كۆپچىلىك بۇ ئىشنى قىلىش - قىلماسلىقتا تەۋرىنىپ قالغاندا، مايۈننىڭ پەقەت داۋاملاشتۇرغاندىلا چوقۇم نەتىجىسى بولىدىغانلىقىغا قاتتىق ئىشەنچى بار ئىدى. ئۇ ئۆزى يالغۇر يوغان تاغارنى كۆتۈرۈپ يىۋۇ، گۇاڭجۇ قاتارلىق جايلاردىن مال كىرگۈزۈپ، تەرجىمە كوپىراتىپىدا سوۋغات بۇيۇملىرى، يېڭى گۈل قاتارلىقلارنى سېتىپ، ئەڭ ئىپتىدائىي دۇكان تىجارىتى بىلەن سودىنى داۋاملاشتۇردى.

　　ئىككى يىلدا، مايۈن تەرجىمە كوپىراتىپىنى بېقىپلا قالماي يەنە خاڭجۇدا تۇنجى ئېنگلىزتىلى كورنېرى تەشكىللەپ ئىنىستىتۇتتىكى دەرسى ئەڭ كۆپ ئوقۇتقۇچى بولۇپ قالدى. خۇددى مايۈن ئىلگىرىكى يىللىرى ئارزۇ قىلغاندەك خەيبو تەرجىمە شىركىتى خاڭجۇ شۇنداقلا جېجياڭ ئۆلكىسىدىكى ئەڭ چوڭ تەرجىمە كوپىراتىپى بولۇپ قالدى. «مېنىڭ ئىدىيەم، پۇل تېپىشنى بەكلا ئارزۇلايدىغان ئادەم چوقۇم پۇلنى چوقۇم پۇلنى چوڭ بىلىپ كەتمەسلىكى كېرەك، ئەگەر كاللىسىدا ئويلايدىغىنىنىڭ ھەممىسى پۇل بولسا، چوقۇم پۇل تاپالمايدۇ.» تۇنجى قېتىملىق تىجارەت سەرگۈزەشتىسى مايۈنگە ئىنتايىن چوڭقۇر تەسىر قالدۇرغان.

　　1994-يىلنىڭ ئاخىرى، مايۈن تۇنجى قېتىم ئالاقە تورىنى ئاڭلىغان؛ 1995-يىلنىڭ باشلىرىدا، ئۇ تاسادىپىي ئامېرىكىغا بېرىپ، تۇنجى قېتىم ئالاقە تورى بىلەن ئۇچراشقان. كومپىيوتېردىن ھېچنىمە بىلمەيدىغان مايۈن دوستلىرىنىڭ ياردىمى ۋە تونۇشتۇرۇشى ئاستىدا ئالاقە تورىنى تونۇشقا باشلىغان. شۇ چاغلاردا توردا جۇڭگوغا دائىر ھېچقانداق ماتېرىيال يوق بولۇپ، مايۈن ناھايىتى قىزىققانلىقتىن مايۈن ئادەم تەكلىپ قىلىپ ئۆزىنىڭ تەرجىمە كوپىراتىپىنىڭ تور بېتىنى ياساتقۇزغان، ئويلىمىغان يەردىن ئۈچ سائەت ئىچىدىلا تۆت پارچە ئىلخەت تاپشۇرۇپ ئالغان.زېرەك مايۈن ئالاقە تورىنىڭ دۇنيانى چوقۇم ئۆزگەرتىدىغانلىقىنى تونۇپ يەتكەن.

　　 ئارقىدىنلا ئۇنىڭ كاللىسىغا بىر تور بەت قۇرۇش خىيالى يەنى دۆلەت ئىچىدىكى كارخانىلارنىڭ ماتېرىياللىرىنى يىغىپ تور بەتكە قويۇپ پۈتۈن دۇنياغا تونۇتۇش خىيالى كەلگەن.

　　شۇ ۋاقىتتا قىرانلىق دەرۋرىگە ئەمدىلا بۇ ساھەگە قەدەم باسقان مايۈن خاڭجۇ شەھىرى بويىچە كۆزگە كۆرۈنگەن ئون ياش ئوقۇتقۇچىلاردىن بولۇپ قالغان. مەكتەپ مۇدىرى يەنە ئۇنىڭ تاشقى ئىشلار ئىشخانىسىنىڭ مۇدىرى بولۇشىغا ۋەدە بەرگەن. بىراق، مۇستەقىللىقى كۈچلۈك مايۈن مەكتەپتىكى بارلىق نوپۇز، سالاھىيەت ۋە تەمىناتتىن ۋاز كېچىپ ئاۋۋالقىدەكلا تىجارەت قاينىمىغا شۇڭغىغان.

