ھاراقكەشنىڭ قىزى

ئاتىكەم

ئوماق  ،  ئاخىرىنى يىزىۋىتىڭە  بولىڭە  .

كۆكتاش

مۇشۇ ھىكايىنىڭ ئاخىرىنى ساقلاپ مەن چوقۇم بىر نىمە بولۇپ كىتىمەن

دۇردانە

جەۋلان مېنىڭ ئاكام ئىكەن، يەنە كېلىپ نەچچە ۋاقىتتىن بېرى بىر كۆرۈشكە تەشنا بولغان، مەندەك ناتىۋان سىڭلىسىنى تاشلاپ كەتكەن ئاكام ئىكەن، مېنىڭ ئۆز ئاكام ئىكەن..... ھەيرانلىق ھەم خۇشاللىقتا ئېغىزىمنى يۇمالمايلا قالدىم، ئەلۋەتتە ماڭا بۇرۇنراق تونۇشلۇق بەرمىگىنىگە قېيداپمۇ ئۈلگۈردۈم. ئۇ بولسا كۆزلىرىگە لىق ياش ئالغىنىچە ئۈندىمەي ماڭا تىكىلىپ قاراپ ئولتۇراتتى. ئايزىبا ھەدەمنىڭ كۆزياشلىرىمۇ سەلدەك ئېقىپ كېتىپتۇ، مەردانمۇ ئايزىبا ھەدەمگە قاراپلا ئولتۇراتتى. بەگزات گېپىنى داۋاملاشتۇردى:
- ئايزىبانىڭ مەرداننىڭ ھەدىسى بولۇش ئېھتىماللىقى بەك چوڭ، قان تەكشۈرۈش دېگەندەك بىر قاتار تەكشۈرۈشتە مەردان بىلەن قېرىنداش ئىكەنلىكى ئىسپاتلاندى. ئەمما يەنە نۇرغۇن ئىشلاردا تۈگۈن بار، ئايزىبانىڭ بىزنىڭ يېنىمىزغا قانداق كېلىپ قالغانلىقى؟ جەۋلاننىڭ يوقاپ كېتىپ باشقا جايدا سەرسان سەرگەردان بولۇپ يۈرىشى دېگەندەك بۇلار ھەممىسى بىر بىرى بىلەن باغلىنىشلىق يەنە كېلىپ ئورتاق  گۇمانلىق ئادەم ئىككى، يەنى زىلالەنىڭ دادىسى بىلەن مەرداننىڭ دادىسى. بۇلارنى ئايدىڭلاشتۇرۇش ئۈچۈن يەنە سىلەرنىڭ يۇرتقا بېرىپ مەرداننىڭ دادىسىدىن ئەھۋال ئۇقۇشقا توغرا كېلىدۇ. بارىدىغانسىلەر؟- بەگزاتقا قارىدىم خۇددى رازۋېتچىكلاردەكلا سۆزلەۋاتاتتى، ھەممەيلەن بېشىمىزنى لىڭشىتتۇق.
- ھە راست ئۇنتۇپ قاپتىمەن، ھېلىقى ئىككى ئەبلەخنى قاماقخانىغا ئاپىرىپ بەردۇق. نىگارەگە كەلسەك ئۇ ئاپپاق خېنىم مەن ئۇلارنى باشلاپ ئاپارمىغان ئۆزى ئاپىرىڭ دەپ تۇرىۋالغان، ئۇ ئىككىسىنىمۇ تونۇمايمەن دەپ تېنىۋاپتۇ. دۇنيادا مۇشۇنداقمۇ قىز بولىدىكەن، ئەمدى ئۇنىڭ ھەرقانداق گېپىگە ئىشىنىشكە، كەينىدىن مېڭىشقا بولمايدۇ. ئامال بار ئالاقىلاشماڭلار. -  توۋا دەپ قالدىم، قاراپ تۇرۇپ دېگەن گپىنى ئۇنىڭدىن بارغانچە يىرگىنىپ كەتتىم. بەگزات گېپىنى تۈگىتىپ بولۇپ ئايزىبا ھەدەمگە قىيالماسلىق نەزىرى بىلەن قارىۋېتىپ تۆكۈلەيلا دەپ قالغان ياشلىرىنى زورىغا يوشۇرۇپ چىقىپ كەتتى، ئاكام بولغان ئادەم بىلەن تازا سىردىشىپ گەپلىرىمىزنى دېيىشىۋالارمىزكىن دېسەم ئۇمۇ چىقىپ كەتتى. ئاچچىقمدا قاپاقلىرىمنى تۈرۈپ ئاسىيە بىلەن ياتاق ئۆيگە كىرىپ كەتتۇق، دىلزاتمۇ ئالدى - كەينىگە قارىۋېتىپ ئۇمۇ چىقىپ كەتتى. مېھمانخانىدا مەردان بىلەن ئايزىبا ھەدەملا قالدى، ئاسىيە بىلەن ناماز ئوقۇۋېتىپ يوتقانغا كىرىۋېلىپ پىچىرلىشىپ بىر ئۇزۇن پاراڭلاشتۇق، مېھمانخانىدىن تۇرۇپ-تۇرۇپ ئايزىبا ھەدەممنىڭ يىغلىغان ئاۋازى ئاڭلىنىۋاتاتتى. ئۇنىڭ ئۈچۈن ھەم ئۆزۈم ئۈچۈن خوش بولىۋاتاتتىم. ئاسىيە بىلەن پاراڭلىشىۋاتاتتۇق تۇيۇقسىز يانفۇنۇمغا ئۇچۇر كەلگەنلىك ئەسكەرتىشى كەلدى، قارىسام جەۋلان ئۇچۇر يوللاپتۇ.
«زىلالە مېنى ئۇنتۇپقۇ قالمىغانسىز ھە، ماڭا دەيدىغان گېپىڭىزمۇ يوقمۇ؟».
«ئۇنداق ئەمەس، سىزنى جەۋلان ئاكا دەمدىم يا ئەزىز ئاكا دەمدىم. گەپ قىلىپ بېرەي دېسەم نېمە دەپ چاقىرىشنىمۇ بىلمەيۋاتىمەن. گەپلىرىم شۇنداق جىق، سوئاللىرىمغۇ ئاسماندىكى يۇلتۇزلاردەكلا.» چۈشۈنۈكسىزرەك قىلىپ ئۇچۇر قايتۇردۇم.
« كالۋا قىز نېمە دەپ ئاتاشنى خالىسىڭىز ئىختىيارىڭىز. پەسكە چۈشىڭە سىزنى ساقلاۋاتىمەن، تازا بىر مۇڭدىشايلى». جاۋاپ قايتۇرمۇدۇم، قېلىن كىيىنىپ پەسكە چۈشتۈم. كۈز ۋاقتى بولغاچقا كەچلەردە بەكلا سوغۇق بولاتتى، قارىسام قوللىرىنى تۈگكىنىچە گۈللۈكنىڭ ئىچىدىكى ئورۇندۇقتا ئولتۇرۇپ مېنى ساقلاۋېتىپتۇ، كىيىملىرى يېلىڭلا.
- ئاكا!- نەچچە ۋاقىتتىن بېرى بوغۇزۇمدىن تېشىغا چىقالمىغان، چاقىرىشنى قانچە قېتىملاپ ئارزۇ قىلغان «ئاكا!» دېگەن سۆز بۈگۈن ئاخىرى ئىگىسىنى تاپقان ئىدى.
- مۇشۇنداق تاتلىق چاقىرىشىڭنى قانچە سېغىنغان ئىدىم ھە.
- ئەمسە نېمىشقا بۇرۇنراق تونۇشلۇق بەرمىگەن ماڭا؟
- ۋاي ئايزىبا شاگىرت كىرىدىڭمۇ نېمە ئۇششۇق بوپ قاپسەنغۇ؟ بەلكىم بۇنىڭ سەۋەبى باردۇ دەپ ئويلىمىدىڭما؟ ئەسلى تونۇشلۇق بەرمەي ئۆتۈپ كېتەي دېگەنتىم.
- مەندەك سىڭلىڭىز لازىم بولمىغاندىكىن ھە.- ئاكامنىڭ گەپلىرىگە چىدىماي يىغلىۋەتتىم.
- بولدى يىغلىمىغىنە، بەزىبىر سەۋەبلەر تۈپەيلى. مانا ھەممە ئىش ئەسلىگە قايتتىغۇ. نېمىشقا يىغلايسە يىغلىما يىغلاڭغۇرۇم.- ئاكام شۇنداق دەپ مېنى باغرىغا باستى، ئاكامنىڭ باغرى شۇنچىلىك ئىللىق، ھارارەتلىك ئىدى، نەچچە ۋاقىتتىن بېرى بىرەر قېتىم چۈشۈمدە بولسىمۇ كۆرۈشنى ئىستىگەن دەملەر.....ئۇنى يۈتتۈرۈپ قويىدىغاندەك چىڭ قۇچاقلىۋالدىم. ئىككىمىز تاغدىن-باغدىن پاراڭلىشىپ يېرىم كېچىدىن ئاشقاندا يەنە بىر بىرىمىزگە قىيماي ئۆيگە كىرىپ كەتتۇق، ئۇ نىڭ دېيىشىچە مۇشۇ ئىككى ئۈچ كۈن ئىچىدىلا بىزنىڭ يېزىدىكى ئۆيگە بارىدىكەنمىز، شۇڭا ياخشى ئارام ئېلىشىمنى ئارتۇق ئىشنى ئويلىماسلىقىمنى قاتتىق تاپىلىدى. زۇليارنى سېغىنىپ قېلىۋاتاتتىم، ئۇ ئىش چىقىشتىن بىر كۈن بۇرۇن ئىچكىرىگە كەتكەن ئىدى، ھەتتا بىرەر قېتىم تېلىفۇن قىلىپمۇ قويمىدى، ئۇنىڭغىمۇ ئاچچىقىم كېلىۋاتاتتى.
ئەتىسى ئايزىبا ھەدەم، دىلزات ئاكام ھەم بەگزاتلار ئىش ئورنىدىن بىر ھەپتىلىك رۇخسەت سورىدى، ھەممىز سەپەر تەييارلىقىغا چۈشۈپ كەتتۇق. شۇنداق ھاياجانلىنىۋاتاتتىم، مەھەللەمدىن ئايرىلغىلى نىكەم ماڭا، كونا ئۆيۈمنى شۇنداقمۇ سېغىندىم. گەرچە ئۇنتۇرغۇسىز پاجىئەلەر يۈز بەرگەن بولسىمۇ يەنىلا مېھرىم چوڭقۇر ئىدى. مەھەللەم بۇرۇنقىدەكمىدۇ ياكى ئۆزگىرىپ چىرايلىقلىشىپ قالغانمىدۇ؟ ئايگۈل ئاپام قانداقراق تۇرىۋاتقاندۇ؟ مەندىن ئاغرىنغانمىدۇ؟ ياسىن تاغامغا قانداق قارارمەن تېخى؟ قورقمايمەن، ھازىر ئاكام بار تازا ........  ئايزىبا ھەدەم بولسا بىر خىللا تۇرىۋاتاتتى. بەگزاتمۇ قاچان قارىسا بېشىنى ئىچىگە تىقىپ مەيۈس يۈرەتتى. ئىشقىلىپ ھەممىمىز جىمىپلا كەتكەن ئىدۇق.
تەييارلىقلارمۇ پۈتۈپ ئاخىرى يولغا چىقىدىغان بولدۇق، بەگزاتنىڭ ماشىنىسى بىلەن ئاكامنىڭ ماشىنىسىدا بارىدىكەنمىز، ئاكامنىڭ ماشىنىسى باردۇ دەپ ئويلىماپتىكەنمەن، كۆرۈپ كىچىك بالىدەكلا خوش بوپ كەتتىم، ماشىنا كۆرۈپ باقمىغان دەپ مازاق قىلىنىشقىمۇ مۇۋەپپەق بولدۇم ئەلۋەتتە. مەن ئايزىبا ھەم ئاسىيەلەر ئاكام بىلەن باشقا يىگىتلەر بەگزات بىلەن ماڭىدىغان بولدى، شۇنداق بىر قانچە سائەتلىك مۇساپىمىز باشلىنىپ كەتتى.
- ھەي مۇنۇ ئىككى ئاكا سىڭىل مەھەللەڭلارنى تونۇشتۇرغاچ ماڭارسىلەر جۇمۇ، بىلمىگەن جايلارنى بىلىۋالايلى.- دېدى ئايزىبا ھەدەم بوينىنى سوزۇپ دېرىزە سىرتىدىكى مەنزىرىدىن كۆزىنى ئۈزمەي، ئۇنىڭ بۇ ھالىتىدىن قانچىلىق تەقەززا بولىۋاتقىنى بىلمەك تەس ئەمەس ئىدى.
- ھەي ئايزىبا قاراپ تۇرۇپ ئادەم قىينىماڭچۇ، مەن بىز بۇ يەردىن ئايرىلغىلى بەكلا ئۇزاق بوپ كەتتى. ئۆينى تېپىپ بارالىساقمۇ چوڭ گەپ. يەنە بىر گەپ بۇ بىزنىڭلا ئەمەس سىزنىڭمۇ مەھەللىڭىز.
- ئاكام توغرا دەيدۇ، ئايزىبا ھەدە يوللارمۇ بەكلا ئۆزگۈرۈپ كېتىپتۇ. مەن ھېچ تونۇيالمىدىم.
- ۋاي ئەقىللىقلار ئۆزىنىڭ يۇرتىنىمۇ ئۇنتۇپ قالغان بارمۇ ئەمدى؟
- شۇ بىز قەدەم بېسىپ باقمىغىلى ئۇزۇن زامانلار بوپ كەتتى دەيمەن خېنىم.
- بوپتىكەن ئەمسە، ناخشىغۇ ئېيتىپ بېرەسىلەر ئەجەپ زېرىكتىم
- مەن بىلمەيمەن جۇمۇ
- جەۋلان بىلىدۇ شۇنداققۇ ھەي، پىخسىقلىق قىلماي ئېيتىپ بېرىڭە.
- ئايزىبا مەنمۇ بىلمەيمەن جۇمۇ ئادەم چاندۇرماڭچۇ.
- بىلىسىز ئېيتىڭە.
- بىلمەيمەن دېدىمغۇ.
- بىلىسىز.
- بىلمەيمەن!!!!!
- بىلىسىز دېدىم.
- بىلمەيمەن دېدىم.
ئىككىسى بىردەمدىلا گەپ تالىشىپ ماشىنىڭ ئىچىنى كۆتۈرۈپلاۋەتتى، ئەلۋەتتە ئاسىيە ئىككىمىزمۇ بوش كەلمەي ئاكام بىلەن تازا قېرىشتۇق. كۈلكە-چاقچاق بىلەن كېتىپ باراتتۇق ماشىنا تۇيۇقسىز غەلىتە بر ئاۋازلارنى چىقىرىپ توختاپ قالدى.
- مانا جەۋلانجاننىڭ ماشىنىسىنىڭ قوتۇرلىقى
- ۋاي-ۋۇي ما چىرايلىق گەپلەرگە ئورگىلەپ كېتەيمۇ چۆرگىلەپمۇ ئەمدى. نېمە بولغىنىنى بىلمىدىم ئولتۇرغاچ تۇرۇڭلار مەن پەسكە چۈشۈپ قاراپ باقاي.- ئاكام شۇنداق دەپ چۈشۈپ كەتتى.
- ئىككى تال مىقى بوشاپ كېتىپتىكەن چىڭىتىپ قويدۇم ھېلىمۇ ياخشى چۈشۈپ قالماپتۇ بولمىسا ئىش بار ئىدى، ماڭايلىمۇ ئەمسە خانقىزلار.
- ھەيدىسىڭىز ماڭامىز غوجام، ھەيدىمەي بۇنداق تۇرىۋالسىڭىز بىزدە مۇشۇنداق ئولتۇرماي ئامال يوق.
- خەپ سىزنى زادى گەپتە تەڭ كەلگىلى بولمايدۇ سىز بىشەمگە.
- چىداڭ تازا- ئايزىبا ھەدەم شۇنداق دەپ كۆزنى قىسىپ قويدى شوخلۇق بىلەن.
كۆڭۈللۈك سەپىرىمىز يەنە باشلىنىپ كەتتى، ئايزىبا ھەدەم بىلەن ئاكام ھەدەپ گەپ تالىشىپ چاقچاقلىشاتتى، ئاسىيە ئىككىمىز ئاساسەن يانداشما قوشۇن بولۇپ ھەدەمگە ياردەملىشەتتۇق، ئازراق ۋاقىت ئۆتكەندىن كېيىن ئايزىبا ھەدەم چارچاپ قالغان بولسا كېرەك مۈرەمگە بېشىنى قويۇپ ئۇخلاپ كەتتى، ئاسىيەمۇ ئاللىقاچان شېرىن چۈشلىرىنى باشلاپ بولغان ئىدى. مەنمۇ مۈگدەشكە باشلىدىم.
- ۋاي ھورۇنلا ماشىنىغا چىقا-چىقماي ئۇخلاشقا باشلاپسىلەرغۇ؟
- شۇ ئۇيقۇمىز كېلىپ قالسا ئامال يوقتە.
- سەنمۇ ئۇخلامسەن مېنى يالغۇز قويۇپ؟
- شۇ...مېنىڭمۇ ئۇيقۇم كېلىۋاتىدۇ، قورقۇدەك بولۇپ قالسىڭىز ئويغۇتۇڭ ھە ھى ھى ھى
- ھۇ جىنتەك بوپتۇ ئۇخلا بارغاندا ئويغۇتۇپ قوياي.
- ماقۇل!- گەرچە چۈش ۋاقتى بولسىمۇ ھاۋا بىرخىل تىنجىق بولغاچ ئۇيقۇ تۇتۇۋالغان ئىدى، ئاكامنىڭ گېپىگە كىرىپ مەنمۇ بەڭباش ئۇيقۇمنى باشلىۋەتتىم.
- كەلدۇق خانقىزلار تۇرامسىلە يا؟
- ھەي زىلالە باڭباش تۇرە ئەجەپ ئۇخلاپ كەتتىڭا مېنى قويۇپ قويۇپ گەپ قىلمىسام.
- مانا مانا تۇرىۋاتىمەن.- ماشىنىدا ئۇخلاپ قالغىنىم ئېسىمدە يوق شۇنداق تۇرۇپ كېتىشىم بىلەن ماشىنىنىڭ ئۈستىگە "جاڭڭىدە" ئۈسسىۋالدىمدە، ئولتۇرۇپلا قالدىم.
- پالاكەتلىكىڭ قاچان تۈگەر زادى؟
- ماڭا تەگكەندە تۈگەيدۇ، شۇنداققۇ ھە زىلالە.- ئاكام بىزنى چۈشسۇن دەپ ئىشىكنى ئېچىپ قويغاچقا بۇ ئەھۋالىمنى كۆرگەن ھەممىگە بولۇپ بەرگەن ئىدى، بولۇپمۇ بەگزاتنىڭ گېپى شۇنداق ئۆتۈپ كەتتى، بېشىمنىمۇ كۆتۈرمەي ئاستا ماشىنىدىن چۈشتۈم، بۇچاققىچە ئاسىيە بىلەن ئايزىبا ھەدەممۇ ئويغاندى.
- نېمىگە كۈلىشىۋاتىسىلەر.
- ھېچ نېمىگە- بەگزات ئېغىزىنى ئۆمەللىتىشىگە مەن جاۋاب بېرىۋالدىم.
- مەن دەيدىغان گەپتى ئەسلى، بوپتۇ ھېلىتتىن مېنى ئاۋايلاپ مەن تەرەپتە تۇرىۋاتىسىز ياخشى قىز جۇمۇ سىز.- بەگزاتنىڭ بۇ گېپىدىن ئۆلگىدەك بولدۇم. ئاستا ئاكامغا قاراپ ئۆتۈنگەندەك قارىدىم، ئاكاممۇ مەقسىتىمنى چۈشەندى بولغاي:
- سىڭلىمنى مازاق قىلما جۇمۇ بەگزات خاپا بوپ قالىمەن.
- ھامان بولدىغان ئىشقۇ، ماقۇل ماقۇل دېمەي.
- ۋاقتى كەلگەندە بىر گەپ بولىدۇ، قالايمىقان گەپ قىلماي تۇر ئاداش.- ئىككىسىنىڭ گەپلىرىدىن باشقىچىلا بوپ قالدىم، شۇنداقتىمۇ چاندۇرمىدىم.
- مەردان بولمىغان بولسا كېلەلمەيتتۇقكەن جۇمۇ زىلالە، بۇ يەرلەر شۇنداق ئۆزگۈرۈپ كېتىپتۇ، ئىككىمىز ئوقۇغان باشلانغۇچ مەكتەپمۇ كۆپ قەۋەتلىك سېلىنىپتۇ، يېڭىدىن ئوتتۇرا مەكتەپ سېلىنىپتۇ، شىپاخانا قۇرۇلۇپتۇ. يوللارغىمۇ ماي بېسىلىپتۇ.بۇ جايلار ئېسىڭدە بارمۇ؟- گەپ بولۇپ كېتىپ ئەتراپىمغا قارىمىغانلىقىمنى ھېس قىلدىم، بىز ئۆيگە قايرىلىدىغان دوقمۇشقا كېلىپ توختاپتىمىز، ئارانلا تونۇدۇم.
- ئەلۋەتتە تونۇدۇم ئاكا، ھەرقانچە ئۆزگۈرۈپ كېتىشىدىن قەتئىينەزەر بۇ يەرنى تونۇيالايمەن.
- پوچىنىڭ گېپىنى تېخى
- ئەمەلىيەتتقۇ، راس بۇ يەرنى ئۇنۇتمايمەن، ئىككىمىز بۇ دوقمۇشتا قانچە قېتىملاپ دادامدىن تاياق يەپ يىغلاپ ئولتۇرغان، قانچە قېتىملاپ باشقىلاردىن دەشنام يىگەن بۇ يەر ھەرگىز ئېسىمدىن چىقمايدۇ.- كۆزلىرىمگە لىققىدە ياش تولدى، ئاكاممۇ ماڭا ئوخشاشلا ھالەتتە ئىدى.
- بەك تۇرۇپ كەتتۇق، ئۆي تەرەپلەرگە ماڭامدۇق يا؟- مەرداننىڭ باشلىشى بىلەن مەرداننىڭ ئۆيىگە قاراپ يۈرۈپ كەتتۇق. بايىقى دوقمۇشتىن قايرىلىپ تۆت-بەش ئۆينىڭ ئالدىدىن ئۆتۈپلا باراتتۇق. مۇشۇ يەرلەرمۇ شۇنداق ئۆزگۈرۈپ كېتىپتۇ، تۆمۈر دەۋرازىلىق، ھەشەمەتلىك ياغاچ دەرۋازىلىق پىششىق خىشتىن سېلىنغان ئۆيلەر قاتار تىزىلىپ كەتكەن ئىدى. بىزنىڭ كونا ئۆينىڭ ئورنىغا يېڭىدىن ئۆي سېلىنىپتۇ، ئاخىرى مەردان ئاكامنىڭ ئۆيىگىمۇ كەلدۇق، ئەمما ئىككىلىنىپ قېلىۋاتاتتىم. ھەممىز تەڭلا ئالدى كەينى بولۇپ ئۆيگە كىردۇق، مەردان ئاكام ئايگۈل ھەدەمنىڭ ئىسمىنى چاقىردى ئەمما سادا يوق. ھەممە ئۆيگە كىردۇق، ئارقا تەرەپتىكى باغقىمۇ كىردۇق، ئەمما ئايگۈل ھەدەم يوق.  قازناق ئۆيدىن غەرق مەس بولۇپ ياتقان ياسىن تاغامنى كۆرۈپ كۆڭلۈم قانداقتۇر شۇملۇقلارنى سەزدى.
مەردان ياسىن تاغامنى شۇنچە چاقىرىپمۇ، ھەتتا سىلكىشلەپمۇ ئويغۇتالمىدى، قارىغاندا ئۇ بەك مەس بوپ كەتكەن چېغى ئاكامنىڭ ياردىمى بىلەن مەردان ئاكام ياسىن تاغامنى يۈدۈپ ئۆيىگە ئەكىرىپ قويدى. نەچچە يىلدىن بېرى پەقەتلا ئۆزگەرمەپتۇ، يەنە بۇرۇنقىدەكلا، ياق!! بۇرۇنقىدەك كونىراق كۆرۈندى. ئۆيلەرمۇ شۇنچە قالايمىغان، قاڭسىق ھاراق بىلەن بىلىپ بولمايدىغان سېسىق پۇراقلار بىلەن تولۇپتۇ، ھەتتا يوتقان-كۆرپىلەرمۇ يىغىلمىغان، شۇنچە كىرلەشكەن. ئەجىبا ئايگۈل ھەدەم مۇشۇنداق قالايمىغان مەينەتچىلىككە يول قويغانمىدۇ؟ ياق ئۇ ھەرگىز ئۇنداق ئاياللاردىن ئەمەس، ئەمسە نېمە ئىشتۇ بۇ؟؟؟؟؟ قىزلار بىر بولۇپ ئۇزۇنغىچە ئۆيلەرنى يىغىشتۇردۇق، يىگىتلەرمۇ بىكار تۇرمىدى ئەلۋەتتە. كۈز پەسلىنىڭ ئاخىرى بولغاچقىمۇ ھاۋا بەك سوغۇق ئىدى، يىگىتلەر ئوتۇن-كۆمۈر تەييار قىلىپ بەردى شۇنىڭ بىلەن مەشكە ئوت قالاپ، ئوت ئىسسىنىپ مەش ئەتراپىدا چەمبەر شەكلىنى ھاسىل قىلىپ پاراڭغا چۈشۈپ كەتتۇق. ياسىن تاغام بولسا بىر بۇلۇڭدا پۇشۇلداپ، خورەك دېگەننى بولىشىغا تارتىپ ئاندا-مۇندا جۆيلۈپ قويغاچ ئۇخلاۋاتاتتى، ئايگۈل ھەدەم بولسا تېخىچە ئۆيگە پەيدا بولمىغان ئىدى.
- ھەي زىلالە ئاكىڭىزنىڭ قايتىپ كەلگىنىگە قانداق قارايسىز؟- تۇيۇقسىز ئاسىيە سوراپ قالدى.
- شۇ بار يوق ئاران ئىككى كۆزۈم بىلەن قارايمەن.- گېپىمدىن ھەممەيلەن پاراققىدە كۈلۈشۈپ كەتتى.
- ۋاي ئاللا بۇ شەيتاننى.
- ئەجەپ گەپ قىلىسىزغۇ زىلالە.
- بولدى بولدى سورىمىغان بولاي، كاللا دېسە پاقالچاق دەپ يۈرىيدىكەنسىز.
- ۋاي ۋۇي خاپا بولمىڭە نازۇك خېنىم، مەنمۇ قىززىق بولسۇن دەپ دېگەنتىم. شۇ ئاكامنىڭ قايتىپ كەلگىنىدىن مەن بەكلا خۇشال نېمە ئىپادىلەشكە تىلىم ئاجىزلىق قىلىۋاتىدۇ، ئاللاھ نېسىپ قىلسا يېنىمدىن مەڭگۈ ئايرىلمىسىكەن دەپ ئويلايمەن.
- تىلىگىنىڭىز ئەمەلگە ئاشماسمىكىن.
- نېمە دەۋاتىسىز بەگزات نېمىشقا ئەمەلگە ئاشمىغۇدەك.- ئورنۇمدىن چاچراپلا تۇرۇپ كەتتىم، بېشىنى گۇناھكارلاردەك ئېگىپ تۇرغان ئاكامنىڭ چىرايىمۇ باشقىچە شۇنچىلىك ئورۇق ھەم ئاجىز، كۆزلىرى ئىچىگە كىرىپلا كەتكەن ئۇزۇن يىل كېسەل تارتقاندەك كۆرىنەتتى. كۆڭلۈم بۇزۇلۇپ نەدىكى قاملاشمىغان خىياللارنى قىلىپ يىغلىۋەتتىم.
- يىغلىمىڭە ئۇششۇق چاقچاق قىلىپ قويغانتىم، شۇ ئەگەر سىز ياكى ئاكىڭىز توي قىلىپ قالساڭلا دېمەكچىتىم.
- نېمىشقا بۇرۇنراق شۇنداق دېمەيتتىڭ ئاكا قارا زىلالەنى يىغلىتىپ بىكارغىلا.- بۇ ئايزىبا ھەدەمنىڭ مەرداننىڭ ھەدىسى ئىكەنلىكى ئىسپاتلانغاندىن كېيىن تۇنجى قېتىم بەگزاتقا گەپ قىلىشى يەنى كېلىپ ئاكا دەپ چاقىرىشى ئىدى.
- شۇنى دەيمەن مېنى يىغلىتىپ، مەن يىغلىسام خوش بولامدىكەنسىز يە؟
- ئەلۋەتتە ئۇنداق ئەمەس بىشەملە، قاراڭلا شۇنداق دېمىگەن بولسام ئايزىبا ماڭا گەپ قىلامتى.- ھەممىىمىز ئايزىبا ھەدەمگە قارىدۇق، ئۇ ھودۇقۇپلا كەتتى.
- ئايزىبامۇ خاتا گەپ قىلمىدىغۇ، يىگىرمە يىلدەك بىر بىرىڭلارنى ئاكا-سىڭىل قاتارىدا كۆرۈپ كەلدىڭلا، ھازىرمۇ شۇنداق دېيىشىۋەرسەڭلار بولىدىغۇ دۈشمەن بولمىغاندىكىن.
- شۇنداق ئاچا بۇرۇنقىدەك قېرىنداشلاردەك ئۆتەيلى، سەنمۇ خاتا گەپ قىلمىدىڭ بۇنچە قىلىپ كېتىشنىڭ ھاجىتى يوق.
- كىم بۇنچە قىلىپ كېتىپتۇ دېگىدەك گەپ قىلىپتۇ، بەگزات ئاكامغۇ قانداق گەپ بارما؟ سەنمۇ مېنىڭ ئىنىم كېلە بۇ ياققا ھەممەيلەننىڭ كۆزىدىن ئوت چىقىرىۋەتمىسەم ئاكام ئىنىم ھەتتا سىڭىللىرىممۇ بار دەپ، ئائىلەمنىمۇ تاپتىم، ئاتا-ئانامنىمۇ تاپتىم ھەممە نېمەم تەل بولدى ئاللاھ خالىسا- ئايزىبا ھەدەم شۇنداق دەپ ھەممىمىزنى ئەتراپىغا يىغىپ كۆزىنى قىسىپ قويدى، بىر ھازا كۈلۈشتۇق.
- زىلالە مېنىڭ سىڭلىم جۇمۇ ئايزىبا.
- مېنىڭمۇ سىڭلىم ئۇ قانداق، چىداڭ جۇمۇ
- چىدىمايمەنغۇ تازا
- چىدىمىسىڭىز ئىشىك ئوچۇقمىش چىقىپ كېتىۋەرسىڭىز بولاۋېرىدۇ.
- خەپ ئايزىبا سىزنى، بەك ئەسكى جۇمۇ سىز.
..................
- ياق! مەن قەستەن قىلمىدىم، مەن راسلا قەستەن قىلمىدىم. مەن ئەمەس..مەن ئەمەس.... ئايگۈل مېنى كەچۈرۈڭ مەن ئۇنداق ئەسكى ئەمەس، مېنى تاشلاپ كەتمەڭ، مېنى تاشلاپ كەتمەڭ!!!!- ياسىن تاغامنىڭ تەستە ئاڭقىرالىغۇدەك جۆيلىگەن ئاۋازى بىلەن ھەممىمىز قايناپ تۇرغان قازانغا سوغۇق سۇ قۇيغاندەكلا جىمىپ كېتىشتۇق.
- دادا، دادا، كۆزۈڭنى ئاچقىنا، نېمىلەرنى دەۋاتىسەن؟- مەردان ياسىن تاغامنى تۈرتۈپ ئويغۇتۇشقا ئۇرۇندى، ئەمما ياسىن تاغام بولسا ھېچنېمە تەسىر قىلمىغاندەك ئۇيقۇسىنى داۋاملاشتۇرىۋەردى.
- ئانام نەگە كەتكەندۇ؟ قاراڭغۇ چۈشۈپ كەتسىمۇ يوققۇ.
- شۇنى دەيمەن ھېچقانچان بۇنچە كەچ قالمايتتى ئۆيگە، بىرەر ئىشى چىقىپ قالغانمىدۇ يە؟
- بۇنچە كەچتە نېمە ئىش چىقاتتى؟
- ئۇغۇ شۇ ئەمدى.
كۆڭۈللۈك پارىڭىمىز كۆڭۈلسىزلىك بىلەن ئاياغلىشىپ قىزلار بىر ئۆيدە يىگىتلەر باشقا بىر ئۆيگە ئورۇن سېلىپ ئۇخلاپ قالدۇق. ئەتىسى بېشىم شۇنداق ئېغىر ئورنۇمدىن تۇرۇپتىمەن، ئايگۈل ھەدەم تۈگۈل سايىسىمۇ كۆرۈنمەيتتى. ئەتىگەندە كۆڭۈلسىز بىر كەيپىيات بىلەن ئۇزۇندىن بېرى يۇيۇلمىغان مايلىشىپ كەتكەن قازان-قومۇچلارنى يۇيۇپ، بۇلۇڭلاردىن مىڭ تەستە ئاز تولا كۆكتات تېپىپ، بار يوق ئازغىنا گۈرۈچنى دۈملەپ تاماق ئەتتۇق. تاماق يەپ بولغاندىن كېيىنمۇ ياسىن تاغام ھوشىغا كەلمىدى، يىگىتلەرنى مەردان باشلاپ مەھەللىنى ئايلاندۇرۇپ كېلىش ئۈچۈن چىقىپ كەتتى. بىز قېلىپ ئۆينى چوڭ كۆلەملىك تازىلاپ كىر-قاتلارنى يۇيۇپ قالدۇق.
ئىش قىلىپ ھېرىپ قالساق پاراڭلىشاتتۇق، ئۆينىڭ ئالدىغا چىقىپ ھاۋا يەپ كىرەتتۇق. ھاۋا سوغۇق بولغاچقا كىرلەرنى مەشتە سۇ قاينىتىپ يۇيغانىدۇق، بىرىمىز مۇجىساق بىرىمىز چايقاپ دېگەندەك چاقچاقلىشىپ تۇراتتۇق، يېرىم ئوچۇق قالغان ئىشىككە يۆلىنىپ تىكىلىپ قاراپ تۇرغان ياسىن تاغامنى كۆرۈپ ھودۇقۇپ كەتتىم.
- قايتىپ كەپسەندە ۋاپاسىز،- شۇنداق دەپلا قولىدىكى قۇرۇق ھاراق بوتۇلكىسىنى ماڭا قارىتىپ ئاتتى. چاققانلىق بىلەن يان تەرەپكە قىيسىۋالدىم.
- ھەي تاغا ساراڭمۇ سىز؟
- كىم ساراڭكەن ھەي، سەن نەدىن پەيدا بولدۇڭ ئەمدى؟ ماڭا ئاتىكاچىلىق قىلىشماي يوقىلىشە كۆزۈمدىن.
- ئېلىشىپ قالدىمۇ نېمە بۇ ئادەم.- ئاسىيە پەس ئاۋازدا ماڭا پىچىرلىدى.
- بۇنداقمۇ ئەمەستۇ.- ئايزىبا ھەدەم پەس ئاۋازدا بېشىنىمۇ كۆتۈرمەي دېدى.
- بىلمىدىم جۇمۇ نېمە بولدىكىن؟
- مەردان ئاكام بىردەم تۇرۇپ كېلىدۇ، ئۇنى سېغىنغانسىز تاغا.
- نېمە مەردان؟ مەردانمۇ كەلدىمۇ؟ مېنىڭ مەردان ئوغلۇم مېنى كۆرگىلى كەلدىمۇ؟ ئۇ قەيەرگە كەتتى، ئۇنى بەكمۇ سېغىندىم.- ياشىنىپ قالغانلار ھېلى دېگەن گەپنى ھېلى ئۇنتۇپ قالىدىغان بولغاچقا گەپنى بۇراپ ئاچچىقىنى قايتۇرماقچى ئىدىم، ئۇنىڭ كۆزلىرىگە لىق ياش ئالغىنىچە خېلى يۇمشىغانلىقى كۆرۈپ كۆڭلۈمدىكى ئەندىشىمۇ تارقىلىشقا باشلىدى.
- ئۇ ھازىرلا كېلىدۇ، ئۇمۇ سىزنى بەكلا سېغىندى.
- مېنىڭ ياخشى بالام، جېنىم بالام.  ياق! ئۇ كەلمىسۇن، ئۇنىڭ بىلەن كۆرۈشمەيمەن، سىلەرمۇ كېتىڭلار. ھەممىڭلار يوقۇلۇڭلا ھېچقايسىڭلارنى كۆرگۈم يوق كېتىڭلار.- نەدىن تاپتىكى بىر تاياقنى كۆتۈرىۋېلىپ بىزنى ھەيدەشكە باشلىدى، سىكىنۇت ۋاقىت ئىچىدىكى بىر بىرى بىلەن قارىمۇ قارشى بولغان بۇ سۆز-ھەرىكەتلەردىن ھەيرانلىقتا تۇرۇپلا قالغانىدۇق.
- ئايگۈل ھەدەم كۆرۈنمەيدىغۇ، قەيەرگە كەتتى؟- يەنە ئاستا گەپنى بۇرىۋەتتىم.
- ئايگۈل... ئايگۈل... ئۇ كەتتى، مېنى تاشلاپ كەتتى، مەرداننىمۇ تاشلاپ كەتتى.- شۇنداق دەپ قولىدىكى تاياقنى تاشلاپ كىچىك بالىدەك ئېسەدەپ يىغلاپ كەتتى. ئاستا يېنىغا سۈرۈلۈپ قولۇمنى مۈرىسىگە ئېلىپ مەنمۇ يىغلىغاچ تەسەللى بەردىم، ئايگۈل ھەدەم مېنىڭ ئانامدەكلا مېھرىبان ئايال ئىدى ماڭا شۇنداق كۆڭۈل بۆلەتتى، ياتقان يېرى جەننەتتە بولسۇن ئىنشائاللاھ!!!! ئاسىيە بىلەن ئايزىبا ھەدەممۇ قوشۇلۇپ ئۈنسىز يىغلاشقا باشلىدى، ئايزىبا ھەدەمگە ئىچىم ئاغرىدى ئۆيدىكىلىرى بىلەن ئاران تېپىشقاندا....... بۇ ھالنى كۆرگەن ھەر بىر كىشىنىڭ يۈرىكى ئېزىلەتتى. تازا يىغلىشىۋاتاتتۇق ئاكاملارمۇ قايتىپ كەلدى، بىزنى كۆرۈپ ئۇلارمۇ بەكلا ھەيران قالغان ئىدى.
- نېمە ئىش بولدى ھويلىدىلا يىغلىشىپ كېتىپسىلەرغۇ؟   
- مەردان بالام كەل، جېنىم بالام كەل.- ياسىن تاغام بېشىنى كۆتۈرۈپ مەرداننى كۆۈپ شۇنداق چاققانلىق بىلەن تۇرۇپ كەتتى دە، مەردانغا قاراپ غۇلىچىنى كەردى.
- دادا، بىر يىل ئىچىدىلا بەكلا قېرىپ كېتىپسەنغۇ؟ مىجەزىڭ يوقمۇ؟ ئانام قېنى؟
- ئاناڭ ئاناڭ ئۇ كەتتى، بىزنى تاشلاپ مەڭگۈلۈككە كەتتى ئوغلۇم. مەن سەۋەبچى ھەممە ئىشقا مەن سەۋەبچى، قىمار ئوينايمەن دەپ ھەممە پۇلنى ئۇتتىرىۋەتمىگەن بولسام ئاناڭنى داۋالاتقان بولسام ئاناڭ بۇنچە بۇرۇن كېتىپ قالماستى، مېنى كەچۈرگىن ئوغلۇم، مەندەك ئەقىلسىز داداڭنى كەچۈر.- دادا بالا قۇچاقلىشىپ قاتتىق يىغلاپ كەتتى، ياسىن تاغام ھەدەپ مەرداندىن كەچۈرۈم سورايتتى، ھەممىمىز يىغلاشتۇق.
- ئۇنداق دېمە دادا، بۇمۇ ياراتقۇچىنىڭ ئورۇنلاشتۇرىشى. سەن بولساڭمۇ سالامەتكەنسەن. شۇ ۋاقىتتا نېمىشقا ماڭا خەۋەر قىلمىدىڭ.
- سەن بىلەن ئالاقىلىشالمىدۇق بالام، بولمىسا چوقۇم خەۋەر قىلاتتۇق.
- بولار ئىش بوپتۇ، ھەرقانچە قىلغان بىلەنمۇ ئەسلىگە قايتۇرىۋالغىلى بولمايدۇ. سېنىڭ قىماردىن قول ئۈزگىنىڭ بەك ياخشى بوپتۇ، ئەمدى ھاراق دېگەن نىجىسنىمۇ تاشلىۋەت. مەن دوستلىرىمنى باشلاپ كەلدىم، قارا دادا بۇ يىگىتنى تونۇدۇڭمۇ، يەنە بۇ زىلالەنى؟
- زىلالەنى بۇرۇنلا تونۇغان، بۇ يىگىتنى ياخشى تونۇيالمىدىم، ئەمما بىر يەردە كۆرگەندەكلا قىلىمەنغۇ؟
- ئۇنى تونۇيسەن دادا، ئۇ قوشنىمىز ئايشەمگۈل ئاچامنىڭ ئون نەچچە يىل ئاۋۋال يوقاپ كەتكەن بالىسى ئەزىز ئېسىڭگە كەلدىمۇ؟- ياسىن تاغامنىڭ چىرايى تاتىرىپلا كەتتى.
- مېنى تونۇغاندەك قىلامسىز تاغا؟- ئاكام بىر خىل ئۇرغۇلۇق قىلىپ دانىمۇ دانە قىلىپ ئېيتتى.
- تو..تونۇدۇم بالام، ياخشى تۇردۇڭمۇ؟
- سىزنىڭ ئىلتىپاتىڭىز بىلەن بەك بەلەن تۇردۇم.- ئاكامنىڭ نەشتەردەك سانجىپ دېگەن گېپىدىن ھەيران قالدىم، ئۇ ھېچقاچان بۇنداق تەلەپپۇزدا گەپ قىلمايتتى.
- دادا قارا مەن ئاچامنى تاپتىم، ماڭا بۇرۇن ئاچام توغرۇلۇق ھېچ نەرسە دېمەيتتىڭلارغۇ؟ شۇنداقتىمۇ مەن ئاچامنى، سىلەرنىڭ قىزىڭلارنى تېپىۋالدىم.- ياسىن تاغام ھېقىقداپ يىغلاۋاتقان ئايزىبا ھەدەمگە قارىدىدە چۆچۈپلا كەتتى، ئايزىبا ھەدەم ئايگۈل ھەدەمگە بەكلا ئوخشايدىكەن بۇرۇن مەردانغىلا ئوخشىتىپتىكەنمەن، ئەسلى ئايگۈل ھەدەمنىڭ قۇيۇپ قويغان ئۆزىلىكەن.
- مېنىڭ قىزىم؟؟؟؟ مېنىڭ قىزىممۇ سەن، قىزىم گۈللالەمۇ سەن؟ ياخى تۇردۇڭمۇ قىزىم؟ مەندەك نادان داداڭنى ۋىجدان ئازابىدىن قۇتقازغىلى كەلدىڭمۇ؟ كەل قىزىم يېنىمغا كەل سېنى كۆرىۋالاي.- ئايزىبا ھەدەمنىڭ ئىسمى ئەسلى گۈللالە ئىكەندە، مېنىڭ ئىسىممىنىڭ قوشمىقى. ئايزىبا ھەدەم ياسىن تاغامغا ئاستا يېقىنلاشتى ۋە يېنىغا كېلىپ يۈكۈنۈپ ئولتۇردى. ياسىن تاغام بىر ھازاغىچە ئايزىبا ھەدەمنى قۇچاقلاپ تۇرۇپ باياتتىقىدىنمۇ بەك يىغلاپ كەتتى.
- ساڭا يۈز كېلەلمەيمەن قىزىم، مەن ئادەم ئەمەس، مەندىن نەپرەتلەن، ئەمما كەچۈرمە. مەن سېنىڭ كەچۈرۈشىڭگە لايىق ئەمەسمەن. «دادا» دەپ چاقىرىشىڭغىمۇ سالاھىتىم توشمايدۇ. بۇ يەردىكىلەرنىڭ تولىسىغا قەرىزداردەك قىلىمەن، ئەمما كەچۈرۈم كەچۈرۈم تەلەپ قىلمايمەن....- گېپىنى تۈگەتمەيلا قاتتىق يىغلاپ كەتتى ياسىن تاغام، بىزمۇ ئېقىپ بىر يەلەرگە بارغان ئىدۇق، ياسىن تاغامنىڭ گەپلىرى بىر خىل چۈشىنىكسىز بىلىنىۋاتاتتى، ئەمما مېنى تۈمەن سوئاللار قوينىغا سۆرەۋاتاتتى، ياشىنىپ قالغان ئادەم شۇنداق سۆزلەيدىغان ئوخشايدۇ بەلكىم.
- مۇشۇ دەقىقىلەردىمۇ ئاناڭ بولغان بولسا، مۇنۇ قىزىنى بىر كۆرىۋالغان بولسا قانچە خۇش بولار ئىدى ھە.... ئاناڭنىڭ بېشىغىمۇ مەن چىقتىم، ئەزىز بىلەن زىلالەگىمۇ ئۇلارنىڭ ئاتا- ئانىسىغىمۇ يۈز كېلەلمەيمەن. مەن ئەسكى، مەن ئادەم ئەمەس.- تاغام بىردەم باشقا گەپ قىلسا بىردەم دەل قارشىسىنى قىلاتتى، مەردان سوغۇقتا دادىسىغا چىدىمىدى بولغاي:   
- دادا ئۆيگە كىرەيلى، توڭلاپ قالىسىز. ھېلى ھەممىمىز بىرگە ئانامنىڭ تۇپراق بېشىغا بېرىپ كېلەيلى ماقۇلمۇ دادا؟
- ماقۇل بالام باقۇل.- ياسىن تاغام ئارانلا شۇنداق دەپ مەردان بىلەن ئايزىبا ھەدەمگە  يۆلىنىپ ئورنىدىن تۇرۇپ ئۆيگە كىرىپ كەتتى، ئەمما كۆزلىرى ئاكامدىلا ئىدى، ئاكام بولسا ياسىن تاغامدىن كۆزىنى ئۈزمەي قاراپ تۇراتتى. مەن ئەتىگەن ئاشقان ئازراق ئاشنى قىززىتىپ ئېلىپ كىردىم، ئايزىبا ھەدەم تاغامغا ئاستا ئىچكۈزۈپ قويدى.
- نەچچە كۈن تۇرىدىغان بولدۇڭلا بالام؟
- ئۇزۇن تۇرمايمىز دادا، ئەمما كەتكەندە سىزنى ئېلىپ كېتىمىز بۇ يەردە يالغۇز قالمايسىز.
- شۇنچىلىك دېگىنىڭگە رەھمەت بالام، ياراتقان ئاللاھ سەندىن رازى بولسۇن. ئەھۋالىم ئۆزۈمگە ئايان سىلەر بىلەن بىللە كەتكىچە ئۆمرۈم بارمۇ يوق بۇنىسى نامەلۇم.
- نەدىكى گەپنى قىلمىساڭچۇ دادا سېنى چوقۇم ئېلىپ كېتىمىز، مەن بىلەن تۇرىسەن ئىسسىق ئۆيدە، بۇنداق جاپا تارتمايسەن. ئاناممۇ بولغان بولسىچۇ كاشكى..
- توغرا تاغا سىزنى ئاران تاپقاندا سىزنى تاشلاپ كەتمەيمىز، بولمىسا مۇشۇ يەردە تۇرساقمۇ مەيلى.- ئايزىبا ھەدەم دادا دېيىشكە كۆنەلمىدى بولغاي تاغا دېگەن گەپنىمۇ شۇنداق تەس دېدى.  
- ياق بالام ياق، سىلەرگە سالمىغان جاپايىم، قىلمىغان ئەسكىلىكىم قالمىدى، بىر پۇتۇم گۆرگە ساڭگىلىغان ئادەممەن راس گەپنى دەۋاتىمەن بالام ئۆھۆ...ئۆھۆ...ئۆھۆ....- ياسىن تاغام قاتتىق ھۆتىلىۋەتكەندىن كېيىن گېپىنى داۋاملاشتۇردى،- بۇ يەرگە بىكارغىلا كەلمىگەندەك تۇرىسىلەر؟ نېمە ئىش ئۈچۈن كەلگەنلىكىڭلارنى سەزگەندەك تۇرىمەن، ھازىر ئاناڭلارنىڭ قەبرىسىگە بېرىپ كېلىڭلا مەن كەچتە سىلەر بىلمەكچى بولغان ھەممە گەپنى ئېيتىپ بېرەي.- ئۇنىڭ گېپىنى ئاڭلاپ باشقىچە بوپ قالدىم، يەنە قانداق ئىشلار يۈز بېرەر؟ يەنە قانداق تېپىشماقلارنى يېشەرمىز؟  نەچچە يىللاردىن بېرى قەدەم بېسىپ باقمىغان ئانامنىڭ قەبرىسىگە قاراپ يۈرۈپ كەتتۇق.  

