بىر ئادەمنىڭ دۇنياسى ئەزىز ھېيت كۈن [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

يەنە بىر نوقتا شئېىرنى چۈشەندۈرگىلى بولمايدۇ.خۇددى مۇزىكىنى چۈشەندۈرۈپ بەرگىلى بولمىغاندەك.چۈشەندۈرگىلى بولىدىغىنى شئېىر ئەمەس شئېىر شەكلىدە ئېيتىلغان گەپتۇر.شئېىرنى پەقەت سەزگىلى -ھېس قىلغىلى بولىدۇ.شئېىردا تەسەۋۇر بىلەن تۇيغۇ يۇغۇرۇلۇپ كەتكەن بولىدۇ.تەسەۋۇر بولسا تۇيغۇ چىنلىقىغىغا ئۇيغۇن بولغان قۇراشتۇرۇلغان رىئاللىقتۇر.6 w: s' I: h)
  }+ M7 ^9 s# ~/ g$ A
0 M% p, D) V0 F% Qسىز شۇ گەپنى يېزىپسىز، ئېزىز ھېيت كۈن ئەپەندى. بىرمۇنچە پەلەڭپەتىش گەپنى شېئىر ئاتىقىدا يېزىپ قويۇپ چۈشەندۈرگىلى بولمايدۇ،دېگىنىڭىز نېمىسى؟

بۆسەر :  سىزنىڭچە ئۇ «پەلەڭپەتىش گەپتۇ » . لېكىن مەن ئۇنداق قارىمايمەن.. k6 Z0 V6 t- M  O; W- e- k
# P" w5 p% z' K% X, W* R% p
   ئەركىن پىكىر قىلىش نوقتىسىدىن سىزنىڭ قانداق باھا بەرگۈڭىز كەلسە شۇ بويىچە باھا بېرىۋەرسىڭىز بولىدۇ.رەنجىيدىغان ئىش يوق.

«كائىنات» دەپ ئاتىلىدىغان غايەت چوڭ زالدا $ m8 N+ P, X; E2 ~6 x% s
# C6 a' T) o5 r) Tقويۇلىدۇ دائىم «مەۋجۇدىيەت ۋە ھاياتلىق»ناملىق كىنو.! n+ w$ l- p1 E& `8 h" }+ H% N; ~* p( c8 K4 ?) _) H6 K. n, K! s
شۇ  كىنودا  ئاسمان-زىمىن پايانى يوق ئېكران.
; h) v/ }/ N) n0 ]) n5 h) `8 _# B9 Q3 G& {/ e3 aدەرەخ،قۇش،ئادەم،ئاي،يۇلتۇزلار ....ئارتىس.
' j! I9 F. |) f9 \& ^' C  ]1 S  a& o% vئۇلار رولغا چىققۇچى ۋە روللارنى كۆرۈپ تۇرغۇچى.8 u1 P4 k! |; P2 Q" ^& U% W4 Z
) H5 Z6 E( @- v- k  ~شۇ كىنو كۈندۈزىمۇ-كېچىسىمۇ قىزىيدۇ قالتىس.' n$ `4 S$ n6 g+ r
# q" L$ W4 X* H& D$ O+ T- |% r3 U) i. y" ?
0 q1 q* |1 Z- \0 ?: `: b# h5 y
0 z& ]6 p4 N+ ?- _, D; w, C
/ l" H/ V2 [8 t/ N7 \; uسىزنىڭچە ئاۋۇ ئۇلۇغ پىلانغۇچى زالنىڭ ئىچىدىمۇ ياكى تېشىدىمۇ؟ سىزغۇ چېكى يوق زالنىڭ ئىچىدە دەۋاتقۇدەكسىز؟ بۇ زىت گەپنى قويۇپ ماۋۇ سۇئالغا جاۋاپ بېرىڭ ئېزىز ئەپەندى:
7 l* h5 h+ I" X2 a3 |سىزنىڭ نەزىرىڭىزدە «تەڭرى» ئالەمنىڭ ئىچىدىمۇ ئالەمنىڭ سىرتىدىمۇ؟

