رادىل ئابلاغا دوستانە تەنقىد

taxqin

	ئۇيغۇردا كارخانىچىلار ئاز ئەمەس، لېكىن ھىچ بىر شىركەتنى « ئارمان» غا ۋە ئۇنىڭ ئىگىسى رادىل ئابلاغا تەڭلەشتۈرگىلى بولمايدۇ.      نىمىشقا ؟  چۈنكى ئۇنىڭ شىركىتىنىڭ  پايچىكى بازارغا سېلىنىش ئالدىدا تۇرىدۇ، پايچىكى بازارغا سېلىنغان شىركەت بىلەن ئادەتتىكى شىركەتلەرنى پەرىقلەندۈرۈشكە توغرا كىلىدۇ، پايچىكىنى بازارغا سېلىشنىڭ بىر نەچچە تۈرلۈك شەرىتلىرى بار، شۇ شەرىتلەرنى ھازىرلىماي تۇرۇپ ھەرقانچە پۇلىڭىز كۆپ بولسىمۇ، بازىرىڭىز كەڭ بولسىمۇ پېيىڭىزنى بازارغا سالالمايسىز.     ئالدى بىلەن  تىجارەت باشلىغان ئۈچ يىلدىن ئوشۇق ۋاقىت ئىچىدە زىيان تارىتماسلىقى، پايدىسى ئاز دىگەندىمۇ 30 مىليۇن سومدىن ئاز بولماسلىقى، ئۈچ يىل ئىچىدە قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر بولمىغان بولىشى، مىڭ سومدىن ئوشۇق پاي چىكىگە ئىگە پايچىكلار مىڭدىن كام بولماسلىقى، بازارغا سېلىنغان پاينىڭ ئەڭ ئاز بولغاندىمۇ 25 % تىن ئوشۇقراقىنى پاي چېكىنى بازارغا سالغۇچى سېتىۋېلىشى كېرەك.      مانا مۇشۇنداق ئىشلارنى كىم قىلالىدى ؟ پۈتۈن شىنجاڭ بويىچە مەيلى شەخسى ئىگىلىك بولسۇن ياكى دۆلەت كارخانىسى بولسۇن پېيى بازارغا سېلىنغان شىركەتلەر بارماق بىلەنلا سانىغۇدەك.       ئۇيغۇرزادىنىڭ كۆڭلىنى چۈشۈنىشكە بولىدۇ، لېكىن رادىل ئابلا نەزىريەچى ئەمەس، ئەمەلى ئىش قىلغۇچى، ئاشۇ خارۋارد ئۇنىۋېرىستىتى فىراپىسورلىرنىڭ دەرسىنى ئاڭلاش ئۈچۈن ئۈچ يىل ھەر شەنبە- يەكشەنبە شاڭخەيگە بېرىپ « سودا- سانائەت ماگىستىرلىقى » ئوقۇشىنى تاماملىدى، ئوقۇش پۇلىغىلا 300 مىڭ سوم سەرىپ قىلدى، قايسى بىر كارخانىچىمىز 30 مىڭ سوم خەجلەپ بىلىم ئاشۇردى ؟       ئۇ ئىقتىسادى ئىستىراتىگىيىچى،  ئۇ نىمىشقا 300 مىڭ خەجلەپ يەنە ئوقىدى ؟ بۇنىڭ ئۆزى بىر ئىستىگىراتىيە، ئۇ ئاشۇ سىنىپتا ئوقۇغان 30 نەچچە داڭلىق  كارخانىچى بىلەن ساۋاقداش بولدى، مەملىكەتتە داڭلىق بولغان 30 نەچچە كارخانىچى رادىل ئابلادەك بىر ئۇيغۇر كارخانىچىنى تونىدى، مانا مۇشۇ ئىستىراتىگىيە ئۇنىڭ شىركىتىنى تېخىمۇ كەڭ بازارغا يۈزلەندۈردى، ئاشۇ ساۋاقداشلىرى  ئۇنىڭ  شىركىتىنىڭ پېيى بازارغا سېلىنسا ئۇنى سېتىۋالغۇچىلاردىن بولدى .مانا مۇشۇنىڭ ئۆزى مۇۋاپىقىيەت.   رادىل ئابلا ئەدىپ ئەمەس، ياكى پەيلاسوفمۇ ئەمەس، شۇڭا ئۇنىڭ پىكرىدە ئۇنداق ياكى مۇنداق خاتالىق بولىشى مۇمكىن، شۇنىڭغا قاراپلا ئۇنى « ئۇنداق قىلمىدى، مۇنداق قىلمىدى » دەپ  خۇددى بىرەر ئەسەرگە تەنقىت يازغاندەك تەنقىت قىلساق ئەمەليەتكە ئۇيغۇن ئەمەس، چۈنكى ئۇ ئەدىپ ئەمەس، نەزىريىچىمۇ ئەمەس بەلكى بىر ئەمەليەتچى. ئەمەلى ئىشلىگۈچى.      ئۇيغۇرزادە ئەپەندىنىڭ رادىل ئابلادىن ئىبارەت بىر شەخىسنى  سوتسولوگىيە نۇقتىسىدىن  قاراپ تەھلىل قىلىشى مۇۋاپىق ئەمەس. جەمىيەتشۇناسلىق ئىلمى جەمىيەتتىكى بىرەر ئادەمنى ئەمەس بەلكى بىر توپ ئادەمنى ، ئۇلارنىڭ ياشاش ، پىكىر قىلىش، ھەرىكەت ئۇسۇلى قاتارلىقلارنى تەتقىق قىلىدىغان پەنغۇ دەيمەن ؟!