داۋامى بار

دۇردانە

قەبرىستانلىققا بېرىپ ئانامنىڭ، دادامنىڭ ۋە ئايگۈل ھەدەمنىڭ تۇپراق بېشىدا ئۈنسىز يىغا بىلەن ئۇزاقتىن - ئۇزاق دۇئا قىلدۇق. ئايزىبا ھەدەم شۇنداق ئېزىلىپ يىغلاپ كەتتى، ھەممىمىز ئۇنىڭغا تەسەللى بەردۇق. كەچتە ئۆيگە قايتىپ تاماق ئېتىپ يەپ بولغاندىن كېيىن ھەمممىز ياسىن تاغامنىڭ ئەتراپىغا ئولاشتۇق، ئۇنىڭ ئەھۋالى پەقەت ياخشى ئەمەس ئىدى، شۇنداق قاتتىق ھۆتىلەتتى، قېقىلاتتى، قىززىتمىسى تۈنۈگۈندىن بېرى چۈشمىگەن ئىدى. دوختۇرخانىغا ئاپىرايلى دېسەكمۇ پەقەت ئۇنىمىغانىدى.
     - كېلىڭلا باللىرىم، يېنىمدا ئولتۇرۇڭلا، گەپنى نەدىن باشلاشنى بىلەلمەيۋاتىمەن،- دېدى قىزىرىپ-تاتىرىپ ئارانلا.
      - باشتىن تارتىپ دېسىلە، كىملەرگە زىيان سالغانلىقلىرىنى ھەممىنى ئېنىق ئوچۇق دېسىلە، كۆڭلىمىزدىكى تۈگۈن يېشىلسۇن.- ئاكام ياسىن تاغامنىڭ كۆزىگە مىقتەك قادىلىپ تۇرۇپ شۇنداق دېدى.
      - ماقۇل بالام، ماقۇل، ھەممىنى دەيمەن. ئەمسە مەن يامان يولغا كىرىپ قالغان ۋاقتىمدىن تارتىپ سۆزلەپ بېرەي، مەن تولۇقسىزنىمۇ ئەلا نەتىجە بىلەن پۈتكۈزگەن، ھەممە ئوقۇتقۇچىلار كادىر بولىدۇ بۇ دەپ مەندىن زور ئۈمىدلەرنى كۈتكەن. ئەمما تولۇقسىزنى پۈتتۈرۈپلا جەمىئەتكە چىقىۋالدىم، بەزىبىر يامان يولدىكى تەڭتۇشلار بىلەن تونۇشۇپ قالدىم. ئاتا-ئانام بەكمۇ دىندار كىشىلەردىن بولغاچقا مېنى ئۇنداقلار بىلەن ئارلىشىشتىن قاتتىق توساتتى، باشتا ئۇلاردىن ئۆزۈمنى تارتتىم ئەمما بارا-بارا ئۇلارنىڭ قىلىۋاتقان ئىشلىرى مېنى قىززىقتۇردى، ئۇلارنى پەقەت تاماكا چېكىپ، ھاراق ئىچىپلا يۈرىيدۇ دەپ ئويلاپتىكەنمەن، ئەمما ئۇلار مەن ئويلغاندىنمۇ بەك مۇرەككەپ ئىكەن. ئۆيدىكىلەرگە ياردەملىشىپ ئېتىزغا چىقىپ ئىشلەشتىن شۇلارنىڭ سېپىگە قوشۇلۇشنى راھەت ھېس قىلدىم. مەنمۇ ئىچىپ-چېكىپ يۈرىيدىغان، بەزىدە ئوغۇرلۇق، بۇلاڭچىلىقمۇ قىلىدىغان بولدۇم. ئاتا-ئانام ماڭا نەسىھەت قىلىپ ئاڭلىتىپ بولالماي ئاخىرى مەندەك ۋاپاسىز پەرزەنتىدىن كەچتى. مەن يالغۇز بالا بولغاچقا ئۆيدىكىلەرگە ياردەملىشىدىغان ھەمدەم بولىدىغان باشقا ياردەمچىسى يوق ئىدى، ئۇلارغا چىدىماي كۆز ياشلىرىمنى ئايىماي تۆكۈپ تۆۋە قىلىپ ياخشى ئادەم بولىمەن دەپ قىلغان قەسەملىرىم يەنە ئاشۇ«قەدىناس ئاغىنىلىرىم» نىڭ ۋەسۋەسىللىرى بىلەن يوق بولدى.
بارا-بارا قىمار ئوينايدىغان يامان ئادەتنىمۇ يۇقتۇرىۋالدىم، ئۇتتىرىۋەتكەن كۈنلىرىمدە شۇلارنىڭ ئارىسىدىكى بىر يېقىنىمدىن پاچاق تارتىپ قەرز ۋاقتىنى سۈردۈم. ئەمما ئۇتتىرىۋەردىم، ھەپتىنىڭ ئىككى كۈنىدە ئۇتىۋالسام باشقا كۈنلىرى ئۇتتۇراتتىم. تاپقان ھارام پۇللىرىمدىن ئۇتتۇرۇپ قەرىزگە بوغۇلغۇنۇم كۆپ بولدى. كېيىن ئايگۈل بىلەن تونۇشۇپ قالدىم. گەرچە ھەممىنىڭ ئېغىزىدا ئەسكى بولساممۇ ئۇ ماڭا ياخشى مۇئامىلە قىلاتتى، چىرايلىق تەربىيە قىلاتتى، يامان ئادەتلەر قان-قېنىمغا سىڭىپ كەتكەن ماڭا ئۇنداق چىرايلىق تەربىيەلەر ئاقاتتىمۇ؟ ئېغىزىمنىڭ ئۇچىدا ھە دەپ قوياتتىم. كېيىن ئۇنىڭغا توي قىلىش تەكلىۋىنى قويدۇم، ئۇنىڭمۇ ئاتا-ئانىسى يوق بىر ھازازۇل ھاممىسى بېقىپ چوڭ قىلغان بولغاچقا، زۇلۇمدىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن بولسىمۇ تارتىشىپ تۇرمايلا ماقۇل بولدى. ئويناپ يۈرۈپ بىر تىيىن يىغمىغان مەن يەنە ئاشۇ ئاغىنىلىرىمگە يالۋۇرۇشقا مەجبۇر بولدۇم. مىڭ تەستە تويۇمنىمۇ قىلىۋالدىم.ئايگۈلنىڭ ھاممىسىمۇ ئۇنىڭدىن قۇتۇلغىنىغا خوش بولغان بولسا كېرەك توي بولۇپلا بوسۇغىمىزغا قايتا قەدەم باسمىدى.
بىر مەزگىل شۇنداق ياخشى ئۆتتۇق، ئەمما قەرىز ئىگىللىرى ھەر كۈنى قەرىزنى قايتۇرۇشقا سۈيلەيتتى. مەندە قەرىز قايتۇرغىدەك نەدىكى پۇل ئامال يوق يالغان-ياۋىداق گەپلەر بىلەن يولغا سالاتتىم. ئايگۈلنىڭ نەزىرىدە مەن ئۆزگەرگەن ياخشى ئادەم ئىدىم، ئەمما مەن بولسامئۇنىڭدىن يوشۇرۇن يەنىلا بۇرۇنقىدەك ئىدىم. ئايگۈل بىر كۈنى ماڭا ئۆزىنىڭ بويىدا قالغانلىقىنى ئېيتتى، بېشىم ئاسمانغا تاقاشقىدەكلا خۇش بولدۇم. كېيىن ماڭا ئېسىلىپ شۇنداق قاتتىق يىغلاپ ماڭا يالۋۇردى، مېنىڭ ئۆزگۈرىشىمنى ئېيتتى. ئەسلىدە ئۇ مېنىڭ قىلىپ يۈرگەن ئىشلىرىمنى بىلىدىكەن ئەمما يۈزۈمگە سالماپتۇ. مەنمۇ ئۇنىڭغا ۋەدە بەردىم، بالام بولاي دېگەندە بۇنداق ئۆتۈپ كەتسەم بولمايتتى.
ئايگۈلنىڭ ئاي كۈنى توشۇپ ئۆزىگە ئوخشاش چىرايلىق بىر قىز يەڭگىدى، قىزىم بەكمۇ چىرايلىق بولغىنى ئۈچۈن ئىسمىنى گۈللالە قويدۇق. ئۇنى بېقىپ چوڭ قىلغان ھاممىسى كېلىپ قويايمۇ دېمىدى. بىچارە شۇنچىلىك قىينالدى، ھېلىمۇ ياخشى ئەزىز، زىلالەلەرنىڭ ئانىسى كېلىپ ھالىدىن خەۋەر ئېلىپ بەردى. قەرىز ئىگىللىرى قەرىزنى سۈيلىدى، پۇلنى تۆلىمىسەم كەتمەيدىغانلىقىنى ئېيتىپ ئىشىك تۈۋىدە تۇرىۋالدى. مەن ھايۋان باشقا ئامال قىلالماي ئايگۈلنىڭ ئۇخلاپ قالغان، ئايشەمگۈلنىڭ سىرتقا چىقىپ كەتكەن ۋاقتىدىن پايدىلىنىپ قىزىمنى قەرىز ئىگىللىرىگە قەرىز ھېساۋىدا ۋاقىتلىق تۇرۇپ تۇرىدىغانغا بەردىم. ئۇلار باشتا ئالغىلى ئۇنىماي كېيىن بىر نېمىلەرنى دەپ مەسلىھەتلەشكەندى كېيىن قىزىمنى ئېلىپ كەتتى. ئۆيگە كىرىپ ئايگۈلگە بالىنى ئوغرى ئاپتۇ دەپ يالغاننى راسا ئوخشىتىپ توقۇدۇم، ئايگۈل بىچارە يۈرەك پارىسىدىن ئايرىلىپ قالغانلىقىنى بىلگەندىن كېيىن نەچچە كۈنگىچە ئېسىنى يوقىتىپ يۈرەكنى ئەزگۈدەك يىغلىدى. مەن بولسام يېنىدا ئۈن-تىنسىز تەسەللى بېرىشتىن باشقىنى قىلالمايتتىم.
بۇ كۈنلەرمۇ ئۆتۈپ كېتىپ مەردان تۇغۇلدى، مەردان بىلەن ئەزىز پەقەت بىر ئايلىقلا پەرقلىنەتتى، ئىككى ئايال ئالمىشىپ بىر-بىرىنىڭ ھالىدىن خەۋەر ئالدى. يۈسۈپچان يەنى ئەزىزلەرنىڭ دادىسى بەكلا ئوڭلۇق، يۇۋاش ئادەم ئىدى، ئايالىغا ۋە ئائىلىسىگە بەك كۆيىنەتتى. بىر قېتىم ئايشەمگۈل ئايگۈلدىن ئەھۋال سوراپ كىرىپ چىقىپ كېتىۋاتقاندا، گەپ سورىسام ئاڭلىمىدى، بېلىكىدىن شۇنداق تارتقان ۋاقىتتا يۈسۈپ كۆرۈپ قاپتىكەن بىچارە ئايالنى كېچىسى قاتتىق ئۇرۇپتۇ، ئەتىسى پەيلى شۇنداق يامان مېنى سوراقلىغىلى كىرىپتۇ.ئاچچىقىنىڭ يامانلىقىنى كۆرۈپ مەنمۇ ئامالسىز :«ئايشەمگۈل ئۆزى ماڭا چاپلىشىۋالدى، مەن تېخى سېنىڭ يۈزۈڭنى قىلىپ ئۇنى رەت قىلدىم.» دەپ يالغان سۆزلىدىم، ئايالىنى بەكلا ياخشى كۆرەتتى، گېپىمدىن قاتتىق زەربە يەپ كەتكەن بولسا كېرەك چىرايلىرى تاتىرىپلا كەتتى. ئەگەر ئۇنىڭ شۇ دەرىجىدە ئۆزگىرىپ كېتىدىغانلىقىنى بىلگەن بولسام ئۇ كۈنى ئۇنى ھاراققا زورلىماس ئىدىم، ئەنە شۇ كۈندىن باشلاپ پەقەت ھاراقلا ئىچىدىغان بولدى، ھەممە ئىشنى ئايشەمگۈلگە تاشلاپ قوياتتى، بىچارە ئايال ئازاب-ئوقۇبەت ئىچىدە پەرزەنتى ئۈچۈن قۇربانلىق بېرىپ ھەممىگە چىدىدى. كېيىن زىلالە تۇغۇلدى، ئەمما يۈسۈپ يەنىلا ئوڭشالمىدى، ئەكىسچە ئۆزىنى تېخىمۇ تاشلىۋېتىپ ھەممىگە نەپرەت بىلەن قارايدىغان ھاراقكەشنىڭ ئۆزى بولدى.
بالىلارمۇ چوڭ بولۇپ مەكتەپكە كىردى، كونا كېسىلىم يەنە قوزغۇلۇپ يەنە قىمار سورىنىدىن كېتەلمەيدىغان بولدۇم، ئۇتتۇردۇم، يەنە ئۇتتۇردۇم. يەنە نۇرغۇنلىغان قەرىزلەرگە بوغۇلدۇم، ئەمما مەندە بىر تىيىن پۇل يوق. يۈسۈپ ھاراق ئىچكىلى پۇلى بولمىسىلا مېنى ئىزدەپ كېلىپ مەندىن قەرىز ئالاتتى، مەن شۇنى سۈيلەشكە باشلىدىم، ئۇنىڭمۇ ئەھۋالى مەندىن بەتتەر بولغاچقا ئۇنىڭمۇ يېنىدا پۇل يوق ئىدى. ئاخىرى ئۇنى ئالداپ ئەزىزنى شەھەردە ئىشلەشلەيدىغانغا بىر يەرگە ئاپىرىپ قويىدىغان بولۇپ ئاخىرى ماقۇل كەلتۈردۈم ھەم ئەتىسى ئاپىرىپلا ئۇنىمۇ سېتىۋەتتىم.- گېپىنىڭ ئاخىرى يىغىغا ئايلىنىپ كەتتى، ھەممىمىز ئۈنسىز يىغلاۋاتقان ئىدۇق، مەن ھوشۇمنى يوقىتايلا دېگەن ئىدىم، نەچچە ۋاقىتتىن بېرى قوشنا بولۇپ كەلگەن بۇ ئادەمنىڭ بۇ قەدەر رەزىل ئىكەنلىكىگە ئىشەنگۈم كەلمەيتتى.
- شۇنداق سەن ھايۋان مېنى ئۆزۈڭنىڭ قەرزىگە ھېسابلاپ بېرىپ سېتىۋەتتىڭ، تا ھازىرغىچە بىلمەي دادامنى مېنى سېتىۋەتتى دەپ ئويلاپتىكەنمەن، دادامنىۇ سەن كاززاپنىڭ دامىغا چۈشۈپ كېتىپتىكەن ئەمەسمۇ؟ ھۇ ئىپلاس سەن مېنى سېتىۋېتىپ ئىچكىرلەردە كۆرمىگەن كۈننى كۆردۈم، تارتمىغان جاپالىرىم، ئازاپ-ئوقۇبەتلىرىم قالمىدى. ئوغۇرلۇققا سېلىندىم، باشقىلارغا زىيانكەشلىك قىلىشقا مەجبۇرلاندىم، ھەتتا چەت دۆلەتلەرگىمۇ چىقىپ ئۇيغۇرلارنىڭ نامىنى بۇلغاشقا تۆھپە قوشتۇم، تۇزكور بولدۇم، كۈندە نەچچە ۋاق ساقچىخانىلاردا تاياق يىدىم. پۇت-قولۇم سۇنۇقتىن، يۈز-كۆزلىرىم جاراھەتتىن ئاجرىمىدى، دېسەم دېمىسەم ئاتا-ئانامنىڭ ئۆلىمىگىمۇ سەن سەۋەبچىغۇ دەيمەن. مانا بىر تاللا قېرىندىشىم قالدى، بار يوق يىگانە قالغان سىڭلىمنى ئاران تاپقىنىمدا بولسا ......-ياسىن تاغامغا قاراپ قولىنى شىلتىپ ئاچچىق ھەسرەت ۋە كۆز ياشلىرى بىلەن ۋارقىراپ سۆزلەۋاتقان ئاكام ھېقىقداپ يىغلاۋاتقان ئايزىبا ھەدەم بىلەن بېشىنى يەردىن ئالماي گۇناھكاردەك ئولتۇرغان مەردان ئاكامغا قاراپ گېپىنىڭ داۋامىنى يۇتىۋەتتى.
- ئەزىز ئۆزۈڭنى بېسىۋالساڭ قانداق، ئاناڭنىڭ ئۆلىمىگە داداڭ سەۋەبچى بولغان، داداڭنىڭ ئۆلىمىگە بولسا ئۆزىنىڭ يامان ئادەتلىرى سەۋەبچى بولغان. دادام ھەرقانچە ئەسكى، ئىپلاس بولغان تەقدىردىمۇ ئۇ دەرىجىدە ئەمەس، دادامغا تۆھمەت چاپلىما.- مەردان دودۇقلاپ ئاۋازىنى ئاران چىقىرىپ دادىسىنى ئاقلىدى.
- ياق بالام، ياق راسلا مەن سەۋەبچى.- دېدى ئارانلا ياسىن تاغام، ياق! ئۇنى ھازىر تاغام دېگۈممۇ كەلمەيۋاتىدۇ. جان-جىگەر ئاكامنى مەندىن ئايرىغان، بۇ دۇنيادا مېنىڭ تىكەندەك يالغۇز ياشىشىمغا سەۋەبچى بولغان، ئەمدىلىكتە بولسا ئانام بىلەن دادامنىڭ ئۆلىمىگىمۇ مەن سەۋەبچى دەۋاتقان بۇ ئادەم مېنىڭ «تاغا» دېيىشىمگە لايىق كەلمەيدۇ. چىدا يۈرۈكۈم، چىدا ئاخىرىنى قوشۇپ ئاڭلاشقا چىدىۋەت!!!!
- سۆزلە بارچە ئىپلاسلىقلىرىڭنى سۆزلە، جېنىڭ چىقىپ كېتىشتىن بۇرۇن سەن سەۋەبلىك بولغان ھەممە ئىشلارنى ئېيت! بىزدىكى تۈگۈنلەرنى يېشىۋەت!- ئاكام ئاچچىق بىلەن ياسىن دېگەن ئىپلاسنىڭ سىقىۋاتقان گېلىدىن قولىنى تارتىپ كۆزلىرىگە قان تولغان ھالدا شۇنداق دېدى. ئۇ ئادەم نەچچىنى ھۆتىلەپ، قېقىلىۋەتكەندىن كېيىن شۇنچىلىك پەس ئاۋازدا سۆزنىى داۋام قىلدى:
- بىر مەزگىلدىن كېيىن يۈسۈپ مېنى ئىزدەپ ئەزىزنى قايتۇرۇپ ئېلىپ كەلگىسى بارلىقىنى، ئەزىزنى قايتۇرۇپ ئەكەلسىلا ئات-ئېشەكنىڭ ئورنىدا ئىشلەپ بولسىمۇ مېنىڭ پۇلۇمنى قايتۇرىدىغانلىقىنى ئېيتتى. ئەزىزنى قايتۇرۇپ كېلىشكە مەندە نېمە ئامال؟ ئۇنىڭغا ئەتە ئۆگۈن دەپ يۈرۈپ ۋاقىتنى سوزدۇم، ئەمما ئۇ بولدى قىلمىدى، بىر كۈنى چىلىققىدە مەست كىرىپ گېلىمدىنلا ئېلىپ :«ئوغلۇمنى قايتۇرۇپ بە!» دەپ مەھەللىنى بېشىغا كىيدى.
- ئوغلۇڭنى ئۆزۈڭ سېتىۋەتتىڭ مەن بىلەن ئالاقىسى يوق، شەھەرگە ئەكىرىۋېتىنى ئېيتقاندا ئۆزۈڭ بۇنىڭغا قوشۇلغان.- دېدىم، بەك مەست بوپ كەتكەچكە گەپ قىلىمىدى، بىردەمدىن كېيىن:
- ياق مەن ئوغلۇمنى ئىشلىگىلى ئەۋەتكەن سېتىۋەتمىگەن، سەن مېنى ئالداۋاتىسەن، ئوغلۇمنى تاپىمەن- دەپ دەلدەڭشىگىنىچە چىقىپ كەتتى، ئايشەمگۈل شۇ گەپلەرنى دېيىشىۋاتقاندا ئاڭلاپ قالغان چېغى يۈسۈپ ئۆيگە كىرىشىگىلا ئۇنىڭ بىلەن بەك قاتتىق ئۇرۇشۇپ كەتتى، راس گەپنى قىلاي دېسەم تۈرمىگە كىرىشنى خالىمايتتىم. يۈسۈپ ئاچچىقىغا چىدىماي ئايشەمگۈلنىڭ بېشىغا چىقتى، ئۇ پاجىئە يۈز بەرگەندىن كېيىن، ئۆيىنىڭ ئالىدىدىكى سامانلىقتا خىيالىدا يوق ئۇخلاپ قالدى.
ئۇنىڭ مەستلىكىدىن يېشىلسە ھەممە گەپنى مەھەللىگە يېيىۋېتىشىدىن، ساقچى ئىدارىسىگە بېرىپ بارچە ئىشنى ئاشكارلاپ مېنى بالاغا قويۇشىدىن قورقۇپ كېچىسى ئۇنى قازناق ئۆيگە ئەكىرىپ ئېغىزىنى ئېتىپ، پۇت-قولىنى باغلاپ سولاپ قويدۇم. ئەتىسى چۈشكە يېقىن مەستلىكى يېشىلىپ ھوشىغا كەلدى، كۆزىنى ئېچىپلا ئايشەمگۈلنى سوراشقا باشلىدى. ئەھۋالدىن قارىغاندا ئۇ ئالدىنقى كۈنى ئۆزى تېرىغان ئىشتىن ئازراق خەۋرى بار ئىدى، شۇ سەۋەبلىك يالغان ئېيتسام چېنىپ قالىدىغىنى ئۈچۈن راس گەپ قىلىپ، ئۆزىنىڭ ئايشەمگۈلنىڭ بېشىغا چىققانلىقىنى ئېيتتىم. بىچارە شۇنداق قاتتىق يىغلاپ كەتتى، ھەم ئۆزىنى مەلۇم قىلىدىغانلىقىنى، بۇ ئىشلاردا مېنىڭمۇ قولۇم بارلىقىنى ھەممىنى ئاشكارلايدىغانلىقىنى ئېيتتى. مەن راسلا قورقۇشقا باشلىدىم، ئۇنى قويىۋەتسەم ئۇنىڭ ئۇ ھالىتىدىن دېگىنىنى قىلىدىغانلىقىنى كۆرىۋېلىش تەس ئەمەس ئىدى.
كالتەكتىن بىرنى تېپىپ ئارقا مېڭىسىگە قاتتىق ئۇرۇپ ئايلاندۇرىۋەتكەندىن كېيىن چىقىپ كەتتى، كۆڭلۈمدە ئەندىشىدىن باشقا نەرسە يوق ئىدى. ئايشەمگۈلنىڭ نەزىرىسىنى بېرىۋەتكەندىن كېيىن ئۇنىڭغا كۆپ نەسىھەت قىلدىم، مېنى ھەم ئۆزىنى بالاغا تىقماي تىۋىشسىز يىراقلارغا كېتىشىنى، يول كىراسىنى بولسىمۇ تەييارلاپ بېرىدىغانلىقىمنى ئېيتتىم، ئەمما ئۇ نەچچە ۋاقىتتىن بېرى ئائىلىسىدىكىلەرگە يۈز كېلەلمەيدىغانلىقىنى، ئايشەمگۈلنىڭ ئۆلىمىگە سەۋەبچى بولغانلىقىنى بۇنىڭ جازاسىنى تارتىشى كېرەكلىكىنى ئېيتىپ ئۇنىمىدى. ئۇنىڭغا نەسىھەتنىڭ كار قىلمايدىغانلىقىنى ھېس قىلىپ ئۇنى يەنە ئايلاندۇرىۋېتىپ چىقىپ كەتتىم.
بىر ئۇزۇن ئويلىنىش ئارقىلىق ئەگەر يۈسۈپ ئاق چېكىپ ئۆلۈپ قالسا، ھەممەيلەن ئۇنىڭ ھاراقكەش ئىكەنلىكىنى بىلگەندىن كېيىن مەندىن گۇمانلانمايدۇ دېگەننى يەكۈنلەپ، چۈشتىن كېيىنلىكى بىر ئاق چېكىدىغان قىمارۋاز تونۇشۇمنى تېپىپ ئادەتتىكىدىن كۆپرەك مىقداردا ئاقنى قەرىز ئالدىم. يۈسۈپنى ئالداپ ئۇنىڭ قويىۋېتىدىغانلىقىمنى، ھەم ساقچىخانىغا بېرىپ دېلو مەلۇم قىلسىمۇ قارشى چىقمايدىغانلىقىمنى ئېيتىپ ئەكەلگەن بارلىق زەھەرنى بىر قېتىمدىلا ئۇرىۋەتتىم. كۆپ مىقداردا بولغاچقا ناھايىتى تېزلا جېنىدىن ئايرىلدى، مەنمۇ ئەقلىمنى ئىشلىتىپ كېچىلەپ يول يۈرۈپ مەھەللىنىڭ چېتىدىكى ئورمانلىققا ئاپىرىپ تاشلىۋەتتىم.
- ھۇ ئادەم ئەمەس، ئىپلاس- ئۇ ھايۋاننىڭ گېپىنى ناھايىتى تەستە چىداپ ئولتۇرۇپ ئاڭلاۋاتقان ئاكام شۇنداق دەپلا ئۇ ئادەمنى بىر مۇش بىلەن ئۆرىۋەتتى، مۇش تېگىپ بولغۇچە ئېغىز-بۇرنىدىن قان دېگەن ئېقىپلا كەتتى. ئۇنىڭغىچە ئايزىبا ھەدەم ھوشىدىن كەتتى، يىغلاپ كۆزلىرى قىزىرىپ كەتكەن دىلزات بىلەن بەگزات ئايزىبا ھەدەمنى ياندىكى ئۆيگە ئېلىپ چىقىپ ياتقۇزۇپ قويۇپ كىردى، مەردان بولسا ئېسىنى بىلمەي ئولتۇراتتى، مەنمۇ ھەر قايسىسىدىن قېلىشمىغۇدەك ئىدىم. ئاكامنىڭ كۆزلىرىدىن قان قۇيۇلۇپ تۇراتتى.
- مېنى تىللاڭلار، ئۇرۇپ ئۆلتۈرىۋەتسەڭلارمۇ ھەقلىقسىلەر، كەچۈرۈم سوراشقا سالاھىتىم توشمايدۇ.
- سەن ھايۋاننى ئۇرۇپ ئۆزىمىزنى خوراتمايمىز، ئەتە ساقچىخانىغا بارغاندا مەسىلەڭنى تاپشۇرۇق جازايىڭنى كۈت.- بەگزات شۇنداق دەپ ئاكامنى تارتىپ سىرتقا ئېلىپ چىقىپ كەتتى.
- ئايگۈلنىڭ ئۆلىمىمۇ مېنىڭ سەۋەبلىك بولغان ھا..ھا...ھا... ، ئەگەر ئۇ ئاغرىق ۋاقتىدا داۋالىتىدىغان پۇلنى قەرىز ئويناپ سورۇپ بولمىغان بولسام بەلكىم ئۇ بۇنچە بۇرۇن ئۆلۈپ كەتمەس ئىدى. ھا..ھا...ھا.. بەكلا جىق ئادەمگە خۇن قەرىزىمۇ نېمە مەن؟ قېنى قەرزىڭلارنى ئېلىڭلار. ئايگۈلۈم نەدە سەن نېمىشقا مېنى تاشلاپ كېتىسەن ھۈ..ھۈ...ھۈ... مەن سەۋەبچى ھەممىگە مەن سەۋەبچى....
- سەن راسلا مېنىڭ داداممۇ؟ راسلا مېنىڭ داداممۇ؟ مۇشۇ ئىپلاسلىقلارنى قىلىشقا قانداق قولۇڭ باردى؟ ئىككى ئائىلىنى ۋەيران قىلدىڭ بىلەمسەن؟ ئانامنىڭمۇ بېشىغا چىقىپسەن، ئادەممۇ سەن زادى؟ سېنى دادا دېيىشتىنمۇ نومۇس قىلىۋاتىمەن. بىز ئەمدى سېنىڭ سېسىق نامىڭنى كۆتۈرۈپ ياشامدۇق؟ ۋىجدانىڭغا يۈز كېلەلەمسەن؟ ئانامغا يۈز كېلەلەمسەن؟ ماڭا، ئاچامغا، ئەزىزنىڭ ئۆيدىكىللىرىگە يۈز كېلەلەمسەن ھايۋان. دادام ئەمەسسەن، بۈگۈندىن باشلاپ ئاچام ئىككىمىزنىڭ سەندەك دادىسى يوق. ھەرگىز يوق....- مەردان بىردەم كۈلۈپ بىردەم يىغلاپ ئېسىنى يوقاتقان دادىسىغا گەپلىرىنى دەۋالغاندىن كېيىن مۇشتۇمىنى چىڭ تۈككىنىچە تامغا نەچچىنى ئۇرىۋېتىپ يۈگۈرگەنچە چىقىپ كەتتى، ئۇ ئىپلاس ئادەمنى قانغۇچە دەردىم چىققۇچە ئۇرىۋېلىشنى شۇنچىلىك خالايتتىم، ئەمما مادارىم ئۇنىڭغا يەتمەيدۇ. ئۆز ھالىنى بىلەلمىگۈدەك بولۇپ قالغان ئاسىيەگە يۆلىنىپ ئورنۇمدىن ئاران تۇردۇم، تۇردۇميۇ يەنە يېقىلدىم.
ھوشۇمغا كېلىپ كۆزۈمنىڭ ئاچقىنىمدا ئەتراپىمدىكىلەرنىڭ قارىلىق تۇتىۋالغانلىقىنى بىلدىم، ئاسىيەنىڭ يىغلاپ تۇرۇپ ئەھۋالنى بايان قىلىشىچە ناكەس ياسىن تاغام سەھەر سائەت ئىككىلەر ئەتراپىدا ئۆلۈپ كېتىپتۇدەك، خوپ بولدى دېگۈم كەلدىيۇ يەنىلا كۆڭلۈم ئۇنىمىدى. ھەممىسىنىڭ كۆزلىرىدە لىققىدە ياش، قايغۇ-ھەسرەت، ئۇ ئادەمنىڭ ئۆلۈپ كەتكىنى ئۈچۈن ئەمەسلىكى ماڭا ئايان.....
ئۈچ نەزىرىسىنى تۈگىتىپ بولغاندىن كېيىن مەردان ئاكام بۇ يەر ماڭا ھارام دەپ ئۆي-بىساتلارنى سېتىپ بىز بىلەن شەھەرگە كەتتى، كۆزلىرىدىن ئازاب، دەرت تۆكۈلۈپ تۇرغان بىزلەرنى زۇليار سوغۇقلا كۈتىۋالدى. ئۇمۇ ئىچكىرىدىن قايتىپ كەلگىلى ئۇزۇن بولمىغان ئىكەن. ھەممىزنىڭ ئەھۋالى ئۇنى ھەيران قالدۇرغان بولسا كېرەك، ئەنسىرگىنىدىن نېمە ئىش بولدى دەپ سوراپلا كەتتى ۋە دىلزاتنىڭ «بولدى سورىما!» دېگەن ئىشارىتى بىلەن توختاپ قالدى.
- زىلالە مەن ئەجەپ بىر گەپلەرنى ئاڭلايمەنغۇ؟ ھېلىقى ناچار يەرگە سىز نىگارەنى ئېلىپ بېرىڭ دېگەنمۇ؟- كىشىنى تۇنجۇقتۇرغىدەك جىمجىتلىقتىن كېيىن سورىدى زۇليار ئۆيگە كىرىپ جايلاشقاچ.
- نېمە دەۋاتىسىز زۇليار؟ سىزنىڭچە شۇنداق قىزمۇ؟ ئاشۇنداق يەرلەرگە بېرىپ يۈرەمەنمۇ؟
- مەنمۇ بىلمىدىم،- دېدى زۇليار گەدىنىنى قاشلاپ،- مەن ئىچكىرگە كەتكەندە يۈز بەرگەن ئىشلارنى چالا- بۇلا ئاڭلىدىم، ئېنىق بىلمىگەچكە نىگارەدىن سورىسام ئۇ ماڭا زىلالە بىلەن ئاسىيە ئاپىرىڭ دەپ يالۋۇرغاچقا ئاپارغان ئىدىم، ھېلىقى ئىككى بالا بىلەنمۇ زىلالەلەر تونۇشتۇرۇپ قويۇشنى بولمىسا مەندىن خاپا بولىدىغانلىقىنى ئېيتقاچقا ئامالسىز تونۇشتۇرۇپ قويدۇم، بولمىسا ئۇنداق ئۇدۇل كەلگەن كىشىلەرنى تونۇشتۇرۇپ يۈرمەيتتىم، ئۇلار ئۇسسۇل ئويناۋاتقاندا مىجەزىم يوق خوش دەپ قويۇپ بۇرۇنلا كېتىپ قالغان، كېيىن نېمە ئىش بولغانلىقىنى بىلمەيمەن دېدىغۇ. ئەجىبا بۇ يالغانمۇ؟- كاللامنىڭ قالايمىقانلىقىدا، ئىشلارنىڭ مۇرەككەپلىكىدە، ئازابنىڭ ئارتۇقلىقدا بۇ گەپلەردىن ئۆلەيمۇ ئەمدى؟
- سەنمۇ ئوغۇل بالىمۇ ھەي، زىلالەگە ئىشەنمەمسەن، ئاشۇ چىرايلىق گۈزىلىڭ ئالداپ ئاپارمىسا ئۇنداق بۇزۇن جايلارغا بېرىپ يۈرەمدۇ بۇلار.- ھەرۋاقىت ئېغىز بېسىق مىجەزىنى ساقلاپ يۈرىيدىغان دىلزات پارتىلىدى.
- مەن سەندىن سورىمىدىم، ئۆزۈڭنىڭ ئىشىنى بىل. ئاڭلاڭ زىلالە سىزگە خاتا ئىشىنىپ قاپتىمەن، خېلى ئېسىل قىز دەپ ئويلىسام ئېسىت....نومۇس قىلسىڭىزچۇ- نىگارە زۇليارغا نېمە دېگەن بولغىيتتى ماڭا بۇنچە قارا چاپلىغۇدەك، شۇنچە ئازاپ، ھەسرەت بىلەن ئاران تۇرىۋاتقان مەن  زۇليارنىڭ بۇ گەپلىرىگە چىداشلىق بېرەلمەيتتىم.
- بولدى قىلىڭ زۇليار، بۇ ئاچچىق گەپلىرىڭىزنى ئاڭلىغۇچىلىكىم يوق، ئەمما مەن ئۇ قىزغا ھېچقاچان ئۇنداق دەپ باقمىدىم. ئۆزى مەندىن كەچۈرۈم سوراش ئۈچۈن ئولتۇرۇش قىلغان ئىدىم، قاتنىشىپ بەرگەن بولساڭلار مېنى كەچۈرگىنىڭلار بولۇپ قالار دېگەچكە ئىشىنىپ بېرىپ قاپتىمىز. ئۇ قىزنىڭ دېگەنلىرى يالغان.
- زىلالە توغرا دەيدۇ، بىز ھەرگىز ئۇنداق دېمىگەن. بىزگە تۆھمەت قىلماڭ زۇليار.
- يالغانمۇ، ئەجىبا بۇمۇ يالغانمۇ.- شۇنداق دەپ بىر قانچە پارچە سۆرەتنى ئالدىمىزغا تاشلىدى. توۋا! بۇ سۆرەتلەرنى كىم تارتقان بولغۇيتتى، ئىلھام بىلەن قەيسەر ئىككىسى بىزنى قولتۇقلاپ سۆەپ ماڭغاندا يېقىن تۇرغان ھالەتلىرىمىزنى تارتىۋاپتۇ، قارشىلىق كۆرسەتكەن ھالەتلىرىمىزدىن بىرىمۇ يوق. ھەممىسى كەينىدىن تارتقان رەسىملەر، كۆرگەنلا ئادەمگە خاتا چۈشەنچە بېرەتتى.
- سىز خاتا چۈشىنىپ قاپسىز زۇليار. بۇ... بۇ...- قانداق چۈشەندۈرۈشنى بىلمەي تىلىم تۇتۇلدى.
- قانداق قىلغان ئەتكەنلىرىڭلارنى ئېتراپ قىلىدىغانسىلەر. قارىسا خېلىلا بىر پەزىلەتلىك قىزلاردەك، ئەمما قىلىپ يۈرگەن ئىشىڭلار بەزىبىر بۇزۇقلارنىڭ ئۆزى.
- بولدى بەس! ئۆيدىن چىق زۇليار، ئەقلىڭنى ئاشۇ قىز ئازدۇرۇپتۇ. زىلالەنى ئۇرۇپ دوختۇرخانىدا ياتقۇزۇپ قويغاندا ئايزىبا ئىككى ئېغىز گەپ قىلىپ قويسا شۇنداق قىزغىمۇ ئىشەندىڭلارمۇ دەپ ۋارقىراپ كەتكەن ئىدىڭغۇ؟ ئەمدىچۇ ئۆزۈڭ ھەممە گەپلىرىگە ئىشىنىپ يۈرۈپسەنغۇ؟ زىلالە بىلەن ئاسىيەنىڭ ئەخلاقىغا ئىشەنمەمسەن. بولدى چىق ئۆيدىن ھەممىمىزنىڭ كەيپىياتى ياخشى ئەمەس، بىز پارتلاپ كېتىشتىن ئاۋۋال ئۆزۈڭنى بىلىپ چىقىپ كەت! ئەقلىڭنى تېپىپ ئەينى ئەھۋالنى بىلىپ كەچۈرۈم سورىغىلى كەلگىنىڭدە بۈگۈن بۇلارغا مۇشۇنداق ھاقارەت قىلغانلىقىڭنى ئۇنۇتما.- بەگزاتنىڭ گېپى بىلەن زۇليار ئىشىكنى جاڭڭىدە يېپىپ چىقىپ كەتتى.
- بۇ رەسىمنى تارتقان ئادەمنىڭ كاللىسى ئەجەپ ئىشلەيدىكىنا، ھالقىلىق پەيتلەرنى قولدىن بەرمەي تارتىۋاپتۇ. گەپ يوق ئاشۇ قىزنىڭ قولى بار بۇ ئىشتا، قىز بالا تۇرۇپمۇ ئېسىت زۇليارنىڭ ئۇنىڭ گەپلىرىگە ئىشىنىپ كەتكىنىچۇ تېخى.
- بولدى بۇ گەپلەرنى دېيىشمەيلى ھەدە، ئاكام يوققۇ راس ھېچ كۆرۈنمەيدۇ، قەيەرگە كەتكەندۇ؟
- ئۇنىڭ ئازراق ئىشى باركەن باياتتىن ئۆيگە كىرىپلا چىقىپ كەتكەن، بىزمۇ سىرتقا چىقىپ كىرەيلى. سىلەر بىردەم مۇڭداشقاچ تۇرۇڭلا، كەچلىك تاماقنى سىرتتىن يەيلى تاماق ئەتكۈدەك ھالىڭلار يوق ھەقىچان ئەمسە شۇنداق بولسۇن.- باشقىلارمۇ چىقىپ كەتتى ئۆيدە پەقەت ئۈچ قىزلا قالدۇق. كۆڭلۈم شۇنچىلىك يېرىم، يۈرۈكۈم چىدىغۇسىز ئاغرىۋاتىدۇ، زۇليارنىڭ خاتا چۈشىنىشلىرى، نىگارەگە بولۇشۇپ ماڭا ئاچچىق گەپ قىلىشلىرى بەكلا ئېغىر كەلدى، ئادەم ئازابقا ئۆلۈپ قالمايدىكەن، ئەمما ئازاب ئادەمنى بەك تۈگەشتۈرىۋېتىدىكەن. ئادەم يوق جايلارغا بېرىپ دەردىمنى تۆكۈپ، ئازابلىرىمنى يەڭگىللىتىۋالغۇم، قانغۇدەك ۋارقىرىغۇم بار ئەمما دەردىمنى ئىچىمگە يۈتۈپ ئۈنسىز يىغلاشتىن باشقىغا ئامالسىزمەن.  
كەچلىك تاماقتىن كېيىن يېرىم كېچىلەرگىچە مۇڭداشتۇق. ھەممىمىزنىڭ كەيپىياتى بەكلا تۆۋەن، كۆزلىرىمىز لىققىدە ياش، يۈرەكلىرىمىزدە تولغۇچە زەرداب، ئېيتىپ تۈگەتكۈسىز دەرت-ھەسرەت.....

داۋامى بار

sapkalip

بىرىنجى  بوپ  ئوقۇشقا  مەن  مۇيەسسەر  بولغان ئوخشايمە قالغان تەسىراتىمنى  ئوقۇپ بولۇپ  يازاي  ھە.

sapkalip

بەكلا ھاياجان  بىلەن ئوقۇدۇم.كاللامدا   نۇرغۇن  خىيال ئەگىپ يۈرىيدۇ.يۈرۈكۈم باشقىچە  سوقىۋاتىدۇ ئەجەپ، نىم  دەپ چۇشەندۈرۈشنى  پەقەت بىلەلمەيۋاتىمە.

سەۋرىم

تەقەززالىق بىلەن كۈتىۋاتىمىز...
ياخشى داۋاملىشىۋاتىدۇ جېنىم.

زەمزەم

ئۇف ئاران ئۇقۇپ بولدۇم ، كۆزۈمدىن كىتىپتىمەن جۇممۇ ..........ئەجەپ ئۇزاقتا ئۇقۇپ بولدۇم . ئاخىرغا تەشنا مەن .

گۈلدەستە

داۋامىنى ئوقۇۋالغىنىمدىن خوشال بولدۇم …

چېچەك

يەنە  ئاخرى  باركەنغۇ ؟ تۈگۈتۈپلا   بىر  ئوقۇۋىتەي   دەپ ئويلىسام تىخى.