چەۋەندازلار بلوگى

 ئۇيغۇرلارنىڭ 1000يىللىق مەدەنىيىتىنى ئۆزگەرىتكەن كىشى!

Uyghurlarning 1000 yilliq medeniyitini  özgeritken kishi

 ﻣﻪﮬﻤﯘﺩ ﻗﻪﺷﻘﯩﺮﯨﻤﯘ؟ﻳﯜﺳﯜﭖ ﺧﺎﺱ ﮬﺎﺟﯩﭗ ﺑﻮﯞﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻣﯘ؟ﻳﺎﻕ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯚﻟﻤﻪﺱ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ،ﻟﯩﻜﯩﻦ ﺑﯩﺮﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺸﻜﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ.<<ﺩﯨﯟﺍﻧﯘ ﻟﻮﻏﻪﺗﯩﺖ ﺗﯘﺭﻙ>>ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯖﻼ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻨﻰ ﺋﻪﻛﯩﺲ ﺋﻪﺗﺘﯜﺭﯛﭘﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﻮﺗﺘﻮﺭﺍ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﺩﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﯘﭼﻰ ﺗﯜﺭﻛﻰ ﺧﻪﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩ،ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﻪ،ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﻛﯩﺲ ﺋﻪﺗﺘﯜﺭﯛﭖ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ.
  ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ 1000ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﯨﺘﻜﻪﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯘﺩﻩﻝ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﺳﯘﺗﯘﻕ ﺑﯘﻏﺮﺍﺧﺎﻧﺪﯗﺭ.
  ﺑﯘ ﺯﺍﺕ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯖﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯚﺯ ﺗﯧﺮﺗﻮﺭﯨﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯜﺭﻛﯩﻲ ﺧﻪﻟﯩﻖ ﯞﻩ ﺗﯜﺭﻛﯩﻲ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﯩﻘﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ. ﺋﯘ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺷﺎﮬﻰ. ﺋﯘ ﻗﺎﻧﯘﻧﻠﯘﻕ ﺗﻪﺧﯩﺖ ﯞﺍﺭﯨﺴﻰ ﺑﯘﻟﯘﺵ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘﺩﻗﺎ ﭼﻮﻗﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﺋﻮﻏﻮﻟﭽﺎﻗﺘﯩﻦ ﺗﻪﺧﯩﺘﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﯟﯦﻠﯩﭗ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﻪﺗﯩﻨﻰ ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﮔﻪﻥ.ﮬﻪﻣﺪﻩ ﺋﻮﺗﺘﻮﺭﺍ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺗﯜﺭﻛﻰ ﺧﻪﻟﯩﻘﻨﻰ ﺳﺎﻣﺎﻧﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﺎﻛﯩﻤﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ.ﮬﻪﻣﺪﻩ ﺗﯧﺮﺗﻮﺭﯨﻴﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﯧﯖﻪﻳﯩﺘﻜﻪﻥ.ﻗﺎﺭﺍﺧﺎﻧﯩﻼﺭ ﺩﯙﻟﯩﺘﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻧﻰ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ.ﺑﯘﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﯘﻗﺮﺍﻟﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﺎﺭﻟﯘﻕ،ﺑﺎﺳﻤﯩﻞ،ﭼﯧﮕﯩﻞ،ﺗﯜﺭﻛﻪﺵ،ﻳﺎﻏﻤﺎ،ﮬﻪﻡ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯩﻞ ﺳﯧﺴﺘﯩﻤﯩﺴﯩﻐﺎ ﻣﻪﻧﺴﯘﭖ ﺳﻮﻏﺪﻯ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﯦﮭﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ،ﭼﺎﺭﯞﯨﭽﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﻮﻏﯘﻟﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﮬﺎﻟﯩﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ.
  ﺋﯘﻧﯩﯔ ﮬﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﻳﻮﻟﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﯞﻩ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ،ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﯨﺘﻜﻪﻥ. ﺩﻩﺳﻠﯩﭙﯩﺪﻩ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﺋﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻐﺎ ﺋﺘﻘﺎﺩ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺑﯘﻏﺮﺍﻻﺭ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ-ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﻗﯘﭼﯘ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺑﯘﺩﺩﯨﺴﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺷﯘﻧﻰ ﺩﻩﭖ ﺋﯚﺗﯜﭖ ﻛﯧﺘﯩﺸﻜﻪ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻜﻰ ﺑﯘﻏﺮﺍﻻﺭ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺋﻮﻥ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻐﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﻯ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﻯ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ.ﺧﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻚ ﺟﺎﮬﯩﻞ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﻣﯘﺷﯘ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﯞﻩﻗﻪﺩﯨﻦ ﺋﯩﺰﻟﻪﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ.ﺋﯘﻻﺭ ﺑﺎﺵ ﺋﻪﮔﻤﯩﮕﻪﻥ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺑﯘﺩﺩﺍ ﺩﯨﻨﻰ ﺋﻪﺧﻤﻪﻗﻠﻪﺭﭼﻪ ﭼﻮﻗﯘﻧﯘﺵ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ، ﻟﯩﻜﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼﭖ ﻗﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﺭﯗﺷﻘﺎﻥ. ﺋﻪﻳﻨﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺩﯨﻨﯩﺪﺍ ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻤﯘ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻟﯩﺮﻯ،ﮬﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﯩﻨﻰ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺧﻮﺗﻪﻧﺪﻩ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ(ﺑﯘ ﺟﺎﮬﯩﻠﻠﯩﻘﻘﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻤﯘ،ﻣﺎﺧﺘﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻤﯘ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺋﻪﻟﯟﻩﺗﺘﻪ).
  ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﺳﯘﺗﯘﻕ ﺑﯘﻏﺮﺍﺧﺎﻧﻨﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺕ ﺳﻪﺭﮔﯜﺯﻩﺷﺘﺴﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻦ،ﺋﯚﺭﯛﭖ-ﺋﺎﺩﻩﺕ،ﺗﺎﺋﺎﻡ،ﻛﯧﻴﯩﻢ-ﻛﯧﭽﻪﻙ،ﺗﯩﻞ،ﻳﯧﺰﯨﻖ،ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﻚ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﻗﺎﺭﺍﺵ،ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ...ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﻩ ﺋﯚﺯﮔﯜﺭﯛﺵ ﻳﺎﺳﺎﭖ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﯩﮕﻪ ﺋﯘﻝ ﮬﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻐﺎﻥ.ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻦ ﻳﯧﺰﯨﺸﻘﺎ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ.ﮬﻪﻣﺪﻩ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺑﯘﺭﯗﻟﯘﺵ ﮬﺎﺳﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﺋﯘﻟﯘﻍ،ﻣﻪﺷﮭﯘﺭ ﻛﯩﺸﻰ ﺗﯧﻤﯩﺴﯩﺪﺍ ﺳﯚﺯ ﺋﯧﭽﯩﻠﺴﺎ ﭼﯘﻗﯘﻡ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﺳﯘﺗﯘﻕ ﺑﯘﻏﺮﺍﺧﺎﻥ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻛﯩﺮﻩﻙ. ﺑﯘ ﺋﯩﺘﺮﺍﭖ ﻗﯩﻠﺴﯩﯖﯩﺰﻣﯘ،ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﯩﯖﯩﺰﻣﯘ ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﯩﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﮬﻪﻗﯩﻘﻪﺕ.

]ﺗﯩﻐﻤﯘ-ﺗﯩﻎ ﭼﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﻳﯧﯖﯩﻠﻤﻪﺱ ﺑﯘﻏﺮﺍ،
ﻗﯩﻠﭽﯩﻦ ﺋﯘﺭﺍﺭ ﺋﻮﻝ ﻳﺎﻏﯩﻐﺎ ﺗﻮﻏﺮﺍ. .
ﺗﯜﻣﻪﻥ ﻣﯩﯔ ﭼﯩﺮﯨﮕﻠﻪﺭ <ﺋﯘﺭﺍﻥ>ﺗﻮﯞﻟﯩﺴﺎ،
ﺟﻪﯕﮕﺎﮬﺘﺎ ﻳﺎﯕﺮﯨﻐﺎﻱ ﺳﯘﻧﺎﻳﯘ ﻧﺎﻏﺮﺍ.


ﭘﻪﻟﻠﯩﮕﻪ ﻳﯧﺘﻪﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﺴﯩﻤﯘ ﻗﻪﺑﺮﻩﻡ،
ﻣﻪﻧﺰﯨﻠﯩﺪﯨﻦ-ﻣﻪﻧﺰﯨﻠﯩﮕﻪ ﺑﺎﺳﯩﺪﯗ ﻧﻪﯞﺭﻩﻡ.
ﺋﻪﺟﺪﺍﺩﻯ ﺋﯩﺰﻟﯩﺮﻯ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻳﻮﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ،
ﻳﻪﺗﻜﯜﺳﻰ ﭘﻪﻟﻠﯩﮕﻪ ﺗﯜﻣﻪﻥ ﻣﯩﯔ ﭼﻪﯞﺭﻩﻡ.

-<<ﺳﯘﺗﯘﻕ ﺑﯘﻏﺮﺍﺧﺎﻥ>> ﺳﻪﻳﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﺯﯨﺰﻯ

(ئاتۇش مەشھەت)

  قاراخانىلار خانلىقىنىڭ زىمىنى