بېلىق يۇلتۇز تۈركۈمى بېلىق يۇلتۇز تۈركۈمىنى ئەجدادلىرىمىز ھوت يۇلتۇز تۈركۈمى دەپمۇ ئاتىغان. بېلىق يۇلتۇز تۈركۈمى 12 بۇرج ئىچىدىكى 12 – بۇرج بولۇپ، شەكىل جەھەتتىن بىر – بىرىگە باغلانغان ئىككى تال بېلىققا ئوخشايدۇ. بۇ ئىككى بېلىق گىرېك-رىم ئەپسانىلىرىدىكى ئافرودىت (مۇھەببەت ئىلاھى) بىلەن ئۇنىڭ ئوغلى ئېروسنىڭ سۇ ئىچىدىكى بەدەن كۆرۈنۈشىدىن ئىبارەت. ئوڭ تەرەپتىكى چوڭراقى ئافرودىت، سول تەرەپتىكى كىچىكرەك بېلىق بولسا ئوغلى ئېروس. بىراق، بۇ …
ياۋروپا يادرو تەتقىقات مەركىزى بۇ يەنە ياۋروپا يادرو تەتقىقات تەشكىلاتى دەپمـۇ ئاتـىـلـىـدۇ، 1954 – يىلى 9 – ئايدا قۇرۇلغان، ئورنى شۋېتسارىيـىـنـىـڭ جـەنـۋە شەھىرىدە. ئۇنـى ئاۋسترىيە، بېلگىيە، دانىيە، فرانسىيە، گېرمانىيە، گرېتسىـيـە، ئىـتـالـىـيـە، گوللاندىيە، نورۋېگىيە، شۋېتسىيە، شۋېتسارىيە ۋە ئەنـگـلـىـيـە قـاتـارلـىـق يـاۋروپـادىـكـى 12 دۆلـەت قـۇرغـان. ئۇنـىـڭ تـۈپ مـەقـسـىـتـى يـاۋروپــا دۆلەتلىرىدىكى ساپ پەننىي ۋە ئاساس خاراكتېـرىدىـكـى سۇب يادرو تەتقىقاتى ھەمدە مۇناسىۋەتلىك تەتقىقات ساھەلىرىنى ھەمكارلـىـق بـىـلـەن تەمىنلەش، …
ئالىملار نېمە ئۈچۈن پەننى ئومۇملاشتۇرۇشى كېرەك كارل ساگان ـــ ئامېرىكىلىق ئاسترونومىيە ئالىمى، ھاياتلىق ئىلىمى ۋە ئاسترونومىيە تەتقىقاتى جەھەتتە زور نەتىجە ياراتقان. يەر شارىدىكى ھاياتلىقنىڭ مەنبەسى، سەييارىلەر ئاتموسفېراسى، يەر شارى سىرتىدىكى ھاياتلىق قاتارلىق نوپۇزلۇق ساھەلەردە تەتقىقات ئېلىپ بارغان. سەييارىلەر ئارا تەكشۈرۈشنى ئاكتىپ ئىلگىرى سۈرگەن ھەمدە تەكشۈرۈش ئاپپاراتىنىڭ يۇپىتېر ۋە مارس توغرىسىدىكى تەكشۈرۈش ماتېرىياللىرىنى تەھلىل قىلغان. 1977 – يىلى كونېل ئۇنىۋېرسىتېتىدا ئاسترونومىيە ۋە بوشلۇق …
ئىزدىنىشنىڭ مۇددىئاسى بۇ نۇتۇق 1918-يىلى 4-ئايدا ئېينشتېيىننىڭ بېرلىن فىزىكا ئىلىمىي جەمئىيىتى ئۇيۇشتۇرغان ماكس پلانكنىڭ 60 ياشلىق تۇغۇلغان كۈن زىياپىتىدە قىلغان سۆزى بولۇپ، ئەڭ دەسلەپتە 1918-يىلى نەشردىن چىققان «ماكس پلانكنىڭ 60 ياشلىق تۇغۇلغان كۈنى ــ گېرمانىيە فىزىكا ئىلىمىي جەمئىيىتى نۇتۇقلار توپلىمى»دا ئېلان قىلىنغان. 1932-يىلى ئېينشتېيىن بۇ نۇتۇقنى ئازراق ئۆزگەرتكەندىن كېيىن پلانكنىڭ ئەسەرلەر توپلىمى «ئىلىم-پەننىڭ مەنزىلى قەيەر؟»نىڭ مۇقەددىمىسى قىلغان. ئىلىم-پەن گۈلزارلىقىدا …
ئۆزۈمنى داۋاملىق ھازىرقى زامان ئىلىم – پېنىگە بېغىشلايمەن ياڭ جېننىڭ ياڭ جېننىڭ ـــ ئامېرىكا تەۋەلىكىدىكى جۇڭگولۇق فىزىكا ئالىمى؛ ئەنخۇي ئۆلكىسىنىڭ خېفېي شەھىرىدىن؛ 1938 – يىلى غەربىي جەنۇب بىرلەشمە ئۇنىۋېرسىتېتىغا كىرىپ، ئاتاقلىق ئالىم ۋۇدايۈ، ۋاڭ جۇشىنىڭ يېتەكچىلىكىگە ئېرىشكەن. 1945 – يىلى ئامېرىكا چىكاگو ئۇنىۋېرسىتېتىغا بېرىپ ئوقۇغان. ئۈچ يىلدىن كېيىن دوكتورلۇق ئۇنۋانىنى ئالغان. 1949 – يىلى ئوپېنخېيمېرنىڭ تەكلىپىگە ئاساسەن پىرىنسىتون ئالىي تەتقىقات يۇرتىغا كېلىپ …
نوبېل مۇكاپاتى بۇ − دۇنيادىكى ئەڭ مەشھۇر، ئىلىم ئىناۋىتى ئەڭ يۇقىرى خەلقئارا كاتـتـا مۇكاپات. بۇ مۇكاپات شۋېتسىيىلىك خىمىك نوبېلنىڭ ۋەسىيىتى بويىچە قالدۇرغان فونـدىـدىـن تەسىس قىلىنغان. بۇ فىزىكا مۇكاپاتى، خىمىيە مۇكاپاتى، فـىـزىئولـوگـىـيـە ياكى …
خەلقئارا خىمىيە ئولىمپىك مۇسابىقىسى بۇنى 1968 – يىلى چېخوسلوۋاكىيە، پـولـشـا، ۋېـنـگــرىـيـىدىن ئىبارەت ئۈچ دۆلـەت باشلىغان، شۇ يىلى چېخوسلوۋاكىيىدە 1-نۆۋەتـلـىـك خـەلـقئارا خـىـمـىـيە ئولىمپىك مۇسابىقىسى ئۆتكۈزۈلگەن، قىسقارتىلىپ ICHO دەپ ئاتىلـىـدۇ. شۇنىڭدىن كېيىن ھەر يىلى بىر قېتىـم ئۆتـكـۈزۈلدى، ئۇيـۇشتۇرۇشـنى قاتناشقۇچى دۆلەتلەر نۆۋەتلىشىپ ئۈستىگە ئالىدۇ. دەسلەپتە، قاتناشقۇچىلار شەرقـىـي يـاۋروپـا دۆلەتـلـىـرى بىلەنلا چەكلەنگەنىدى. مۇسابىقە قىزغىن بولغاچقا، نۇرغۇن دۆلەتلەرنىـڭ دىققىتىنى تارتتى، ھازىر ئۇنىڭغا 20 نەچچە دۆلەت قاتنـىـشـىـدۇ. …
خەلقئارا فىزىكا ئولىمپىك مۇسابىقىسى بۇ − چېخوسلوۋاكىيە، ۋېنگىرىيە ۋە پولشادىن ئىبارەت ئۈچ دۆلەتتىكـى فـىـزىـكلارنـىـڭ تەشەببۇسى بىلەن تەشكىللەنگەن خەلقئارا فىزىكا مۇسابىقىـسـى. 1967 – يىلى پولشىنىڭ پايتەختى ۋارشاۋادا 1 – نۆۋەتلىك مۇسابىقە ئۇيۇشتـۇرۇلـۇپ، جەمئىي بەش دۆلەت قاتناشتى. ھازىر ئۇ خەلقئارالىق فىزىكا مۇسابـىـقـىـسـىـگە ئايلاندى. مۇسابىقىدە قاتناشقۇچى ئەزا دۆلەتلەردىن تەشكىـلـلـەنـگـەن خـەلـقئارا فىزىكا ئولىمپىك كومىتېتى تەسىس قىلىندى، مۇسابىقـە نـىـزامـنـامـىـسـىـدە مۇنۇلار بەلگىلەندى: ئوتتۇرا مەكتەپ فىزىـكـا …
خەلقئارا ماتېماتىكا ئولىمپىك مۇسابىقىسى بۇ − خەلقئارادىكى تەسىرى ئەڭ چوڭ، سەۋىيىسى ئەڭ يۇقىـرى ئوتـتـۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى ماتېماتىكا مۇسابىقىسى. 1959 – يىـلـى بـاشلانـغـان. ياشلار – ئۆسمۈرلەرنىڭ مۇستەقىل پـىـكـىـر قـىـلـىـش، تـەھلـىـل قـىـلـىـپ يىغىنچاقلاش ۋە ئاساس بىلىملەرنى جانـلـىـق تـەتبـىـقلاش ئىـقـتـىـدارىـنـى ئۆستۈرۈشنى مەقسەت قىلىدۇ. 1959 – يىلى رومىنىيە «ماتېماتىكا – فىـزىـكـا ئىـلـمـىـي جـەمئىـيـىـتـى» شەرقىي ياۋروپادىكى يەتتە دۆلەتكە تەكلىپنامـە ئەۋەتـىـپ، شـۇ يـىـلـى 7 – ئاينىڭ …
نوبېل مۇكاپاتىدىكى قىزىقارلىق ئىشلار ئابدۇقىيۇم ئابدۇرېھىم ھازىرغا قەدەر، نوبېل مۇكاپاتى يۈز يىلدىن ئارتۇق تارىخىي مۇساپىنى بېسىپ ئۆتۈپ، زامانىمىزدىكى ئەڭ كاتتا مۇكاپات دېگەن شەرەپلىك نامغا نائىل بولۇپ، ھەر قايسى ئەل خەلقلىرىنىڭ دىققىتىگە سازاۋەر بولۇپ كەلمەكتە. بەلكىم كىشىلەر نوبېل مۇكاپاتى تارقىتىلغان يۈز يىلدىن ئارتۇق ۋاقىتتىن بۇيان يۈز بەرگەن تۆۋەندىكىدەك قىزىقارلىق ئىشلاردىن بىخەۋەر بولۇشى مۇمكىن… كۆپ ئادەم كۆپ قېتىم نوبېل مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن ئائىلە كيۇرى …