ئىگە بولالمايدۇ ھېچكىم ۋە ھېچنىمە ئۆزىگە.) _( V) @2 ~/ s! b6 d# Q
5 P. w% [; a9 Y6 vئىگە بولمىغاچ ئۆلمەسلىك،-يوقالماسلىق قۇدرىتىگە.( ~1 I, R/ U5 a6 h* J& W- _5 X' j) X3 O, f
ھەممە-ھەممە ئۆلۈمگە-يوقلۇققا يۈزلەنگەندە 3 D1 d8 r  {# }( s( H. {
1 |1 z' O5 j' K8 S" i0 E8 zئۆزلىرىنى بۈيۈك زاتنىڭ ياراتقىنىغا چۈمپۈتىدۇ.% x; D0 U" i$ S
, C7 O. {, A  ~مەۋجۇت بولۇش ،ياشاشنىڭ -$ T7 M! J! o& E# n; J
* u2 m6 G- s4 |5 {/ ?* Z, Z" Eرولغا چىقىش ئىكەنلىكىنى سېزىپ،. s9 v/ d1 h2 m/ \' y8 a' x$ I3 ^5 @( B; s
يېڭى ئارتىسلارغا ئورۇن بوشۇتۇپ يىتۈپ كېتىدۇ.7 _, \6 c8 _4 P& y; r
' v. [* g- T6 a7 w( v, uمەڭگۈ قالىدۇ بۈيۈك زات يىگانە ' r- l% L/ V9 l3 F9 z9 h
& {" H& U, w6 u( m) Xتۈگىمەس كىنو ۋەقەلىكىنى پىلانلاپ.5 W2 D: ~# h5 i% O3 [4 S' U2 X% d
5 q" ^, C; o1 K* A% uتۈگەشكە ئاز قالغاندا مۇققەدىمىنى يېڭىلاپ.! z$ y4 n" v* S, a8 @
  i# C! r4 m0 d$ B' S, cشۇ بۈيۈك زات بار دېيىلسە كۆرۈنمەيدۇ.# _5 @' y7 V: G% ?4 Y& d/ ]/ D: q, f& z/ q: L/ o
يوق دېيىلسە بارلىقىنى ھېس قىلدۇرىدۇ.
% J/ n3 P' z8 x9 k- A6 W% @6 Q  z% A, e$ O! i* N! h& bشۇ بۈيۈك زات كىنونى باش پىلانلىغۇچى.5 W" U' y! X! G' d% L# ^; i3 @
7 d$ v( s. c: N1 ?0 Xبىز ھەممىمىز كىنودا رولغا چىقىشتا يېڭىلانغۇچى.  w2 b( @0 ]# D4 f
4 U& d6 @" Q8 W% v9 C, t" I
خوش، سىز تەقدىرنىڭ تەڭرى تەرىپىدىن ئالدىن ئورۇنلاشتۇرۇلىدىغىنىغا ئىشىنىدىكەنسىز، يەنى، لەۋھەلمەھپۇزغا ئىشىنىدىكەنسىز، سىزنىڭچە ئادەمنىڭ ئەركىن ئىرادىسى مەۋجۇت ئەمەسمۇ؟

سىز ھاۋا بوشلۇقىنىمۇ يوقلۇق دەپ قارايدىكەنسىز، شۇنداققۇ؟ ھاۋا نۇرغۇن ئېلېمېنتلاردىن تۈزۈلىدىغان تۇرسا، ئۆپكىڭىزگە تولۇپ ھاياتلىقىڭىزغا كاپالەتلىك قىلىدىغان ئەڭ مۇھىم نەرسە تۇرسا قانداقسىگە ئۇنى يوقلۇق دەيسىز؟ مەكتەپتە ئوقىغانمۇ؟

