قەھۋە ھەققىدە [ئۇلىنىشنى كوپىيەلەش]

قەھۋە قەھۋە دەرىخىدىن پىشقان قەھۋە پۇرچىقى ئۈزۈۋېلىنىپ، قورۇپ، ئېزىپ، قاينىتىپ تەييارلىنىدىغان بىرخىل ئىچىملىك.
تۆۋەندىكى رەسىمدىكى قەھۋە دەرىخى ۋە ئۈزۈۋېلىنىپ، قورۇلغان قەھۋە پۇرچىقى

图片:kahwa.jpg

بۇ قەھۋە پۇرچىقى ئېزىلگەندىن كېيىن ئۇنى قاينىتىپ ئىچىشكە بولىدۇ. ئادەتتە قەھۋە پۇرچىقىنى ئېزىدىغان مەخسۇس ماشىنا بولىدۇ. بۇرۇنلاردا ھاۋانچىدا سوقۇپ ئىچىدىكەنمىز.
قەھۋە دۇنيادا ئەڭ كۆپ ئىچىلىدىغان ئىچىملىك بولۇپلا قالماي، قورۇلمىغان قەھۋە پۇرچىقى دۇنيادا ئەڭ كۆپ سېتىلىدىغان دېھقانچىلىق مەھسۇلاتىدۇر.
قەھۋەنىڭ روھنى ئۇرغۇتۇش رولى بارلىقىنى ئەڭ ئاۋۋال ئېفىئوپىيەلىكلەر بايقىغان. كېيىن بارا-بارا كېڭىيىپ ئەرەب دۇنياسىدا ئىنتايىن كەڭ تارقالغان. 15-ئەسىرلەردە قەھۋە ئەرەب يېرىم ئارىلىدىن مۇسۇلمان سودىگەرلەر ئارقىلىق ھىندىستان، تۈركىيە ۋە ياۋروپانىڭ ئىتالىيەگىچە تارقىلىشقا باشلىغان.
قەھۋە ھەققىدە نۇرغۇن قىزىقارلىق ھېكايىلەر بار، 17-ئەسىردە، ئوسمان تۈرك ئېمپىرىيىسى قەھۋەنى چەكلىگەن. بۇ ۋاقىتتا قەھۋە سىياسىغا، ئېمپىراتورغا قارشى تۇرغۇچىلارنىڭ بەلگسى بولۇپ قالغان؛ ئىتالىيەگە تارقالغان دەسلەپكى مەزگىللەردە ئىتالىيە پوپلىرى قەھۋەنى مۇسۇلمانلارنىڭ بىزگە سۈيقەست قىلىپ ئەكەلگەن نەرسە دەپ چەكلىگەن.
ھازىر دۇنيادا 70 دۆلەتتە قەھۋە ئۆستۈرۈلىدۇ. ھەرقايسى دۆلەتلەرنىڭ قەھۋەسى قەھۋە دەرىخى ئۆسىدىغان مۇھىتنىڭ ئوخشىماسلىقىغا ئاساسەن ئۆزگىچە تەمگە ئىگە. مەسىلەن جەنۇبىي ئامېرىكىدىن چىقىدىغان قەھۋەلەر، مەسىلەن برازىلىيە قەھۋەسى، يامايكا قەھۋەسى قاتارلىقلار كۈچلۈكلۈكتە داڭلىق بولسا، شەرقىي جەنۇبىي ئاسىيا دۆلەتلىرىدىن چىقىدىغان قەھۋەلەر پۇراقلىق ۋە تەمىنىڭ يېقىشلىقلىق بىلەن داڭلىق.

