باش بەت

يانۋار 2016

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4

20 – ئەسىردىكى ئېرسىيەت ئىلمى

20 – ئەسىردىكى ئېرسىيەت ئىلمى          بىز ئېرسىيەت ئىلمىنى تىلغا ئالغىنىمىزدا، ئالدى بىلەن كەينىمىزگە يېرىم ئەسىر چېكىنىپ، سۆزنى ئېرسىيەت ئىلمىنىڭ ئاساسچىسى مېندېل (1822 – 1884)دىن باشلاشقا توغرا كېلىدۇ. مېندېلنىڭ ئېرسىيەت قانۇنىنى بايقىشى       ئومۇمەن نام قازانغان ئۇلۇغ كىشىلەرنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىش جەريانىدىن ئازراق بولسىمۇ ئۇلارنىڭ مۇۋەپپەقىيەت قازىنىشتىكى ئامىللارنى ئىزدەپ تاپقىلى بولىدۇ. ئەگەر مۇشۇ قائىدە بويىچە مېندېلنىڭ ئۆسمۈرلۈك دەۋرىنى تەھلىل قىلغاندا، ئۇنى …

خەلقئارا خىمىيە ئولىمپىك مۇسابىقىسى

خەلقئارا خىمىيە ئولىمپىك مۇسابىقىسى      بۇنى 1968 – يىلى چېخوسلوۋاكىيە، پـولـشـا، ۋېـنـگــرىـيـىدىن ئىبارەت ئۈچ دۆلـەت باشلىغان، شۇ يىلى چېخوسلوۋاكىيىدە 1-نۆۋەتـلـىـك خـەلـقئارا خـىـمـىـيە ئولىمپىك مۇسابىقىسى ئۆتكۈزۈلگەن، قىسقارتىلىپ ICHO دەپ ئاتىلـىـدۇ. شۇنىڭدىن كېيىن ھەر يىلى بىر قېتىـم ئۆتـكـۈزۈلدى، ئۇيـۇشتۇرۇشـنى قاتناشقۇچى دۆلەتلەر نۆۋەتلىشىپ ئۈستىگە ئالىدۇ.      دەسلەپتە، قاتناشقۇچىلار شەرقـىـي يـاۋروپـا دۆلەتـلـىـرى بىلەنلا چەكلەنگەنىدى. مۇسابىقە قىزغىن بولغاچقا، نۇرغۇن دۆلەتلەرنىـڭ دىققىتىنى تارتتى، ھازىر ئۇنىڭغا 20 نەچچە دۆلەت قاتنـىـشـىـدۇ. …

خەلقئارا فىزىكا ئولىمپىك مۇسابىقىسى

خەلقئارا فىزىكا ئولىمپىك مۇسابىقىسى     بۇ − چېخوسلوۋاكىيە، ۋېنگىرىيە ۋە پولشادىن ئىبارەت ئۈچ دۆلەتتىكـى فـىـزىـكلارنـىـڭ تەشەببۇسى بىلەن تەشكىللەنگەن خەلقئارا فىزىكا مۇسابىقىـسـى. 1967 – يىلى پولشىنىڭ پايتەختى ۋارشاۋادا 1 – نۆۋەتلىك مۇسابىقە ئۇيۇشتـۇرۇلـۇپ، جەمئىي بەش دۆلەت قاتناشتى. ھازىر ئۇ خەلقئارالىق فىزىكا مۇسابـىـقـىـسـىـگە ئايلاندى.      مۇسابىقىدە قاتناشقۇچى ئەزا دۆلەتلەردىن تەشكىـلـلـەنـگـەن خـەلـقئارا فىزىكا ئولىمپىك كومىتېتى تەسىس قىلىندى، مۇسابىقـە نـىـزامـنـامـىـسـىـدە مۇنۇلار بەلگىلەندى:     ئوتتۇرا مەكتەپ فىزىـكـا …

خەلقئارا ماتېماتىكا ئولىمپىك مۇسابىقىسى

خەلقئارا ماتېماتىكا ئولىمپىك مۇسابىقىسى        بۇ − خەلقئارادىكى تەسىرى ئەڭ چوڭ، سەۋىيىسى ئەڭ يۇقىـرى ئوتـتـۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى ماتېماتىكا مۇسابىقىسى. 1959 – يىـلـى بـاشلانـغـان. ياشلار – ئۆسمۈرلەرنىڭ مۇستەقىل پـىـكـىـر قـىـلـىـش، تـەھلـىـل قـىـلـىـپ يىغىنچاقلاش ۋە ئاساس بىلىملەرنى جانـلـىـق تـەتبـىـقلاش ئىـقـتـىـدارىـنـى ئۆستۈرۈشنى مەقسەت قىلىدۇ.      1959 – يىلى رومىنىيە «ماتېماتىكا – فىـزىـكـا ئىـلـمـىـي جـەمئىـيـىـتـى» شەرقىي  ياۋروپادىكى يەتتە دۆلەتكە تەكلىپنامـە ئەۋەتـىـپ، شـۇ يـىـلـى 7 – ئاينىڭ …

ئوتتۇرا ئاسىيالىق تۇنجى ماتېماتىك– ئابدۇلھەمىد ئىبن تۈرك

ئوتتۇرا ئاسىيالىق تۇنجى ماتېماتىك– ئابدۇلھەمىد ئىبن تۈرك  يۈسۈپجان ياسىن (مەنبەسى : «شىنجاڭ ياشلىرى» 2010 يىل 5-سان)     8- ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىلىرىدا قۇرۇلغان ئابباسىيلار خەلىپىلىكى دەۋرىدە ئەرەب مىللىتى پارسلار، تۈركلەر(تۈركىيلەر)، ھىندىلار ۋە گېرىكلارنىڭ مەدەنىيىتى بىلەن كەڭ دائىرىدە ئۇچرىشىشقا باشلىدى. بولۇپمۇ بۇ دەۋردە بۇ مىللەتلەرنىڭ مەدەنىيىتىگە مەنسۇپ مۇھىم ئەسەرلەر ئەرەب تىلىغا تەرجىمە قىلىنىش ئارقىلىق ئەرەب مەدەنىيىتىنىڭ تەرەققىياتىغا كۈچلۈك ئاساس سېلىندى. تەرجىمە پائالىيىتى ئاساسەن پەلسەپە، مەنتىقە ۋە تەبىئىي …