　　بۇ ۋاقىتتا، ئالاقە تورى نۇرغۇنلىغان جۇڭگولۇقلارغا نىسبەتەن يەنىلا ئىنتايىن ناتۇنۇش ئىدى؛ شۇنداقلا پۈتكۈل دۇنيا دائىرىسىدىمۇ ئالاقە تورى تېخى ئەمدىلا تەرەققىي قىلىشقا باشلىغان ئىدى. نىگولاس نىگروپونت ئەمدىلا «سىفىرلاشقان ھايات»نى يازغان، ياڭجىيۈەننىڭ ياخونى قۇرغىنىغا تېخى بىر يىل بولمىغان ۋاقىتتا بېيجىڭدا، جۇڭگو پەنلەر ئاكادىمىيەسىنىڭ پروفېسسورى چيەن خۇالىن بىر تال ئوپتىك تالا ئارقىلىق ئامېرىكا ئالاقە تورىغا ئۇلىغان ۋە تۇنجى ئېلخەتنى ئەۋەتكەن.

　　مۇشۇنداق شارائىتتا، نومۇر بېسىپ تورغا چىقىش كەسىپىنى ئېچىشتىن يىراق خاڭجوۋدا، مايۈن ئاللىقاچان ئالاقە تورى ئارقىلىق شىركەت ئېچىپ سودا قىلىش، پايدا ئېلىشنى ئارزۇ قىلغان. ئۇنىڭ بۇ ئوي - خىيالىغا ئۇنىڭ يىقىن دوستلىرى كۈچلۈك رەددىيە بەرگەن.
 

　　«مەن 24 دوستۇمنى ئۆيگە مەسلىھەتلىشىشكە تەكلىپ قىلدىم. مەن توپتوغرا ئىككى سائەت سۆزلىدىم، ئۇلار ئاڭلاپ قايمۇقۇپ كەتتى، مەنمۇ قالايمىقان سۆزلەپ كەتتىم. ئەمدى قانداق قىلىشىم كېرەك؟ 23 كىشى پىلانىمنى رەت قىلدى، پەقەت بىرەيلەنلا سىناپ بېقىشىمنى، بولمىغاندا بولدى قىلىشىمنى ئېيتتى، مەن بىركېچە ئويلىنىپ ئىككىنچى كۈنى يەنىلا قىلىشنى قارار قىلدىم، 24 دوستۇم رەت قىلغان بولسىمۇ مەن يەنىلا قىلىشىم كېرەك.

　　«ئەمەلىيەتتە مېنىڭ بۇنداق چوڭ قارارغا كېلىشىم ئالاقە تورىغا بولغان زور ئىشەنچتىن كەلگەن ئەمەس، ھېس قىلىشىمچە، بىر ئىش قىلغاندا مەيلى نەتىجە قازىنىڭ ياكى مەغلۇپ بولۇڭ، سەرگۈزۈشتىنىڭ ئۆزى بىر غەلىبە، ئۇرۇنۇپ بېقىڭ، بولمىغاندا يەنە بولدى قىلسىڭىز بولىدۇ؛ بىراق ئەگەر ھېچنىمە قىلمىسىڭىز، خۇددى كەچتە تۈرلۈك - تۈمەن يولنى ئويلاپ، ئەتىسى يەنە بۇرۇنقى يولىڭىزدا ماڭغاندەك ئىش بولىدۇ» گەرچە بۇ ئىشقا خېلى يىللار بولغان بولسىمۇ، مايۈن يەنىلا ئەينى يىللاردىكى جامائەت پىكرىنى چەتكە قاققانلىقنىڭ توغرا ئىكەنلىكىنى ئېيتىدۇ.

　 　1995-يىلى 4-ئايدا، مايۈن ئايالى ۋە يەنە بىر دوستى بىرلىشىپ 20 مىڭ يۈەن پۇل يېغىپ، كارخانىلار ئۈچۈن باش بەت ياساپ بېرىدىغان «خەيبو تورى»نى قۇرۇپ تىجارەت باشلايدۇ، تور بەتكە «جۇڭگو سېرىق بېتى» دەپ ئىسىم قويۇپ، جۇڭگودىكى ئەڭ بۇرۇنقى ئالاقە تورى شىركىتىنىڭ بىرى بولۇپ قالىدۇ.