uyghurzade

	ئەسسلامۇئەلەيكۇم تاشقىن بۇرادەر، سىز تېمىنىڭ داۋامىنى كۆرمەي تۇرۇپ، نېمە دەيدىغانلىقمنى بىلمەي تۇرۇپ «سوتسئولوگىيە نۇقتىسىدىن تەنقىدلىسە مۇۋاپىق بولمايدىغانلىقىنى» نەدىن بىلىسىز؟ رادىل ئابلانى يوللۇق يوسۇندا تەنقىدلىسەم نېمشىقا بولمىغۇدەك؟ ئىقىسادشۇناسلىقنىڭ بوۋلىرىدىن بولغان كارلا ماركىستىن تارتىپ  كېينېس، خايېككىچە.... ھەممىسى تەنقىدلنىۋاتقان يەردە، رادىل ئابلا تەنقىدلەنسە نېمشىقا بولمايدۇ؟ ھەر قانچە ئارماندا ئىشلسىڭىزمۇ ياكى رادىل ئابلانىڭ چوقۇنغۇچىسى بولسىڭىزمۇ لوگىكقراق پىكىر قىلىڭ. قاراڭ، ئۈستىدىكى ئىنكاسىىڭىزغا...مەن نېمە دەۋاتىمەن، سىز نېمە دەۋاتسىز؟       «ئەسسالامۇئەلەيكۇم» ---- «ياخشىمۇسىز» شەكلىدە« مۇنازىرلىشىدىغان» بالىلارغا جاۋاب بېرەلمەيمەن. مېنىڭ  مۇنازىرىنى ئۇششاق گەپكە ئايلاندۇرۇۋېىدىغان كىشلەرگە جاۋاب بېرىش مەسئۇليىتم يوق. بۇنىڭدىن كېيىن تېمىدىن چەتنىگەن، پۇلنى ھەممە دەپ ئىنكاس يازىدىغان، مەقستىمنى باشقا ياققا بۇراپ تەھلىل قىلىۋاتقان بالىلارغا  جاۋاب بېرەلمەيمەن.  بولسا بۇ تېمىنى باشقۇرغۇچى سەگەك بولۇپ تېمىدىن چەتنىگەن ھەر قانداق ئىنكاسقا ئورۇن بەرمىسە.       بۇ تېمىدا مۇنازىرە قىلماقچى بولغان بالىلار ماتېرىيال كۆرۈپ ئىزدىنىڭلار! ئاۋۋال ھېبولمىسا بەيدۇ ياكى گۇگۇلدىن ئىزدىنىپ ئىقىساد قارارچىلىقى دېگەن نېمە؟ ئۇنىڭ زيىنى نېمە؟ ئىقىساد جەمئييەتشۇنالىقى دېگەن نېمە؟مەدەنىيەت جەمئيەتشۇناسلىقى دېگەن نېمە؟ تەرەققىات يالغۇز ئىقتساقىلا باغلىقمۇ؟ مەدەنىىيەت بىلەن ئىقىتسادنىڭ مۇناسىۋىتى نېمە؟ ئەخلاق  ئىگىلىكىMoral Economy ۋە ئالدامچلىق ئىگىلىكى Cheating Economyدېگەن نېمە؟       ئۆزىمىز بىلمەيدىغان ساھەدە گەپ قلشىقا ئالدىرمايلى، بولمىسا يازغانلىرىمىز قۇيرۇق تۇتقۇزۇشتىن باشقىغا يارىمايدۇ.      ماتېرىيال كۆرەيلى، بۇ نى ئۇچۇر-بىلىم بېرىدىغان، ئىلمىي مۇنازىرە كەيپياتى ھازىرلىغان ياخشى تېمىغا ئايلاندۈۇرۇش ئۈچۈن  ھەممىمىز تىرىشايلى. بىلسەك، بۇ ھەممىز ئۈچۈن بىر ياخشى ئۆگىنىش پۇرسىتى!      ئۇيغۇرلۇق رىشتى بىزنى بۇ يەرگە ئەكەلگەن. تېمىغا پىكىر قاتناشتۇرغان ھەممە قېرىنداشلىرىم ئامان بولسۇن!