قەھۋەنىڭ تۈرلىرى
قەھۋەنى چوڭ جەھەتتىن ئېسپرەسسو ۋە قاينىتىلغان قەھۋە دەپ ئىككى خىلغا ئايرىش مۇمكىن. ئېسپرەسسو دېگىنىمىز، بىۋاستە قايناق سۇدا قاينىتىلماي يۇقىرى تېمپىراتۇرالىق ھوردا قاينىتىلغان قەھۋە.  ئادەتتە كۆپ قىسىم قەھۋە ماشىنىلىرىدا ئېسپرەسسو تەييارلايدۇ. قەھۋە ماشىنىسىنىڭ سۈزگۈچى بار يېرىگە ئېزىلگەن قەھۋە پۇرچىقىنى سالىمىز، ئاندىن سۇ قۇيىدىغان يېرىگە سۇنى شۇنىڭغا لايىق قۇيىمىز. سۇ قايناپ، قەھۋەنى پىشۇرۇپ بىر تېمىم بىر تېمىمدىن ئاستىدىكى چەينىكىگە چۈشۈشكە باشلايدۇ. پۈتۈنلەي چۈشۈپ بولغاندا ئۆزى بەلگە بېرىدۇ، ئاندىن ئۆزىڭىزنىڭ خالىغىنىڭىز بويىچە شېكەر، قايماق ياكى سۈت قوشۇپ تەييارلىسىڭىز بولىدۇ. تۆۋەندىكى رەسىمدىكىسى بىر قەدەر كۆپ ئۇچرايدىغان قەھۋە ماشىنسىنىڭ مودېلى:

يەنە بىر خىل ئېسپرەسسو تەييارلايدىغان چەينەك بار بولۇپ، مەندىكىسى دەل ئاشۇنداق چەينەك.




بۇ چەينەكنى ئىسمى moka pot بولۇپ، كۆۈنۈشى مانا تۆۋەندىكىدەك ناھايىتى ئاددىي.


لېكىن بۇ چەينەكتە قەھۋەنى ناھايىتى قىزىق دەملىگىلى بولىدۇ، بىزدەك قىزىق چاي ئىچىپ كۆنگەنلەرگە بەك ماس كېلىدۇ. بۇنىڭ دەملەش پىرىنسىپى مۇنداق:


چەينەكنىڭ ئاۋۇ ئاستى تەرىپىگە سۇنى قۇيىسىز، ماۋۇ سۈزگۈچى ئوتتۇرىغا كېلىدۇ، ئاندىن ھەممىنى جايىنى كەلتۈرۈپ جىپسىلەپ، ئوتقا قويسىڭىز، ئاستىدىكى سۇ قايناپ، سۈزگۈچتىن ئۆتۈپ چەينەكنىڭ ئۈستىگە چىقىدۇ. قەھۋەرىڭىز تەييار بولغان بولىدۇ.
قەھۋەنى قاينىتىپ بولغاندىن كېيىن قەھۋەگە قايماق ياكى سۈت، شېكەر سالىسىز، سالغان قايمىقىڭىزنىڭ مىقدارى، ئاۋۋال نېمىنى، قانداق سالغىنىڭىز دېگەندەك پەرقلەر بىلەن، ئېسپرەەسو ئۆز ئىچىدىن، كاپۇچىنو، موككا، ماككىياتو، لاتې، ئامېرىكانو، لاتې ماككىياتو.....دېگەندەك تۈرلەرگە بۆلۈنىدۇ. بۇ تۈرلەرنى تەپسىلىي تونۇشتۇرماقچى بولساق بىر كىتاب يېزىشقا توغرا كېلىدۇ.
چەينەكتە قاينىتىپ دەملىنىدىغان قەھۋە بولسا، ئادەتتە تۈركلەر، ئەرەبلەر، ئىندونىزىيەلىكلەر، ۋېيناملىقلار، ئىندونىزىيە خەنزۇلىرى، گرېكلار....دېگەندەكلەر ئائىلىدە دەملەپ ئىچىدىغان بىر خىل قەھۋە تۈرى بولۇپ، قەھۋە ئۇۋىقى چەينەككە سۇ بىلەن ياكى قايناق سۇ بىلەن بىللە سېلىنىپ بىللە قاينىتىلىپ دەملىنىدۇ. ئاندىن ئۆزى خالىغان نەرسىلەرنى قوشۇپ ئىچىدۇ. بۇنىڭدا سۈزگۈچ بولمىغاچقا قەھۋەنى تىندۇرۇپ لېيى چىقىرىۋېتىلىدۇ.