بۆسەر : 7 k1 t, t% j8 j* A6 |
' D& J6 A7 Q4 B
   بۇ سۇئالىڭىزغا جاۋاپ بەرمەسلىك ئەڭ ياخشى جاۋاپتۇر.مەن بۇ سۆزنى پاسىئاننىڭ «تەڭرى» بىلەن ئادەمنىڭ باغلىنىشى ھەققىدىكى سۇئالىغىمۇ ئېيتتىم.5 r4 B3 U5 V/ ~
. H9 m  k/ h1 R0 S  |
    مەن يۇقۇرقى سۇئالنى ھەرقانداق ئادەم سورىسا جاۋاپ بەرمەيمەن.تەڭرىگە قانداق قاراش ھەربىر ئادەمنىڭ ئەركىنلىكى.ھەربىر ئادەم شۇ ئەركىنلىكىدىن بەھرىمەن بولىدۇ.مېنىڭچە ئۇ سۇئالنى سوراشقا بولمايدۇ.8 ?7 D1 R# m( c; z8 F
   لېكىن شۇ شئېىردىكى تەسەۋۇرنىڭ بولغان-بولمىغانلىقى ھەققىدە قانداق باھايىڭىز بولسا بولىدۇ.چۈنكى ئۇ شئېىرىي تەسەۋۇر.باشقا نەرسە ئەمەس.ئەدەبىيات جۈملىدىن شئېىر نوقتىسىدىن ھەرقانداق پىكىر قىلساق بولىدۇ.بۇ جەھەتتە ھەممىمىز ئورتاقلىققا ئىگە.

8 J) t) ]3 z& [
; r+ X4 R, Q- ~
بۆسەر، تەقدىر ۋە ئەركىن ئىرادە ھەققىدە ئىلگىرى قۇتادتىمۇ ناھايتى ئىدىتلىق مۇنازىرىلەر بولۇنغاندىن خەۋىرىڭىز بولۇشى مۇمكىن. شۇنداقتىمۇ ئاخىرى ئەركىن ئىرادىنىمۇ تەقدىرنىڭ ئىچىدە بولىدۇ دەپ تۇرۇۋالغان ئۇلار. بۇ ھەقتە ئەزىز ئەپەندىنىڭ جاۋابىمۇ شۇنداقراق بولۇشى ئېنىق. دىققەتنى يەنىلا ئەدەبىيات مەسىلىلىرىگە بۇرايلى.

تەڭرىنىڭ جىسىمسىز، ئورۇنسىز بىر نەرسىلىگىنى بىلىدىكەنسىز، يەنە ئۇنى «زال»نىڭ ئىچىدە دەيدىكەنسىز. بۇ «زال»نىڭ ئىچىدە ئەمىسە ئۇ قەيەردە؟ سىز ئۇنى كۆرەلمەيدىكەنسىز، ئۇنداقتا ئۇ سىزنىڭ ئېڭىڭىزدىمۇ، قانداق؟

بولىدۇ پاسئان، پارتىيەنىڭ مۇنبىرىدە دوستىمىز ئەزىز ھېيت كۈننى تەڭقىسلىقتا قويۇشنى مەنمۇ سەل بىئەپ چاغلاپ تۇراتتىم. ئۆزۈمنى تورمۇزلىۋالاي ئەمىسە...