ensak

	راست رادىل ئابلا جەمىيەتكە تونۇلغان داڭلىق كارخانىچى بولۇپلا قالماي كارخانا باشقۇرۇش نەزىريە ئاساسلىرىنى تولۇقلاش ئۈچۈن ئۈزلۈكسىز ئىزدىنىۋاتقان ئۆزىنىڭ تەربىيەلىنىشىگە ئەھمىيەت بىلەن قارايدىغان ئادەم. شۇنداقلا  ئۇنىڭغا دوستانە تەنقىت بەرمەكچى بولىۋاتقان  ئۇيغۇرزادە ئەپەندىمۇ ئادەتتىكى ئادەم ئەمەس  ئۇمۇ ئۇيغۇرلار ئىچىدىن جەمىيەتسۇناسلىقتا دوكتۇر بولغان ساناقلىق كىشىلىرىمىزنىڭ بىرى ( بەزىلەر ئىنكاس قىلغاندەك ئۇ تەنقىت بېرىش سالايىتى يوق ئادەم ئەمەس) ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۇيغۇرزادە ئەپەندى جەمىيەتشۇناسلىق مىتۇدىنى قوللىنىپ  بەلگۈلۈك نەزىريىۋى يۈكسەكلىكتە تۇرۇپ سەمىمىلىك بىلەن پاكىت ئاساسلىرى بولغان ھالدا تەنقىت قىلىمەن  دەپتىغۇ ئۆپكىمىزنى بېسىپراق ئولتۇرۇپ ئا خىرىنى كۆرۈپ باقايلى!

altuntarim09

	taxqin يوللىغان ۋاقتى  2012-1-4 00:22 ئۇيغۇردا كارخانىچىلار ئاز ئەمەس، لېكىن ھىچ بىر شىرك ... بۇ ئىنكاسىڭىزدىكى « رادىل ئابلا بىر ئەمىلىيەتچى» دېگەن سۆزىڭىزلا تورداشلارغا تولىمۇ چۈشىنىشلىك بولدى. مەن سۆھبەتنى ئاڭلاپ باقتىم، يەنە قايتا ئاڭلايمەن، تەكشۈرمىگەننىڭ پىكىر بايان قىلىش ھوقۇقى يوق. تېما ئىگىسىگە دوستانە تەكلىپ: سىز رەسمى سۆزنى ئەمدى باشلايدىغانلىقىڭىزنى دېدىڭىز، بولسا سۆھبەت خاتىرىسىدىن ئالغان  نەقىل بىلەن خۇلاسىڭىز ئىخچام بولسا دەيمىز. چۈنكى بۇ يەردە رادىل ئابلا ھەققىدىكى گەپنى ھەر خىل سەۋىيەدىكى ئادەملەر كۆرىدىغان گەپ.

ensak

	كارخانىچىغا نىسپەتەن تېخىمۇ سۈپەتلىك تاۋارلارنى ئىشلەپچىقىرىپ  بازىنى تىخىمۇ كېڭەيتىپ زور ئىقتىزادى ئۈنۈم يارىتىش  خېرىدارلىرنىڭ رازى بولۇشىغا باغلىق( خېرىدارلىنىڭ نازارىتى ،تەكلىپ پىكىرلىرى،ھەتتا  ئۆتكۈر تەنقىتلىرى ئۇلارغا پايدىلىق) قەمىيەتشۇناشقا نىسپەتەن ئەيتقاندا  جەمىيەت(كارخانا شىركەتمۇ  شۇنىڭ ئىچىدە) نى كۈزىتىش ئۇنى تەھلىل قىلىش ،تەتقىق قىلىش، تەنقىت قىلىش ئۇنىڭ مەسۇلىيەت دائىرسىدىكى ئىش ئۇنىڭ تەتقىقات دائىرسىدىكى ئىش. كارخانچىنىڭ تەنقىتنى قوبۇل قىلىش قىلماسلىغىمۇ ئۆزىنىڭ ئىشى  تەنقىتچىنىڭ قەمىيەت مەسىللىرىگ بىپەرۋالىق بىلەن قارىشى ياكى مەسئۇليەتچانلىق بىلەن قارىمۇ تەنقىتچىنىڭ ۋىجدانىغا  باغلىق. كارخانا ۋە كارخانا ئېگىسىنىڭ داڭلىق كېشىلەرنىڭ نەزىرىگە ئىلىنماسلىق ياخشىلىقتىن دىرەك بەرمەيدۇ مۇشۇ تەنقىتنىڭ ئۈنىمى ئارمان شىركىتىنىڭ نەچچە يۈز يۈئەنلەپ تىلىۋىزوردا بەركەن ئىلانلىرىنىڭ تەشۋىقات ئۈنىمىدىن نەچچە ھەسسە يۇقۇرى بولامدۇ تېخې بۇنى بۇندىن كىيىنكى ئەمىليەت بەلگۈلەيدۇ،

