنداق دېيىلسە بۇنىڭ داۋاسى نەدە؟ ئىتراپ قىلىمىز، تەرجىمانلىق ساھەسىدە قان-تەر ئاققۇزۇپ تىنىم تاپماي ئىشلەۋاتقان كىشىلەرنى، «سۇ بويىدا»،«يەنە بىر كۆرسەم»...قاتارلىق فىلىملەر تۇرمۇش سۆزلىرىگە يېققىن قىلىپ (تەرجىماندا بىر خىل تاكتىكا بولىشى كېرەككەن دەپ قالدىم) تەرجىمە قىلىنغاچقا، كۆرگەن ئادەمگە خۇددى ئۆز تىلىدا كۆرىۋاتقاندەكلا تۇيغۇ بېرىدۇ. ئىلگىركى چالا تەرجىمانچىلىقنى بار دەپ تۇرۇپ تەسەۋۋۇر قىلساق، بىر كىشىنىڭ ياكى بىر نەچچە كىشىنىڭ، ئېشىپ كەتسە بىر توپ كىشىنىڭ ئۆلۈمىنى كەلتۈرۈپ چىقارغاندۇ. مۇبادا زامانىۋىيلىققا يۈزلىنىپ، ئادىمىيلىكنى ئىزدەش ئۈچۈن كۆرەش قىلىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە چالا تەرجىمانلار، چالا تەرجىمىلەر تۈپەيلى مەدىنىيەت ياكى روھىيەت تۇنجۇقتۇرۇلسا...بۇنىڭ پاجىئەسى پۈتكۈل قەۋمگە يېپىشىدۇ. بۇنى ئويلىشىپ باققانلار قانچىلىك؟!... تورداش گۈلەن، «دۆلەتچىلىك ئەنئەنىسى بولمىغان مانجۇلار» دېگەن جۈملىڭىزنىڭ مەنىسىنى تەپسىلىيراق چۈشەندۈرۈپ قويامسىز، رەھمەت.

uyghurzade

	بۇ تېمىدا تەخىرسىز بىر مەسىلە ئوتتۇرىغا قويۇلۇپتۇ. تەرجىمە ۋە چالا تىلماچ  ھەققىدە دەيدىغان جىق گەپلىرىم بار ئىدى، قولۇم بوشىماي قېلىۋاتىدۇ.          شۇنداق بىر نۇقتىنى قىستۇرغۇم كەلدى: بىزدە ئايلاندۇرۇپ (مەسىلەن ئېنگىلزچىدىن خەنزۇچىغا، خەنزۇچىدىن ئۇيغۇرچىغا) تەرجىمە قىلىنغان ئەسەرلەردە ئەسلى مەزمۇننىڭ "ئۆپكىسى تۈگەپ كانىيى" قالىدىكەن.ئەگەر ئۇ چالا تەرجىماننىڭ قولىغا چۈشسىچۇ، ئاپەتلىك بىر نەرسىگە ئايلىنىدىكەن. ئۇنى ۋاقىت چىقىرىپ ئوقۇغان ئادەمنىڭ ھالىغا ۋاي!          يېقىندا ئۇيغۇرچە تەرجىمىسى تېپىلىدىغان بىر ئېنگلىزچە كىتابنى كۆرۈپ، جىق نەرسىلەرنىڭ قالايمىقان تەرجىمە قىلىنغانلىقىنى ھېس قىلدىم.زور كۆپ قىسىم  تەرجىمانلىرىمىز  ئاشۇنداق پەلىپەتىش تەرجىمىلەر بىلەن بىزنى گولداۋېتىپتۇ. شۇڭا قاتتىق ئىزدىنىش باسقۇدىكى ياشلارنىڭ باشقا تىللاردىن خەۋىرى بولسا ئىلمىي ئىشلاردا ئەسلى تىلدىكى كىتابنى كۆرۈشنى تەۋسىيە قىلىمەن.   تەرجىمانلارمۇ سېتىلىپ كەتتى. سېتىلىپ كەتمىگەن نېممىز قالدى دەيمەن، گۈلەن؟     ستالىن دېگەن خۇمپەر راست دەپتىكەن: "ئادەم ھامان سېتلىدۇ. گەپ ئۇنىڭ قىممىتىدە"دەپ.      بىز ھەممىمىز قەدەممۇ قەدەم چېكىنىپ،  قەدممۇ-قەدەم سېتىپ، سېتىشقا تېگىشلىك نەرسىلەرنى ئىزدەپ ، ئەۋلادلارغا ھالاكەت سۇپىسى تەييارلاۋاتقان ئادەملەر قاتارىدا ياشاۋېتىپىتىمىز.

nimjan

	ھەممىدىن خاتا تەرجىمە يەر، ئادەم نامىدا بەك گەۋدىلەندى: "مىسىر خانىشى" فىلىمىنى نەچچە كۈن بۇرۇن كۆرۈپ ناھايىتى ھەيران قالدىم. تەرجىمان تارىخىي شەخسلەرنى خەنزۇچە ئاھاڭ تەرجىمىسىنىڭ ئۆز ئەينىنى ئۇيغۇرچىدە ئىشلەتكەن، يەنى ئوكتاۋىئاننى ۋۇداۋېي، دەپ ئالغاندەك. بىر يىللاردا "ئۇلۇغبېك خەزىنىسى" رومانىنى رادىئودا ئاڭلىتىۋاتقان بىر چاغ ئىدى، رادىئونىڭ يەنە بىر پروگراممىسىدا ئۇلۇغبېك تونۇشتۇرۇلغاندا ئۇلۇغبېكنىڭ ئىسمى "ۋۇلۇبوكې" دەپ ئېلىنىۋىدى ھەيران قالغان ئىدىم. سوۋېتپەرەست ئافغانىستان پرېزىدېنتى نەجىبۇللاھمۇ خېلى يىللارغىچە ئۇيغۇر مەتبۇئاتلىرىدا " ناجىبرا " دەپ ئېلىنىپ كەلگەن ئەمەسمىدى؟ تېخى ھازىرقى كۈندە 北大西洋公约组织 نى ئۇيغۇر تەرجىمانلار "شىمالىي ئاتلانتىك ئەھدى تەشكىلاتى" دەپ كۈلكىلىك تەرجىمە قىلىۋىدى، ئادەملىرىمىز شۇ پېتى كۆندى، قىسقارتىلمىسى بولغان " ش ئا ئە ت " نى تولۇق ئاتىغاندا بۇ كۈلكىلىك نام كېلىپ چىقتى.

gulen

	تورداش گۈلەن، «دۆلەتلىك ئەنئەنىسى بولمىغان مانجۇلار» دېگەن جۈملىڭىزنىڭ مەنىسىنى تەپسىلىيراق چۈشەندۈرۈپ قويامسىز، رەھمەت. مۇبارەك، تېمىنى ئەستايىدىل ئوقۇغىنىڭىز ئۈچۈن تەشەككۈر. ئاۋۋال، "يەر ئاستى يولى ئۇرۇشى" دېگەن كىنونىڭ تەرجىمىسى ھەققىدە دەپ باقاي. ئۇ چاغلاردا ئۇيغۇر، خەن، تىبەت دېگەن مىللەتلەرنى ئىشچى، دېھقان، ئەسكەر دېگەندەك سىنىپقا ئايرىپ مىللەتكە مىلليىلكىگە قاراپ ئەمەس سىنىپىي تەركىبىگە قاراپ مۇئامىلى قىلىشنى تەشۋىق قىلغان. تەشۋىقاتتا، ئېزىلگۈچىلەرنىڭ تىلى بىر بولۇشى كېرەكمىش، يېزىقى ئوخشاش بولۇشى كېرەكمىش، كىيىمى بىر خىل بولۇشى كېرەكمىش، لېكىن قىزىق يېرى بۇ ئىددىيەلەردىكى تەكىتلىنىۋاتقان ئايرىلماسلىق، بىردەكلىك تىلدا خەنچە ئاتالغۇ قوللۇنۇش، يېزىقتا پىنيىننى قوللۇنۇش، كىيىمدە ئەر ئايال ئىشتان كېيىش قاتارلىق ئۆلچەملەردە ئىپادىلەنگەن، بۇ قانداقمۇ مىللىيلىكنى ئەمەس سىنىپىيلىقنى تەكىتلىگەن ماركىسىزىمچىلىق بولسۇن؟ يۇقارقى ئۇيغۇرچە كىنولاردىكى تەرجىمە دەل شۇ سىنىپىي تەرجىمە. مېنىڭ چوڭ تاغام ئاياللارنىڭ ئىشتان كېيىشى ئۇيغۇرغا مۇناسىپ ئەمەس دېگەچكە 59دىن79 غىچە تۇرمىدا ياتقانىكەن. سىز "دۆلەتچىلىك" دېگەن سۆزنى دۆلەتلىك دەپ يېزىپ قويۇپسىز. مەن خاتا قىلدىممىكىن دەپ نەچچە ئوقۇپتىمەن. ئۇزاق ھاكىمىيەتچىلىك تارىيخى بار مىللەتلەردە دۆلەتنىڭ قانداق بولىدىغانلىقى ھەققىدىكى چۈشەنچىلەر تۈرلۈك ۋاستىلەر بىلەن ئاۋامغا سىڭىپ كېتىدۇ. مەسىلەن خەنزۇلاردا پادىشاھ تەڭرىنىڭ ئوغلى، پادىشاھلىق مۇقەددەستۇر، پادىشاھ ئائىلە باشلىقى پۇقرا ئائىلە ئەزاسى، دۆلەت دېگەن بىر ئائىلە، شۇڭا ئاكا، ئىنى، ئەر ئايال، ئاتا بالا... دەرىجە پەرقى چوقۇم بولۇشى كېرەك...دېگەندەك قاراشلار شۇ مىللەتتە ئۇزاق ھۆكۈم سۈرگەن ھاكىمىيەتنىڭ خەلقنىڭ چۈشەنچىسدە ئەكس ئېتىشىدۇر. مۇنداق مىللەتلەردە ھاكىمىيەتنى تەشكىللەش ھەققىدە نۇرغۇن كىتابلار بولغان بولىدۇ، مانجۇلار چارۋۇچىلىقتىن ئىبارەت يەككە ئىگىلىكتە، قەبىلە تۈزۈمىدە ياشىغاچقا ئورتا ئىقلىمنى ئالغاندا بۇنداق ئىگىلىك قۇرۇلمىسى مۇرەككەپ، جەمئىيەت تەشكىللىلىرى چىگىش جەمئىيەتنى بۇرۇنقى قەبىلىچىلىك ئۇسۇلى بىلەن باشقۇرالمايتتى، شۇڭا ئۇلار ھەممە نەرسىنى بىراقلا قوبۇل قىلىپ قوش تىللىق مائارىپنى يولغا قويغان. مەنچە مۇشۇنچىلىك بولامدىكىن دەيمەن.

gulen

	بۇ 26قەۋەتتىكىnimjan يوللىغان 2010-12-14 20:21 غا قارتىلغان  : ھەممىدىن خاتا تەرجىمە يەر، ئادەم نامىدا بەك گەۋدىلەندى: "مىسىر خانىشى" فىلىمىنى نەچچە كۈن بۇرۇن كۆرۈپ ناھايىتى ھەيران قالدىم. تەرجىمان تارىخىي شەخسلەرنى خەنزۇچە ئاھاڭ تەرجىمىسىنىڭ ئۆز ئەينىنى ئۇيغۇرچىدە ئىشلەتكەن، يەنى ئوكتاۋىئاننى ۋۇداۋېي، دەپ ئالغاندەك. بىر يىللاردا "ئۇلۇغبېك خەزىنىسى" رومانىنى رادىئودا ئاڭلىتىۋاتقان بىر چاغ ئىدى، رادىئونىڭ يەنە بىر پروگراممىسىدا ئۇلۇغبېك تونۇشتۇرۇلغاندا ئۇلۇغبېكنىڭ ئىسمى "ۋۇلۇبوكې" دەپ ئېلىنىۋىدى ھەيران قالغان ئىدىم. سوۋېتپەرەست ئافغانىستان پرېزىدېنتى نەجىبۇللاھمۇ خېلى يىللارغىچە ئۇيغۇر مەتبۇئاتلىرىدا " ناجىبرا " دەپ ئېلىنىپ كەلگەن ئەمەسمىدى؟ تېخى ھازىرقى كۈندە 北大西洋公约组织 نى ئۇيغۇر تەرجىمانلار "شىمالىي ئاتلانتىك ئەھدى تەشكىلاتى" دەپ كۈلكىلىك تەرجىمە قىلىۋىدى، ئادەملىرىمىز شۇ پېتى كۆندى، قىسقارتىلمىسى بولغان " ش ئا ئە ت " نى تولۇق ئاتىغاندا بۇ كۈلكىلىك نام كېلىپ چىقتى. نىمجان ئاكا قەشقەردە ئاخۇ دەيدىغان كوچا بارمۇ؟ "ئىگىلىنىشچە، قەشقەر كوناشەھەر رايونىدىكى ئاخۇ كوچىسىنى ئۆزگەرتىش تۈرىگە شىنجاڭ قۇرۇلۇش" تەشۋىقات گۈزىلى يېزىلغان تېمىدا شۇنداق گەپ كۆرۈپ قالدىم، بۇ سىز دەۋاتقان يەر ناملىرىنى خاتا تەرجىمە قىلىشقا چۈشىدىغۇ دەيمەن.

gulen

	بۇ 25قەۋەتتىكىuyghurzade يوللىغان 2010-12-14 17:20 غا قارتىلغان  : بۇ تېمىدا تەخىرسىز بىر مەسىلە ئوتتۇرىغا قويۇلۇپتۇ. تەرجىمە ۋە چالا تىلماچ  ھەققىدە دەيدىغان جىق گەپلىرىم بار ئىدى، قولۇم بوشىماي قېلىۋاتىدۇ.          شۇنداق بىر نۇقتىنى قىستۇرغۇم كەلدى: بىزدە ئايلاندۇرۇپ (مەسىلەن ئېنگىلزچىدىن خەنزۇچىغا، خەنزۇچىدىن ئۇيغۇرچىغا) تەرجىمە قىلىنغان ئەسەرلەردە ئەسلى مەزمۇننىڭ "ئۆپكىسى تۈگەپ كانىيى" قالىدىكەن.ئەگەر ئۇ چالا تەرجىماننىڭ قولىغا چۈشسىچۇ، ئاپەتلىك بىر نەرسىگە ئايلىنىدىكەن. ئۇنى ۋاقىت چىقىرىپ ئوقۇغان ئادەمنىڭ ھالىغا ۋاي!          يېقىندا ئۇيغۇرچە تەرجىمىسى تېپىلىدىغان بىر ئېنگلىزچە كىتابنى كۆرۈپ، جىق نەرسىلەرنىڭ قالايمىقان تەرجىمە قىلىنغانلىقىنى ھېس قىلدىم.زور كۆپ قىسىم  تەرجىمانلىرىمىز  ئاشۇنداق پەلىپەتىش تەرجىمىلەر بىلەن بىزنى گولداۋېتىپتۇ. شۇڭا قاتتىق ئىزدىنىش باسقۇدىكى ياشلارنىڭ باشقا تىللاردىن خەۋىرى بولسا ئىلمىي ئىشلاردا ئەسلى تىلدىكى كىتابنى كۆرۈشنى تەۋسىيە قىلىمەن.   تەرجىمانلارمۇ سېتىلىپ كەتتى. سېتىلىپ كەتمىگەن نېممىز قالدى دەيمەن، گۈلەن؟     ستالىن دېگەن خۇمپەر راست دەپتىكەن: "ئادەم ھامان سېتلىدۇ. گەپ ئۇنىڭ قىممىتىدە"دەپ. ....... ئۇيغۇرزادە قولىڭىزنىڭ بوشىشىنى كۈتىمىز، مۇشۇنداق ئەركىن پاراڭدىن ئويلىمىغان ئەھمىيەتلىك پىكىرلەر ئوتتۇرىغا چىقىدۇ، دەپ ئارمان قىلىمەن.