　 　ئۈچ ئايدىن كېيىن، خاڭجوۋنىڭ قوشنىسى بولغان شاڭخەيدە ئالاقە تورى رەسمىي ئېچىۋېتىلىدۇ. مايۈننىڭ كەسىپلىرىمۇ تېزلىكتە كۆپىيىدۇ. ھەر قايسى كارخانىلار تۇشمۇ – تۇشتىن ئۆزىنىڭ تور بېتىنى قۇرۇۋاتقان چاغدا مايۈننىڭ ئالدىن كۆرەرلىكى ئۇنىڭغا نۇرغۇن پايدا ئېلىپ كېلىدۇ. ئەينى ۋاقىتتا، بىر ئاساسىي بەت، خەنزۇچە - ئېنگلىزچە سېلىشتۇرما 2 مىڭ خەتلىك مەزمۇن، بىر پارچە رەڭلىك سۈرەت چىقىرىلغان تور بەتنىڭ باشلىنىش باھاسى 20 مىڭ يۈەن ئىدى. ئۈچ يىلغا يەتمىگەن ۋاقىت ئىچىدە، مايۈن ئانچە كۈچىمەيلا 5 مىليۇن يۈەن پايدا ئالىدۇ ھەمدە دۆلەت ئىچىدە خېلى نام قازىنىدۇ. 1997-يىلى، دۆلەت تاشقى ئىقتىساد - سودا مىنىستىرلىقىنىڭ تەكلىپى بىلەن، مايۈن ئۆزىنىڭ ئىگىلىك تىكلەش قوشۇنلىرىنى ئېلىپ بىرلىكتە تاشقى سودا مىنىسترلىقىنىڭ ھۆكۈمەت تورىنى قۇرۇشنى باشلايدۇ، توردا جۇڭگو تاۋارلىرى سودا بازىرى، جۇڭگو تېخنىكىسى ئېكىسپورت يەرمەنكىسى، جۇڭگو خېرىدار چاقىرىش، توردىكى گۇاڭجۇۋ يەرمەنكىسى، جۇڭگو تاشقى ئىقتىساد - سودىسى قاتارلىق بىر تۈركۈم دۆلەتلىك نۇقتىلىق تور بەتلىرىنى قۇرۇپ چىقىدۇ.

　　بۇ مەزگىلدىكى سەرگۈزەشتلەر مايۈن ئۈچۈن ئىنتايىن قىممەتلىك بولۇپ قالدى. ئۇ مۇخبىرغا: «بۇنىڭدىن ئىلگىرى، مەن پەقەتلا خاڭجوۋدىكى كىچىك سودىگەر ئىدىم. تاشقى ئىقتىساد - سودا مىنىستىرلىقىدىكى خىزمەت سەرگۈزەشتلىرىم ئارقىلىق، مەن دۆلىتىمىزنىڭ كەلگۈسى تەرەققيات يۆنىلىشىنى بىلدىم، مەسلىنى ماكرولۇق نۇقتىئىنەزەر بويىچە تەپەككۇر قىلىشنى ئۆگەندىم، قۇدۇقتىكى پاقىلىق تۇرمۇشۇمنى ئاخىرلاشتۇردىم.

　　1999-يىلنىڭ باشلىرىدا، ماكرولۇق نەزەر دائىرىسى كېڭەيگەن مايۈن خاڭجوۋغا قايتىپ كېلىپ، ئىككىنچى قېتىملىق ئىگىلىك تىكلەشنى باشلايدۇ ۋە ئېلېكتىرونلۇق تور سودا ساھەسىگە كىرىشنى قارار قىلىدۇ.

　　قانداق ئەندىزىنى قوللىنىش كېرەك؟ ئەينى ۋاقىتتا پۈتۈن دۇنيادىكى ئالاقە تورىدا قىلىنىدىغان ئېلېكترونلۇق تور سودا، ئاساسلىقى پۈتۈن دۇنيا بويىچە ئەڭ ئىلغار بولغان %15 چوڭ شىركەت ئۈچۈنلا مۇلازىمەت قىلاتتى. بىراق مايۈن خۇسۇسىي ئىگىلىكتىكى ئوتتۇرا - كىچىك كارخانىلار تەرەققىي قىلغان جېجياڭ ئۆلكىسىدە چوڭ بولغان، ئەڭ تۆۋەن قاتلامدىكى بازاردىن بۈگۈنگە كەلگەن بولغاچقا، ئوتتۇرا كىچىك كارخانىلارنىڭ ئەمەلىي قىيىنچىلىقىنى ناھايىتى چوڭقۇر چۈشىنىدۇ. لېكىن ئۇ يەنىلا «كىتنى تاشلاپ راكنى تۇتۇشنى، %15 چوڭ كارخانىنى تاشلاپ، %85 ئوتتۇرا - كىچىك تىپتىكى كارخانىلار ئوقىتىنى قىلىشنى قارار قىلدى.