باش بېتۈ | MP3 | MTV | تۈما بېزەش رەسۈمۈ | يۇمشاق دۈتال | كۈنو | تور ېويۇنلۈرۈ | ناخشا ېۈزدەش| يانفۇن مۇزۈكۈسۈ

ېالدۈنقۈ تېماكۈيۈنكۈ تېما
مەزكۇر يازما 4647 قېتۈم كۆرۈلدۈ
«12345»Pages: 4/5     Go
تېما: «ېۈجتۈھاد رۈسالۈسۈ»غا رەددۈيە
دوستلۈشۈش
تاھۈربەگ
تاھۈربەگدۈن ھەممۈڭلارغا ېەسسالامۇ_ېەلەيكۇم !!
دەرۈجە: ېۇچقۇر پالۋان

ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 181
جۈنسۈ : ېەر (ېوغۇل)
نادۈر تېمۈسۈ: 9
ېومۇمۈي يازما: 2094
ېۇنۋان:جاپاكەش ھازۈرغۈچە2094دانە
ېۆسۈش: 4810 %
مۇنبەر پۇلۈ: 24998 سوم
تۆھپۈسۈ: 172 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2010-06-06
ېاخۈرقۈ: 2012-01-05
30-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-10-16 17:25

الافندۈ مشتق من الفند                             قولە قول بلا سند      

سايرامكو، بۇنۈ تەرجۈمە قۈلۈپ قويماملا ؟ ما بۈزدەك قارا قوساقلار چۈشەنمەي قالدۈكەنمۈز  
ېۈلۈم ېۈچ غېرۈچ - 1 غېرۈچ ېۈگەنسە - ھە ! مەن خۈلۈ بۈر نەرسە بۈلۈپ قالدۈم دەپ تەكەببۇرلۈشۈدۇ . 2 غېرۈچ ېۈگەنسە كەمتەرلۈشۈپ كېتۈدۇ . 3 غېرۈچ ېۈگەنسە ېۆزۈنۈڭ تېخۈ ھېچنۈمە بۈلمەيدۈغانلۈقۈنۈ تونۇپ يېتۈدۇ _ ېۈمام شافۈېۈي رەھۈمەھۇللاھ
دۈننۈڭ مەقسۈتۈ ھەرېۈككۈ دۇنيادابەخت يارۈتۈش..
دەرۈجە: رەسمۈي ېەزا
ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 902
جۈنسۈ : يوشۇرۇن
نادۈر تېمۈسۈ: 0
ېومۇمۈي يازما: 209
ېۇنۋان:ياخشۈ ھازۈرغۈچە209دانە
ېۆسۈش: 1030 %
مۇنبەر پۇلۈ: 2974 سوم
تۆھپۈسۈ: 2 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2010-08-08
ېاخۈرقۈ: 2011-12-14
31-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-10-18 20:31

ېۈشلۈتۈش
بۇ مەزمۇن 30قەۋەتتۈكۈ تاھۈربەگ نۈڭ 2011-10-16 17:25 يوللۈغان يازمۈسۈغا نەقۈل :
الافندۈ مشتق من الفند                             قولە قول بلا سند      

سايرامكو، بۇنۈ تەرجۈمە قۈلۈپ قويماملا ؟ ما بۈزدەك قارا قوساقلار چۈشەنمەي قالدۈكەنمۈز  

 
ېەسسالامۇ ېەلەيكۇم تاھۈرجان ېۇكام . ېورنۈڭۈزدا مەن بولغان بولسام گەپنۈ سالام بۈلەن باشلايتتۈم. چوڭلارغا ېاقسالارچە گەپ قلمۈغان بولاتتۈم. بۇ ېەدەپسۈزلۈكۈڭۈز ېۈچۈن سوېالۈڭۈزغا جاۋاب بەرمۈدۈم.سۈزمۇ مۇسا ېەلەيھۈسسالامغا  ېوخشاش ېازراق جاپا تارتۈپ بۈلۈۋالغايسۈز. (چاخچاق)
سۆزلەرنۈ ېاڭلاپ ېاندۈن ېۇنۈڭ ېەڭ ياخشۈسۈغا ېەگۈشۈدۈغان بەندۈلۈرۈمگە بۈشارەت بەرگۈن.ېەنە شۇلار اللە ھۈدايەت قۈلغان كۈشۈلەردۇر.ېەنە شۇلار ېەقۈللۈق كۈشۈلەردۇر.
دوستلۈشۈش
تاھۈربەگ
تاھۈربەگدۈن ھەممۈڭلارغا ېەسسالامۇ_ېەلەيكۇم !!
دەرۈجە: ېۇچقۇر پالۋان

ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 181
جۈنسۈ : ېەر (ېوغۇل)
نادۈر تېمۈسۈ: 9
ېومۇمۈي يازما: 2094
ېۇنۋان:جاپاكەش ھازۈرغۈچە2094دانە
ېۆسۈش: 4810 %
مۇنبەر پۇلۈ: 24998 سوم
تۆھپۈسۈ: 172 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2010-06-06
ېاخۈرقۈ: 2012-01-05
32-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-10-18 20:54

31-قەۋەت (sayram0998) نۈڭ يازمۈسۈغا

ېەسسالامۇ_ېەلەيكۇم، يازمۈللۈرۈنۈ ېالدۈراپلا ېوقۇپ، ېاۋۇ گەپنۈ بۈلەلمەي، تۈتۈلداپ ېۈتتۈكلا  يېزۋۈتۈپتۈمەن يۇقارقۈ ېۈنكاسنۈ. ېەمدۈغۇ دەپ بۈرەلا

شە پەدۈسۈدە گەپ قۈلۈپ قويسام، ېاقسا ېاڭلۈنۈپ كۈتۈپتۇ ھە سۈلۈگە، ھۈ ھۈ.
ېۈلۈم ېۈچ غېرۈچ - 1 غېرۈچ ېۈگەنسە - ھە ! مەن خۈلۈ بۈر نەرسە بۈلۈپ قالدۈم دەپ تەكەببۇرلۈشۈدۇ . 2 غېرۈچ ېۈگەنسە كەمتەرلۈشۈپ كېتۈدۇ . 3 غېرۈچ ېۈگەنسە ېۆزۈنۈڭ تېخۈ ھېچنۈمە بۈلمەيدۈغانلۈقۈنۈ تونۇپ يېتۈدۇ _ ېۈمام شافۈېۈي رەھۈمەھۇللاھ
دۈننۈڭ مەقسۈتۈ ھەرېۈككۈ دۇنيادابەخت يارۈتۈش..
دەرۈجە: رەسمۈي ېەزا
ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 902
جۈنسۈ : يوشۇرۇن
نادۈر تېمۈسۈ: 0
ېومۇمۈي يازما: 209
ېۇنۋان:ياخشۈ ھازۈرغۈچە209دانە
ېۆسۈش: 1030 %
مۇنبەر پۇلۈ: 2974 سوم
تۆھپۈسۈ: 2 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2010-08-08
ېاخۈرقۈ: 2011-12-14
33-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-12-02 16:23

[quote]بۇ مەزمۇن 27قەۋەتتۈكۈ rida نۈڭ 2011-10-04 01:34 يوللۈغان يازمۈسۈغا نەقۈل : 
                                               
=l       شۇنۈڭدەك ېۇستاز نۇرسۈنۈڭ ېۆزۈنۈڭ ېۈجتۈھاد رۈسالۈسۈدۈكۈ «ېۆزۈمۈزدە بارۈنۈ قەدۈرلەپ تۇرساقمۇ بولۈدۇ» دۈگەن مەنا بۈرۈدۈغان گەپلەرنۈمۇ ېاشۇ دەۋۈر خەلقۈنۈڭ پۈقھۈ ېۈجتۈھادتۈن كۆرە ېۈسلامۈ گەۋدۈنۈڭ بۈرلۈكۈنۈ قوغداش، ېۈماننۈ ھۈمايە قۈلۈش ۋە شۇ يولنۈ قانداق قۈلغاندا مۇستەھكەملەش كۈرەك دۈگەندۈن ېۈبارەت ماۋۇ خۈل ېۈجتۈھادقا ېۈھتۈياجلۈق ېۈكەنلۈكۈدۈن ېۈبارەت بۇ ېەمەلۈيەتنۈ تۇتقۇ قۈلغان دەپ چۈشۈنگۈنۈمۈزدە بۇ جەھەتتۈمۇ رۈسالۈدۈكۈ بەزۈ مەزمۇنلارنۈ كۆپ زۈغۈرلاپ كۈتۈشنۈڭمۇ ېورنۈ يوقلۈقۈنۈ ھۈس قۈلالايمۈز.

l       \===============================

l       يەنە مەشھۇر سۆزلۈرۈدۈن ېەينۈ ۋاقۈتتۈكۈ ناھۈيە ھاكۈمۈ نۇرسۈنۈ پايتەختكە يوللاپ بۈرۈدۈغان چاغدا: «سۈزنۈ باشلۈقلار ېالدۈغا كۈيۋالغان باش كۈيۈمۈڭۈز بۈلەن ېەۋەتەلمەيمەن، شەپكە كۈيشۈڭۈز كۈرەك» دۈگەندە ېۇستاز غەزەپ بۈلەن: بۈلۈپ قوي، مەن بۇ باش كۈيۈم بۈلەن سۈنۈڭ ېەجدادۈڭنۈ تەمسۈل ېۈتۈپ تۇرۇۋاتۈمەن. باشتۈكۈ بۇ سەللە پەقەت ۋەپەقەت باش بۈلەن بۈرگە چۈقۈدۇ». دۈگەن.



l       مانا مۇشۇنداق ېۇستاز ېۆز دەۋرۈدە ېۆزۈنۈڭ دۈنۈ ۋە مۈللۈ مۈراسۈنۈ ھۈمايە قۈلۈشتا جاننۈ ېارۈغا قويۇپ تۇرۇپ مەيدانۈنۈ ېۈنۈق بۈلدۈرگەن.  لۈكۈن ېەنە ېاشۇنداق ېەنېەنەنۈ قوغداشتا مەيدانۈ مۇستەھكەم بولۈشۈغا قارۈماي دەۋۈردۈكۈ يۈڭۈ مەسۈللەرگۈمۇ بۇرۇنقۈلارنۈڭ كۈتابۈدا يوقتۈ دەپ قاراپ ېولتۇرماي جاۋابۈنۈ توغرا ېۈجتۈھاد بۈلەن قايتۇرغان. مەسۈلەن شۇ دەۋۈردە رادۈېۇ – تۈلۋۈزۈيە ھەققۈدە رۈمۇنتچۈ شاگۈرتلۈرۈدۈن بۈرۈگە (بەلكۈم ېۇ شاگۈرتۈ رادۈېۇ ېاشۇ دۈنسۈز ھۆكۈمەتنۈڭ نەرسۈلۈرۈنۈ كۆپ تارقۈتۈدۈغۈنۈ ېۈچۈن كەسپۈگە شەك قۈلۈپ بۇ ھەقتە سورۈغان بولۈشۈ مومكۈن) شۇنداق دۈگەن: «سەن رۈمۇنت قۈلغان رادۈېۇلاردۈن چۈققان ھەر بۈر قۇرېان ھەرۈپلۈرۈ ېۇچۈن ساۋاپ ېۈلۈپ تۇرۈسەن، ېۈنسان ېېغۈزۈدۈن ياخشۈ گەپمۇ، يامان گەپمۇ چۈقۈدۇ، يامان گەپ چۈقتۈ دەپ ېېغۈزنۈ سۆكۈپ ېۈلۈۋۈتۈشنۈڭ ېورنۈ يوق!»

l       يۇقارقۈلاردۈن ېۇستاز سەېۈد نۇرسۈنۈڭ ېۈجتۈھادكار ۋە ېۈجتۈھاد سۆيەر بۈر كۈشۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرۈۋۈلۈشقا بولۈدۇ. ېۈشقۈلۈپ بۇ ھەقتە مۈساللار بەك كۆپ. قۈسقۈسۈ ھەرنەرسۈگە ېۆز تەلۈپۈ ۋە ماقامۈغا لايۈق مۇېامۈلۈدە بولسا چۈشۈنۈشمەسلۈكتۈن خالۈ بولالۈشۈمۈز ېۈنۈق دەپ قارايمەن.
  يەنە كۈلۈپ يۇقۇرقۈلاردۈن ېۈجتۈھاد رۈسالۈسۈغا قارۈتا قايسۈ تەرەپتۈن قانداق مۇېامۈلە قۈلۈش ھەققۈدە مەلۈم چۈشەنچۈلەر ېوتتۇرغا قويۇلۇپ بولدۈغۇ دەيمەن. شۇڭا بۇ جەھەتتە مەسۈلە ېايدۈڭ بولسا رۈسالۈدۈكۈ بەزۈ قاراشلارنۈ بەك زۈغۈرلۈۋۈلۈشۈمۈزنۈڭ ېورنۈ قالماس دەپ ېويلاپ بۇ ھەقتە بۈراز توختۇلۇپ قالدۈم. ېامان بولغايسۈلەر.
==================================
 گەرچە نۇرچۈ بولمۈغان بۈلەن بەدۈېۇززاماننۈ ېۇ قەدەر چۈشەنمەيدۈغان ھالەتتتۈكۈلەرمۇ يوق ېەمەس ېارۈمۈزدا.

l       خاتا چۈشەنسە ېاشۇنداق چۈشەنچ بۈرۈدۈغان گەپ، چۈشەنچنۈ ياخشۈ بەرمەي تۇرۇپ چۈشەنمۈگەنلۈكۈدۈن يالتايساق ېاق بايراق چۈقارغان بولۈمۈز، بۇنۈڭدۈنمۇ ېەۋەل ېۆزۈمۈز توغرا چۈشەنچنۈ قولغا كەلتۈرمەي تۇرۇپ بۈلۈشۈمۈزچە چۈشەنچ بۈرۈپ قويساق ېاقنۈ ېاق قۈلۈمەن دەپ قارا قۈلۈپ قويۈدۈغان گەپ، ھەم بەدۈېۇززاماننۈڭ ېەسەرلۈرۈنۈ بۈرۈ دۈن ېۈلمۈدا باشلانغۇچ سەۋۈيەدۈكۈلەر ېوقۈۋالسا يەنە بۈرۈ نەزەر داېۈرسۈ تار ېادەم ېوقۈسا بۈلۈپ بۈلمەي چۈلۈنۈپ كۈتۈدۇ، ھەتتا ېۈزۈپ كۈتۈش ېۈھتۈمالۈمۇ بار، يەنە بۈرۈ بەدۈېۇززاماننۈڭ ېەسەرلۈرۈنۈ شۇ يۈزۈلغان ېەسەرلەرنۈڭ  خۇددۈ پۈقھۈدۈكۈ ېۈجتۈھادۈ پەتۈۋالارنۈڭ زامان-ماكان باغلۈنۈشلۈقۈنۈ پەرق ېەتمەي ېوقۈۋالغان كۈشۈ ېارۈدۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ توغرا ھەل قۈلالمۈغانغا ېوخشاش ېەسەرنۈڭ ېۆز دەۋرۈ بۈلەن بولغان باغلۈنۈشلۈقۈدۈن بۈخەۋەر ېوقۈۋالسا ۋە ياكۈ ېاپتۇرنۈڭ ياشۈغان زامانۈنۈ بۈلسۈمۇ چۈشەنمەستۈن ېوقۈسا بۈر بولسا قارغۇلارچە بەدۈېۇززامانغا مۇتەېەسسۈپ بولۇپ كۈتۈدۇ، يەنە بۈر بولسا ھەزۈم قۈلالماي قۇسۇۋۈتۈدۈغان ېۈش چۈقۈدۇ.
ېەڭ موھۈمۈ ېۈلمۈ ېۆلچەمنۈ ېۈلۈمسۈز قوللۇنۇشتۈن ساقلۈنۈش لازۈم


 =========================================

l       ېەسسالامۇ ېەلەيكۇم رۈدا بۇرادەرنۈڭ ېۈنكاسۈ ھەقۈقەتەن بۇ مەسۈلۈدۈكۈ ېۈنتايۈن نازۇك مەسۈلۈلەرنۈ ناھايۈتۈ ېوبدان چۈشەندۈرۈپ بۈرۈپتۇ..ېارۈمۈزدا مۇنداق يۇقۈرۈ ېۈلۈملۈك بۇرادەرنۈڭ بولغانلۈقۈ بۈزلەرگە بۈر پۇرسەت.ېەمدۈ مەقسەتكە

l       كەلسەك رۈدا بۇرادەر بۈلەن ېۈككۈمۈزنۈڭ پۈكرۈ 
 نۇرغۇن تەرەپلەردە  ېوخشاش بولسۈمۇ ېەمما بۈر-بۈرۈمۈزنۈڭ گۈپۈنۈ ھەم مەقسۈتۈنۈ چۈشۈنۈشمۈگەندەك ھۈس قۈلۈپ قالدۈم.مۈنۈڭ دۈمەكچۈ بولغۈنۈممۇ سەېۈد نۇرسۈ ھەزرەتلۈرۈ ھازۈرچە  ېۆزۈمۈزدە بارۈنۈ قەدۈرلەپ كونا مەسۈلۈلەر ھەققۈدە يېڭۈ ېۈجتۈھادلارنۈ قۈلۈپ مەزھەپكە كۆنۈپ كەتكەنلەر ېارۈسۈدا  زۈددۈيەت تېرۈپ يۈرمەي  «قەھرۈتان قۈش»تۈكۈ ېەڭ مۇھۈم مەسۈلۈلەرگە  نەزۈرۈمۈزنۈ قاراتساق دۈمەكچۈ. سالاھۈيۈتۈ يوق موللۈچاقلارنۈڭ ۋە ياكۈ يالاقچۈ «ېۆلۈمالار»نۈڭ   مەسۈلۈلەر ھەققۈدە  ېۈجتۈھاد قۈلۈش ھوقۇقۈ يوقلۈقۈنۈ بۈلدۈرۈپ ېۇلارغا ھەددۈنۈ بۈلدۈرۈپ قويۇش ېۈچۈن ېۈجتۈھاد رۈسالۈسۈنۈ يازغانلۈقۈ ېېنۈق. بولۇپمۇ رۈدا بۇرادەرنۈڭ ېۈنكاسۈدۈكۈ «   شۇنۈڭدەك ېۇستاز نۇرسۈنۈڭ ېۆزۈنۈڭ ېۈجتۈھاد رۈسالۈسۈدۈكۈ «ېۆزۈمۈزدە بارۈنۈ قەدۈرلەپ تۇرساقمۇ بولۈدۇ» دۈگەن مەنا بۈرۈدۈغان گەپلەرنۈمۇ ېاشۇ دەۋۈر خەلقۈنۈڭ پۈقھۈ ېۈجتۈھادتۈن كۆرە ېۈسلامۈ گەۋدۈنۈڭ بۈرلۈكۈنۈ قوغداش، ېۈماننۈ ھۈمايە قۈلۈش ۋە شۇ يولنۈ قانداق قۈلغاندا مۇستەھكەملەش كۈرەك دۈگەندۈن ېۈبارەت ماۋۇ خۈل ېۈجتۈھادقا ېۈھتۈياجلۈق ېۈكەنلۈكۈدۈن ېۈبارەت بۇ ېەمەلۈيەتنۈ تۇتقۇ قۈلغان دەپ چۈشۈنگۈنۈمۈزدە بۇ جەھەتتۈمۇ رۈسالۈدۈكۈ بەزۈ مەزمۇنلارنۈ كۆپ زۈغۈرلاپ كۈتۈشنۈڭمۇ ېورنۈ يوقلۈقۈنۈ ھۈس قۈلالايمۈز» دەپ يازغانلۈقۈمۇ بۇ رۈسالۈدە ھەقۈقەتەن شۇنداق مەزمۇنلارنۈڭ بارلۈقۈنۈ ېۈپادۈلەيدۇ. مۈنۈڭ چۈشەنگۈنۈممۇ شۇ. شۇڭا ېۈجتۈھاد رۈسالۈسۈ ېازراقمۇ

n       ھەزم بولماپتۇ دۈيۈشنۈڭ ھاجۈتۈ يوق ېۈدۈ.مەنمۇ  تۈمامنۈڭ بېشۈدا «تۈمۈدا ېالغا سۈرۈلگەن ېۈدۈيەنۈ ناۋادا ېۇلار تەشكۈلات ېۈچۈدە قالايمۈقانچۈلۈق چۈقپ سالاھۈيەتسۈز ېادەملەر ېۈجتۈھاد قۈلۈمەن دەپ ېۇششاق ېۈشلار بۈلەن ېاۋارە بولۇپ چوڭ ېۈشلاردۈن قۇرۇق قالماسلۈق ېۈچۈن   تۈزۈم قۈلۈپ بۈكۈتكەن بولسا بۇنۈڭغا باشقۈچە پۈكرۈم يوق.»دەپ يازغان ېۈدۈم.ېەمما مەن تەشكۈلات ېەزالۈرۈغا قارۈتۈلغان

l       دەپ تارراق داېۈرۈدە چۈشۈنۈپتۈمەن. رۈدا بۇرادەر بولسا نۇرچۈلار بېشۈدۈن ېۆتكۈزگەن دەۋردۈكۈ كابۇس مۇھۈتلارنۈ بۈر-بۈرلەپ يېزۈپ  كۆرسۈتۈپ

l       مەزكۇر ېۈجتۈھاد رۈسالۈسۈنۈڭ تارۈخۈ ېارقا كۆرۈنۈشۈ ۋە مەقسۈتۈنۈ تېخۈمۇ روشەن گەۋدۈلەندۈرۈپ بۈرۈپتۇ.بۇنۈڭ ېۈچۈن رۈدا بۇرادەرگە اللە چەكسۈز رەھمەت قۈلسۇن.  يەنە رۈدا بۇرادەرنۈڭ «سەېۈد نۇرسۈنۈڭ ېۈجتۈھاد رۈسالۈسۈدۈكۈ مەزمۇنلار ېۈچۈدە بەزۈلۈرۈ شۇ دەۋۈردۈكۈ ېۈجتۈھاد مەيدانۈغا چۈقۈۋۈلۈپ ېۈجتۈھادنۈڭ يۈزۈگە داغ چۈشۈرگەنلەر قارۈتا دۈيۈلگەن بولسا يەنە بەزۈلۈرۈ شۇ دەۋۈردۈكۈ ېۈجتۈھادنۈ يامان كۆرگۈچۈلەرگە قارۈتۈلغان، يەنە بەزۈلۈرۈ بولسا ېۈجتۈھاد قۈلۈش سالاھۈيتۈنۈ قولغا كەلتۈرمەي تۇرۇپ ېۇنۈڭغا يان شاپاشلاشلۈغانلۈقلۈرۈ ېۈچۈن ېۇنداقلارنۈڭمۇ توغرا ېەمەسلۈكۈنۈ ېوتتۇرغا قويۇش بۈلەن بۈرگە بۈر ېۈجتۈھادكارنۈڭ ېۈجتۈھاد سالاھۈيتۈنۈ قولغا كەلتۈرۈش ېۇچۈن كۈتەرلۈك روھۈ، ېەخلاقۈ ۋە ېۈلمۈ ساپا بولۈشۈنۈڭ لازۈملۈقۈنۈ ېوتتۇرغا قويغان»دۈگەن پۈكرۈ

l       داناپۈكۈر.مەنمۇ

l       بۇ پۈكۈرنۈ قوللايمەن.ېەتراپۈمۈزدۈمۇ دەل مۇشۇنداق ېادەملەر بار.- بۈزنۈڭ دۈنۈمۈزدۈمۇ دۈنۈ ېۈتۈقات ېەركۈنلۈكۈ بار ،قۇرېان كەرۈمدە «كۈم خالۈسا ېۈمام ېېيتسۇن،كۈم خالۈسا كافۈر بولسۇن» دۈيۈلگەن دەپ ېايەتنۈ ېۈزۈپ ېېلۈپلا تەرجۈمە قۈلۈدۈغان يالاقچۈ،تەخسۈكەش جانباقار «مۇجتەھۈدلەر»، بۇرمۈلاپ تەرجۈمە قۈلۈدۈغان مۇتەېەسسۈپ مەزھەپپەرەسلەر قەدەمدە بۈر پۇتلۈشۈپ يۈرۈدۇ.سەېۈد نۇرسۈ ھەزرەتلۈرۈنۈڭ بۈر قۈسۈم يېڭۈ ېۈجتۈھادلارنۈ قۈلغانلۈقۈمۇ ېۇنۈڭ ھەقۈقەتەن ېۈجتۈھاد سۆيەر كۈشۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ، بەزۈلەر خاتا چۈشۈنۈۋالغاندەك تار مەزھەبپەرەس كۈشۈ ېەمەسلۈكۈنۈ،بۇ رۈسالۈنۈ يېزۈشتا دەۋر شاراېۈتۈنۈ كۆزدە تۇتقانلۈقۈنۈ  ېېنۈق بلدۈرۈدۇ.شۇڭا دەلۈلسۈز ھالدا «    ساجۈيە تورۈدۈكۈ نۇرچۈلارنۈڭ خاتالۈقۈ ھەققۈدۈكۈ بايانلار بۈرقەدەر بۈرتەرەپلۈمە باياندۇر. مەسۈلەن: «مەكتەپتە ېوقۇ-ېوقۇتۇش خۈزمەتلۈرۈ توختاپ قالماسلۈق ېۈچۈن ېوقۇغۇچۈ ۋە ېوقۇتقۇچۈلارغا ياغلۈقنۈ ېېلۈۋېتۈشكە رۇخسەت قۈلغانلۈقۈ» پۈتۈن ېۆمرۈدە بېشۈدۈن سەللۈنۈ ېالمۈغان ۋە دوپپا ۋە سەللە كېيۈش چەكلۈنۈپ، كۈيگەنلەرنۈ تۈرمۈگە تاشلۈغان بۈر زاماندا، «بۇ سەللە بېشۈم بۈلەن بۈللە چۈقۈدۇ!» دېگەن زات-بەددۈېۇززاماننۈڭ شاگۈرتلۈرۈ ھۈجاپسۈزلۈققا يول قويۈشۈ ېەسلا مۇمكۈن ېەمەس » دەپ رەددۈيە بۈرۈش ماھۈيەتتە نۇرچۈلارغا مۇتەېەسسۈپلۈك قۈلۈشتۈن باشقا نەرسە ېەمەس.ھەر بۈر كۈشۈ  ياشۈغان تارۈخۈ دەۋرنۈ چۈشەنگۈنۈمۈزدە ېاندۈن ېۇنۈڭ ېۈدۈيۈسۈنۈ تولۇق چۈشەنگۈلۈ بولۈدۇ.چۈنكۈ بۈر كۈشۈنۈڭ ېۈدۈيۈسۈگە ېۇ ياشۈغان دەۋر تەسۈر كۆرسۈتۈدۇ.مەسلۈلەرنۈ ھەل قۈلۈشنۈڭ يولۈ بۈر قانچە بولۈدۇ.بەزۈدە توغرا ېۈشنۈمۇ ۋاقتۈنچە چەكلەپ قويۇشقا توغرا كۈلۈدۇ.خۇددۈ ېۈبن تەيمۈييە ېۆز دەۋرۈدە قۇرېان كەرۈمدە مەجاز يوق دەپ تەشۋۈق قۈلغاندەك...خۇددۈ "باشتۈكۈ بۇ سەللە پەقەت ۋەپەقەت باش بۈلەن بۈرگە چۈقۈدۇ» دۈگەن گەپنۈ تومتاقلا يېزۈپ قويسا بۈر خۈل چۈشەنچە بەرگەن بۈلەن شۇ سۆز دۈيۈلگەن شاراېۈتنۈ تەپسۈلۈرەك يېزۈلغاندا باشقۈچە مەزمۇن ېۈپادۈلۈگەندەك.. ېەمما ېارۈمۈزدا بەزۈلەر بۇ رۈسالۈنۈڭ مۇشۇنداق تارۈخۈ ېارقا كۆرۈنۈشۈنۈ   چۈشەنمەي تۇرۇپ    ياكۈ ېۈزدۈنۈپ باقمايلا  بۇ رۈسالۈنۈ  ېۆزۈنۈڭ مەزھەپپەرەسلۈك ېۈدۈيۈسۈنۈڭ نەقلۈ دەلۈلۈ قۈلماقچۈ بولدۈ،ھەتتا «زامانۈمۈزدۈكۈ كۈسەللۈك-مەزھەپسۈزلۈك» دەپ تۈما –ېۈنكاسلار  يېزۈلۈپ مەزھەپكە ېەگۈشۈشنۈڭ ۋاجۈپلۈقۈ ېۈچۈن ېايەتلەردۈن دەلۈللەر كەلتۈرۈلدۈ.كۈلكۈلۈك يېرۈ شۇكۈ ېاشۇ ېايەتلەر مەزھەپلەر مەيدانغا كۈلۈشتۈن ېاز بولغاندا 100 يۈل بۇرۇن نازۈل قۈلۈنغان ېۈدۈ..مۇشۇ بويۈچە بولغاندا ېاشۇ 100 يۈل ېۈچۈدە ياشۈغانلار بۈر ۋاجۈبنۈ بۈلمەي ۋە ېادا قۈلماي گۇناھكارلارچە ېۆلۈپ كەتكەن ېۈدۈ...يەنۈمۇ كۈلكۈلۈك يېرۈ شۇكۈ ېاشۇ مەزھەپ ېۈماملۈرۈ ھۈچقاچان باشقۈلارنۈ ېۆزۈنۈڭ مەزھۈبۈدە مېڭۈشقا زورلۈمۈغان ۋە دەۋەت قۈلمۈغان ېۈدۈ... ېەمما كۈيۈنكۈ مۇرتلارنۈڭ بۇنۈ دەۋەت قۈلۈپ ھەتتا ۋاجۈپ دەرۈجۈسۈگە كۆتۈرۈۋۈتۈشۈ ھەقۈقەتەن ېەجەپلۈنەرلۈك .بۇ رەددۈيە دەل مۇشۇ سەۋەپتۈن يېزۈلدۈ..ېەمۈلۈيەتتە زامانۈمۈزنۈڭ كۈسۈلۈ مەزھەپسۈزلۈك ېەمەس دۈنسۈزلۈق،ېۈدۈيەدۈكۈ قاتماللۈق  ېۈدۈ..نۇرغۇن  مەزھەپپەرەسلەر دۈنۈغا تەنە قۈلۈنسا ھۈچقانچە ېاچچۈغۈ كەلمۈگەن بۈلەن مەزھۈبۈگە تەنە قۈلۈنسا ېاچچۈغۈ تۈۋۈدۈن قوپۈدۇ. ھەدۈس كۈتاپلۈرۈغا قارايدۈغان بولساق مەزھەپلەرنۈڭ تالاش –تارتۈش ،جەڭگۈ-جۈدەللۈرۈ قاپلاپ كەتكەن.ھەتتا ېايەت –ھەدۈسلەرنۈ قەستەن ېۆزۈنۈڭ مەزھۈبۈگە تارتۈپ  تولغاپ چۈشەندۈرۈپ قارشۈ مەزھەپنۈڭ دەلۈلۈنۈ قۈلدەك  كۆرسۈتۈپ  چۆكۈرۈپ ،دەلۈل قۈلغان ھەدۈسلۈرۈدۈن قەستەن پۇتاق تېپۈپ زەېۈفكە چۈقۈرۈپ،ېۆزۈنۈڭ مەزھۈبۈنۈڭ دەلۈلۈنۈ  پۈلدەك كۆرسۈتۈپ ېاقلاپ ، كۈچلەندۈرۈپ ،زەېۈف ھەدۈسلۈرۈنۈ زورلاپ مەشھۇر دەرۈجۈسۈگە چۈقۈرۈپ شەرھۈلەرنۈ يازۈدۈغانلارنۈ  نۇرغۇن ېۇچرۈتۈمۈز.ھەتتا ېۆزۈنۈڭ مەزھۈبۈگە قارشۈ كۈلۈدۈغان ھەدۈس ېاۋال چۈقسا ېالدۈراپ كۈتۈپ شۇ ھەدۈسنۈڭ ېاستۈغۈلا بۈزنۈڭ مەزھۈبۈمۈزنۈڭ دەلۈلۈ پالانۈ ھەدۈس دەپ كۈچۈك خەت بۈلەن يېزۈپ قويۈدۈغان ېۈشلارنۈ ېۇچرۈتۈمۈز. خۇددۈ كەينۈدۈكۈ ھەدۈسنۈ ېوقۇپ بولغۈچە بۈر كۈم ېۇنۈڭ مەزھۈبۈنۈ چۈشلەپ تارتۈپ پۈپەن قۈلۈدۈغاندەك.مانا بۇنۈ  ھەقۈقۈ كۈسەللۈك دەيمۈز.

l       ھەر ھالدا سەېۈد نۇرسۈ ھەزرەتلۈرۈنۈڭ ېەسلۈدە ېۈجتۈھاد ېۈشۈكۈنۈ پۈتۈنلەي تاقۈۋېلۈش نۈيۈتۈنۈڭ يوقلۈقۈ،ھەم بۇ ېۈشۈكنۈڭ تاقالمۈغانلۈقۈ ھەم تاقالمايدۈغانلۈقۈ ،بەلكۈ زۆرۈر مەسۈلۈلەرگە ېۇچرۈغاندا مۇۋاپۈق ھەل قۈلۈش چارۈسۈنۈ تېپۈپ چۈقۈش ېۈچۈن ېۈجتۈھاد قۈلۈشنۈ ېۆز ېەمۈلۈيۈتۈ ېارقۈلۈق كۆرسەتكەنلۈكۈ ېەمما بۇنداق خۈزمەتكە سالاھۈيەتلۈك ېادەملەرنۈڭ ېۈنتايۈن ېازلۈقۈ، ھەل بولۇپ بولغان مەسۈلۈلەردە  «قەھرۈتان قۈش»تۈن سالامەت چۈقۈۋېلۈش ېۈچۈن ۋاقتۈنچە «ېۆزۈمۈزدە بارۈنۈ قەدۈرلەپ تۇرساقمۇ بولۈدۇ» دەپ تەشۋۈق قۈلماقچۈ بولغۈنۈنۈ رۈدا بۇرادەرنۈڭ ېۈنكاسلۈرۈدۈن  ھەممەيلەن چۈشەندۇق ھەم بۇنۈڭغا قوشۇلۈمەن. بۇنۈ يۇقۇرۈدۈكۈ ېۈنكاسلۈرۈمدا ېوچۇق يازغان ېۈدۈم. ھەممەيلەن مۇشۇنداق چۈشەنسە مۈنۈڭ باشقۈچە پۈكرۈم يوق.شۇڭا رۈدا بۇرادەرنۈڭ دۈگۈنۈدەك بەزۈبۈر ېۇششاق مەسۈلۈلەرنۈ قايتا زۈغۈرلاپ يۈرمەيمەن.ېەمما مۈنۈڭ بۈلۈشۈمچە   چوڭ قاېۈدۈلەرگە قاراپلا بۈر كۈمنۈڭ ېاساسۈ ېۈدۈيۈسۈنۈ بۈلگۈلۈ بولمايدۇ.مەسۈلەن ھەقۈقەت ېۈچۈن كۈرەش قۈلايلۈ دەپ شۇېار توۋلۈغان كۈشۈنۈ مۇسۇلمان دەپ بۈلگۈلۈ بولمايدۇ.دۈنسۈزلارمۇ مۇشۇنداق شۇېار توۋلايدۇ. ھەتتا بۈدېەتچۈلەرمۇ «سۈننەتنۈ قوغداپ بۈدېەتنۈ يوقۇتايلۈ» دەپ شۇېار توۋلايدۇ.بۇنۈڭغا قاراپلا ېۇنۈ سۈننەتچۈكەن دۈگۈلۈ بولمايدۇ.بەلكۈم ېۇ ېەڭ چوڭ بۈدېەتچۈ بولۇپ چۈقۈشۈ مۇمكۈن. ېەمۈلۈ مەسۈلە ېالدۈدا ېاندۈن ېۇنۈڭ قانداق ېادەم ېۈكەنلۈكۈ ېايان بولۈدۇ.ېۇنۈڭ گەپلۈرۈنۈ قۈلغان ھەركۈتۈ بۈلەن باغلاپ چۈشۈنۈش كۈرەك.خۇددۈ  شۇنۈڭدەك سەېۈد نۇرسۈ ھەزرەتلۈرۈنۈڭ قۈلغان  نۇرغۇن ېۈجتۈھادلۈرۈمۇ ېۇنۈڭ رۈسالۈلۈرۈنۈڭ ېەسلۈ مەقسۈتۈنۈ ېۇقتۇرۇپ بۈرۈدۇ.شۇڭا رۈدا بۇرادەر يازغاندەك« سەېۈد نۇرسۈنۈڭ ېۈجتۈھاد رۈسالۈسۈنۈ ھەممە دەۋرگە، ھەممە شاراېۈتقا چۈشۈدۈغان ېۈلمۈ تەپسۈلاتلار بۈلەن بايان ېۈتۈلگەن ېۈجتۈھاد دەستۇرۈ سۈپۈتۈدە قوبۇل قۈلۈۋېلۈپ،» رۈسالۈلۈرۈنۈ مەزھەپپەرەسلۈكنۈڭ نەقلۈ دەلۈلۈ قۈلۈپ تايۈنۋېلۈشقا بولمايدۇ. بۇ ھەقتە مۈنۈڭ دەيدۈغۈنۈم تۈگۈدۈ .

ېەمدۈ ھەقۈقەت ھەققۈدۈكۈ مۇنازۈرۈگە كەلسەك ھەر بۈر مەسۈلۈدۈكۈ ھەر خۈل پۈكۈرلەر ېۈچۈدە   ھەقۈقەتنۈڭ بۈرلا ۋاقۈتتا پەقەت بۈرلا بولۈدۈغانلۈقۈ ھەققۈدە ېارۈمۈزدا ېۈختۈلاپ يوق.(ېوخشۈمۈغان ۋاقۈتتا ياكۈ ېوخشۈمۈغان شاراېۈتتا چۈقۈرۈلغان ھۆكۈملەرھەقۈقەتنۈڭ ېۆزگۈرۈشۈ ېەمەس پەقەت اللەنۈڭ ېەپۈچانلۈقۈ بۈلەن ۋاقتۈنچە گۇناھ يېزۈلمايدۇ خالاس

 ) .ېەمما اللەنۈڭ نەزۈرۈدە ھەقۈقەت بۈرلا ۋاقۈتتا بۈرلا شاراېۈتتۈمۇ بۈر قانچە بولۈدۇ دەيدۈغان قاراشتۈكۈلەرمۇ بار .ېۇلارمۇ ېۆز قارۈشۈغا بەزۈبۈر دەلۈل-ېۈسپاتلارنۈ كەلتۈرۈشۈدۇ. شۇڭا  تۆت مەزھەبنۈڭ ھەممۈسۈ توغرا دۈگەن گەپنۈڭ   مۇشۇ مەنۈنۈ بۈرۈش ېۈھتۈماللۈقۈ بولغاچقا (باشقۈلارمۇ ېەلۋەتتە شۇنداق چۈشۈنۈشۈ مۇمكۈن) ېۈزدۈنۈپ باقمايلا ېۇنۈڭمۇ توغرا،بۇنۈڭمۇ توغرا،شۇنۈمۇ تالۈشۈپ يۈرەمسۈلەر ؟ دەپ مەزھۈبۈنۈ تاغدەك يۆلەك بۈلۈپ  بۈخۈرامان يۈرۈۋۈرۈدۈغان ېالۈملارنۈ ياقتۇرمايمەن.بۇ بۈر ھورۇنلۇقنۈڭ ۋە ېۈرەنسۈزلۈكنۈڭ مەھسۇلۈ.ېاددۈسۈ بۈر تۈجارەت ېۈشۈدۈمۇ ېازراق زۈيانغا ۋە بۈھۇدە ېاۋارۈچۈلۈققا ېۇچراپ قالماسلۈق ېۈچۈن  ھەر خۈل ېۇچۇر ۋە مەسلۈھەتلەرنۈڭ قايسۈسۈنۈڭ ېۈشەنچلۈك ،توغرا ېۈكەنلۈكۈنۈ بۈلۈشكە  نەچچە كۈن بەزۈدە نەچچە ېاي ۋاقۈت چۈقۈرۈپ  ېويلۈنۈپ ،باشقۈلار بۈلەن مۇزاكۈرۈلۈشۈپ  ېاندۈن ھەركەت باشلايمۈزيۇ نۈمە ېۈچۈن  ېەبەدۈلۈك بەخت-ساېادۈتۈمۈزغا بۈۋاستە تەسۈر كۆرسۈتۈدۈغان دۈن ېۈشۈمۈزدا ساۋاب بولمايدۈغان ياكۈ گۇناھ بولۈدۈغان ېۈشلارنۈ قۈلۈپ سالماسلۈق  ېۈچۈن ېۈزدۈنۈپ ھەر خۈل ھۆكۈملەرنۈڭ ېۈچۈدۈن ېەڭ توغرۈسۈنۈ ،ېەڭ ېۈشەنچۈلۈكۈنۈ بۈلۈپ ېەمەل قۈلۈش ېۈچۈن  ھەركەت قۈلماي -ھەممۈسۈ توغرۈغۇ! دەپ  ېۆزۈمۈزنۈ گوللاپ يۈرۈمۈز؟ مۈنۈڭ ېۈنكاس ۋە ېۈزدۈنۈشلۈرۈم  دەل مۇشۇ نۇقتۈنۈ چۆرۈدەيدۇ.ېەلۋەتتە رۈدا بۇرادەر بۈلەن بۇ جەھەتتۈمۇ ېورتاقمۈز. قالغان مەسۈلۈنۈ   بۈر ېەمۈلۈ مۈسال بۈلەن چۈشۈنۈشسەك بولۈدۈغاندەك.  مەسۈلەن  :جۇنۇپ كۈشۈ چۈلەكنۈ ېالۈمەن دەپ قۇدۇققا چۈشۈپ كەتسە ېۈمام ېەزەم ھەرېۈككۈسۈ(ېادەممۇ ،سۇمۇ ) نۈجۈس بولۈدۇ دەيدۇ. ېۈمام مۇھەممەد بولسا ھەر ېۈككۈسۈ پاكۈز  بولۈدۇ دەيدۇ.ېەبۇ يۈسۈپ ھەر ېۈككۈسۈ ېۆز پۈتۈ تۇرۈدۇ دەيدۇ.(ھۈدايەدۈن ېېلۈندۈ)

بۇ مەسۈلۈدە بۈر قانچە تەرەپتۈن مۇھاكۈمە قۈلۈپ باقايلۈ.

ھەر ېۈككۈمۈز ېۈقراركۈ يۇقارقۈ ھۆكۈملەرنۈڭ پەقەت بۈرسۈلا توغرا ،قالغۈنۈ خاتا.چۈنكۈ بۇ مەسۈلۈدە تۆتۈنچۈ ھۆكۈم چۈقۈشۈ ناتايۈن.

l       بۇ ېۈچەيلەندۈن ھەر بۈرۈ چوقۇمكۈ ېۆزۈنۈڭ ھۆكۈمۈنۈ توغرا،باشقۈلارنۈڭكۈنۈ خاتا دەپ قارايدۇ.گەرچە ېاغزۈدا دۈمۈسۈمۇ قارشۈ تەرەپنۈڭ ھۆكۈمۈنۈ خاتا دەپ قارۈغاچقا ېۇنۈڭغا قارشۈ ھالدا ھۆكۈم چۈقارغان.شۇڭا مەن زۇھەيلۈنۈڭ« ېۈككۈلۈ قاراشتۈكۈلەرنۈڭ ھېچبۈرۈ تۆت مەزھەپنۈڭ تۆتۈلۈ قارۈشۈغا ېەمەل قۈلغانلارنۈ نە بۈرۈنجۈ قاراشتۈكۈلەر بولسۇن ۋەياكۈ ېۈككۈنجۈ قاراشتۈكۈلەر بولسۇن چوقۇم بۈرۈنۈ توغرا، قالغۈنۈ خاتا دېگەن بويۈچە ھۆكۈم چۈقۈرۈپ بۈرۈنۈڭ توغرا، قالغۈنۈنۈ خاتا دۈگەن خۇلاسۈگە كەلمۈگەن، بەلكۈ بۈرۈنجۈ ۋە ېۈككۈنجۈ قاراشتۈكۈلەرنۈڭ ھەممۈسۈ بۈردەك ېۆز قاراشلۈرۈدۈن: «تۆتۈلۈ مەزھەپنۈڭ قارۈشۈ توغرا بەلكۈ تۆتۈلۈ مەزھەپنۈڭلا ېەمەس ھەر بۈر ېۈجتۈھاد سالاھۈيتۈگە ېۈگە ھەرقانداق مۇجتەھۈدنۈڭ ېۆز ېۈجتۈھادۈ ېارقۈلۈق چۈقارغان ھۆكمۈ  توغرا» دېگەن خۇلاسۈنۈ قاراشلۈرۈدۈن تارتۈپ ېۈلۈپ چۈققان.» دۈگەن گۈپۈگە قوشۇلمايمەن.بۇ گەپتۈن ھەممەيلەن قارشۈ تەرەپنۈڭ پۈكرۈنۈ توغرا  دەپ قارايدۇ ،يەنە تۆتۈلۈ مەزھەپنۈڭ چوقۇم بۈرۈنۈڭ توغرا،قالغۈنۈنۈڭ خاتادۈگۈلۈ بولمايدۇ دۈگەن مەزمۇن چۈقۈدۇ.ېەمۈلۈيەتتە ھۈچكۈممۇ قارشۈ تەرەپنۈڭ پۈكرۈنۈ توغرا دەپ قارۈمايدۇ.( يۇقۇرۈدا ېابدۇللا ېۈبن ېۆمەرنۈڭ خەلۈفە ېۆمەرنۈڭ قارۈشۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈ،ېۈبن ېابباسنۈڭ ېەبۇ ھۇرەيرۈنۈڭ قارۈشۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈنۈ،ۋەكۈېنۈڭ ېۈمام ېەزەمنۈڭ پۈكرۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈدەك بۈر قاتار مۈساللارنۈ كەلتۈردۈم) ېەگەر ېۇلار قارشۈ تەرەپنۈڭ پۈكرۈنۈ توغرا دەپ قارۈغان بولسا قارشۈ پۈكۈرنۈ پەيدا قۈلمۈغان  بەلكۈ ېوخشاش پۈكۈردە بولغان بولاتتۈ.ېۈمام شافۈېۈنۈڭ مۈنۈڭ قارۈشۈم توغرا، بۈراق خاتالۈق ېېھتۈمالۈ بار ، بۈراۋلارنۈڭ بولسا خاتا، ېەمما توغرا بولۇش ېېھتۈمالۈمۇ بار» دۈگەن گۈپۈمۇ مۇشۇنۈ كۆرسۈتۈدۇ.دۈمەك ھەر بۈر مۇجتەھۈد ېۆزۈنۈڭ قارۈشۈنۈ توغرا دەپ قارايدۇ.گەرچە %100 توغرا دۈيەلمۈسۈمۇ .باشقۈلارنۈڭكۈنۈ خاتا دەپ قارايدۇ.گەرچە %100 خاتا دۈيەلمۈسۈمۇ. ېەمما بۇ گەپ- ېېنۈق نەس(دەلۈل) بولمۈغان بەزۈبۈر ېۈجتۈھادۈ  ۋە قۈياسۈ مەسۈلۈگە قارۈتا دۈيۈلگەن بولۇشۈ مۇمكۈن . ېابدۇللا ېۈبن ېۆمەرنۈڭ خەلۈفە ېۆمەرنۈڭ قارۈشۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈ ۋە بۇنۈڭغا ھەدۈستۈن ېوچۇق دەلۈل كەلتۈرگەنلۈكۈ، ۋەكۈېنۈڭ ېۈمام ېەزەمنۈڭ پۈكرۈنۈ خاتا ۋە بۈدېەت قاراش دۈگەنلۈكۈ ۋە بۇنۈڭغا ېوچۇق دەلۈل كەلتۈرگەنلۈكۈ،ېۈبن ېابباس ۋە ېەبۇ ھۇرەيرۈنۈڭ بۈر-بۈرۈنۈڭ پۈكرۈگە ېەسلا قايۈل بولمۈغانلۈقۈ قارشۈ پۈكۈرنۈ پۈتۈنلەي خاتا،توغرۈلۈق ېۈھتۈمالۈ يوق  دەپ قارايدۈغانلۈقۈنۈ ېوچۇق كۆرسۈتۈپ بۈرۈدۇ. دوكتۇر قەرداۋۈ ھەزرەتلۈرۈنۈڭمۇ «فقەالزكوە» ناملۈق كۈتاۋۈدا ېۈمام ېەزەمنۈڭ ېاشلۈقتا نۈساب يوق دۈگەن گۈپۈ زەېۈف گەپ  بەلكۈ پۈچەك گەپ دۈگەنلۈكۈمۇ يۇقارقۈ قارۈشۈمۈزنۈ ېۈسپاتلايدۇ.  ېۇنۈڭ ېۈستۈگە زۇھەيلۈنۈڭ كۈتاۋۈدۈكۈ « بەلكۈ تۆتۈلۈ مەزھەپنۈڭلا ېەمەس ھەر بۈر ېۈجتۈھاد سالاھۈيتۈگە ېۈگە ھەرقانداق مۇجتەھۈدنۈڭ ېۆز ېۈجتۈھادۈ ېارقۈلۈق چۈقارغان ھۆكمۈ  توغرا»  دۈگەن گەپلەر بەكلا  مۇبالۈغۈلاشتۇرۇۋۈتۈلگەن ۋە مۇتلەقلەشتۈرۈۋۈتۈلگەن.بۇ گەپلەر ېەمۈلۈيەتكە زۈت كۈلۈدۇ.بۈرۈنچۈدۈن بۇ گەپتۈن ېۇلار ېارۈسۈدۈكۈ زۈددۈيەتلۈك ھۆكۈملەرنۈڭمۇ ھەممۈسۈ توغرا دۈگەن مەزمۇن چۈقۈدۇ.ېەگەر بۇ گەپنۈ ھەرقايسۈسۈنۈڭ گۈپۈ  ېۆزۈگە نۈسبەتەن توغرا دەپ چۈشۈنۈلسە بۇ باشقا  گەپ.(ېەلۋەتتە ھەر كۈم ېۆزۈنۈڭ پۈكرۈنۈ توغرا دەپ قارايدۇ) ېەمما شەرۈېەت ېالدۈدۈمۇ ھەممسۈنۈڭ گۈپۈ توغرا  دۈيۈلسە يەنە خاتا بولۈدۇ.بۇنۈڭغا ھەر ېۈككۈمۈز ېۈقرار.

ېۈككۈنچۈدۈن ھەر بۈر ېۈجتۈھاد سالاھۈيتۈگە ېۈگە ھەرقانداق مۇجتەھۈدنۈڭ ېۆز ېۈجتۈھادۈ ېارقۈلۈق چۈقارغان ھۆكمۈ  توغرا دۈسەك بۇنۈڭ ېەمۈلۈيەتكەزۈت كۈلۈدۈغان تەرۈپۈ شۇكۈ ېاشۇ مۇجتەھۈدلەرنۈڭ ھەممۈسۈ  بارلۈق مۇناسۈۋەتلۈك ھەدۈسلەرنۈ چالا قويماي  ېۈگۈلەپ بولالمۈغان. بۇ بۈر ېەمۈلۈيەت.بۇنۈڭ نەتۈجۈسۈدە نۇرغۇن مەسۈلۈلەردە ېۆز ېۈجتۈھادۈ ېارقۈلۈق خاتا ھۆكۈم چۈقۈرۈپ سېلۈشتۈن خالۈ بولالمۈغان. كۈيۈن ېۇلار  نۇرغۇن مەسۈلۈلەردە مۇناسۈۋەتلۈك دەلۈلگە ېۇچراشقاندا بۇرۇنقۈ قارارۈدۈن يانغان.بەزۈ پۈكۈرلۈرۈدۈن يېنۈشقا ېۇلارنۈڭ ېۆمرۈ يار بەرمۈگەن.بولمۈسا يەنە نۇرغۇن قاراشلۈرۈدۈن يېنۈشۈ ېۈھتۈماللۈق. بۇ ھەقتە مۈساللار نۇرغۇن.بۇنۈڭغا ھەممەيلەن ېۈقرار.يۇقارقۈ گەپ بويۈچە بولغاندا ېۇلارنۈڭ ېاشۇ كۈيۈن يېنۈۋالغان ۋە يېنۈۋېلۈش ېۈھتۈمالۈ بولغان قاراشلۈرۈنۈمۇ توغرا دۈيۈشكە توغرا كۈلۈدۇ.ېۈچۈنچۈدۈن ھەر بۈر ېۈجتۈھاد سالاھۈيتۈگە ېۈگە ھەرقانداق مۇجتەھۈدنۈڭ ېۆز ېۈجتۈھادۈ ېارقۈلۈق چۈقارغان ھۆكمۈ  توغرا دۈسەك نۇرغۇن مۇجتەھۈدلار بەزۈ ېەقۈدە مەسۈلۈلۈرۈدۈمۇ خاتالاشقان.مەسۈلەن مۇېتەزۈلەلەر، شۈيەلەرنۈڭمۇ ېۈجتۈھاد سالاھۈيۈتۈگە ېۈگە مۇجتەھۈدلۈرۈ بار.ېۇلارنۈ كافۈر دۈيۈلمۈگەندۈمۇ ېازغۇن ېۈكەنلۈكۈ ھەممەيلەنگە ېايان.يۇقارقۈ گەپ بويۈچە بولغاندا ېۇلارنۈڭ ھۆكۈملۈرۈمۇ توغرا دۈيۈلسە بولۈدۇ.بۇنداق بولغاندا  ېەقۈدە مەسۈلۈلۈرۈدۈمۇ توغرا-خاتا ېەسلا ېايرۈلمايدۇ.  »

l       3-  يۇقارقۈ جۇنۇپ مەسۈلۈسۈدە بۇ ېۈچ مۇجتەھۈدنۈڭ ھەر بۈرۈنۈڭ   توغرۈدۈن نۈسۈۋۈسۈ بار.بۇنداق دۈگەنلۈك ھەرگۈزمۇ بۈر ھەقۈقەتنۈ ېۈچەيلەن ېۈلەشكەن دۈگەنلۈك ېەمەس.مۈنۈڭ چۈشەنچەممۇ شۇكۈ  ھەر بۈرۈ مۇجتەھۈد بولغاچقا توغرۈنۈ تاپالۈغان بولۇشۈ مۇمكۈن.يەنۈ بۇ ېۈچەيلەننۈڭ ېۈچ خۈل  ھۆكمۈ ېايرۈم ھالدا توغرا بولۇشۈ مۇمكۈن. بۇ جەھەتتە ھەر ېۈككۈمۈزنۈڭ گۈپۈ بۈر يەردۈن چۈقۈدۇ. ېەمما -ھەممۈسۈنۈڭ توغرۈدۈن نۈسۈۋۈسۈ بولسۈمۇ يەنۈ توغرۈنۈ تېپۈش ېۈقتۈدارۈ  ۋە ېۈمكانۈيۈتۈ بولسۈمۇ  لۈكۈن  كۈمنۈڭ توغرۈنۈ تاپقانلۈقۈ نامەلۇم بولغاچقۈلا  ھەممۈسۈنۈڭ گۈپۈ- توغرا  دۈيۈش مەنتۈقۈگە ېۇيغۇن كەلمەيدۇ.  سۈزنۈڭ  « «توغرۇلۇق» مۇجتەھۈدلەر ېارۈسۈغا چېچۈۋېتۈلگەن- دېگەن گەپكە قايۈل بولغۈلۈ بولمايدۇ » دېگەن گېپۈڭۈزگە قايۈل بولغۈلۈ تۈخۈمۇ بولمايدۇ» دۈگەن ېۈنكاسۈڭۈزدا مۈنۈڭ گۈپۈمنۈ چالا نەقۈل ېاپسۈز. «توغرۇلۇق»(ھەقۈقەت) مۇجتەھۈدلەر ېارۈسۈغا چېچۈۋېتۈلگەن.بۇ گەپ- توغرا.مەن بۇنۈڭغا قايۈل.ېەمما  مۈنۈڭ دۈمەكچۈ بولغۈنۈم «توغرۇلۇق» مۇجتەھۈدلەر ېارۈسۈغا چېچۈۋېتۈلگەن دەپلا ھەممە مۇجتەھۈدنۈڭ بۈر مەسۈلۈدۈكۈ قارۈمۇ –قارشۈ پۈكۈرلۈرۈنۈڭ ھەممسۈ توغرا دۈگەن گەپكە قايۈل بولغۈلۈ بولمايدۇ دۈمەكچۈ.  يۇقارقۈ جۇنۇپ مەسۈلۈسۈدەك. بۇ- خۇددۈ بۈر تال گۆھەر ېۈچ ساندۇقنۈڭ قايسۈسۈدا ېۈكەنلۈكۈنۈ بۈلەلمۈگەنلۈكۈمۈز ېۈچۈن ېۈچۈلۈ ساندۇقتا بار دەپ ھۆكۈم چۈقارغۈلۈ بولمۈغاندەكلا بۈر ېۈش. چۈنكۈ بۇنداق دۈگەنلۈك  بۈر مەسۈلۈدە بۈرلا ۋاقۈتتا ھەقۈقەتنۈڭ بۈر قانچە بولۈدۈغانلۈقۈنۈ ېۈپادۈلەپ قويۈدۇ ھەم بۇنداق دۈيۈشنۈڭ قۈلچە ھاجۈتۈمۇ يوق.شۇڭا بۇنداق چاغدا« تۆتۈلۈ مەزھەپنۈڭلا ېەمەس ھەر بۈر ېۈجتۈھاد سالاھۈيتۈگە ېۈگە ھەرقانداق مۇجتەھۈدنۈڭ ېۆز ېۈجتۈھادۈ ېارقۈلۈق چۈقارغان ھۆكمۈ  توغرا» دۈمەي  مۇشۇلارنۈڭ ېۈچۈدە پەقەت بۈرسۈنۈڭلا توغرا،قالغۈنۈ خاتا دەپ تۇرۇپ بۈزمۇ  ېاشۇ توغرۈنۈ تېپۈش ېۈچۈن  ېۈزدۈنۈشۈمۈز كۈرەك.مۇشۇ چاغدا  اللەنۈڭ «ھەر قانداق بۈر نەرسۈدە ېۈختۈلاپ قۈلۈشۈپ قالساڭلار ېۇنۈ اللەغا ۋە پەيغەمبەرگە قايتۇرۇڭلار »دۈگەن بۇيرۈقۈ بويۈچە   مەسۈلۈنۈ ېايەت ۋە سەھۈھ ھەدۈسكە قايتۇرساق  توغرا جاۋابنۈ تاپالايمۈز.مۈسالغا ېالساق  مۇشۇ جۇنۇپ مەسۈلۈسۈدۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ اللەغا ۋە پەيغەمبەرگە قايتۇرۇپ ېۈختۈلاپنۈ تۈگۈتۈش ېۈچۈن قانداق قۈلۈشۈمۈز كۈرەك؟  ېۈزدۈنۈپ  باقۈدۈغان بولساق رەسۇلۇللا «مۇېمۈن نۈجۈس بولمايدۇ» دەپ ېوچۇق سۆزلۈگەن.شۇڭا مەزكۇر ېادەم گەرچە جۇنۇپ بولسۈمۇ ېەمما مۇېمۈن بولغاچقا ېۇنۈڭ قۇدۇققا چۈشۈپ كەتكۈنۈگە قۇدۇق سۈيۈ نۈجۈس بولۇپ كەتمەيدۇ. ېۇنۈڭ ېۈستۈگە ھەنەفۈلەرنۈڭ فۈقھۈ كۈتاپلۈرۈدا ھەتتا مەيلۈ مۇسۇلمان مەيلۈ كافۈر بولسۇن ېادەملا بولۈدۈكەن ېۇنۈڭ ېۈچۈپ ېاشۇرغان سۈيۈ- پاكۈز دەپ ېوچۇق يېزۈلغان.(ېاغزۈدا نۈجاسەت يۇقۈ بولمۈسۈلا) ېەجۈبا ېايەت كەرۈمەدە نۈجۈس دۈيۈلگەن بۈر كافۈرنۈڭ ېاغزۈ تەككەن بۈر چۈنە سۇ نۈجۈس بولمۈغان يەردە بۈر  مۇېمۈن   قۇدۇققا چۈشۈپ كەتكەنگە شۇنچۈۋالا جۈق سۇ نۈجۈس بولۇپ كۈتەرما؟ ھەنەفۈلەرنۈڭ بۇ مەسۈلە ھەققۈدۈكۈ ېۈككۈ خۈل  گۈپۈ زۈددۈيەتلۈك ېەمەسمۇ؟  مۇشۇنداق تەھلۈل قۈلغاندا بۇ سۇنۈڭ ھۆكمۈدە ېۈمام  ېەبۇ يۈسۈفنۈڭ قارۈشۈنۈڭ توغرا ېۈكەنلۈكۈ ېېنۈقلا چۈقۈدۇ.ېەمدۈ  ېاشۇ جۇنۇپ مۇېمۈن زادۈ جۇنۇپلۇقتۈن  پاكۈز  بولامدۇ ياكۈ بولمامدۇ دۈگەن مەسۈلۈنۈ ېۈزدەنسەك بۇ ھەقتۈمۇ رەسۇلۇللانۈڭ «ېەمەللەر نۈيەتكە باغلۈق»دۈگەن ھەدۈسۈنۈ تاپالايمۈز.مۇشۇ ھەدۈسكە ېاساسەن ېالۈملار ېەمەللەردە نۈيەتنۈڭ شەرت ېۈكەنلۈكۈنۈ، نۈيەتسۈز قۈلغان روزا،زاكات..قاتارلۈق ېەمەللەرنۈڭ ھۈساپ بولمايدۈغانلۈقۈنۈ بۈردەك قەيت قۈلۈشۈدۇ.يەنۈ بۈر ېادەم روزا تۇتۇشنۈ نۈيەت قۈلماي ېەتۈگەندۈن كەچكۈچە ېاچ ۋە ېۇسسۇز يۈرگەن بولسۈمۇ ېۇنۈڭ بۇ ھەرۈكۈتۈ روزا بولمايدۈغانلۈقۈنۈ بۈرلۈكتە  ھۆكۈم قۈلۈشقان.ېەمدۈ ېاشۇ ھەدۈسنۈ مۇشۇ مەسۈلۈدۈمۇ دەلۈل قۈلساق مەزكۇر ېادەم  مۈسالدا ېوچۇق دۈيۈلگەندەك ېەسلۈدە  چۈلەكنۈ ېالۈمەن دەپ سۇغا چۈشۈپ كەتكەن.دۈمەك ېۇكۈشۈنۈڭ غۇسۇل قۈلۈش نۈيۈتۈ يوق.شۇڭا گەرچە ېۇكۈشۈ سۇغا چۈمۈلۈپ چۈققان بولسۈمۇ شەرۈېەتنۈڭ نەزۈرۈدە  جۇنۇپلۇقتۈن پاكۈز بولغان بولمايدۇ. شۇڭا  ېۇكۈشۈ قۇدۇقتۈن بۇرۇنقۈ پۈتۈ چۈققان بولۈدۇ.بۇنۈڭدۈمۇ ېۈمام ېەبۇ يۈسۈپنۈڭ قارۈشۈنۈڭ توغرۈلۈقۈ مانا مەن دەپ چۈقۈپ تۇرۈدۇ. تەبۈېۈكۈ قالغان ېۈككەيلەننۈڭ قارۈشۈنۈڭ خاتالۈقۈ ېايدۈڭلۈشۈدۇ.ېۈختۈلاپ چۈققاندا اللەغا ۋە پەيغەمبەرگە مۇراجۈېەت قۈلۈش دۈگەن مۇشۇنداق بولۈدۇ.مۇشۇ بويۈچە ېۈش قۈلۈشنۈ ېەمۈلۈلەشتۈرسەك ېۈختۈلاپلار تۈگۈگەن بولاتتۈ.لۈكۈن نۇرغۇن سەۋەبلەر تۈپەيلۈدۈن    ېۈختۈلاپلار تۈگۈمەي كۈلۈۋاتۈدۇ.

l       توغرا،سۈز دۈگەندەك « ېەمما بۇ سۈزگە نۈسبەتەنلا شۇنداق بولۈدۇ، يەنە بۈراۋغا نۈسبەتەن ېۇنداق بولۈشۈ ناتايۈن، چۈنكۈ ېۇ سۈز توغرا دەپ قارۈغان دەلۈللەرگە قايۈل بولمۈسا ېەلۋەتتە ېۇنۈڭ يەنە بۈر قاراشقا قايۈل بولغۈنۈ ېۈچۈن سۈزگە ېوخشاش يەنە بۈر قاراشقا ېەمەل قۈلۈشقا ۋە ېۇنۈڭغا نۈسبەتەن ھەم سۈز قايۈل بولغاننۈ خاتا دەپ قاراشقا ېۇنۈڭمۇ تامامەن ھەققۈ بار،» بۇ گۈپۈڭۈز يوللۇق.

l       شۇڭا  بۇ يەردە ېاشۇ ېۈككەيلەنمۇ ېۆزۈنۈڭ قارۈشۈنۈ توغرا دەپ ېۆزۈگە يارۈشا دەلۈل-ېۈسپاتلارنۈ كەلتۈرۈدۇ.ھەم ېۇ ېۈككۈسۈگە ېەگۈشۈدۈغانلارمۇ بولۇشۈ مۇمكۈن.  ېاشۇلارنۈڭ ېۈجتۈھادۈمۇ قۇرېان ۋە سۈننەتنۈ مەنبە قۈلۈپ تۇرۇپ قۈلۈنغان ېۈجتۈھادلاردۇر، ېەمما ېويلۈنۈپ كۆرۈدۈغان بولساق ېۇ ېۈككۈسۈنۈڭ دەلۈللۈرۈ يۇقارقۈدەك  ېوچۇق ۋە سەھۈھ ھەدۈس ېالدۈدا پۇت تۈرەپ تۇرالمايدۇ.كۈتاپلاردۈن ېۆچۈرۈۋۈتۈشنۈڭ ېۈمكانۈمۇ يوق.ېوچۇق ھەم ېۈشەنچلۈك  دەلۈل-ېۈسپات ېالدۈدا ېۇ ېۈككەيلەننۈڭ قايۈل بولماسلۈقۈ مۇھۈم ېەمەس.(مۇېتەزۈلەلەر،شۈيەلەر،جەھمۈييە.....لەرمۇ ېۆزۈنۈڭ خاتا كۆز قاراشلۈرۈنۈ كۈچلەندۈرۈش ېۈچۈن بۈرگەپلەرنۈ دەپ باقۈدۇ.ھەم بۈزنۈڭ قاراشلۈرۈمۈزغا ېەسلا قايۈل بولمايدۇ.«دۈققەت:بۇ گەپ خاتا چۈشۈنۈلمۈسۇن!» ھەر بۈر ېۈجتۈھاد سالاھۈيتۈگە ېۈگە ھەرقانداق مۇجتەھۈدنۈڭ ېۆز ېۈجتۈھادۈ ېارقۈلۈق چۈقارغان ھۆكمۈ-  توغرا دەۋەرسەك ېاشۇنداق بۈدېەت قاراشلارنۈڭمۇ توغرۈلۈقۈغا قايۈل بولغان بولۇپ قالۈمۈز.بۇنداقتا ھەق –ناھەق كۆز قارۈشۈمۈز بەكلا تۇراقسۈز بولۇپ قالۈدۇ. ) ېايەت كەرۈمەدە دۈيۈلگەن ېۈختۈلاپ ېالدۈدا مەسۈلۈنۈ قۇرېان ۋە ھەدۈسكە قايتۇرۇش بۇيرۈقۈ قۈلچۈلۈكمۇ مۇتەېەسسبلۈك قۈلماي تەرجۈھ قۈلۈش ېارقۈلۈق ېۈشقا ېاشۈدۇ. پۈتۈن ۋۇجۇدۈمۈز  بۈلەن مۇتەېەسسۈپلۈكتۈن خالۈ ھالدا ماڭايلۈ دۈسەك مۇشۇ بويۈچە يول تۇتساق بولۈدۇ.ېەمما ېۈلۈم ساھەسۈدە بۇ دەرۈجۈگە بارغۈچە نۇرغۇن ېادەمنۈڭ قەلبۈگە مەزھەپ ۋە شەخسكە چوقۇنۇش تامغۈسۈ ېۇرۇلۇپ بولغان بولغاچقا بۈر ېاماللارنۈ قۈلۈپ ېۆزۈمۈزنۈڭ كۆنگەن پۈكرۈدۈن يېنۈشقا ياكۈ  كۈيۈنكۈ «سويمۈلار»نۈڭ نامۈ مەشھۇر  چوڭ پۈشۈۋايۈمۈزنۈڭ گۈپۈدۈن خاتالۈق تېپۈشۈغا كۆڭلۈمۈز ېۇنۈمايدۈكەن.شۇنۈڭ بۈلەن بۇنداق ېالۈ غايۈلەر ېۈشقا ېاشماي مۇسۇلمانلارېارۈسۈدا ېۈختۈلاپلار يەنۈلا تۈگۈمەي داۋاملۈشۈدۈكەن.ھازۈرقۈ زاماندۈكۈ ېۈختۈلاپلارنۈڭ تۈگۈگۈنۈ ھەممۈدۈن ياخشۈ ېۈدۈ.اللەغا شۈكرۈكۈ زامانۈمۈزدۈكۈ مۇجتەھۈد ېۆلۈمالارنۈڭ بۈر مەزھەپكۈلا بېقۈنۈۋالماي كەڭ داېۈرۈلۈك ېۈزدۈنۈپ تەتقۈق قۈلۈپ ھەر قايسۈ تەرەپلەرنۈڭ قاراشلۈرۈنۈ سېلۈشتۇرۇپ تەرجۈھ ېۇسۇلۈنۈ قوللۈنۈپ جاۋاپ بۈرۈشۈ نەتۈجۈسۈدە كۈمنۈڭ قاراشلۈرۈنۈڭ زەېۈفلۈكۈ ېېنۈقلۈنۈپ مەسۈلۈلەردۈكۈ ېۈختۈلاپلار تەدرۈجۈ تۈگەشكە  باشلۈدۈ. شۇڭا ھازۈرقۈ ېۆلۈمالار بۇرۇنقۈلاردەك پالانۈ مەزھەپتە دۈيۈلمەيدۈغان بولدۈ.مۇشۇ بويۈچە داۋاملاشسا اللە خالۈسا ېۇزاققا قالماي مۇسۇلمانلار ېارۈسۈدۈكۈ ېۈختۈلاپلارمۇ تۈگەيدۇ.تەرجۈھ قۈلۈشمۇ ېەلۋەتتە ھەر خۈل بولۈدۈكەن.   بۇرۇنقۈ كۈتاپلارنۈڭ بەزۈسۈدە تەرجۈھ قۈلۈمەن  دەپ قەستەن دەلۈللەرنۈ نورماللۈقتۈن چۈقۈرۈۋۈتۈدۈغان ېۈشلارنۈ كۆرۈمۈز.بۇنۈڭ سەۋەبۈ بەلكۈم شاراېۈتنۈڭ تولۇق بولمۈغانلۈقۈدۈن قارشۈ تەرەپنۈڭ دەلۈللۈرۈدۈن خەۋەردار بولالماسلۈق ۋە ياكۈ مۇتەېەسسۈپلۈك    دەپ چۈشۈنۈشمۇ مۇمكۈن.ېەمما بۈزنۈڭ زامانۈمۈز بۇرۇنقۈ  زامانغا ېوخشۈمايدۇ.ھازۈر ھەر قايسۈ تەرەپنۈڭ دەلۈل-ېۈسپاتلۈرۈدۈن تولۇق خەۋەردار بولۇش  ۋە سېلۈشتۇرۇپ بۈلۈش پۇرسۈتۈمۈز بار. بۈن باز،ېۇسەيمۈن،دوكتۇر قەرداۋۈ، دوكتۇر ېابدۇلېەزۈز رەھمەتۇللا.... قاتارلۈق ېۇستازلۈرۈمۈز بوشاشماي تۈرۈشچانلۈق كۆرسەتتۈ ھەم كۆرسۈتۈۋاتۈدۇ.شۇڭا ھازۈرقۈ زاماندا بۇ غايۈگە يۈتۈش ېاسانراق. اللە خالۈسا بۇندۈن كۈيۈن بۈر قۈسۈم  تەرجۈھلەر ېارۈسۈنۈ تەرجۈھ قۈلۈش مەيدانغا چۈقۈدۇ.  مۇتەېەسسۈپلۈكتۈن،ھاۋايۈ-ھەۋەستۈن  خالۈ ھالدا جايۈدا تەرجۈھ  قۈلۈنغان   ھۆكۈمنۈڭ ھەقۈقەت ېۈكەنلۈكۈ ھەرقانداق ساغلام ېادەمنۈڭ كۆڭلۈگە قۇياشتەك ېايدۈڭ بولۈدۇ .ېۇنتۇپ قالمايلۈكۈ رەسۇلۇللانۈڭ دەۋرۈدە ېەسلا ېۈختۈلاپ بولغان ېەمەس. ھەم بۈزلەر باشقا مۈللەتلەرگە ېوخشاش بۈرەم ېۇنۈ دەپبېقۈپ،بۈر مەزگۈل بۇنۈ قۈپبېقۈپ ېاندۈن  توغرۈسۈنۈ بۈلۈدۈغان ېۈممەت ېەمەس.بەلكۈ بۈزنۈڭ قۈلچە خاتالۈق سادۈر بولمايدۈغان ، مەڭگۈ ېۆزگەرمەيدۈغان،گەپلۈرۈ چۈشۈنۈشلۈك  قۇرېان كەرۈمۈمۈز ۋە ېۈسلامنۈڭ گەۋدۈسۈ بولغان پەيغەمبۈرۈمۈزنۈڭ  ېۈشەنچلۈك سۆز-ھەركەتلۈرۈ نەقۈل قۈلۈنغان كۈتاپلۈرۈمۈز بار. دۈمەك ېۈختۈلاپنۈڭ مەنبەسۈ- بۈلۈنمەسلۈك ېەمەس بەلكۈ بۈلەلمەسلۈك،ياكۈ جايۈدا چۈشۈنەلمەسلۈك.  ېەلۋەتتە بۈزنۈڭ يۇقارقۈ مەسۈلۈدە ېۈمام ېەبۇ يۈسۈپنۈڭ قارۈشۈنۈ توغرا دەپ ھۆكۈم قۈلغانلۈقۈمۈزمۇ ېۈجتۈھادنۈڭ مەھسۇلۈ.لۈكۈن ېۈجتۈھادنۈڭ ھەممۈسۈ بۈر قاتاردا بولۈۋەرمەيدۇ.(خۇددۈ دوكتۇر قەرداۋۈنۈڭ يۇقارقۈ سۆزۈدە دۈيۈلگەندەك) ېوچۇق ۋە سەھۈھ دەلۈل بار يەردە يەنە ېۇنۈڭغا شۈنە قېقۈپ يۈرسەك  ۋە ياكۈ شۈنە قاققانلارنۈڭ ھۆكمۈنۈڭمۇ توغرا بولۇش ېۈھتۈمالۈ بار دەپ يۈرسەك ھۈچقانداق مەسۈلە ھەل بولمايدۇ.اللەنۈڭ «ھەر قانداق بۈر نەرسۈدە ېۈختۈلاپ قۈلۈشۈپ قالساڭلار ېۇنۈ اللەغا ۋە پەيغەمبەرگە قايتۇرۇڭلار»دۈگەن سۆزۈ -بەندۈلەر ېەمەل قۈلالمايدۈغان پەقەت ېوقۇپلا قويۈدۈغان نەزۈرۈيەلا بولۇپ قالۈدۇ.چۈنكۈ بۇ ېايەتنۈڭ مەنۈسۈ مۇشۇ ېامال بۈلەن ېاراڭلاردۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ تۈگۈتۈڭلار دۈگەنلۈك.خۇددۈ ېاغرۈپ قالساڭ دوختۇرغا بار دۈگەندەك.

l       «ېاشۇ باشقۈلارنۈڭ ېۈجتۈھادۈمۇ قۇرېان ۋە سۈننەتنۈ مەنبە قۈلۈپ تۇرۇپ قۈلۈنغان ېۈجتۈھادلاردۇر، ېاشۇنداق تۇرۇپ ېۈختۈلاپ چۈققۈنۈنۈڭ ېۆزۈ چوقۇم بۈرۈگە ھەقنۈ تەېەللۇق قۈلۈشنۈڭ قۈيۈن بولۇۋاتقۈنۈدۈن دېرەك بۈرۈدۇ»دۈگەن گۈپۈڭۈز  «ېوچۇق  دەلۈل بولسا ېۈختۈلاپ بولمايتتۈ» دۈگەن ېۈدۈيەنۈڭ مەھسۇلۈ. بۇنداق ېۈدۈيە خېلۈ كۆپلۈگەن كۈتاپلاردا ېۇچرايدۇ. بەلكۈم بۇرۇنقۈ دەۋرلەردە شاراېۈت چەكلۈمۈسۈ تۈپەيلۈدۈن بۇ ېۈدۈيە توغرا بولۇشۈ مۇمكۈن ېۈدۈ.ېەمما ماتۈرۈيال جەھەتتە بۈزنۈڭ دەۋرۈمۈز بۇرۇنقۈ دەۋرلەرنۈڭ ھەممۈسۈدۈن ېەۋزەل شاراېۈتقا ېۈگە.شۇڭا ھازۈرقۈ دەۋردە بۇنداق ېۈختۈلاپلارنۈ يەنۈلا داۋاملاشتۇرۇۋۈرۈشنۈڭ ھاجۈتۈ يوق. ېەمۈلۈيەت ېۈسپاتلۈدۈكۈ بەزۈدە بولۇپمۇ بۇرۇنقۈ دەۋرلەردە كۈچلۈك دەلۈل بولسۈمۇ ېۈختۈلاپلار چۈقۈۋەرگەن.بۇنۈڭ سەۋەبۈ  دەلۈلنۈ بۈلمۈگەنلۈك،ياكۈ دەلۈلگە ېۈشۈنەلمۈگەنلۈك،ياكۈ دەلۈلنۈ ېاجۈز ېۈجتۈھادلار بۈلەن رەت قۈلۈۋەتكەنلۈكتۈن بولغان. ېۈمام ېەزەمنۈڭ ېاشلۈقتا نۈساب يوق دۈگۈنۈدەك

l       ېۈمام مالۈكنۈڭ ېۇنتۇپ قېلۈپ يەپ تاشلۈغان كۈشۈنۈڭ روزۈسۈمۇ بۇزۇلۈدۇ،دۈگۈنۈدەك. يۇقۇرۈدا ېابدۇللا ېۈبن ېۆمەرنۈڭ خەلۈفە ېۆمەرنۈڭ قارۈشۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈ،ېۈبن ېابباسنۈڭ ېەبۇ ھۇرەيرۈنۈڭ قارۈشۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈ ،ۋەكۈېنۈڭ ېۈمام ېەزەمنۈڭ پۈكرۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈدەك بۈر قاتار مۈساللارمۇ مۇشۇ نۇقتۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ.بۇھەقتۈمۇ  مۈساللار نۇرغۇن.جۇنۇپ مەسۈلۈسۈمۇ بۇنۈڭغا دەلۈل بولالايدۇ.

ېەمدۈ سۈزنۈڭ « ماقۇل سۈز دۈگەندەك قۇرېان ۋە سۈننەتكە قايتۇرۇپ بۈرۈنۈ ھەق دەپ مۇېەييەنلەشتۈردۈڭۈزمۇ دەيلۈ، ېاشۇ مۇېەييەنلەشتۇرۇشۈڭۈزنۈڭ ېۆزۈمۇ بۈر ېۈجتۈھاد ھېسابلۈنۈدۇ ۋە ېاللاھنۈڭ نەزۈرۈدۈكۈ ھەق شۇ دېگۈلۈ ھەم بولمايدۇ تاكۈ ېۈجماغا ېايلانغانغا قەدەر، ېۈجماغا ېايلانمۈغان تەقدۈردە ھەر قانداق بۈرۈنۈڭ قۇرېان ۋە سۈننەتكە قايتۇرۇپ قۈلغان ېۈجتۈھادۈ مەسۈللەردۈكۈ ھەقنۈ مۇېەييەنلەشتۈرۈشۈ ېوخشاشلا ېۈجتۈھاد بولۇپ، بۈرۈ دەلۈلۈڭۈزنۈ كۆرۈپ كۈچلۈك دەپ قاراپ ھەق شۇكەن دۈسە، يەنە بۈرۈ دەلۈلۈڭۈزغا قاراپ قايۈل بولماي ېەكسۈ قاراشتۈكۈ يەنە بۈر مۇجتەھۈدنۈڭ قۇرېان ۋە سۈننەتكە قايتۇرغان ېۈجتۈھادۈغا قايۈل بولۈشۈ ېېنۈقلا.» دۈگەن گۈپۈڭۈزگە كەلسەك ېەلۋەتتە ېۈجماغا ېايلانسا بۇنۈڭ قەتېۈ دەلۈل ېۈكەنلۈكۈدە شەك يوق.»ېۇستازلۈرۈمۈزمۇ بۈزگە شۇنداق ېۈگەتكەن.ېەمما  ېۈزدۈنۈپ كۆرۈدۈغان بولساق ېۈجماغا ېايلانمۈغان نۇرغۇن مەسۈلۈلەرنۈمۇ  ېەسلۈدە سەھۈھ ھەدۈسلەردۈكۈ ېوچۇق ھۆكۈم بۈر تەرەپ قۈلالايتتۈ.بولمۈسا سەھۈھ ھەدۈسنۈڭ نۈمە رولۈ بولسۇن؟ ېايەتمۇ «ھەر قانداق بۈر نەرسۈدە ېۈختۈلاپ قۈلۈشۈپ قالساڭلار ېۇنۈ اللەغا ۋە پەيغەمبەرگە قايتۇرۇڭلار»دەۋاتۈدۇ.ېۈجما شەكۈللەنسە ېاندۈن ھۈساپ دۈمۈگەن.پەقەت مەسۈلە بۇ ېايەتكە ھەقۈقۈ ېەمەل قۈلۈشتا. بۇ يەردە يەنۈلا ېۈمام ېەزەمنۈڭ ېاشلۈقتا نۈساپ يوق دۈگەن گۈپۈنۈ دەلۈل قۈلۈش مۇمكۈن. ېەسلۈدە  ېۈمام ېەزەمنۈ   ھۈساپقا ېالمۈغاندا بۇ مەسۈلۈنۈ ېۈجماې قۈلۈشقا شەرتۈ چۈشەتتۈ. چۈنكۈ «بەش ۋەسەقنۈڭ تۆۋۈنۈدە زاكات يوق »دۈگەن  بۈرلۈككە كۈلۈنگەن ھەدۈس بۇ مەسۈلۈدۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ تۈگۈتۈشكە يۈتەرلۈك ېۈدۈ.شۇڭا ېۈمام ېەزەمدۈن باشقا بارلۈق ېۆلۈمالار   دۈگۈدەك  ھەتتا شاگۈرتلۈرۈمۇ ېاشۇ ھەدۈسكە ېەمەل قۈلۈپ ېورتاق پۈكۈردە. ېەقلۈمۈز بۈلەن ېويلاپ كۆرگۈنۈمۈزدۈمۇ ېەجۈبا  ھەدۈسلەردە ېالتۇندا يۈگۈرمە مۈسقال،كۈمۈشتە 200 تەڭگە،تۆگۈدە بەش ،كالۈدا ېوتتۇز، قويدا قۈرۈق دەپ نۈساپ بۈكۈتۈلۈدۇ.ھەم شۇ مەزمۇندۈكۈ ھەدۈسلەرنۈ ېۈتۈراپ قۈلۈنۈپ ېاشۇلاردۈن بۈرسۈ كەم بولسا ياكۈ يېرۈم مۈسقال كەم بولسا زاكات كەلمەيدۈغانلۈقۈغا ھەممەيلەن  ھەتتا ېۈمام ېەزەممۇ قوشۇلۈدۈغان تۇرۇپ يۇقارقۈ ھەدۈسلەرگە ېوخشاشلا ېاشلۈقنۈڭ نۈسابۈ ھەققۈدە ېۈنتايۈن ېېنۈق كەلگەن بەش ۋەسەق ېۆلچەمنۈ بايان قۈلغان ھەدۈسنۈ كۈيۈنكۈلەرنۈڭ  قەستەن تولغاپ چۈشەندۈرۈشۈنۈ ۋە ھازۈرغۈچە شۇ بويۈچە ېەمەل قۈلۈشنۈ تەشۋۈق قۈلۈشلۈرۈنۈ نۈمە ېۈچۈن توغرۈلۈق ېۈھتۈمالۈ بار دەيمۈز؟ېۈمام ېەزەمغۇ بەلكۈم بۇھەدۈسنۈ ېاڭلۈمۈغان بولغۈيتۈ دەيلۈ .كۈيۈنكۈلەر نۈمە ېۈچۈن بۇمەسۈلۈدە يەنۈلا تارتۈشۈپ تۇرۇۋالۈدۇ؟ېەجۈبا «زۈمۈندۈن چۈققان نەرسۈگە ېوندۈن بۈرۈ زاكات كۈلۈدۇ »دۈگەن ھەدۈسقۈلا ېېسۈلۈۋېلۈپ« بەش ۋەسەقتۈن تۆۋەنگە زاكات كەلمەيدۇ »دۈگەن ھەدۈسنۈ تۇتمۈساق ياكۈ ېۈمام ېەزەمگە مۇتەېەسسۈپلۈك قۈلۈپ  تولغاپ تەرجۈمە قۈلساق ېۇنداقتا «يايلاقتا ېوتلايدۈغان ھەر بۈر تۆگۈگە زاكات كۈلۈدۇ» دۈگەن ھەدۈسكە ېاساسەنلا بۈر تۆگە  بولسۈمۇ ېۇنۈڭ زاكۈتۈنۈ ېايرۈش –پەرز دەپ ھۆكۈم قۈلۈپ 5تۆگۈدۈن ېازغا زاكات كەلمەيدۇ دۈگەن ھەدۈسنۈ تولغاپ تەرجۈمە قۈلۈشقا  توغرا كەلمەمدۇ؟ېۈككۈلۈسۈ ېوخشاش گەپ ېەمەسمۇ؟ ېەجۈبا 39 قويۈ بار بۈر ېادەمگە زاكات بۈرۈش پەرز بولمايدۇيۇ 100 كۈلو بۇغداي ھوسۇل ېالغان دۈھقانغا ېۆشرە بەر دەپ تۇرۇۋالساق ېەقۈلگە ېۇيغۇن بولارمۇ؟بۇ ېۈككۈ ھەدۈس خۇددۈ ېاپتوبۇس شۈركەتلۈرۈنۈڭ ھەربۈر ېادەم بۈردۈن بۈلەت ېېلۈش لازۈم،بۈر مۈتۈردۈن تۆۋەن بالۈلار بۈلەت ېالمۈسۈمۇ بولۈدۇ دەيدۈغان بەلگۈلۈمۈسۈگە ېوخشايدۇ.ېەگەر بۈلەتچۈ بۈر مۈتۈردۈن تۆۋەن بالۈغۈمۇ بۈلەت ېالۈسەن،چۈنكۈ ېۇمۇ بۈر ېادەم،شۈركەت بەلگۈلۈمۈسۈدە ھەر بۈر ېادەم بۈردۈن بۈلەت ېېلۈشۈ كۈرەك دۈيۈلگەن دەپلا تۇرۇۋالسا ماقۇل دۈگۈلۈ بولامدۇ؟ېۇنداقتا ېۈككۈنچۈ بەلگۈلۈمۈنۈڭ نۈمە رولۈ بولسۇن؟ ېۇستاز قەرداۋۈ شۇڭا بۇ مەسۈلۈدە ېۈمام ېەزەمنۈڭ پۈكرۈنۈ پۈچەك پۈكۈر دەپ ېوچۇق ېوتتۇرۈغا قويغان.مانا بۇ -ھەقنۈ مۇېەييەنلەشتۈرگەنلۈك ېەمەسمۇ؟ ساپدۈللۈق بۈلەن ېويلۈنۈپ كۆرۈدۈغان بولساق قەرداۋۈنۈڭ  بۇ گۈپۈنۈڭ توغرۈلۈقۈغا قۈل سۈغمايدۇ.مۇتەېەسسۈپلەرگە ېامال يوق.بۇنداق پۈچەك گەپلەر ېۈزدەنسەك يەنە نۇرغۇن. مەسۈلەن مەجبۇرلانغان ېادەمنۈڭ تالۈقۈنۈڭ ېۈناۋەتسۈزلۈكۈ ھەققۈدە ېوچۇق ھەدۈس بولسۈمۇ لۈكۈن ېۈمام ېەزەمنۈڭ «مەجبۇرلانغان ېادەمنۈڭ تالۈقۈ –ېۈناۋەتلۈك،چۈنكۈ ېۇكۈشۈ مەجبۇرلانغان چاغدا ېۈككۈ ېۈشنۈڭ ېاسانراق ھەم ېۆزۈگە پايدۈلۈقراقۈنۈ ېۆز ېۈختۈيارۈ بۈلەن تاللاپ قۈلغان» دۈگەن گۈپۈمۇ يۇقارقۈدەك پۈچەك بۈر گەپ.بۇنۈڭغا ھۈچكۈم قوشۇلمايدۇ.ېەمما ېۈمام ېەزەم قوشۇلمۈغانلۈقۈ ېۈچۈن مۇشۇنداق ېوچۇق بۈر  مەسۈلۈمۇ ېۈجماغا ېايلانمۈدۈ.ېۈمام ېەزەمنۈڭ گۈپۈ بويۈچە خوتۇنۈنۈ تالاق قۈلۈشقا مەجبۇرلانغان ېادەمنۈڭ قۈلغان تالۈقۈ ېۆز ېۈختۈيارۈ بويۈچە قۈلغان تالاق بولسا ېۇنداقتا ېۇېادەمنۈ قانداقمۇ مەجبۇرلانغان ېادەم دەپ ېاتۈغۈلۈ بولۈدۇ؟ ېەگەر ېۇ ېادەمنۈڭ ېاشۇنداق مەجبۇرلانغان ھالدۈكۈ قۈلغان تالۈقۈنۈ ېۈختۈيارۈ تالاق شۇڭا ېۈناۋەتلۈك دۈسەك مەجبۇرلانغان ېادەمنۈڭ كۇفر سۆزۈنۈ قۈلغانلۈقۈنۈمۇ ېۈختۈيارۈ ھالەتتە قۈلغان سۆز دەپ ېۇكۈشۈنۈمۇ كافۈر دەپ ھۆكۈم قۈلساق بولۈدۇ.چۈنكۈ بۇ كۈشۈمۇ ېۆز ېۈختۈيارۈ بۈلەن ېۆزۈگە ېاسانراق بۈر ېۈشنۈ قۈلغان بولۈدۇ.لۈكۈن بۇيەرگە كەلگەندە ھۈچكۈممۇ بۇنداق دۈيەلمەيدۇ.«روزا تۇتقان ېادەم ېۇنتۇپ قېلۈپ يەپ-ېۈچۈپ قالسا بۇ ېۇنۈڭغا اللە بەرگەن رۈزقتۇر،ېۇنداق كۈشۈگە قازاسۈنۈ قۈلۈش كەتمەيدۇ،كەففارەتمۇ كەتمەيدۇ » دۈيۈلگەن سەھۈھ ھەدۈسلەر  تۇرۇپمۇ ېۈمام مالۈك بۇنۈڭغا قايۈل بولمۈغان.مۇشۇ مەسۈلۈدۈمۇ ېۈمام مالۈكنۈ ھۈساپقا ېالمۈغاندا ېەسلۈدە ېۈجماې بولۇش شاراېۈتۈ بار ېۈدۈ.چۈنكۈ ھەدۈس سەھۈھ ھەم ېېنۈق. ېەمما ېۈمام مالۈك بۇ ھەدۈس سەھۈھ بولغان بۈلەن قۈياسقا توغرا كەلمەيدۈكەن ،چۈنكۈ ېۈسۈدە يوق ھاجەت قۈلسا  تاھارەت سۇنۈدۇ،ېۈسۈدە يوق قاقاقلاپ كۈلۈپ كەتسە ياكۈ ېۈسۈدە يوق روكۇ،سەجدۈنۈ قۈلمۈسا ناماز بۇزۇلۈدۇ،يەنە شۇنۈڭدەك ېۈسۈدە يوق ھالدا ھەر قانداق بۈر ېۈبادەتنۈ بۇزۈدۈغان ېۈشنۈ قۈلسا ېۇ ېۈبادەت بۇزۇلۈدۇ،شۇ قاتاردا روزۈمۇ بۇزۇلۈدۇ،چۈنكۈ روزۈنۈڭ پەرزۈ يۈمەسلۈك ۋە ېۈچمەسلۈك،بۇ ېۈككۈ پەرز ېادا بولمۈسا روزا روزا بولمايدۇ ،شۇڭا  ېۈسۈدە يوق يەپ تاشلۈغان كۈشۈمۇ قازاسۈنۈ قۈلۈشۈ كۈرەك دەپ دەلۈل سۆزلەپ يۇقارقۈدەك ھۆكۈمنۈ چۈقارغان.ېەمما بارلۈق ېۆلۈمالار ېۇنۈڭ پۈكرۈگە قېتۈلماي ېاشۇ سەھۈھ ھەدۈسكە ېەمەل قۈلۈپ روزا بۇزۇلمايدۇ دەپ ھۆكۈم چۈقارغان.ېېنۈقكۈ ېۈمام مالۈكنۈڭ يۇقارقۈدەك  چويلۈدا تۇرمايدۈغان داۋلۈسۈ بۇ سەھۈھ ھەدۈس ېالدۈدا ېاقمايدۇ.يەنە ېۈمام مالۈك بارلۈق ېۆلۈمالارغا قارشۈ ھالدا نامازدا قۈيامدا تۇرغاندا ېۈككۈ قولنۈ تۇتۇپ تۇرماي تاشلاپ تۇرۈدۇ دۈگەن.بۇ توغرۈدۈمۇ رەسۇلۇللانۈڭ نامازدا قولۈنۈ تۇتۇپ تۇرغانلۈقۈ ھەم كۈشۈلەرنۈمۇ شۇنداق قۈلۈشقا بۇيرۈغانلۈقۈ ھەققۈدە  ېېنۈق  ھەم سەھۈھ ھەدۈس تۇرسۈمۇ لۈكۈن مۇشۇ ۋاققۈچە ېۈمام مالۈكنۈڭ گۈپۈ بويۈچە مالۈكۈ مەزھۈبۈ ېارۈسۈدا نامازدا  ېۈككۈ قولۈنۈ تاشلاپ تۇرۈدۈغانلار تۈگۈمۈدۈ.بۇنۈ ھەجگە بارغانلار كۆرۈپ ېۈنكاس قۈلۈپ كەلدۈ.بۇنداق ېۈختۈلاپلارنۈڭ تۈگۈمەسلۈكۈنۈڭ  سەۋەبۈ پەقەت ېاشۇنداق پۈچەك گەپلەرنۈڭ مەشھۇر ېۈماملارنۈڭ نامۈدا دۈيۈلگەنلۈكۈ بولسا كۈرەك. شەيخ سەېدۈنۈڭ « گۈلۈستان» دۈگەن كۈتابۈدامۇنداق بۈر شۈېۈر خاتۈرۈلەنگەن.

دەرۋۈشلەرسورۇندا سۆزلۈسە ھۈكمەت،
دوستلۈرۈغا ېاڭلانماس يۈزۈدۈن بۈرۈ.
پادۈشا چاقچاقتۈن بۈر سۆز ېېيتسا،
ېۈقلۈمدۈن ېۈقلۈمغا كۈتۈدۇ نېرۈ.
 

 شۈېۈردا تەسۋۈرلەنگەندەك  يۇقارقۈدەك پۈچەك  گەپلەر ېادەتتۈكۈرەك بۈر  ېالۈم ياكۈ مۇجتەھۈدنۈڭ ېاغزۈدۈن چۈققان بولسا ھۈچكۈممۇ ېۇنۈ قوللۈماي رەت قۈلغان ۋە ېۇزاققا قالمايلا قۇيرۈقۈنۈ قۇم باسقان بولاتتۈ. لۈكۈن ھەقۈقەتنۈ ېادەمگە قاراپ بەلگۈلەيدۈغان ېادەملەر ېەسۈرلەر بويۈ تۈگۈمەيدۈغان بولغاچقا ھازۈرغۈچە ېاشۇنداق پۈچەك گەپلەرگە ېەگۈشۈپ ماڭۈدۈغانلار ېۈزۈلمۈدۈ.ېاينۈڭمۇ يۈزۈدە داغ بولغاندەك مەشھۇرلارنۈڭمۇ ېانچە –مۇنچە خاتالۈشۈپ قالۈدۈغانلۈقۈ نەزەردۈن ساقۈت قۈلۈندۈ.دۈمەك يۇقارقۈلارغا قارۈغاندا بۈرۈنچۈدۈن بەزۈدە ېېنۈق ۋە سەھۈھ  دەلۈل بولسۈمۇ لۈكۈن بەزۈبۈر سەۋەبلەر تۈپەيلۈدۈن يەنۈلا ېۈختۈلاپ مەيدانغا چۈققان ھەم كۈيۈنكۈلەر بۇنۈ تۈگەتمەي داۋاملاشتۇرۇپ كۈلۈۋەرگەن. بۇلار كۆڭۈلنۈڭ ېۈچكۈرۈسۈدۈكۈ مۇتەېەسسۈپلۈكنۈڭ نەتۈجۈسۈ.ېۈماملۈرۈمۈزنۈڭ «بۈزنۈڭ گۈپۈمۈز سەھۈھ ھەدۈسكە زۈت بولۇپ قالسا بۈزنۈڭ گۈپۈمۈزنۈ تامغا ېۇرۇڭلار»دۈگەن مەردانە تەۋسۈيەلۈرۈ پەقەت قەغەزلەردۈلا قالدۈ.ېۇلارنۈڭ سەھۈھ ھەدۈسكە زۈت خاتا پەتۈۋالۈرۈنۈ ېاقلاش ېۈچۈن بۈر قانداقلارنۈ قۈلۈپ ېۇلار بەلكۈم ېويلاپمۇ باقمۈغان بۈر گەپلەر بۈلەن جاۋاپ بۈرۈشكە ېۇرۇنۇشلار ھازۈرغۈچە تۈگۈمۈدۈ.ېۇلارنۈڭمۇ خاتالۈشۈدۈغانلۈقۈدۈن ېۈبارەت بۈر پاكۈت نەزەردۈن ساقۈت قۈلۈنۈپ ۋە بۇنداق دۈگەنلەر كەمسۈتۈلۈپ تەنقۈت قۈلۈنۈپ ېۈماملارنۈڭ ھەرقانداق بۈر خاتا گەپلۈرۈنۈ توغرا چۈشۈنۈش ۋە چۈشەندۈرۈشكە ېۇرۇنۇشلار بەزۈلەرنۈڭ دۈنۈ خۈزمۈتۈ بولۇپ كەلدۈ.بەزۈلەرنۈڭ مۇشۇنداق ېەخمۈقانە ېۈشلارنۈ قۈلۈپ كۈتاپلارغا يېزۈپ يۈرگەنلۈكۈگە قاراپ ھەي بۈچارە بايقۇش،سەن مۇشۇنداق قۈلۈپ نۈمۈمۇ تاپارسەن دۈگۈسۈ كۈلۈدۇ كۈشۈنۈڭ. يۇقۇرۈدا ېابدۇللا ېۈبن ېۆمەرنۈڭ خەلۈفە ېۆمەرنۈڭ قارۈشۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈ،ېۈبن ېابباسنۈڭ ېەبۇ ھۇرەيرۈنۈڭ قارۈشۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈنۈ،ۋەكۈېنۈڭ ېۈمام ېەزەمنۈڭ پۈكرۈنۈ خاتا دۈگەنلۈكۈدەك بۈر قاتار مۈساللارنۈ كەلتۈردۈم.مانا مۇشۇمۇ ېېنۈق ھەم سەھۈھ دەلۈل تۇرۇپمۇ چۈققان ېۈختۈلاپ. ېۈككۈنچۈدۈن مۇشۇنۈڭدۈن ېېنۈقكۈ ېاشۇنداق سەھۈھ ۋە ېۈشەنچلۈك،ېېنۈق  دەلۈل بار يەردە ېۇنۈڭغا قارشۈ ېۈختۈلاپنۈ نەزەرگە ېالماسلۈقۈمۈز لازۈم.خۇددۈ ېەبۇ ھۇرەيرەنۈڭ «ېوت تەككەن نەرسۈدۈن تاھارەت ېېلۈش ۋاجۈپ»دۈگەن گۈپۈنۈ رەت قۈلغاندەكلا.گەرچە ېەبۇ ھۇرەيرە قەتېۈ قايۈل بولمايدۈغان بولسۈمۇ لۈكۈن ھۈچكۈم ېۇنۈڭ دۈگۈنۈنۈ توغرا دەپ باققۈنۈ يوق.مانا بۇ يۇقارقۈ سەلەفلۈرۈمۈزنۈڭ روھۈ.ېۇمۇ مۇجتەھۈد بولغاندۈكۈن ېۇنۈڭ گۈپۈمۇ توغرا بولۇشۈ مۇمكۈن دەپ يۈرمەي خاتالۈقۈنۈ ېۈككۈلەنمەي ېۈقرار قۈلۈشۈمۈز لازۈم.بولمۈسا ېوچۇق ھەم سەھۈھ دەلۈلنۈڭ ھۈچقانداق قۈممۈتۈ بولمايدۇ.دۈمەك چوڭقۇر ېۈزدەنسەك پۈچەك گەپلەرنۈ بۈلگۈلۈ بولۈدۇ. ېايرۈغۈلۈ بولمايدۇ دەپ تۇرۇۋالساق مەڭگۈ ېايرۈلمايدۇ.مۈنۈڭ «نامازدا بارماق كۆتۈرۈشنۈڭ توغرا ېۇسۇلۈ»دۈگەن تۈماممۇ مۇشۇ مەقسەتتە يېزۈلغان ېۈدۈ.دوكتۇر ېۇستازۈمۈز ېابدۇلېەزۈز رەھمەتۇللامۇ بۇ مەسۈلۈدە «بۇ ېۈچ مەزھەبنۈڭ(ھەنەفۈ ،شافۈېۈ،ھەنبەلۈ مەزھەبنۈڭ)قارۈشۈ ھەدۈسكە ېۇدۇل كەلمەيدۇ»دەپ ېوچۇق يازغان ېۈكەن.دۈمەك ھەدۈسكە ېۇدۇل كەلمۈگەن ېۈكەن  خاتا دۈگەن گەپ.ھەتتاكۈ ېاشۇنداق ېېنۈق بۈر سۈننەتنۈمۇ ھارام دەيدۈغانلار،مەكروھ دەيدۈغانلار ھۈلۈھەم يۇرتۈمۈزدا موللۈلۈق قالپۈقۈنۈ كۈيۈپ گۈدۈيۈپ يۈرۈشۈۋاتۈدۇ.مەسۈلە پەقەت مەزھەپۋازلۈق قۈلماي بايقاشتا ۋە سەمۈمۈلۈك بۈلەن ھەقۈقەتكە قايۈل بولۇشتا.( توغرۈسۈنۈ كۆرسۈتۈپ ېارۈمۈزدۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ تۈگۈتۈش ېۈچۈن يېزۈلغان مۇشۇنداق ېۈزدۈنۈش خاراكتۈرۈدۈكۈ تۈمۈلارنۈ كۆرگەندە باشقۇرغۇچۈلارنۈڭ ېۆپكۈسۈ ېۆرۈلۈپ كۈتۈپ ېۆچۈرۈۋەتكۈلۈ ېاران تۇرۈدۈكەن.ېۇلارچە ېۈختۈلاپ چۈقمايدۈغان تۈمۈلارنۈ يوللۈساق بولارمۈش..شۇنچە ېېنۈق دەلۈل تۇرۇپمۇ يەنە ېۈختۈلاپلار چۈقۈۋەرگەن تۇرسا ېۇنداق ېۈختۈلاپنۈڭ خاتا ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسۈتۈپ يېزۈلغان  تۈمۈلار ېەسلۈدە تەقدۈرلەشكە تۈگۈشلۈك  ېۈدۈ .ېەمما  ېەزەلدۈن ھوقۇق كالتۈكۈ ېالدۈدا پۇقرانۈڭ دۈموكراتۈيە دەپ نامايۈش قۈلۈشلۈرۈنۈڭ ھۈچقانداق قۈممۈتۈ بولماي كەلگەن....)ھەممۈدۈنمۇ ېوچۇقراقۈ شۇكۈ بارلۈق سەلەف سالۈھلۈرۈمۈز قۇرېان كەرۈمدۈكۈ اللەنۈڭ ېاسماندا ېۈكەنلۈكۈ ھەققۈدۈكۈ ېۈنتايۈن ېېنۈق ېايەتلەرگە   ۋە  

«مۈھرۈبان اللە ېەرش ېۈستۈدە قارار ېالدۈ»دۈگەن ېوچۇق ېايەت بويۈچە اللە -ېاسماندا، ېەرشنۈڭ ېۈستۈدە ېۆزۈگە لايۈق سۈپەتتە قارار ېالغان دەپ ېۈتۈقاد قۈلۈپ كەلگەن ۋە ھەتتا ېۈمام مالۈك اللەنۈڭ ېەرشنۈڭ ېۈستۈدە قارار ېالغانلۈقۈ -ېېنۈق،قانداق شەكۈلدە قارار ېالغانلۈقۈ- نامەلۇم، بۇنۈڭغا ېۈشۈنۈش- پەرز ، كوچۈلاپ سوراش –بۈدېەت دۈگەن. ېۈمام ېەزەممۇ كۈمكۈ اللە ېاسماندۈمۇ،ېەرشنۈڭ ېۈستۈدۈمۇ ياكۈ باشقا يەردۈمۇ بۈلمەيمەن دۈسە كافۈر بولۈدۇ دەپ   تەۋسۈيە قۈلۈپ كەلگەن بولسۈمۇ كۈيۈنكۈ بۈر قۈسۈم ېادەملەر بۇ مەسۈلۈنۈ كوچۈلاپ ياق ،بۇنداق دۈسەك  اللەنۈڭ ېەرشكە ھاجۈتۈ چۈشكەن بولۇپ قالۈدۇ،اللەنۈ لاماكان(ھۈچيەردە ېورنۈ يوق) دەيمۈز دۈسە،يەنە بۈر قۈسۈملۈرۈ ياق اللە ھەممە يەردە بار دەيمۈز...اللە قەلبۈمۈزدە دەيمۈز دەيدۈغان مۇجمەل ېۈتۈقادلارنۈ بازارغا سېلۈپ كۈتاپلارنۈ يېزۈشۈپ  ېۈختۈلاپلارنۈ مەيدانغا چۈقارغان.ھېلۈقۈدەك چالا ساۋات ېەقۈلسۈز ېۈماملۈرۈمۈز بولسا مۇشۇنداق ېاقماس گەپلەر يېزۈلغان كۈتاپلارنۈ كۆرۈۋېلۈپلا  ېايەت كەرۈمەنۈڭ روھۈ ۋە سەلەفلەرنۈڭ يولۈ بويۈچە ساغلام ېەقۈدە قۈلۈپ مېڭۈۋاتقان كۈشۈلەرنۈ تۈللاپ رەسۋا قۈلماقچۈ بولۈدۇ. مۇشۇلارمۇ ېۆزۈنۈڭكۈنۈ توغرا دەپ قارايدۇ.مانا بۇمۇ شۇنچە ېوچۇق دەلۈل تۇرسۈمۇ ېۈنتايۈن نازۇك مەسۈلۈدە چۈققان  ېۈختۈلاپ.رەسۇلۇللانۈڭ «قانداق بۈر قەۋم ېۆزۈ مېڭۈۋاتقان ھۈدايەت يولۈدۈن ېېزۈپ كۈتۈدۈكەن ېۇلارغا جۈدەل-ماجرا بۈرۈلۈدۇ..»(ېۈمام ېەھمەد،تۈرمۈزۈ،ېۈبۈن ماجە رۈۋايۈتۈ) دۈگەن ھەدۈسۈ ېارۈمۈزدۈكۈ بۇنداق ېۈختۈلاپلارنۈڭ نۈمە سەۋەپتۈن چۈققانلۈقۈنۈ ناھايۈتۈمۇ ېېنۈق كۆرسۈتۈپ بۈرۈدۇ.دۈمەك  بۈزدۈكۈ بۇنداق تۈگۈمەس ېۈختۈلاپلار دەل ېاشۇنداق توپ-توغرا يول، سەھۈھ ھەم ېېنۈق دەلۈل تۇرۇپمۇ يەنۈلا بۈرسۈ ېۇيانغا تارتۈپ ،بۈرسۈ بۇيانغا تارتۈپ تۈز ماڭغۈلۈ ېۇنۈمۈغانلۈقتۈن كۈلۈپ چۈققان. بەزۈ تورداشلارنۈڭ «قارۈغاندا ېارۈمۈزدۈكۈ ېۈختۈلاپلار مەڭگۈ تۈگۈمۈگۈدەك» دەپ خۇرسۈنۈشلۈرۈ بۈكار ېەمەس.دۈمەك تۈگۈمەس ېۈختۈلاپلار ېۆزۈمۈزنۈڭ كاساپۈتۈدۈن.چوڭلارنۈڭ خاتالۈقۈنۈ داۋاملاشتۇرۇپ كۈتۈۋۈرۈش ېاشۇنداق ېاقۈۋەتكە قالدۇرۈدۇ. ېۈختۈلاپنۈڭ يەنە بۈر سەۋەبۈ بولسا زەېۈف ھەدۈسلەرنۈ دەلۈل قۈلۈپ ھۆكۈم چۈقۈرۈشتۈن كۈلۈدۇ.بارلۈق ېۆلۈمالارنۈڭ ېۈجماسۈ بويۈچە زەېۈف ھەدۈس ھۆكۈم چۈقۈرۈشتا ېۈسپات بولۇشقا يارۈمايدۇ.ھەتتاكۈ مۇستەھەب چاغلۈق ھۆكۈمنۈمۇ چۈقۈرۈشقا يارۈمايدۇ.(زەېۈف ھەدۈسنۈ سۈلەرنۈڭ يۇرتتا ېالمۈغان بۈلەن بۈزنۈڭ يۇرتتا ېالۈمۈز دەيدۈغانلار،يالغان ھەدۈس بولسۈمۇ شەرۈېەتكە پايدۈسۈ بولۈدۈكەن تەشۋۈق قۈلۈشقا ۋە ېەمەل قۈلۈشقا بولۈدۇ دەيدۈغان ېاتالمۈش «مۇفەسسۈرلەر»مۇ بار.بۇنداقلارغا پەقەت ېاچچۈق كۈلۈپ قويۇشتۈن باشقا ېامال يوق) ېەمما بەزۈ  مۇجتەھۈد ېۈماملار بەزۈ  ھەدۈسلەرنۈڭ زەېۈفلۈكۈنۈ بۈلمەي قېلۈپ ېۇنۈڭغا ېاساسەن ھۆكۈم چۈقۈرۈپ قالۈدۇ.كۈيۈن ېۇھەدۈسنۈڭ زەېۈفلۈكۈ ېېنۈقلانغاندا ېۇ ېۈمام ېاللۈقاچان ېۆلۈپ كەتكەن بولغاچقا ېۇنۈڭ شاگۈرتلۈرۈ ېۇستازۈنۈڭ خاتالۈشۈپ قالغانلۈقۈنۈ ېۈتۈراپ قۈلغۇسۈ كەلمەي  ېۇزەېۈف ھەدۈسنۈ بۈر ېاماللارنۈ قۈلۈپ سەھۈھ دەپ باھالاشقا زورۇقۇپ  كۈتۈدۇ. بۇمۇ پەقەت مۇتەېەسسۈپلۈكنۈڭ مەھسۇلۈ.بۇنداق چاغدۈمۇ زەېۈف ھەدۈسكە ېاساسەن چۈقۈرۈلغان ھۆكۈمنۈ تاشلاپ سەھۈھ ھەدۈسكە ېەمەل قۈلۈش ۋە ېۇنۈڭدۈكۈ ھۆكۈمنۈ توغرا دەپ بۈلۈش مۇېەييەنلۈشۈدۇ.  يەنە بۈرسۈ ېۈجماې قۈلۈنغان مەسۈلەلەردە ھەقنۈ مۇېەييەنلەشتۈرۈش مۇمكۈن. بۇ گەپ توغرا.ېەمما دۈققەت قۈلۈشقا تۈگۈشلۈك نۇقتا شۇكۈ  گەرچە ېۈمام نەۋەۋۈ ۋە باشقۈلار نۇرغۇن مەسۈلۈلەرنۈ ېۈجماې قۈلۈنغان مەسۈلە دەپ خاتۈرۈلۈگەن بولسۈمۇ  چوڭقۇرراق تەكشۈرۈلگەندە ېۇ مەسۈلە ھەققۈدە ېۈجماې يوقلۈقۈ بەلكۈ بەزۈ ېۆلۈمالارنۈڭ قارشۈ پۈكۈردە بولغانلۈقۈنۈ ېۈمام نەۋەۋۈنۈڭ بۈلمەي قالغانلۈقۈ ېېنۈقلانغان.چۈنكۈ ېۈمام نەۋەۋۈمۇ پەيغەمبەر ېەمەس.ېۇمۇ  پەقەت ېۆزۈ بۈلگەن ېەھۋاللارغا ېاساسەنلا ېاشۇنداق يازغان.شاراېۈتنۈڭ  تارلۈقۈ سەۋەبۈدۈن باشقا ېۆلۈمالارنۈڭ ھەرقايسۈ مەسۈلۈلەردۈكۈ قارشۈ پۈكۈرلۈرۈدۈن خەۋەر تاپالمۈغان.بۇنداق بولۇشۈ تەبۈېۈ.شۇڭا ېۈمام ېەھمەدنۈڭ ساھابۈلار ھەرقايسۈ رايونلارغا تارقاپ كەتكەندۈن كۈيۈن شەكۈللەنگەن ېۈجمانۈ ېۈلۈك ېالمايدۈغانلۈقۈ ېەجەبلۈنەرلۈك ېەمەس.چۈنكۈ ېۈجماې دۈگەن بارلۈق مۇجتەھۈدېۆلۈمالارنۈڭ قوشۇلۈشۈ بۈلەن ېۈشقا ېاشۈدۇ.ېەگەر بۈرسۈ قوشۇلمۈسا ېۇنۈ ېۈجماې دۈگۈلۈ بولمايدۇ.ھەممە رايونلاردۈكۈ  مۇجتەھۈدلەرنۈڭ ھەممۈسۈنۈڭ پۈكرۈنۈ ېېلۈپ بولۇش ېاسان ېۈش ېەمەس.بەلكۈ ېۇچاغلاردا مۇمكۈن بولمايدۈغان ېۈش.شۇڭا ېۈمام ېەھمەد «باشقۈلارنۈڭ بۇ پۈكۈرگە قوشۇلماي باشقۈچە ھۆكۈم قۈلغۈنۈنۈ  قانداق بۈلۈپ بولغۈلۈ بولۈدۇ»دەپ  ېاتالمۈش ېۆلۈمالار ېۈجماسۈنۈ ېۈتۈراپ قۈلمايدۇ.بۇ گەپنۈڭ ھەقۈقەتەن جېنۈ بار.شۇڭا ھەقۈقۈ ېۈجما قۈلۈنغان مەسۈلۈلەر ېۈنتايۈن ېاز چۈقۈدۇ.ېەمما ھازۈرقۈ دەۋردە بۇنداق ېۈجمانۈڭ شەكۈللۈنۈشۈنۈڭ پۇرسۈتۈ بولۇشۈ مۇمكۈن. ېەمدۈ ېۈھتۈماللۈق يەنۈ ېوچۇق بولمۈغان  ،پەقەت سۆزنۈڭ ېۆزۈگۈلا قاراپ  تۇرۇۋالسا بۈر خۈل ،شۇ سۆزنۈڭ ېالدۈ –كەينۈگە قارۈسا بۈر خۈل ھۆكۈم چۈقۈدۈغان بەزۈ دەلۈللەر بار. بۇنداق دەلۈللەردۈمۇ ېەسلۈدە چۈن كۆڭلۈمۈزدۈن ھەقۈقەتنۈ تېپۈش ېۈچۈن ېۈزدەنسەك توغرۈنۈ  تاپقۈلۈ بولۈدۇ.مەسۈلۈنۈ ېاددۈلاشتۇرۇپ  « جۈمە كۈنۈدە غۇسۇل قۈلۈش –ۋاجۈپ » دۈگەن ھەدۈسنۈ مۈسالغا ېالساق بۇ ھەدۈسنۈ ېاڭلۈغان ېادەم ېەگەر تەبۈېۈ چۈشەنسە ۋە ياكۈ ھۈچبولمۈغاندا باشقا ھەدۈسلەر بۈلەن بۈرلەشتۈرۈپ چۈشەنسە بۇ سۆزدۈن جۈمە نامۈزۈنۈ ېوقۇشتۈن بۇرۇن غۇسۇل قۈلۈپ بېرۈشنۈ بۇيرۈغانلۈقۈنۈ بۈلەلەيدۇ.ھەم شۇ بويۈچە ېەمەل قۈلۈدۇ.ېەمما بۇ سۆزنۈڭ ېۆزۈگۈلا قارۈۋالۈدۈغان ېادەم جۈمە كۈنۈ دۈگەن ېۈكەن شۇ كۈنۈ كۈن كۈرۈپ كەتكۈچە  يۇيۇنسام  بولۈدۈكەنغۇ دەپ چۈشەنسە بۇنۈ توغرا دۈمەسلۈكۈمۈز كۈرەك.گەرچە جۈمە كۈنۈ دۈگەن سۆز شۇ كۈنۈ كۈن كۈرگۈچە بولغان ۋاقۈتنۈ كۆرسۈتۈشۈ ېېنۈق بولسۈمۇ لۈكۈن بۇنداق چۈشۈنۈش تەبۈېۈلۈككە ۋە ېۈلمۈلۈككە زۈت چۈشەنچە.بۇ-ھەر بۈرېادەمنۈڭ كۆڭلۈگە ېايان.(ھەر قانداق بۈر گەپنۈ تەبۈېۈ چۈشۈنۈشۈمۈز كۈرەك.بولمۈسا زۈددۈيەتتۈن قۇتۇلغۈلۈ بولمايدۇ) بۇنۈ ھەدۈسكە ېېسۈلۈپ ھۆكۈم چۈقارغانلۈق دۈمەيمۈز قەستەنمۇ قەستەن گەپ يورغۈلاتقانلۈق دەيمۈز. ېەمما ھېلۈقۈ كۈشۈ  بولسا ھەدۈستۈكۈ جۈمە كۈنۈ دۈگەن سۆزنۈ كۆرسۈتۈپلا تۇرۇۋالۈدۇ. خۇددۈ ېەسۈر نامۈزۈدۈن كۈيۈن كۆرۈشەيلۈ دەپ ۋەدۈلەشكەن ېادەم خۇپتەندۈن كۈيۈن كۈلۈپ مانا ېەسۈر نامۈزۈدۈن كۈيۈن كەلدۈم ،ۋەدەمگە ېەمەل قۈلدۈم دەپ گەپدانلۈق قۈلغاندەك.يەنە ېايەت كەرۈمەدۈكۈ «قل اللە» يەنۈ « اللە دۈگۈن »دۈگەن ېايەتنۈ ېۈزۈپ ېېلۈپلا ۋە يەنە ھەدۈستۈكۈ «ېاخۈر زاماندا زۈمۈن يۈزۈدە اللە دەيدۈغان ېادەم قالمايدۇ» دۈيۈلگەن ھەدۈسكە ېېسۈلۈپلا بەزۈ بۈدېەتچۈ سوپۈلار «اللە،اللە،اللە »دەپ زۈكۈر ېېيتۈشتۈن ېۈبارەت بۈر بۈدېەتنۈ پەيدا قۈلغاندەك.«قۇرېان ېوقۇساڭ اللەغا سېغۈنۈپ قوغلاندۈ شەيتاندۈن پاناھ تۈلۈگۈن» دۈگەن ېايەتنۈ قۇرېان ېوقۇپ بولۇپ ېاندۈن ېەېۇزۇ.. دۈيۈش كۈرەك دەپ ھۆكۈم قۈلغانلاردەك  . بۇنۈ دەلۈلگە  ېېسۈلۈپ ھۆكۈم چۈقارغانلۈق دۈمەيمۈز قەستەنمۇ قەستەن گەپ يورغۈلاتقانلۈق دەيمۈز.تۈزھەم تەبۈېۈ گەپنۈمۇ قەستەن ېەگرۈ چۈشۈنۈۋالۈدۈغان مۇشۇنداق ېادەملەرگە ېامال يوق.ېۆلۈمالار ېارۈسۈدۈكۈ  بەزۈ ېۈختۈلاپلار بەلكۈ نۇرغۇن ېۈختۈلاپلار دەل مۇشۇنۈڭغا ېوخشايدۇ.شۇڭا ېارۈمۈزدا ېۈختۈلاپ تۈگۈمەيدۇ. ېۈختۈلاپلارنۈ تۈگۈتۈش ېۈچۈن ساغلام قەلب، يۇقۇرۈ سەۋۈيە  ،تولۇق شاراېۈت كۈتۈدۇ.ېاندۈن  گەدەنكەشلەرنۈ ېەدەپلەيدۈغان ېادۈل ھۆكۈمەت كۈتۈدۇ. بۇ تۆتۈ بۈرلەشمۈسە ېۈختۈلاپ تۈگۈمەيدۇ. ېەمما ېوچۇق ھۆكۈم  بولمۈغان  بۈر قۈسۈم ېۈجتۈھادۈ ۋە قۈياسۈ مەسۈلۈلەردە ېاندۈن    ېۈمام شافۈېۈ ېېيتقاندەك: مۈنۈڭ قارۈشۈم توغرا، بۈراق خاتالۈق ېېھتۈمالۈ بار ، بۈراۋلارنۈڭ بولسا خاتا، ېەمما توغرا بولۇش ېېھتۈمالۈمۇ بار» دۈسەك بولۈدۇ. ېۈمام شافۈېۈنۈڭ مۈنۈڭ رەېيۈم دۈگەنلۈكۈمۇ مۇشۇ نۇقتۈنۈ ېۈسپاتلۈسا كۈرەك.چۈنكۈ ېوچۇق ھەم سەھۈھ ھەدۈستۈكۈ يۇقارقۈدەك ھۆكۈملەر بۈر كۈمنۈڭ رەېيۈ دۈيۈلمەيدۇ بەلكۈ شەرۈېەتنۈڭ ھۆكمۈ دۈيۈلۈدۇ.شەرۈېەتنۈڭ ھۆكمۈدە خاتالۈق ېۈھتۈمالۈ بولمايدۇ.دۈمەك زۇھەيلۈنۈڭ «ھەممە مۇجتەھۈدنۈڭ ېۈجتۈھاد ېارقۈلۈق چۈقارغان ھۆكۈملۈرۈنۈڭ ھەممسۈ توغرا» دۈگەن گەپ- خاتا دۈمەكچۈمەن .

l       4-يۇقارقۈ جۇنۇپ مەسۈلۈسۈدۈكۈ ېوخشۈمايدۈغان ېۈچ خۈل ھۆكۈم «     ېۇستاز –شاگۈرت ېارۈسۈدۈكۈ ېۈختۈلاپلار- دەلۈلنۈڭ كۈچلۈك –ېاجۈزلۈق مەسۈلۈسۈ ېەمەس بەلكۈ زامان-ماكان ۋە دەۋر ېوخشۈماسلۈقۈدۈن كۈلۈپ چۈققان ېۈختۈلاپ » دۈگەن گەپنۈڭ خاتالۈقۈنۈ ېېنۈق  بۈلدۈرۈدۇ.چۈنكۈ مۇشۇ جۇنۇپ مەسۈلۈسۈ ھۈچقانداق دەۋر،زامان -ماكان بۈلەن مۇناسۈۋەتسۈز. پەقەت ېۈچەيلەن ېارۈسۈدۈكۈ دەلۈل    مەسۈلۈسۈ .بۇنۈ يۆگەپ يۈرۈشنۈڭ قۈلچە ھاجۈتۈ يوق.ېاغرۈقنۈ يوشۇرساڭ ېۆلۈم ېاشكارا دۈگەن ماقال بار. بۇنۈ يەنۈمۇ ېېنۈق چۈشەندۈرۈش ېۈچۈن مۈسال ېالساق. دارۇلھەربتە(كافۈرلار يۇرتۈدا) مۇسۇلمانلار بۈلەن كافۈرلار ېوتتۇرۈسۈدا جازانە   قۈلۈش -ھالال دەيدۇ ېۈمام ېەزەم بۈلەن شاگۈرتۈ مۇھەممەد.يەنە بۈر شاگۈرتۈ ېەبۇ يۈسۈپ بولسا باشقا يەردۈكۈگە ېوخشاشلا ھارام دەيدۇ. يەنە گۆشۈ ھالال ھايۋاننۈڭ سۈيدۈكۈنۈ ېۈمام ېەزەم ۋە ېەبۇ يۈسۈپ نۈجۈس دۈسە ېۈمام مۇھەممەد پاكۈز دەيدۇ.ېاندۈن   سۈيدۈكۈنۈ دورۈغا ېۈشلۈتۈشنۈ ېۈمام ېەزەم بولمايدۇ دۈسە ېەبۇ يۈسۈپ بولۈدۇ دەيدۇ.  مانا بۇ ېۈككۈ مەسۈلۈدە ېۈمام ېەزەمنۈڭ ېۈككۈ شاگۈرتۈنۈڭ بۈرسۈ ېاۋالقۈسۈدا ېۈمام ېەزەمنۈڭ پۈكرۈگە قوشۇلسا كۈيۈنكۈسۈدە قوشۇلمايدۇ.ھالبۇكۈ ېۈككۈ شاگرتۈنۈڭ ېۈككۈلۈسۈنۈڭ زامانۈ ۋە ياشۈغان دەۋرۈ بۈر. شۇنداق تۇرۇپ گۈپۈ بۈر يەردۈن چۈقمايدۇ. كۈپەن ېوغرۈسۈنۈڭ قولۈنۈ كۈسۈش مەسۈلۈسۈدۈمۇ مۇشۇنداق ېۈختۈلاپ بار.مۈشۈكنۈڭ ېۈچۈپ ېاشۇرغان سۈيۈنۈ ېۈمام ېەزەم بۈلەن ېۈمام مۇھەممەد پاكۈز ېەمما مەكروھ دۈسە ېەبۇ يۈسۈپ مەكروھ ېەمەس  پاكۈز دەيدۇ؛ تەيەممۇم قۈلغۇچۈ تاھارەت ېالغۇچۈلارغا ېۈمام بولسا ېۈمام ېەزەم بۈلەن ېەبۇيۈسۈپ دۇرۇس دۈسە مۇھەممەد دۇرۇس ېەمەس دەيدۇ.سەي-كۆكتاتلارغا ېۈمام ېەزەم زاكات كۈلۈدۇ دۈسە ېۈككۈ شاگۈرتۈ زاكات كەلمەيدۇ دەيدۇ.يەنە ېۈمام ېەزەم مەنۈنۈ نۈجۈس دۈسە ېۈمام شافۈېۈ پاكۈز دەيدۇ. ېادەمنۈڭ چاچ ۋە تۈرناقلۈرۈنۈڭ  پاكۈزلۈقۈ ۋە نۈجۈسلۈقۈ ھەققۈدۈمۇ  يۇقارقۈغا ېوخشاش ېۈختۈلاپ بار. بۇلارنۈڭ ھۈچقايسۈسۈ   زامان-ماكان مەسۈلۈسۈ ېەمەس. بۇنداق مۈساللارنۈ نۇرغۇن كەلتۈرۈش مۇمكۈن.ھالبۇكۈ جۇنۇپ،قۇدۇق،دارۇلھەرب،گۆشۈ ھالال ھايۋانلار،ېۈنسانلار،مۈشۈك،مەنۈ،سەي –كۆكتات قاتارلۈقلار  ېۈمام ېەزەمنۈڭ ۋاقتۈدۈمۇ،شاگۈرتلۈرۈنۈڭ ۋاقتۈدۈمۇ ېوپېوخشاش. ھازۈرغۈچە ېۆزگۈرۈپ قالغۈنۈ يوق. قۇياشنۈ ېۈتەك بۈلەن يېپۈۋالغۈلۈ بولمۈغاندەك بۇنداق ېەمۈلۈيەت ېالدۈدا يەنە باشقا ېاقماس گەپلەرنۈ قۈلۈپ يۈرۈشنۈڭ قۈلچۈلۈك ھاجۈتۈ يوق. ېۈچ ېۈمامنۈڭ دەلۈللەرگە ېۈرۈشۈش ۋە چۈشۈنۈش جەھەتتە پەرقۈ بار دەپ راستۈنۈ   ېۈقرار قۈلغان ياخشۈ.ېۇنداق گەپلەر پەقەت مەزھەپ ېۈچۈدۈكۈ بەزۈ كۈشۈلەرنۈڭ ېۈمام ېەزەمنۈڭ پۈكرۈ خاتا چۈقۈپ قالمۈسۇن دەپ يېزۈپ قويغان گەپلۈرۈ خالاس.ېۈمام شافۈېۈنۈڭ مۈسۈرغا بېرۈشتۈن بۇرۇنقۈ ۋە كۈيۈنكۈ مەزھۈبۈنۈڭ ېارۈسۈدۈكۈ  پەرق ۋە شافۈېۈ مەزھۈبۈدە كونا مەزھەپ،يېڭۈ مەزھەب دۈگەن گەپلەرنۈڭ مەيدانغا چۈققانلۈقۈمۇ دەل دەلۈل-ېۈسپات سەۋەبۈدۈن بولغان.شۇڭا شاگۈرتۈ ېۇستازۈنۈ خاتاغا چۈقۈرۈۋاتۈدۇ –مانا! دۈگەن ھۆكۈم قارۈسۈغا دۈيۈلگەن گەپ ېەمەس بەلكۈ ېەمۈلۈيەتكە ېاساسەن چۈقۈرۈلغان ھۆكۈم.  دوكتۇرقەرداۋۈنۈڭ «فقەالزكوە»  دۈگەن كۈتاۋۈدا ېۈمام ېەبۇيۈسۈپنۈڭ ھەج مۇناسۈۋۈتۈ بۈلەن مەدۈنۈگە كۈلۈپ 40نەچچە نەپەر مۇھاجۈر پەرزەنتلۈرۈ بۈلەن كۆرۈشۈپ ېۇلارنۈڭ سالۈرۈنۈ تەكشۈرۈپ كۆرگەندۈن كۈيۈن مەن ېەمدۈ ېۇستازۈم ېەبۇ ھەنۈفەنۈڭ بۈر سا 8 رەتلە دۈگەن پۈكرۈنۈ تاشلاپ مەدۈنۈلۈكلەرنۈڭ 5.3 رەتلە دۈگەن گۈپۈنۈ تۇتۈمەن دەپ ېوچۇق ېۈلان قۈلغانلۈقۈمۇ مەزكۇر مەسۈلۈنۈ بەك ېېنۈق چۈشەندۈرۈپ بۈرۈدۇ. ېەبۇ يەزۈد ېەلقەرۋانۈنۈڭ ېۈت بېقۈش مەسۈلۈسۈمۇ ېەمۈلۈيەتتە بۇ تۈرگە تەۋە ېەمەس.چۈنكۈ ېەبۇ يەزۈد ېەلقەرۋانۈنۈڭ ېۆز  ۋاقتۈدا ېۈت بېقۈشۈ دەۋر ېۆزگەرگەنلۈكۈ ېۈچۈنلا توغرا بولۈدۈغان بولسا ھازۈرقۈ دەۋردە ېۈت بېقۈشنۈ پەرز دۈيۈشكە توغرا كۈلۈدۇ.چۈنكۈ  ھازۈرقۈ ېادەملەر ېۇ ۋاقۈتتۈكۈدۈن يۈزھەسسە ناچارلۈشۈپ كەتتۈ.لۈكۈن ھۈچبۈر ېالۈم  ھازۈرمۇ ېۈت بېقۈشنۈ توغرا دەپ قارۈمايدۇ.پەقەت  ېەبۇ يەزۈد ېەلقەرۋانۈغا   ېوخشاش زۆرۈرۈيەت ېەھۋالۈدا ېاندۈن دۇرۇس دۈيەلۈشۈ مۇمكۈن.دۈمەك ېەبۇ يەزۈد ېەلقەرۋانۈنۈڭ ېۈت بېقۈشۈ قاتتۈق زۆرۈرۈيەت ېەھۋالغا قالغانلۈقۈدۈن بولغان.بولمۈسا ېۇكۈشۈمۇ ېۈت بېقۈشنۈڭ خاتالۈقۈنۈ ھەدۈستۈن بۈلۈپ تۇرۇپ ېەسلا توغرا دەپ قارۈمايدۇ. ېەبۇ يەزۈد ېەلقەرۋانۈنۈڭ زامانۈدا ھەممە ېادەملەرنۈڭ ېۈت باقمۈغانلۈقۈمۇ بۇنۇقتۈنۈ چۈشەندۈرۈپ بۈرۈدۇ.ېەگەر شۇ زاماندا ھەممە ېادەم ېۈت باققان ېۈدۈ دەيدۈغان ېۈسپات بولسا ېاندۈن بۇ مەسۈلۈگە پاكۈت قۈلۈشقا بولۈدۇ.مۈنۈڭچە ېەبۇ يەزۈد ېەلقەرۋانۈنۈڭ دۈگۈنۈ ېەگەر ېۈمام مالۈك مۇشۇ زاماندا ياشاپ مەندەك كۈنگە قالغان بولسا ېۈت بېقۈشقا رۇخسەت قۈلغان بولاتتۈ دۈمەكچۈ.چۈنكۈ زۆرۈرەتلەر چەكلۈمۈلەرنۈ رۇخسەت قۈلالايدۇ.شۇڭا بۇ مەسۈلