تەكلىماكاندىكى سوپى - ئىشانلار ( داۋامى )

jureyj

بىرىنچى ماۋزۇ:شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇلۋاھھاب ئوسمانىيلار خەلىپىلىكىگە قارشى تۇرغانمۇ؟


بەزى كىشىلەر شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب ھەققىدە ناھايىتى يامان سۆزلەرنى قىلىشىدۇ. ئۇلارنىڭ دېيىشىچە، مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب رەھىمەھۇللاھ ئوسمان ئىسلام ئېپمىرىيىسىگە ۋە ئوسمانىيلار خەلىپىسىگە قارشى ئۇرۇش قىلغانمىش، مۇشۇ سەۋەب تۈپەيلى ئۇ زات مۇسۇلمانلارنىڭ دۈشمىنىمىش. ئۇلارنىڭ بۇ داۋاسى ھەقىقەتمۇ؟ ئۇلار يەنە، شەيخنى ئەنگىلىيە ئارمىيسى بىلەن بىرلىشىۋېلىپ، مۇسۇلمانلارغا قارشى ئۇرۇشقان دېيىشمەكتە. ئۇ ھالدا دېيىلىۋاتقان بۇگەپلەر راست گەپمۇ ياكى شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھابقا ۋە ئۇ زاتنىڭ ئەگەشكۈچىلىرىگە جېنىنىڭ بارىچە قارشى تۇرىدىغانلارنىڭ توقۇپ چىققان يالغان-ياۋىداق ھېكايىسىمۇ؟ بىز توختالماقچى بولغان نۇقتا دەل بۇدۇر.
ئىنسانلار ئارىسىدا ئىنسانىيەتكە ياخشىلىقنى، ھەقىقەتەنى ئېلىپ كەلگەنلا كىشىلەرنىڭ ھەرقانداق بىرىنىڭ، ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ ئىچىدىكى ئازغۇنلارنىڭ دۈشمەنلىكىگە ئۇچراپ كەلگەنلىكى تارىخىي ھەقىقەت. ھەتتا ئاللاھنىڭ پەيغەمبەرلىرىمۇ بۇ خىلدىكى دۈشمەنلىكتىن سالامەت قالمىغان.
يۇقارقىدەك كىشىلەرنىڭ دۈشمەنلىكى پەيغەمبەرلەرگە ۋە ئۆتكەنكى ئۆلىمالار ئارىسىدىكى ھەق دەئۋىتىگە چاقىرغان ئاۋانگارت سيمالارغا قارتىلىغان. بۇ زاتلار كشىلەرنىڭ قاتىق قارشىلىقىغا، دۈشمەنلىكىگە ئۇچرىغان. ئۆلىمالار ئارىسىدىكى ئاۋانگارت سىيمالار ئىچىدە، شەيخۇل ئىسلام ئىبىن تەيمىييە رەھىمەھۇللاھ باشقىلارنىڭ دۈشمەنلىكىگە ئۇچرىغان ئاۋانگارت سىيمالارنىڭ تىپىك مىساللىرىدىن بىرىدۇر. ئىبىن تەيمىييە رەھىمەھۇللاھقا ھەسەت قىلىدىغان كىشىلەرنىڭ بەزىلىرى ئۇنىڭ قېنىنى تۆكۈش ھالال دەپ جار سېلىشقان بولسا، بەزىلىرى بۇ زاتنى ھەق يولدىن ئېزىپ كەتكەن، ئىسلامدىن چىقىپ كاپىر بولۇپ كەتكەن دەپ «پەتىۋا» پىچىشقان.
ئىبىن تەيمىييە رەھىمەھۇللاھقا ئوخشاشلا، شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇلۋاھھاب رەھىمەھۇللاھمۇ ھەقسىز كىشىلەرنىڭ قارىغۇلارچە قارا چاپلىشىغا ئۇچرىغان ۋە پىتنىلەرنىڭ مەنبەسى دەپ سۈپەتلىنىشىكە دۇچ كەلگەن. كىشىلەرنىڭ بۇ خىل دۈشمەنلىكى ئۇلارنىڭ شەيخكە ھەسەت قىلىشىدىن ۋە ئۆچمەنلىكتىن، شۇنداقلا بىدئەتلەرنىڭ ئۇلارنىڭ قەلبىگە تەسۋىرلىگۈسىز دەرىجىدە مۇستەھكەم ئورناپ كەتكەنلىكىدىن، شەيخكە بەتنام چاپلىغۇچى كىشىلەرنىڭ تەقلىدپەرەسلىكىدىن ۋە نەپس-خاھىشىغا قۇل بولغانلىقىدىن كەلگەن.
بىز ئاۋۋال شەيخكە چاپلانغان بەتنام ۋە شەيخ ھەققىدە ئېيتىلغان يالغان-ياۋىداق سۆز –چۆچەكلەرنى بايان قىلىمىز، ئاندىن شۇ بەتناملارنى ئىنكار قىلىپ، ئىشنىڭ ھەقىقىتىنى يەتكۈزىمىز.
شەيخ ئابدۇلئەزىز ئابدۇللەتىف مۇنداق دەيدۇ:
سەلەفىي دەئۋىتىگە دۈشمەنلىك قىلغۇچىلارنىڭ بەزىلىرى «شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب ئوسمانىيلار خەلىپىلىكىگە قارشى توپىلاڭ كۆتۈرۈپ، بۇ ئارقىلىق ئىسلام جامائىتى ئارىسىغا بۆلگۈنچىلىك سالغان، خەلىپىگە ئىتائەت قىلىشتىن باش تارتقان»دېيىشىدۇ.(دەئۋە ئەل مۇنەۋىئىين لى دەئۋەت ئەل شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب، 233-بەت)
شەيخ ئابدۇلئەزىز ئابدۇللەتىف يەنە مۇنداق دەيدۇ:
ئابدۇل قەدىم زەلۇم مۇنداق دەپ داۋا قىلىدۇ:« ئوسمان ئىمپىرىيىسىنىڭ غۇلاپ چۈشىشىنىڭ سەۋەبى:ۋاھھابىيلارنىڭ مەيدانغا چىقىشى ۋە ۋاھھابىزىم دەئۋىتىدىن ئىبارەت.» ئۇلار ئارىسىدا يەنە مۇنداق بەتناملار مەۋجۇد: «ۋاھھابىيلار بېرتانىيەنىڭ پۇل ۋە قورال ياراغ ياردەم قىلىشى بىلەن مۇھەممەد ئىبىن سەئۇد ۋە ئۇنىڭ ئوغلى ئابدۇل ئەزىزنىڭ باشچىلىقى ئاستىدا ئىسلام دۆلىتى مەۋجۇد بولۇپ تۇرغان ئەھۋالدا، ئۆز ئالدىغا دۆلەت قۇرغان. ئۇلار ئۆز دەئۋىتىنى كېڭەيتىش ئۈچۈن خەلىپىكىنىڭ تەۋەلىكىدىكى زېمىنلارغا قوشۇن تارتقان. خەلىپىگە قارشى قىلىچ كۆتۈرۈپ، مۇسۇلمان ئارمىيىسىگە- ئەمىيرۇل مۇئمىنىنىڭ ئارمىيسىگە قارشى يەڭ شىمايلىغان. ئۇلارنىڭ بۇنداق قىلىشى بېرتانىيەنىڭ كۈشكۈرتىشى بىلەن بولغان.(كەيفە خۇدىمەت ئەل خەلىفە،10-بەت)
بىز «شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇلۋاھھاب ئوسمانىيلار خەلىپىلىكىگە قارشى ئىسيان كۆتۈرگەن» دېگەن باتىل پىتنە-ئېغىۋاغا پاكىتلىق رەددىيە بېرىشتىن ئىلگىرى، بىز شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھابنىڭ «مۇسۇلمانلارنىڭ مۇسۇلمان ئەمىرنىڭ سۆزىنى ئاڭلىشى ۋە مۇسۇلمان ئەمىرگە ئىتائەت قىلىشى ۋاجىب. مۇسۇلمان ئەمىر مەيلى ھەققانىي بولسۇن ياكى زالىم بولسۇن، مۇسۇلمان ئەمىر ئاللاھقا ئىتائەتسىزلىك قىلىشقا بۇيرىمىغانلا ئەھۋالدا ھەرقاچان مۇسۇلمان ئەمىرگە ئىتائەت قىلىنىدۇ، ئىتائەت ھەققە بۇيرۇلغان ئاساستىلا بولىدۇ»دېگەن ئەقىدىسى(بۇ ئەھلى سۈننە ۋەل جامائەنىڭ ئەقىدىسىدۇر)نى بايان قىلىشىمىز.
شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب قاسىم خەلقىگە يازغان خېتىدە مۇنداق دېگەن:«مەن شۇنداق ئېتىقاد قىلىمەنى، مۇسۇلمانلارنىڭ مۇسۇلمان ئەمىرنىڭ سۆزىنى ئاڭلىشى ۋە مۇسۇلمان ئەمىرگە ئىتائەت قىلىشى ۋاجىب. مۇسۇلمان ئەمىر مەيلى ھەققانىي بولسۇن ياكى زالىم بولسۇن، مۇسۇلمان ئەمىر ئاللاھقا ئىتائەتسىزلىك قىلىشقا بۇيرىمىغانلا ئەھۋالدا ھەرقاچان مۇسۇلمان ئەمىرگە ئىتائەت قىلىنىدۇ. مۇسۇلمانلاردىن كىم خەلىپە بولسا، مۇسۇلمانلار خەلىپىگە ياردەم قىلىشى ۋە ئۇنىڭغا بەيئەت قىلىشى كېرەك. ھەتتا ئۇ خەلىپىلىكنى ھەقسىز رەۋىشتە ئىگىلىۋالغان بولسىمۇ شۇنداق. خەلىپىگە قارشى چىقىش ھارام.»(مەجمۇئات مۇئەللىفەت ئەل شەيخ،5-توم، 11-بەت)
شەيخ يەنە مۇنداق دېگەن:
«ئىتتىپاقلىقنىڭ ئاساسى پىرىنسىپىلىرىدىن بىرى شۇكى، كىم بىزگە ئەمر-خەلىپە بولسا ئۇنىڭ سۆزىنى ئاڭلاشتۇر. ھەتتا خەلىپە ئەمر بولغۇچى قارا قۇل بولغان تەقدىردىمۇ شۇنداق.»( مەجمۇئات مۇئەللىفەت ئەل شەيخ،1-توم، 394-بەت)
شەيخنىڭ مۇسۇلمان خەلىپىنىڭ ئەمرىگە ئىتائەت قىلىشنىڭ ۋاجىبلىقى ھەققىدىكى قاراشلىرىنى بايان قىلدۇق، ئەمدى بىز شەيخ ھەققىدىكى بەتناملارغا رەددىيە بېرىشكە ئۆتىمىز. بۇ ھەقتىكى مۇھىم مەزمۇنلارنىڭ بىرى « شەيخنىڭ دەئۋىتى نەجد زېمىنىدا مەيدانغا چىققان چاغدا، نەجد زېمىنى ئوسمانلى خەلىپىلىكىنىڭ ئىدارە قىلىشى ئاستىدا بولغانمۇ؟»دېگەن مەسىلىدۇر.
بۇ ھەقتە دوكتور سالىھ ئەل ئابىد مۇنداق دەيدۇ:
نەجد زېمىنى ئوسمانلى ئېپمىرىيىسىنىڭ ئىدارە قىلىشى ئاستىدا ئەمەس ئىدى. چۈنكى نەجد زېمىغا ئوسمانلى ئېمپىرىيىسىنىڭ ھاكىمىيىتى يېتىپ كەلمىگەن، شۇنداقلا شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھابنىڭ دەۋرىدە تۈرك ئارمىيىسى بۇ زېمىنغا قەدەم باسمىغان. بۇ پاكىت يەنە شۇنداق پاكىتت بىلەن بىردەككى، ئوسمانلى ئېمىرىيىسى ئۆز قول ئاستىدىكى زېمىنلارنى مەمۇرىي ئۆلكىلەرگە بۆلۈپ ئىدارە قىلغان. بۇ تۈرك تىلىدىكى:«ئوسمان ئېمپىرىيىسىنىڭ قانۇن تۈزۈش نىزامى»دېگەن ھۆججەتتە بايان قىلىغان بولۇپ، بۇ ھۆججەتنى شۇ چاغدىكى قانۇن تۈزۈش كومېتىتىنىڭ ھەيئىتى يەمىن ئەلى ئەپەندى ھىجرىيە 1018-يىلى، مىلادىيە1609-يىلى يازغان. بۇ ھۆججەتىكى مەزمۇنلارغا كۆرە: ھىجرىيە 11-ئەسىردىن باشلاپ، ئوسمانلى ئېمپىرىيىسىنىڭ زېمىنى 23 مەمۇرىي ئۆلكىگە بۆلۈپ ئىدارە قىلىنغان، بۇلاردىن 14 ئۆلكە ئەرەب ئۆلكىلىرى بولۇپ، نەجد زېمىنى بۇ مەمۇرىي ئۆلكىلەرنىڭ قاتارىدىن سانالمىغان. بىراق، ئەل ئىھسا رايونىنى نەجد زېمىنىغا تەۋە دەپ قارىغىنىمىزدا، ئەل ئىھسا رايونى ئوسمانلى ئېمپىرىيىسىنىڭ ھاكىمىيىتى ئاستىدا بولغان.("مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھابنىڭ ئەقىدىسى ۋە ئۇنىڭ ئىسلام زېمىنلىرى ھەققىدىكى ئەسەرلىرى"ناملىق ئەسەر 1-توم، 27-بەت)
دوكتور ئابدۇللاھ ئەل ئۇسەيمىن مۇنداق دەيدۇ:
قانداقلا بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، شەيخ مۇھەمەمد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھابتىن ئىلگىرى نەجد زېمىنى ھېچقاچان ئۇسمانلى ئېپمىرىيىسىنىڭ باشقۇرۇشى ئاستىدا بولۇپ باقمىغان. شۇنداقلا نەجد زېمىنىدا يۈز بەرگەن ۋەقەلەردە ئوسمانلى ئېمپىرىيىسىنىڭ تەسىرى كۆرۈلۈپ باقمىغان. نەجد زېمىنىنىڭ بىر تەرىپى (يەرلىك كۈچلەردىن) بەنى جەبر ۋە بەنى خالىدنىڭ، يەنە بىر تەرىپى ئەشرەفنىڭ تەسىرى ئاستىدا تۇرغان. بۇلاردىن ھېچقايسى نەجد زېمىنىدا سىياسىي مۇقۇملىقنى بەرپا قىلىشقا قادىر بولالمىغان. شۇنداق بولغانلىقتىن، نەجد زېمىنىدىكى ھەرقايسى يەرلىك كۈچلەر ئارا ئۇرۇشلار يۈز بېرىپ تۇرغان، شۇنداقلا نەجد زېمىدىكى قەبىلىلەرمۇ ئۆز ئارا ئۇرۇشنى توختاتمىغان.(نەجد زېمىنى خەلىپىنىڭ باشقۇرۇشى ئاستىدا بولغىنىدا، ھېچكىم باشباشتاقلىق بىلەن بىر-بىرى بىلەن ئۇرۇشۇپ يۈرمىگەن بولاتتى.)[مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھابنىڭ ھاياتى ۋە پىكرى، 11-بەت]
بىز ئىمام ئابدۇل ئەزىز بىن باز رەھىمەھۇللاھنىڭ بۇ ھەقتىكى يالغان ياۋىداقلار ھەققىدە بەرگەن جاۋابى بىلەن، بىرىنچى باسقۇچتىكى باتىل داۋاغا رەددىيە بېرىشنى تاماملايمىز. ئىمام ئابدۇل ئەزىز بىن باز رەھىمەھۇللاھ مۇنداق دېگەن:
مەن شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھابنىڭ ئوسمانلى ئېمپىرىيىسىگە قارشى تۇرمىغانلىقىنى بىلىمەن. چۈنكى، نەجد زېمىنى تۈرك ئارمىيىسىنىڭ كونتروللىقى ئاستىدا بولمىغان. (بۇ خۇددى ئابباسىيلار خەلىپىلىكىنىڭ ھاكىمىيىتى قاراخانىيلار زېمىنىغا يېتىپ كەلمىگىنىگە ئوخشاشتۇر.) ھالبۇكى، نەجد زېمىنى كىچىك ئەمىرلىك ۋە تارقاق قىشلاقلاردىن تەركىپ تاپقان بولۇپ، نەجد زېمىنىدىكى ھەر-بىر يۇرت ۋە يېزىنىڭ قانچىلىك كىچىك بولۇشىغا قارىماي، ھەر-بىرى بىردىن ئەمىرنىڭ ھوقوقدارلىقى ئاستىدا بولغان. بۇ ئەمىرلىكلەر بىر-بىرى بىلەن ئۆچەكىشىش ۋە ئۇرۇشۇش ھالىتىدە تۇرغان. شۇڭا دەيمىزكى، شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب ئوسمانلى خەلىپىكلىگە قارشى چىقمىغان؛ بەلكى، ئۆز زېمىنىدا يۈز بېرىۋاتقان ھەرقايسى جەھەتلەردىكى بۇزغۇنچىلىقلارغا قارشى چىققان، ئاللاھنىڭ يولىدا جىھاد قىلىپ، ئۆز دەئۋىتى باشقا يۇرتلارغا كېڭەيگىچە بوشاشمىغان.(دەئۋە ئەل مۇنەۋۋىئىين237-بەت)
دوكتور ئەجل ئەل نەشمى مۇنداق دەيدۇ:
شەيخنىڭ ھاياتى ئوسمانلى سۇلتانلىرىدىن تۆتى بىلەن دەۋرداش بولۇشىغا قارىماي، ئوسمانلى خەلىپىلىكى ھەرقايسى جەھەتتە شەيختىن نارازىلىقىنى ياكى شەيخكە دۈشمەنلىكىنى ئىپادىلىمىگەن.(مەجەللەت ئەل مۇجتەمەئ،510-سان)

شەيخنىڭ خەلىپىلىك ھەققىدىكى قارىشى ئىلگىرى بايان قىلىغنىمىزدەك ئىكەن، ئۇنداقتا خەلىپىك شەيخ ھەققىدە قانداق قاراشتا بولغان؟
دوكتور نەشىمى بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدۇ:
خەلىپىكىنىڭ شەيخنىڭ دەئۋىتى ھەققىدىكى پوزىتسىيىسى ناھايىتى مۈجمەل بولغان. چۈنكى، خەلىپىلىككە مەيلى ھىجاز، باغداد ياكى باشقا ئۆلكىلەرنىڭ ۋالىيلىرى بولسۇن، ياكى شەيخنىڭ دەئۋىتى ھەققىدە شەيخكە دۈشمەنلىك قىلغۇچىلار بولسۇن، خەلىپىكنىڭ قۇلىقىغا شەيخكە دۈشمەنلىك قىلغۇچىلار تارقاتقان خەۋەر يەتكەن.(ئەل مۇجتەمەئ504 -سان؛ ئەل دەئۋە ئەل مۇنەۋۋىئىين 238،239-بەتلەر)

jureyj

«شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب ئەنگىلىيە بىلەن بىرلەشكەنمۇ؟»ناملىق تېمىمىز كېلەر قېتىمدا يوللىنىدۇ، ئىنشائاللاھ.
ئائىشە خانىمغا:
سىزنىڭ سوپىزىم ۋە شۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك ئىنكاسلىرىڭىزنى(تۆت كۈن ئىلگىرى يىغىپ ئەكىلىپ) ئوقۇپ چىقتىم. سىزنىڭ تور دۇنياسىدىكى يەھۇدى-خىرىستىئانلارنىڭ سۈيقەستىگە قارشى تۇرغانلىقىڭىزدىن ئاز تولا خەۋىرىم بار. بۇ ئىشىڭىز ئۈچۈن ئاللاھتىن سىزگە رەھمەت تىلەيمەن.
ئەمما سىزنىڭ سوپىزىم، «ئەھلى تەۋھىد»(تەۋھىد دۈشمەنلىرى بۇ كىشىلەرنى ۋاھھابىيلار دەپ ئاتايدۇ. ئەھلى تەۋھىدنى ئەڭ بۇرۇن ۋاھھابىي دەپ ئاتىغانلار بېرتانىيە جاھانگىرلىرىدۇر) ھەققىدىكى چۈشەنچە ساۋادلىرىڭىز بەكمۇ مۈجمەل، بولمىغۇر ۋە ئالىجوقا ئىكەن. گەرچە سىز سۈيقەستىلەرگە زەربە بېرىشتە چىڭ تۇرۇشتا، بىر ياراملىق بەندە بولسىڭىزمۇ، سوپىزىم ۋە ئەھلى تەۋھىد ھەققىدە سۆز قىلىشتا كۆپ چولتا ئىكەنسىز. جۈملىدىن سىز قۇرئان ۋە سۈننەت جەھەتتە كۆپ چولتا ئىكەنسىز. مەن سىزنىڭ خاتا سۆزلەپ سېلىشىڭىزنى ھەرگىز خالىمايمەن. خاتا سۆزلىرىڭىز كۆڭلۈمنى غەش قىلسا، توغرا سۆز ۋە چاقىرىقلىرىڭىز ئۈچۈن سىزگە ئاللاھتىن رەھمەت تىلەيمەن.
تۆت كۈن ئىىچدە يارزغان ئىنكاسلىرىڭىزدىن بىرىنىلا ئوقۇدۇم. يەنىلا شۇ سوپىزىمچە ئۇسلۇبتا، تارىخى ھەقىقەتكە ۋە قۇرئان-سۈننەتنىڭ روھىغا قارشى مۇقامدا سۆز قىلغىلى تۇرۇپسىز. بۇ سۆزلىرىڭىز مېنى بىئارام قىلدى. ئاللاھتىن سىزگە مۇستەھكەم ھىدايەت تىلەيمەن.

jureyj

سوپىزىمدىن ئىبارەت  بۇ خۇراپى، بىدئەتخور پىرقە ئوسمانلى ئېمپىرىيىسىنىڭ دۇنيادىن يوقاپ كېتىشىگە سەۋەب بولغان ئىچكى ئامىللاردىن بىرى بولسا، ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ دۇنيانىڭ ئارقىدا قېلىشىدا ھەم مۇشۇ ئازغۇن پىرقە ئەڭ چوڭ سەۋەب بولغان. ئەڭ مۇھىمى، مۇسۇلمانلارنىڭ ئارقىدا قېلىشىدىكى ئىچكى سەۋەبلەرنىڭ بىرى دەل سوپىلارنىڭ بۇزۇق ئەقىدە ئېتىقاد ۋە جاھىلىيەتچە ياشاشلىرىدىن بولغان.
بۈگۈنكى دەۋردە، دۇنيا مۇسۇلمانلىرى ئويغاندى. ئەلھەمدۇلىللاھ. جاھالەتتە قالغان مۇسۇلمانلار ئۇيقۇسىدىن تۇرۇپ تارىخى ساۋاقلارنى يەكۈنلىدى. بۈگۈنكى دۇنيا مۇسۇلمانلىرى ساغلام ئەقىدە، ئاللاھقا بولغان ساپ مۇھەممەد، ئاخىرەتكە بولغان سەمىمىيي تەلپۈنۈش ۋە دۇنياغا بولغان توغرا پوزىتسىيىدە ئورۇنلىرىدىن تۇرۇپ، ئاۋۋال ئىسلامنى، ئۆزلىرىنى تۈگەشكتۈرىۋاتقان ئازغۇن پىرقە ۋە بىدئەتخور ئەبلەخلەرنىڭ، ئاندىن ئىسلام مىللىتىنىڭ پېيىنى قىرقىشنى قەستلەپ يۈرگەن لەنىتىلەرنىڭ دۈشمەنلىكىنى تونۇپ يەتتى. مانا بۇ چوڭ غەلىبىدۇر. ئەڭ چوڭ غەلىبە شۇكى، مۇسۇلمانلار پەقەت قۇرئان ۋە سۈننەتنىڭ روھى بويىچە ياشىغاندىلا ئاندىن ھەقىقىي بەختكە ئېرىشەلەيدىغانلىقىنى چىن دىلى بىلەن تونۇپ يەتتى. بۈگۈنكى دەۋردىكى مانا بۇ ئىلغار مۇسۇلمانلار ئىسلام تونىغا ئورىنۋېلىپ تارىختىن بېرى مۇسۇلمانلارنىڭ مەھكۇملىقىغا سەۋەبچى بولغان ھەم بولىۋاتقان ئەبلەخلەرنى بىر قاراپلا تونۇۋالالايدۇ.  شۇنىڭدىن قارىغاندا سوپىزىمدىن ئىبارەت بۇ ئىسلام تونىغا ئورىنىۋالغان ئالۋاستىلارنى ئىسلام مىللىتى، جۈملىدىن ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرى بىر قاراپلا تونۇۋالدى، ھەم ئۇلاردىن نەپرەتلەندى.
ئاللاھنىڭ بەندىلىرىدىن بىرى:«ئادەمسىمان مايمۇننىڭ ئىنسانلار بىلەن ھېچقانداق مۇناسىۋىتى بولمىغىنىدەك، سوپىزىمنىڭ ئىسلام بىلەن ھېچبىر مۇناسىۋىتى يوق»دېگەن ئىدى.
ئائىشە خانىم، سىز سوپىلىقنى ئاقلايمەن دەپ، ئۆزىڭىز بىلمەستىنلا سوپا-ئىشانلارغا قارشى ھالدا«قۇرئان ۋە سۈننەتكە مەھكەم ئەگەشكەن كىشى ئاندىن ھەقىقىي سوپى بولالايدۇ»دەپ ئېزىپ قاپسىز. بىلىڭكى، قۇرئان ۋە سۈننەتكە ھەقىقىي ئەگەشكەن كىشى سوپى بولمايدۇ، مۇئمىن بولىدۇ. سوپىلار قاچان قۇرئان ۋە سۈننەتكە مەھكەم ئەگىشىش يولىغا ماڭسا، سوپىلىقتىن قۇتۇلۇپ، مۇئمىنلىك شەرىپىگە مۇيەسسەر بولىدۇ. ئىلاھىم، شۇنداق بولغاي. شۇ چاغدا سىز، مۇشۇ جاھالەتچە ئىدىيڭىزدىلا بولىدىكەنسىز، سوپىلىقتىن قۇتۇلۇپ قۇرئان ۋە سۈننەتتە تۇتقان كىشىلەرنى «سوپى»دېمەستىن«ۋاھھابى»دەيسىز. قۇرئان ۋە سۈننەتكە ئەگەشمەسلىك سوپىلىقنىڭ ئەڭ چوڭ خۇسۇسىيىتى. شۇنداقلا، يالغان ھەدىس ۋە يالغان تارخى توقۇشمۇ سوپىلارنىڭ خۇيى. شۇڭا دەيمىزكى، سوپىزىمدىن يېنىڭ قۇرئان ۋە سۈننەتكە قايتقان ھەركىمگە ئاللاھ ئىككىلا دۇنيادا رەھمەت ئاتا قىلغاي.

تولۇقلىما مەزمۇن (2013-3-2 19:34):
ئاللاھقا بولغان ساپ مۇھەممەد، ئەمەس ئاللاھقا بولغان ساپ مۇھەببەت

تولۇقلىما مەزمۇن (2013-3-2 19:36):
سوپىزىمدىن يېنىڭ، ئەمەس سوپىزىمدىن يېنىپ

adiyat

..سەن  پوق  ئىشتان  جىق ئىش  ئۇخمايدىكەنسەن. ئابدۇلۋاھاب ئۇنىڭ  دادىسىنىڭ  ئىسمى  ئۇ  كىشى تەقۋادار  مۇسۇلمان. ئەمما  بۇ  ئۆلۈمتۈك  ئوغلى(بەلكىم  ئۇ  ئەرەب مىللىتىنىڭ  نىجاتچىسىدۇ) ھەقىقەتەن شۇنداق ئىشلارنى  قىلدى.  ئۇنىڭ  بۇ ئىدىيەسى خىلافەتنىڭ دەسلەپكى پاچىلىنىشنى كەلتۈرۈپ  چىقاردى.  بىر  زاماندىن  كىيىن تۈركىيە تۈرۈكلىرى ئەرەبلەرنىڭ مىللەتچىلىكىگە(ۋاھابىزىمغا ) قارشى ئىنكاس  سۈپىتىدە كامالىزىمنى ۋۇجۇدقا چىقاردى . چۈمپەردىلەرنى يىرتىپ تاشلاپ ،سەللىلەرنى باشتىن  ئىلىپ  تاشلاش  شۇنىڭ جۈملىسى.  شۇ چاغدا شۇنداق  قىلىش  ئاقىلانە تاللاش  ھىسابلىناتتى ، چۈنكى  ئاللا  نىمە  ئىشنىڭ  بولىۋاتقىنىنى ھەممىدىن ئىنىق بىلىدۇ.  بۇ تەرپىگە غازى مۇستاپا  كامال ساڭا ئىشىنىدۇ.دۈشمەنلىككە دۈشمەنلىك بىلەن جاۋاب  قايتۇرۇش  شۇ. خۇددى يەھۇدىلار نىمە  ئىش  قىلسا  پەيغەمبىرىمىز  ئۇنىڭ  تەتۈرسىنى قىلغىنىغا ئوخشاش. سەندە  ئازراق  سىياسى  كاللا  بوممىسا  ئەڭ ياخشىسى چەتتە  تۇر  بولمىسا خائىنلارنىڭ ئاقىۋىتى  ياخشى بولمايدۇ.

تولۇقلىما مەزمۇن (2013-3-3 01:15):
بۇ تەرپىگە غازى مۇستاپا كامال  ئىشىنىدۇ.

adiyat

بىر پۈتۈن  ھاكىمىيەتتىن بۆلۈنۈپ  چىققماچى بولغان  مىللەتتە مۇستەقىللىق داۋاسىنى  ئاممىۋى  ئاساسقا  ئىگە قىلىش  ئۈچۈن ئۆزىنى باشقۇرۋاتقان ھاكىمىيەتنىڭ تۈزۈلمىسىنى سۆكىدىغان ۋە ئۆز ئەتراپىدىكى ئەگەشكۈچۈلىرى تايىنىدىغان بىر مىزان  بولىشى  كىرەك، دەسلەپتە ئاتالمىش بۇ شەيىخ بۇ مىزاننىڭ ئاساسىنى سالدى كىيىنكى  ئىز باسارلىرى ئۇنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ مانا  كۆزىمىز كۆرۈپ  تۇرۇۋاتقان ئۆزى  رەڭدار، قىنى قىززىق ياشلانى ھاياجانلاندۇرالايدىغان بىر  ئىدىيىۋى سىسىتىمىغا ئايلاندى. سەئۇدى  ئەرەبىستان ھاكىمىيتىنىڭ مۇشۇ ئىدىيە بىلەن ئۆرە تۇرۇۋاتقانلىقىغا ۋە دۇنيانىڭ  ھەرقايسى يەرلىرىدە جۇرەيج  تورداشقا  ئوخشاش ئەرەب ئۈچۈن ھەممىدىن  ۋاز  كىچىدىغان پىدائىلارنى تەربىلەپ  چىقىۋاتقانلىقىغا  كۆز يۇممايمىز.   جۇرەيىج  تورداش  كگچۈرۈڭ  ئالدىنقى  ئىنكاستا  قوپال  گەپ قىپ
قويوپتىمەن.   مىنىڭچە  مۇستاپا  كامال  100 بۇرۇن تۇغۇلغان  بولسا  ئەرەبلەرگە مۇستەقىللىق  بىرەتتى. ئۇ  چاغدا  ۋاھابىزىممۇ  مەيدانغا  چىقمايتتى.

aishe

jureyj يوللىغان ۋاقتى  2013-3-2 19:07
تۆۋەندە، «شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب ۋە ئوسمان ...

تەكلىماكاندىكى سۇپى ئىشانلار 58-قەۋەتتىكى ئىنكاسىڭىزدا ماڭا «سەئۇدى ۋە ۋاھھابىيلار توغرىسىدا ئېيتقانلىرىڭىز يالغان گەپ» دېدىڭىز. مېنىڭ سۆزۈمنىڭ يالغانلىقىنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن، مەندەك گەپ قىلىدىغانلارغا ئاتاپ يېزىلغان رەددىيە كىتابىنى كۆتىرىپ كەپسىز. مەن 5 كۈن ئىلگىرى «يالغان گەپ» قىلغان بولسام، بۇ كىتاب مەخسۇس مۇشۇ يالغانغا رەددىيە بېرىش ئۈچۈن 5 كۈن ئىچىدە يېزىلىپ بولۇنمىغاندۇ؟ ياق، بۇ كىتابنى باشقىلار يېزىپتۇ، سىز نەقىل قىلىپ كەپسىز. دېمەك، مەن بۇ گەپنى قىلىشتىن ئىلگىرى سەئۇدى ھۆكۈمىتى تەرەپدارلىرى مەن دېگەندەك گەپلەرنى تۇلا ئاڭلىغان بولغاچقا، شۇلارغا رەددىيە بولسۇن دەپ مەخسۇس كىتاب ھازىرلاپ تەييار تۇرۇپتىكەن. دېمەك، مەن ئېيتقاندەك «ۋاھھابىيلار ئوسمانلى ھاكىمىيىتىگە ئىسيان قىلدى، ھازىرقى سەئۇدى دۆلىتى ئىسلام خەلىپىسىگە قارشى ئىسيان نەتىجىسىدە قۇرۇلغان دۆلەت» دېگەن سۆزنى قىلىدىغان كۈرمىڭ تارىخچى بولغاچقا، مۇشۇ تارىخچىلارنىڭ ئاغزىنى تۇۋاقلاش ئۈچۈن يۇقىرىدا سىز تىلغا ئالغان «شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب ۋە ئوسمانلى ئېپمىرىيىسى» ناملىق كىتاب يېزىلغان. گەرچە مەن قايىل بولمىساممۇ، ھەر ھالدا بىر كىتابنى مەنبە قىلىپ ئەكەلگەنلىكىڭىز ئۈچۈن رەھمەت! ھېچبولمىسا، مېنىڭ سەئۇدى ۋە ۋاھابىيلار توغرىسىدا تۇنجى قېتىم بۇنداق «يالغان» گەپ قىلمىغانلىقىمنى ئىسپاتلاپ بەردىڭىز.
سىزدىن سوراپ باقسام، ئابدۇلۋاھھابنىڭ يۇرتى نەجىدنىڭ ئوسمانلى تېرىتورىيىسى ئىچىدە ئەمەسلىكىنى ئىسپاتلىغان ھېلىقى ئۈلىمالار ئابدۇلۋاھھاب 1744-يىلى نەجىددىن قېچىپ دىرىياھقا كەلگەندە، بۇ يەرنىڭ ئاقساقىلى مۇھەممەد سۇئۇد (يەنى ھازىرقى سەئۇدى ئەرەبىستان پادىشاھنىڭ بوۋىسى)نىڭ ھىمايىسىگە كىرگەنلىكى، مۇھەممەد سۇئۇد بىلەن ئاغا-ئىنى بولۇشقانلىقى، ئاقساقال سۇئۇدنىڭ ئۇنىڭغا مۇنداق دېگەنلىكى: «بۇ يەرلەر ھەممىسى سىزنىڭ. دۇشمەنلىرىڭىزدىن قورقماڭ. ۋاللاھى، ئەگەر پۈتكۈل نەجىد سىزگە سىزگە قارشى كەلسىمۇ، بىز سىزنى ھەرگىز چېگرىمىزدىن چىقارمايمىز». بۇنىڭغا ئابدۇلۋاھھابنىڭ مۇنداق جاۋاب بەرگەنلىكى: «سىز جەمەتىڭىزنىڭ رەئىسى ۋە ئەقىللىق ئادەم ئىكەنسىز. مەن سىزنىڭ كاپىرلارغا قارشى جىھاد قىلىشقا قەسەم قىلىشىڭىزنى تەلەپ قىلىمەن. مۇشۇنداق قىلسىڭىز مۇسۇلمان جامائەتنىڭ رەھبىرى سىز بولىسىز، مەن دىنىي ئىشلارغا رەھبەرلىك قىلىمەن.» مەنبە: ماداۋى ئەل-راشىد يازغان «سەئۇدى ئەرەبىستان تارىخى»، 16-بەت.  (بۇ كىتابنى ئامازۇندىن سېتىۋېلىپ ئوقۇسىڭىز بولىدۇ، تىلى ئېنگلىزچە)
ھېلىقى ئۈلىمالار بۇ توغرىلىق نېمە دەپتۇ؟ مۇھەممەد سۇئۇد جەمەتىنىڭ ئوسمانلىغا ئىسيان قىلىپ، قۇراللىق قوزغىلاڭ نەتىجىىسدە ھازىرقى دۆلەتنى قورغانلىقىنى ئېنىق بىلىدىغان ئۈلىمالار، ھازىرقى ھاكىمىيەتنى قوغداش ئۈچۈن «مۇسۇلمانلارنىڭ مۇسۇلمان ئەمىرنىڭ سۆزىنى ئاڭلىشى ۋە مۇسۇلمان ئەمىرگە ئىتائەت قىلىشى ۋاجىب. مۇسۇلمان ئەمىر مەيلى ھەققانىي بولسۇن ياكى زالىم بولسۇن...» دېيىشىنىڭ ھېچقانداق ھەيران قالغۇچىلىكى يوققۇ! ھازىرقى سەئۇدى جەمەتنىڭ شەخسىي ھۆكۈمرانلىقىنى مۇشۇنداق دەپ قوغدىمىسا قانداق قوغدايدۇ؟
سىز بۇ ۋاھابىيلارنى ئاقلاشتىن ئىلگىرى 1802-يىلى كەربالادا ئەھلى بەيتنىڭ قەۋرىسىنى تۈزلەيمىز دېگەن ۋاھابىي ئىسيانچىلار ئۆلتۈرگەن 5000 نەپەر شىئە مۇسۇلماننىڭ ۋەقەسى، 1800-يىللاردا ھاجىلارنىڭ ھەجگە نېمىشقا خاتىرجەم ماڭالمىغانلىقى، 1700-يىللاردا مەككە-مەدىنەدە 4 مەزھەب (ھەنەفىي، مالىكىي، ھەنبەلىي، شافىئىي) فىقھىسى بويىچە ئوقۇتىدىلىغان مەدرىسىلەرنىڭ 1800-يىللارنىڭ ئوتتۇرىسىدىن كېيىن، پۈتۈنلەي بىرلا مەزھەب، يەنى ۋاھابىيچە ئوقۇتۇشقا مەجبۇرلانغانلىقى، ۋاھابىيلارنىڭ ئۆزىنىڭ مەزھىبىدىن باشقا شافىئىي قاتارلىق مەزھەبلەرنى باتىل دەپ قارايدىغانلىقى، ئوسمانلى 3 مىليارت فونت سىتىرلىڭ سەرپ قىلىپ ياسىغان ئىستانبۇلدىن مەدىنىگىچە تۇتاشقان تۆمۈر يولىنىڭ نېمىشقا بۇزۇۋېتىلگەنلىكى... توغرىلىق ئىزدىنىپ باقاسىز.
مەن مۇسۇلماننىڭ غەيۋىتىنى قىلىشقا قارشى بولغانلىقىم ئۈچۈن مۇسۇلمانلارنىڭ ئىچكى ئىشلىرى ھەققىدە مۇنازىرە قىلىشنى خالىمايتتىم. بىراق سىز مېنى سۆزلەشكە مەجبۇرلىدىڭىز.
سۇپىيلارغا قارىتا مەيدانىمدا ئۆزگىرىش بولغىنى يوق. سىز تېخى مەن قايىل بولغۇدەك گەپ قىلغىنىڭىز يوق. سۇپىيلار ئىچىدە ئاللاھنىڭ ۋەلىي بەندىلىرى بولغىنىدەك، توغرا يولدىن ئېزىپ كەتكەن ئازغۇنلارنىڭمۇ بارلىقىغا ئىشىنىمەن. «ۋەلىي بەندىلەرگە قارشى چىققانلارغا ئاللاھ ئۇرۇش ئېلان قىلىدۇ» دېگەن (بۇخارى، 6502) ھەدىسكە  ئىشەنگەنلىكىم ئۈچۈن ئەۋلىيا ئاتالغان سۇپىلار ھەققىدە ئارتۇق گەپ قىلمايمەن، بۇنداق قىلىشقا ھەددىم ئەمەس. ئازغۇن سۇپىيلارغا قارىتا، ئۇلار دىنىي دەرس ئېلىش شارائىتىغا ئېرىشسە، باتىل يولدىن دەرھال قايتىدۇ، ئۇلار تەربىيە ئېلىشتىن مەھرۇم قالغاچقا، خاتا يولدا قالغانلار دەپ قارايدىغان بولغاچقا، ئاللاھتائالا ئايەتتە «ھەق كەلدى، باتىل يۇقالدى، باتىل ھەقىقەتەن ئاسان يۇقىلىدۇ» دېگەچكە، مەن ئاۋال ھەقنى كۆپرەك ئەمىلىيەتكە تەدبىقلىساق، باتىل يولدىكىلەر ھۇشىنى تېپىپ، توغرىغا ئەگىشىدۇ دەپ قارايمەن. ئۇلار قانداقلا بولمىسۇن، مۇسۇلمان بولغاچقا، ئۇلارغا قاتتق ۋاستە بىلەن ئەمەس، يۇمشاق ۋاستە بىلەن تەربىيە قىلسا ئوڭشىلىدۇ دەيمەن. چۈنكى ئۇلار ئاللاھنى ۋە رەسۇلۇللاھنى ياخشى كۆرىدۇ، زىكىر قىلىدۇ، قەلبىدە ئاللاھقا مۇھەببەت بار.
ئىبنى تەيمىييە بىلەن ئابدۇلۋاھھابنى خاتالىقى يوق پەيغەمبەر دەپ ئويلىمايدىغانسىز-ھە؟!
ئىبنى تەيمىييەنىڭ سۇپىيلارغا قارشى چىقىشنى يەھۇدى-ناساراغا قارشى چىقىشنىڭ ئالدىغا قويۇۋېلىشى خاتا!!! دەيمەن. بۇنىڭغا يېتەرلىك دەلىللىرىم بار. ئەگەر سىز سۇپىيلارغا قارشى جىھاد قىلىش ۋاجىپ دەپ مۇسۇلمانلار ئارا ئىچكى ئۇرۇش قوزغاپ، يەھۇدى-ناسارا بىلەن كارىڭىز بولمىسا، ئۇمۇ ئىختىيارىڭىز. ئۇيغۇر خرىستىئان مۇرتلىرى ھازىر «پەيغەمبەر ۋاقتىدىكى قۇرئان كۆيدۈرۈپ يۇقىتىلغان، ئەمەۋىيلەر ئىلگىركىگە ئوخشىمايدىغان قۇرئاننى روياپقا چىقارغان» دېگەننى ئاشكارا، بەھۇزۇر دېيەلەيدىغان بولدى. شىياڭگاڭدىكى خرىستىئانلار مەخسۇس ئىسلامنى بورمىلاپ تەشۋىق قىلىدىغان تور بەتلەرنى ئاللىقاچان قۇرۇپ، ئۇيغۇر خرىستىئانلارنى ئىسلامغا قارشى تۇرۇشتا يېتەرلىك نەزىرىيە بىلەن تەمىنلەۋاتىدۇ. نۇرغۇن خەنچە ۋە ئۇيغۇرچە تور بەتلەر بار، مەخسۇس ئىسلامنى قارىلاپ خرىستىئانلىقنى تەشۋىق قىلىدۇ. سىزنىڭچە، بۇلار ئۇيغۇر مۇسۇلمانغا سۇپىلارچىلىك زىيان سالمايدۇ شۇنداقمۇ؟
ئىزدىنىشتىكى «يەھۇدىيلارنى 3000 يىل ساقلاپ قالغان ئامىللار» دېگەن تېمىدىكى flashboy، Dana0999، گولبەرگى دېگەندەك خرىستىئانلارنىڭ ئىنكاسىنى بىر ئوقۇپ بېقىڭە، شۇلار سۇپىيلاردىنمۇ بەك ياخشىمىكەن؟  ھەر قانچە ئازغۇن سۇپىي بولسىمۇ، مەن ئۇنىڭ قۇرئانغا ھاقارەت قىلغىنىنى، پەيغەمبىرىمىزنى تىللىغىنىنى ئاڭلاپ باقمىدىم.   

tahirbeg

  جۈرەيج، ئائىشە خانىمنى ساۋاتسىز دىدىڭىزما؟ ۋاي قوسقۇم        كىچىك بالىدەك گەپ قىلدىكەنسىز جۇمۇ.  سىز دىنى ئىلىمنى تۇتۇپ ئۈگۈنۋاتقىلى قانچىلىك بولدى؟  

jurayj

تەكلىماكاندىكى سۇپى ئىشانلار 58-قەۋەتتىكى ئىنكاسىڭىزدا ماڭا «سەئۇدى ۋە ۋاھھابىيلار توغرىسىدا ئېيتقانلىرىڭىز يالغان گەپ» دېدىڭىز. مېنىڭ سۆزۈمنىڭ يالغانلىقىنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن، مەندەك گەپ قىلىدىغانلارغا ئاتاپ يېزىلغان رەددىيە كىتابىنى كۆتىرىپ كەپسىز.
شۇنداق، ئۇ ھەقتە يالغان گەپ قىلدىڭىز. سىز «ئەرەبىستاندىكى ھازىرقى ھاكىمىيەتنى باشقۇرىۋاتقان  سۇئۇد جەمەتنىڭ ھەقىقەتەن نەجىدلىك ئىمام ئابدۇلۋاھھابنىڭ تەبلىغى نەتىجىسىدە ئەرەب خەلقىنى قوزغىتىپ، ئوسمانلى ھاكىمىيىتىدىن ئايرىلىپ چىقىپ مۇستەقىل بولغانلىقى راست. ئوسمانلى دۆلىتى ھىجاز رايونىنى 400 يىل باشقۇرغان. (مەككىدىكى ھەرەم مەسجىدىگە كىرسىڭىز، شۇ ئوسمانلىلار كېڭەيتىپ سالغان چىرايلىق قۇرۇلۇشنى كۆرەلەيسىز). ئۆز ۋاقتىدا ئەرەبىستانغا مەمۇرى ئەمەلدار بولۇپ تەيىنلەنگەن تۈرك مۇسۇلمانلار ئىچىدە سۇپىيلارمۇ بار بولۇپ، بۇلار ئىمام ئابدۇلۋاھھاب قاتارلىقلارنىڭ كۆزىگە «مۇشرىك» بولۇپ كۆرۈنگەن. (راست شۇنداقتۇ، ياكى ئەمەستۇ، بۇلارنى بىلگۈچى ئاللاھ). شۇنىڭ بىلەن نەجىدلىك ئىمام ئابدۇلۋاھھاب ئەرەبىستاندا «ئوسمانلى مۇشرىكلىرى»غا قارشى خەلقنى ئويغىتىپ، دىننىڭ ساپلىقىنى ساقلاش ھەققىدە جانلىق تەبلىغىنى باشلىغان.» دەۋاتىسىز. بۇ گېپىڭىز يالغان. چۈنكى ئىمامنىڭ چاقىرىقى دىنىي چاقىرىق. مىللەتپەرەسلىك چاقىرىقى ئەمەس. ئىمام ئۆز ئەتراپىدىكىلەرنى تەۋھىدكە چاقىرغان، ئۇلارنى شېرىكتىن يېنىشقا چاقىرغان. سىز دەۋاتقاندەك ئوسمانلىغا قارشى چىقىڭلار دەپ چاقىرغان ئەمەس، ھەم ئوسمانلىغا ئۆزىمۇ قارشى چىققان ئەمەس. ئەگەردە ئوسمانلى خەلىپىلىكى زېمىنىدىنى مۇسۇلمانلارنىڭ ئەقىدىسىدىدە مەسىلە كۆرۈلگەن بولسا، ئىمام ئۇ مەسىلىلەرگە قارشى چىققان تەقدىردىمۇ، ئۇنىڭ بۇ قىلىقى خەلىپىلىككە قارشى چىقىش سانالمايدىغانلىقىنى ئويلاپ يېتەلەرسىز. نەجد زېمىنى ئوسمانلى خەلىپىلىكىنىڭ باشقۇرۇش دائىرىسىدە ئەمەسلىكىنى ئالدىنقى ماقالىدە پاكىتى بىلەن ئوتتۇرىغا قويدۇم. ئوسمانلى خەلىپىلىكى باشقۇرمايۋاتقان بىر زېمىندا مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇلۋاھھابنىڭ كىشىلەرنى ئاللاھنىڭ يولىغا چاقىرىشىنى خەلىپىلىككە قارشى چىقىش قىلىپ كۆرسەتسىڭىز، بۇ ئۆزىڭىزنىڭ شورى. بىز ئىشلارنىڭ ھەممە ھۆكۈملىرى دۇنيادا كۆرۈلىدۇ دەپ ئويلىمايمىز. ئاللاھنىڭ بىزدىن ھېساب ئالىدىغانلىقىغا ئىشىنىمىز.
سىز يەنە مۇنداق دەيسىز:«بىرىنچى دۇنيا ئۇرۇشىنىڭ ئالدى كەينىدە ئەنگىلىيەمۇ ئۇلارنى(يەنى سىز دەۋاتقان ۋاھھابىيلارنى) قوللاپ قۇۋۋەتلىگەن. ھىجازدىكى ئەرەب خەلقىنىڭ «ئوسمانلى تۈرك مۇشرىكلىرى»غا قارشى غازات قىلىشى نەتىجىسىدە، بۇلار ئەرەبىستاننى 400 يىل باشقۇرغان تۈرك «سۇپىي مۇشرىكلار»نى پاك-پاكىز تازىلاپ يۇقىتىپ، سەئۇدى ئەرەبىستان، ئىئوردانىيە، سۈرىيە، يەمەن، لىۋان.... قاتارلىق دۆلەتلەر مۇستەقىل بولغان. ئوسمانلى جان تىكىپ قوغدىغان پەلەستىنمۇ ئىسرائىلىيەگە قالغان... بۇلار ھەممىسى تارىختا ھەقىقەتەن يۈز بەرگەن ۋەقەلەر. (سىز ئۇنداق ئەمەستى دېسىڭىز، پاكىتىڭىزنى كەلتۈرسىڭىز بولىدۇ).  (سىز ئۇنداق ئەمەستى دېسىڭىز، پاكىتىڭىزنى كەلتۈرسىڭىز بولىدۇ). سۇئۇد جەمەتى ۋاھابىزىم ئىديىسىنىڭ ياردىمى بىلەن مانا مۇشۇنداق تەختكە چىققان. شۇڭا ھازىرقى ئەرەبىستاننى باشقۇرىۋاتقان سۇئۇدى جەمەتى پۈتۈن كۈچى بىلەن مۇشۇ ئىدىيەنى قوللايدۇ. ئەگەر بۇ ئىدىيەگە ئەگەشكەن ۋاھابى ئەرەبلەر ئۆز ۋاقتىدا ئەرەبىستاننى باشقۇرغان «تۈرك سۇپىي مۇشرىكلارغا قارشى غازات» ئۈچۈن جان تىكىپ ئۇرۇشمىغان بولسا، ئۇ يەرنى بەلكىم ھازىرمۇ ئوسمانلى خەلىپىسى ئىدارە قىلىشى مۇمكىن ئىدى..... »
بۇ گەپلىرىڭىز تېخىمۇ يالغان. سىز ئاخىرقى ھېسابتا ئوسمانلى ئېمپىرىيىسىنى ۋاھھابىيلار ئاغدۇرىۋەتكەن دەپسىز. سىز تېخى دەيدىغان گەپنى دەپ قويۇپ، ئۆزىڭىز ئىشەنچىلىك مەنبەلەردىن پاكىت كەلتۈرمەي، باشقىلارنى پاكىت كەلتۈرۈڭ دەپ قويىڭىشىڭز بار ئىكەن. ماقۇل، مەن پاكىت كەلتۈرەي، ئىنشائاللاھ.

jurayj

شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب بېرتانىيە ئارمىيىسى بىلەن بىرلەشكەنمۇ؟

زەلۇمنىڭ(كىشى ئىسمى) دەۋا قىلىشىچە شەيخنىڭ دەئۋىتى خەلىپىلىكنىڭ گۇمران بولۇشۇدىكى سەۋەبلەرنىڭ بىرىمىش، شۇنداقلا ئەنگىلىيە ئارمىيسى ۋاھھابىيلارغا ياردەم قىلىش ئارقىلىق خەلىپىلكنى ئاغدۇرىۋەتكەنمىش. مۇھەمەمد مەھدى ئەل ئىستانبۇلى بۇ باتىل دەۋا ھەققىدە مۇنداق دەيدۇ:
زەلۇم ئاتلىق بۇ كىشىنىڭ ئۆز دەۋاسى ھەققىدە دەلىل، ئۆز كۆز قارىشى ھەققىدە ئىسپات كەلتۈرۈش كېرك. زامانلار ئىلگىرى، شائىر مۇنداق دېگەن:
ھەر سۆزگە بولمىسا يېتەرلىك ئىسپات،
ئەخمەقلەر شۇ سۆزنى قىلىدۇ ئاۋات.
بىز شۇنداق دەيمىزكى، تارىخ بىزگە بېرتانىيە شەيخنىڭ دەئۋىتىگە قارشى تۇرغان سىرتقى كۈچ بولغانلىقىنى ئىسپاتلاپ تۇرماقتا. چۈنكى، بېرتانىيە شەيخنىڭ دەئۋىتى سەۋەبلىك مۇسۇلمانلار دۇنياسىنىڭ غەپلەتتىن ئويغۇنۇپ كېتىشىدىن قاتتىق ئەنسىرىگەن.(ئەل شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب فى مەرئات ئەل شەرق ۋەلغەرب،240-بەت)
مۇھەممەد مەھدى ئەل ئىستانبۇلى يەنە مۇنداق دەيدۇ:
زەلۇمنىڭ شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھابقا تىل سېلىپ، ئۇنى ئوسمانلى خەلىپىلىكىنىڭ ئاغدۇرۇلۇشىغا سەۋەبچى بولغان دەپ جار سېلىشلىرىنىڭ باتىللىقىغا پولاتتەك پاكىت شۇكى، شەيخنىڭ دەئۋىتى 1740-يىلى مەيدانغا كەلگەن، ھالبۇكى ئوسمانلى ئېمپىرىيىسى 1922-يىلى ئاغدۇرۇلغان.(ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرى ئارىسىدا ئوسمانلى ئىمپىرىيىسىنى كىملەرنىڭ ئاغدۇرغانلىقىنى بىلىدىغانلار ئاز ئەمەس،ئەلۋەتتە)
بېرتانىيەنىڭ ۋاھھابىيلار ھەركىتىگە قارشى تۇرغانلىقىغا پاكىتلارنىڭ بىرى شۇكى، ئىبراھىم پاشانىڭ دارىيە جېڭىدىكى ۋاھھابىيلارغا قارشى غەلىبىسىنى تەبرىكلەش ئۈچۈن، بېرتانىيە ھۆكمىتى كاپىتان فوستېر سەدلېرنى ئىبراھىم پاشانى قۇتلۇقلاش ئۈچۈن ئەۋەتكەن. بۇنىڭدىن شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب ۋە ئۇنىڭ قوللىغۇچىلىرىنىڭ ئەمەس بەلكى، ئىبراھىم پاشا ۋە ئۇنىڭ تەرەپتارلىرىنىڭ ئۆزلىرى «ۋاھھابى ئۆكتىچىلىرى» دەپ ئاتىغانلارنى ئۈزۈل-كېسىل يوقىتىپ تاشلاشتا بېرتانىيە بىلەن قانچىلىك دەرىجىدە يېقىن مۇناسىۋەت ئورناتقالىقىنى بىلىۋالالايمىز.
شەيخ مۇھەممەد ئىبىن مەنزۇر ئەل نۇئمانى مۇنداق دەيدۇ:
بېرتانىيە شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھابنىڭ دەئۋىتىنىڭ ھىندىستان زېمىنىغا تارقىلىپ كېتىشىدىن ناھايىتى قورققان(بېرتانىيە ئەينى دەۋردە ھىندىستاننى بېسىۋالغان ئىدى). شۇ سەۋەبلىك شەيخنىڭ دەئۋىتىگە ئاخايىپ زور دۈشمەنلىك قىلغان. شۇنداقلا، بېرتانىيە ئۆزىگە قارشى تۇرغان ھەرقانداق كىشىنى ۋە ئۆزىگە قارشى ئۇرۇش قىلغانلارنى «ۋاھھابى»دەپ ئاتىغان.(بۈگۈنكى دەۋردىكى مۇستەبىت ئەللەردىمۇ، شۇ ئەل  ھوقوقدارلىرى تەرىپىدىن، مۇشۇ يولدىكى كىشىلەر «ۋاھھابىيلار» دەپ ئاتىلىدۇ.) بېرتانييە ھىندىستاننىڭ دىئوبەند رايونىدىكى ئۆلىمالارنىمۇ ۋاھھابىيلار دەپ ئاتىغان. چۈنكى، بۇ ئۆلىمالار بېرتانىيەنىڭ تاجاۋۇزچىلىقىنى ۋە زوممىگەرلىكىنى قاتتىق ئەيىبلەب، بېرتانىيەگە قارشى مەيداندا تۇرغان.(دىئايە مۇكەسسەفەدىد ئەل شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب،105- بەت ۋە 106-بەتلەر)
يۇقارقى نەقىللەر،تارىخي دەلىل پاكىتلار   ۋە شەيخ مۇھەممەد ئىبىن ئابدۇل ۋاھھاب ھەققىدە يېزىلغان كىتابلار ئارقىلىق، بىز شەيخكە ھەققىدىكى يۇقارقىدەك بوھتانلارنىڭ باتىللىقىنى كۆرىۋالالايمىز. شەيخ ھەققىدىكى پىتنە-پاسادلارنى ھەققانىيەتچى ئاپتورلار تەرىپىدىن دەلىل-پاكىتلىق ھالدا يېزىلغان ماقالە-ئەسەر بىلەن سېلىشتۇرۇش ئارقىلىق، شەيخكە دۈشمەنلىك قىلغۇچىلارنىڭ يامان غەرىزى ھەر-بىرىمىزگە ئايان بولىدۇ.
ئاخىرىدا بىز شەيخنىڭ كەينىدىن پىتنە پاساد تارقىتىۋاتقانلارنى تىلىنى تارتىشقا ۋە ئاللاھتىن قورقۇشقا نەسىھەت قىلىمىز. بەلكىم، شۇ ئارقىلىق ئۇلار تەۋبە قىلىشى، ئاللاھنىڭ ھىدايىتىگە نائىل بولۇشى ئېھتىمالدىن يىراق ئەمەس.

jurayj

ئائىشە خانىم:
سوپىلارنىڭ گېپى چىقىپ، ئۇلارنىڭ باتىل قىلىقلىرى خەلققە سازايى قىلىنسا، سىز «ئەھلە تەۋھىد»(غەرب ۋە تەۋھىد دۈشمەنلىرى ۋاھھابىيلار دەپ ئاتايدۇ)كە بەتنام چاپلاش ئارقىلىق، باشقىلارنىڭ دىققىتىنى بۇراپ، گەپنى سوپىزىمدىن  ئەھلى تەۋھىدكە يۆتكىۋەتتىڭىز. ئۇنىڭ پوسمىسىنى بۇنىڭغا كەيگۈزۈشتەك بۇنداق نەيرەڭۋازلىقتىن ئۆزىڭىزمۇ خۇش بولغاندەك تۇرىسىز. سوپىزىمنىڭ گېپى چىقسا، ئەھلى تەۋھىدنى چىشلەپ تارتىشتىكى غەرىزىڭىز نېمە؟
قارىسام، سىز قۇرئان ۋە سۈننەتنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى تېخىچە چۈشىنىپ يەتمەپسىز. سىز قۇرئاننى تەتقىق قىلىش سۈپىتىدە ئوقۇپسىز. بولمىسا ئىلگىرىكى ئىنكاسىڭىزدا ئېيتقىنىڭىزدەك« شەرىئەت  كىشىنىڭ تاشقى دۇنياسىنى، تەسەۋۋۇپ ئىچكى دۇنياسىنى تۈزەيدۇ»دېگەن مەزمۇندىكى باتىل گەپنى قىلماس ئىدىڭىز. شەرىئەت كىشىنىڭ روھىي ھالەتلىرىنى ئىسلاھ قىلىشتا ئاجىز كەپ كالغاچقا تەسەۋۋۇپ- يەنى سوپىزىم مەيدانغا چىقىپ، شەرىئەتنىڭ ناقىسلىقىنى تولۇقلاپتىكەندە سىزچە؟ مەن سىزنىڭ باتىل گەپ قىلىشىىزدىن بىئارام بولىمەن. توغرا سۆزنى قىلىڭ، تورداش. ئاۋۇ گېپىڭىز ھەققىدە ئىنساپ بىلەن ئويلىنىپ، باتىل گېپىڭىزدىن يېنىۋېلىشىڭىزنى سورايمەن.