     بۇچۈشەندۈرىشىڭىزنىڭ يەنە داۋامى بارمۇ قانداق؟بولسا يەنىمۇ ئازراق قوشۇپ قويسىڭىز بوپتىكەن يەنى بازاردا سىتىلۋاتقان تەييار قەھۋەلەر توغرىسىدا سىزگە كۆپ رەخمەت

داۋامىنى يوللاپ قويدۇم

يۇقارقىلاردىن باشقا يەنە قارا كۆز، قىزىل كۆز دېگەندەك قەھۋەلەرمۇ بار بولۇپ، بۇلار ئادەتتە كۆپ ئۇچرىمايدىغان قەھۋە تۈرلىرىدۇر.
يەنە دىققەت قىلىشقا تېگىشلىكى، بەزى قەھۋەلەرگە ھاراق قوشۇلىدۇ، مەسىلەن، ئېرىلاندىيە قەھۋە ۋىسكى قوشۇلۇپ تەييارلىنىدىغان بىر خىل قەھۋە تۈرىدۇر. شۇڭا قەھۋەخانىغا كىرگەنىدە ئىسمى كۆزىڭىزگە چىرايلىق كۆرۈنۈپ بۇيرۇتۇپ قېلىشتىن ھەزەرئەيلەڭ.
زاماننىڭ تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ يېڭى قەھۋە تۈرلىرىمۇ بارلىققا كەلمەكتە. مەسىلەن قەھۋەگە ۋانىللا 香草 قوشۇپ تەييارلاش ئۇسۇلى يېقىنقى مەزگىللەردە بارلىققا كەلگەن بىر خىل قەھۋە تۈرىدۇر. ھازىر قەھۋەخانىلاردا French Vanilla دېگەن قەھۋە تۈرىنى ناھايىتى كۆپ ئۇچرىتالايسىز.
ئۇندىن باشقا قەھۋەنى سوۋۇتۇپ، ئاندىن مۇز قوشۇپ ئىستېمال قىلىش ياۋروپادا ناھايىتى كەڭ ئومۇملاشقان بولۇپ، يېقىنقى يىللاردىن بۇيان مۇزنى ئۇششاق ئېزىپ موكا ۋە كاپۇچىنو تەييارلاش ناھايىتى مودا بولدى. بۇ ياز كۈنلىرى ئىسسىق ھاۋادا ھەم روھنى ئۇرغۇتىدىغان، ھەم ئۇسسۇزلۇقنى باسىدىغان ياخشى ئىچىملىكتۇر.

قەھۋەنىڭ پايدىلىق تەرىپى:
قەھۋەنىڭ ئەڭ كۆزگە كۆرۈنگەن پايدىلىق تەرىپى ئۇيقۇنى ئېچىپ روھنى ئۇرغۇتۇشتۇر. ئۇندىن باشقا مېتابولىزىمنى تېزلەشتۈرۈش، قان ئايلىنىشنى ياخشىلاش، چوڭ مېڭىنىڭ ئىقتىدارىنى ياخشىلاشتەك روللىرى بار. قەھۋە ئەزەلدىنلا غەربتە ئەڭ ياخشى ئورۇقلىتىش مەھسۇلاتلىرىنىڭ بىرى دەپ قارىلىپ كەلگەن--ئەلۋەتتە قايماق بىلەن شېكەرنى جىق سېلىۋالمىغان ئەھۋالدا. يېقىنقى تەتقىقاتلاردىن مەلۇم بولۇشىچە، قەھۋەنى مۇۋاپىق ئىچىپ بەرگەن ئاياللاردا ياشانغان چېغىدا ئەقلىي چېكىنىش (ياشانغانلاردىكى دېۋەڭلىك كېسىلى) قەھۋە ئىچمەيدىغان ئاياللارغا قارىغاندا كۆپ تۆۋەن بولىدىغانلىقى ئىسپاتلانغان.

قەھۋە تاللاش ۋە سېتىۋېلىش

ھازىر بازارلاردا 速溶咖啡، ئىنگلىزچە instant coffee دەپ ئاتىلىدىغان قەھۋەلەر ئىنتايىن مودا بولۇپ كەتتى. سېتىۋالغاندا تەركىبىگە قاراپ باقسىڭىزلا بىلەلەيسىز، كۆپىنچىسىنىڭ تەركىبىدە پەقەت قەھۋەلا بولۇپ قالماي يەنە 咖啡伴侣 دەپ ئاتىلىدىغان نەرسە بار، ئۇ نەرسىنىڭ تەركىبىنى توردىن تەكشۈرۈپ باقسىڭىز ئاسانلا بىلەلەيسىز، ئۇنىڭ تەركىبىدە مۇسۇلمانلار ئىستېمال قىلمايدىغان، ياكى شۈبھىلىنىدىغان بىر نەچچە تۈرلۈك ماددا بولۇپلا قالماي، يەنە ئادەمنى ناھايىتى سەمرىتىۋېتىدۇ. شۇڭا قەھۋە تاللىغاندا مۇشۇ نۇقتىغا دىققەت قىلىشنى، ئامال بار تەركىبىدە ھېچنېمە يوق ساپ قەھۋە سېتىۋېلىپ ئۆيدە دەملەپ سۈت بىلەن شېكەرلا قوشۇپ ئىچىشىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمەن. بۇ ھەم يېقىشلىق ساپ قەھۋە بولىدۇ، مەيلى تەييار قەھۋە بولسۇن، ياكى قەھۋەخانىدىن سېتىۋالغان يېڭى ئېزىپ قويغان قەھۋە بولسۇن.
قەھۋەنىڭ تەركىبى ئادەتتە arabica ۋە robusta دىن ئىبارەت ئىككى خىل بولىدۇ. ئادەتتە تەركىبىدە arabica قانچە يۇقىرى بولسا قەھۋەنىڭ شۇنچە سۈپەتلىكلىكىنى بىلدۈرىدۇ. ئادەتتە arabica 80%دىن تۆۋەن بولمىسىلا ياخشى قەھۋەكەن دەپ سېتىۋالساق بولىدۇ. ئۇنىڭدىن تۆۋەنلەپ كەتكىنىنى سېتىۋالمىغان ياخشى. ماركىسىغا قارىماي تەركىبىگە قاراپ ئالسىڭىز ھەم تەملىك، ھەم ئەرزان قەھۋە ئالالايسىز.

مەن ئىزدەپ يۈرگەن تىمىنىلا يوللاپسىز . بارىكاللا كۆپ نەرسىلەرنى بىلىۋالدىم . قەھۋەگە ئامراق ئىدىم .

مەن ئادەتتە سېتىۋالغاندا باھاسى يۇقىرى بولسىلا ياخشى قەھۋە دەپ سېتىۋالاتتىم .ئەمدى بىلىۋالدىم. arabica 80%دىن تۆۋەن بولمىسىلا مەن سېتېۋېلىپ ئىشلىتىمەن.
رەھمەت  سىزگە.
قەھۋەنىڭ يەنە ئورۇقلىتىش رولى بار .قەھۋە يەنە چارچاشنى تۈگىتىدۇ ،كۈندە ئۈچ ئىستاكان قەھۋە ئىچىپ بەرگەندە ئۆتكە تاش چۈشۈشنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ .رادىئوئاكتىپ نۇرنىڭ زىيىنىدىن ساقلايدۇ ،يەنە ساقلىقنى ساقلاش ۋە داۋالاش رولىنى ئۆتىيەلەيدۇ'
ئۇزۇن مۇددەت كۆپ مىقداردا قەھۋە ئىستىمال قىلغاندا كۆپ مىقداردىكى كوففېئىن ئادەم بەدىنىگە سۈمۈرۈلۈپ كىرىپ ،كوففېئىندىن زەھەرلىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ .ھەمدە ئادەمنىڭ روھى ۋە جىسمانى سالامەتلىكىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ ،مەسىلەن :ئاسان ئاچچىقلىنىش،تەشۋىشلىنىش،تىترەش،مۇسكۇللارنىڭ تارتىشىپ قېلىشى ،ئۇيقۇسىزلىق،يۈرەك سىقىلىش .ئۇنىڭدىن باشقا قەھۋە تەركىبىدىكى كوففېئىن ئاشقازان كىسلاتاسىنى جىقلىتىۋېتىدۇ .ھەزىم قىلىش يولىدا يارا پەيدا بولۇش ،كۆكىرىش خاراكتېرلىك قىزىل ئۆڭگەچ يارىسى قاتارلىق كېسەللىكلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ .

قەھۋەنى كۈندە بىر ئىستىكان ئىچىپ ئادەتلەنگەن كىشلەرنىڭ دىتابىت كىسلى بولۇش نىسپىتى ناھايىتى توۋەن بولدىكەن

مەن بەك ئامراق قەھۋەگە رەخمەت سىزگە

图片:20111124122542043536.jpg

تىمىڭىزغا رەخمەت .