abm165

	جۇڭگۇدا 1986-يىلى تۇنجى قىتىم 6كارحانا پىيىنى بازارعا سالعاندىن باشلاپ ھازىرعىچە 2500دىن ئارتۇق كارحانا پىيىنى بازارعا سالدى ،ئاپتۇنۇم رايۇنىمىزدىن پىيىنى بازارعا سالعان كاحانا 39بۇلۇپ بىرمۇ مىللى كارحانا يوق ، ئارمان شىركىتى بازارعا چىقىش ئۇچۇن تەييارلق قىلىۋاتقىلى 3يىلدەك بۇلۇپ قالدى . ئەمما ھازىرعىچە چىقالمايۋاتىدۇ . ئىچكىرى ئولكىلەردىكى بۇيىل بازارعا چىققان كارحانا 300اىن ئاشىدۇ . ئۇلارنىڭ ئىچىدە 204كارحانا پىيىنىڭ باھاسى تارقىتىش باھادىن چۇشۇپ كەتتى ، دىمەك بۇلارنىڭ %70تى ئەحلەت دىگەن گەپ . دىمەك بىزنىڭ بىر ئىش قىلمىقىمىز بەس مۇشۆۇل . شۇڭا ئوزى يالعۇز يەلكىسى بىلەن تاعنى يۇلەپ مىڭىۋاتقان ئۇزۇقلۇق شۇناسلق دوكتورىنى ،جەمئىيەت شۇناسلق ،ئىقتىساد شۇناسلق نوقتىسىدن ئوپىراتسىيە قىلىپ باھابىرىش ، ئىلمى پۇزۇتسىيە ئەمەس . بىزدە« باشقىلارنىڭ نىمە دىگىنىگە ئەمەس -نىمە قىلعىنىعا قارا دىگەن »گەپبار . ياپۇنلاردا بولسا : 100فىراپىسسور تەربىەلەشتن  1 كارحانىچى تەربىيەلەش مۇھىم دىگەن گەپبار . شۇڭا بىز كارحانىچىلىرىمىزنى مەنىۋى ۋە ماددى جەھەتتىن يۇلىشىمىز كىرەك . قالدىسىنى ئۇيعۇر زانىدىڭ  يازمىسىنى كورۇپ بىر نىمە دەيمىز . چۇنكى قاعىمۇ جىنىدا بىرسى -بىرسىنىڭ كوزىنى چوقىمايدۇ .

revival

	بىزگە بىر گەپ بەك ماس كېلىدۇ :بىلىپ تۇرۇپ تىللىغاندىن بىلمەي تۇرۇپ تىللىغاننىڭ ھوزۇرى تاتلىق .چۈشىنىپ تۇرۇپ تىللىغاندىن چۈشەنمەي تىللىغاننىڭ ھوزۇرى كۈچلۈك .   بالىلار ئۇيغۇرزادە ئەپەندى تېخى ئۆزنىڭ گېپىنى باشلىمىدى .تېما تۈگەللىنىپ بولغاندا ئاندىن پىكىرىڭلارنى قاتناشتۇرساڭلارمۇ تامامەن بولىدىغۇ .شۇڭا پىكىرلەر بەك ئاۋۇپ كەتمىسە ،تېما تۈگەللەنگەندە ئاندىن ئۇيغۇرزادىنى دارغا ئاسساقمۇ كېچىكمەيمىز .

altuntarim09

	ئۇيغۇرزادىنىڭ تېما يېزىش ئۇسۇلى: ئاۋال تېمىنى چالا-بۇلا چىقىرىدۇ، يەنى مۇقەددىمە دېگەندەك، تورداشلارنىڭ ئىنكاسلىرىنى كۈزىتىپ بىرمۇ  بىر جاۋاپ يازىدۇ، مۇنازىرە تېخىمۇ قىززىيدۇ، ئىنكاسلارمۇ ئاۋۇيدۇ، ئۇيغۇرزادىنىڭ جاۋاب ئىنكاسلىرى بارغانسېرى چوڭقۇرلىشىپ، شۇ ئارقىلىق ماقالىسىمۇ پۈتۈپ چىقىدۇ. بۇ خۇددى ئىككى يىغىنغا تەكلىپ -پىكىر ئاپىرىش ئۈچۈن بىلوگدا پىكىر توپلاشقا ئوخشايدۇ.