چۈشىنىش جەھەتتىكى پەرق-ھاڭنىڭ بولۇشى تەبىي دەپ ئېيتقان ئىدىم .پاسىئانغا يازغان 9 T" Y/ o" w2 h" }6 o
ئىنكاسىمدا .
& O" w- s. X" T6 n! m     بۆسەر:
: n% ~! E0 w! A( |" A& g' v  مۇتلەق مەۋجۇتلۇق نوقتىسىدىن ھاۋا،-بوشلۇقنىڭ مەۋجۇتلۇق ئىكەنلىكىگە مەنمۇ ئىشىنىمەن.
2 k  Q5 ^+ x' T& _+ Fمېنىڭ «پايانسىز بوشلۇققا خىتاپ»ناملىق شئېىردا  تەسەۋۇرغا ماس ھالدا ئۆزگىرىشچانلىقنى كۆزدە تۇتقان ئىدىم.مەسىلەن :سەييارە بىلەن سەييارە شەكىلگە،رەڭگە،ھەجىمگە ،ماسسىغا ئىگە مەۋجۇتلۇقتۇر.ھەتتا بىر پارچە قورام تاشمۇ شۇنداق.ھاۋا،-بوشلۇقمۇ  شەكىلگە،ماسسىغائىگە بولالمىسىمۇ رەڭگە،ھەجىمگە ئىگە مەۋجۇتلۇقتۇر.لېكىن جىسىم،مەۋجۇدات بوشلۇق بىلەن پارالىللاشقاندا جىسىم،مەۋجۇدات نوقتىسىدىن بوشلۇق،ھاۋا يوقلۇق-مەۋجۇتلۇقسىزدۇر.كېچىگە نىبەتەن كۈندۈز يوقلۇقتۇر.نۇرغا نىسبەتەن قاراڭغۇلۇق يوقلۇقتۇر.ھايات ئادەمگە نىسبەتەن توپىغا ئايلانغان ياكى ئايلىنىۋاتقان ئادەم جىسمى يوقلۇقتۇر.مەن ئۇ شئېىردا يوقلۇق ئۇقۇمىنى ئەنە شۇنداق باغلىنىش مۇناسىۋىتى نوقتىسىدىن كېڭەيتىپ ئىشلەتكەن ئىدىم.مەن پاسىئانغا يازغان ئىنكاستا  بۇ پىكىرنى يازمىغان.سىزگە ۋە پاسىئانغا ئەمدى يازدىم.
5 @: N* ^! \: c2 r4 e/ j& F' Q5 j    پاسىئان توغرا دەيدۇ.دىققىتىمىزنىڭ مەركىزى ئەدەبىياتتا بولغىنى ياخشى.بۇنداق دېگەنلىكىم مەسىلىدىن  ئۆزۈمنى قاچۇرغانلىقىم ئەمەس.تەڭرى،مەۋجۇتلۇق،ھاياتلىق،يوقلۇق مەسىلىلىرىدە بىز ئىلىم-پەن نوقتىسىدىن چوڭقۇرلاپ مۇنازىرە قىلىپ بىر-بىرىمىزنى قايىل قىلىپ بولالمايمىز.چۈشىنىش جەھەتتە پەرق-ھاڭ مەۋجۇت.
# e& c8 F% a. M  [. U4 }! F   شئېىرىي نوقتىدىن ئوچۇقى تەسەۋۇر بىلەن مەۋجۇدىيەت ۋە يوقلۇقنىڭ باغلىنىشى نوقتىسىدىن ،ۋە ئىپادىلەش نوقتىلىرىدىن پىكىر قىلغىنىمىز تۈزۈك.ئىلمىي،دەلىل-ئىسپات نوقتىسىدىن يېزىلىدىغان ماقالە ئايرىم گەپ.مەن يۇقۇرقى ئاتالغۇلارنى ماقالىدە ئوتتۇرغا # [. V1 g. l% a0 L1 x4 J. z
قويغان بولسام سىز ئىلمىي نوقتىدىن پاكىتلىق جاۋاپ بېرىشىمنى تەلەپ قىلسىڭىز توغرا بولاتى.يۇقۇرقىسى شئېىر، ھەرگىزمۇ ماقالە ئەمەس.بۇ سىزگىمۇ چۈشىنىشلىك.شئېىردىكى مەسىلىلەرگە قارىتا  بەدىي نوقتىدىن تەپەككۇر قىلىشنى چىقىش قىلايلى. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئەزىز ھېيت كۈن تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-8-10 14:29  
( r$ S  e4 p6 j; {# {% I$ r8 |8 M. A

87-يىللاردىكى يىڭى شېئىريەت ھەركىتىنى قايتا باشلاۋاتامسىلەر بورادەرلەر .بۇنداق مۇنازىرلەردىن ھىچقانداق بىلىمگە ئىگە بولغىلى بولمايدۇ .ھەم قىرىندىشىمىز كۇن شائېر ئەمەس .پەقەت شېئىريەتكە قىزىققۇچى ،پۇتۇلگەن يۇقارقى يازمىلاردىكى گەپلەرنى مۇنداق مۇنازىرە قىلىشنىڭمۇ ھەم زۇرۇريىتى يوق .ئەدەبىياتقا سەۋىر قىلىپ ،تىرىشىپ ئىجادىيەت قىلىۋاتقان بۇ قىرىندىشىمىزنىڭ كىيىنكى ئىجادىيەتلىرىگە ئۇتۇق تىلەيمەن .جۇڭگۇ ئەدەبىياتىدا قىزغىن نوختا بولىۋاتقان 4- نوۋەتلىك شېئىريەت بايرىمىغا نەزەر سالغايسىلەر .بۇ بايرامغا قاتناشقانلارنىڭ ئىچىدە ھېچنىمىزىم شائېرلىرى بارمۇ-يوق .....بىيداۋنى نىمە ئۇچۇن تەكلىپ قىلمىدى ....قاتارلىق مەسىللەر شېئىريەتتىكى قىززىق نوختا مەسىللىرى .... بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   jallat تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-8-10 14:21  
2 w0 w/ h4 y; W* U; ]: E+ C& L5 P: f/ h. h0 w( z

بۆسەرگە : / }1 L) l9 O, z9 C8 P

; X; Y7 ?( n# A6 u; ]" y4 j; e   تەڭقىسلىقتا قالىدىغان ئىش يوق.تەڭرى مەسىلىسى جەمىيەتكىلا ئەمەس.دىنغا بېرىپ تاقىلىدىغان مەسىلە.ناۋادا بىرقانچە ئادەم بىللە ئولتۇرۇپ مۇنازىرە قىلىدىغان ئىش بولسا ئۇ ئايرىم گەپ.ئۇ ئەھۋالدا نىمە دېيىشكە توغرا كەلسە دەۋېرىش ئورۇنلۇق.گەپ جايدا قالىدۇ.لېكىن بۇ نەچچە مىڭ ئادەم كۆرىدىغان مۇنبەر .مۇنبەر بولغاندىمۇ يازغۇچىلار مۇنبىرى بولغاچقا گەپنىڭ يۆنۈلۈشى ۋە مەركىزى ئەدەبىيات ھەققىدە بولغىنى .باشقا تەرەپكە بۇرالمىغىنى ياخشى.باشقا تەرەپلەر تىلغا ئېلىنسىمۇ ئەدەبىيات بىلەن بولغان باغلىنىشى نوقتىسىدىن دېيىلگىنى ياخشى.; u7 x1 K  t2 n- v1 Y% z
  يەنە بىر ئەسكەرتىش: «پارتىيەنىڭ مۇنبىرىدە » دېگەن سۆزىڭىز ئېشىپ كەتكەن.چۈنكى بۇ «تەڭرىتاغ مۇنبىرى »ئەمەس.مەخسۇس ئەدەبىيات ئۈچۈن ئېچىلغان،ئەدەبىياتنىڭ قانۇنىيىتى بويىچە يولغا قويۇلىۋاتقان مۇنبەردۇر.

, y% M1 y. X# X/ ~
ئەمدى بۆسەر نېمە دېسە بولىۋېرىدىغان يەرگە كەلدى مانا.

/ x9 K. k+ F% O# s  @% W7 ^: b
جاللات، سىلى بۇنداق مۇنازىرىلەرگە «بىلىم» ئالىمەن دەپ كىرەمسىلەر؟ بۇ «ھېيت كۈن»لىرى بولغاندىكىن ئاز-تولا پەتىلەشمۇ بولىدىغۇ تېمىلاردا. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   پاسئان تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-8-10 14:54  # {8 r2 l8 U6 V6 l) F
; \! t8 m4 v2 E% v4 z7 H5 s

يەنە بىر ئەسكەرتىش: «پارتىيەنىڭ مۇنبىرىدە » دېگەن سۆزىڭىز ئېشىپ كەتكەن.چۈنكى بۇ «تەڭرىتاغ مۇنبىرى »ئەمەس.مەخسۇس ئەدەبىيات ئۈچۈن ئېچىلغان،ئەدەبىياتنىڭ قانۇنىيىتى بويىچە يولغا قويۇلىۋاتقان مۇنبەردۇر. : ^) g# H& W5 ~# Q+ g, D
8 S1 n9 P; K! A4 ^* ]% `7 f6 Z4 s
بۆسەر: مەن بۇرۇن تېخى سىزنىڭ بەكلا ئەستايىدىللىقىڭىزغا قاراپ تەشكىلات بۆلىمىنىڭ كادىرى ياكى پارتىيە مەكتەپنىڭ مۇنەۋۋەر سىنىپ باشلىقى بولسا كېرەك دەپ چۈشىنىپ يۈرەتتىم، ھازىر قارىسام ئەدەبىياتقا تۇتقان پوزېتسىيىڭىز سەل يۇمشىغاندەك، سىنىپ باشلىقىلىق ئۆزەڭگىڭىزدىن يېرىم چۈشكەندەك. بۇنداق ياخشى ئىپادىدە بولسىڭىز بارغانسېرى ئامراق بوپ كېتىمىز سىزگە ئېزىز ئەپەندى. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   بۆسەر تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-8-10 14:57  
9 \! s* a% a% X$ d9 o
2 F: F$ t! h) [% S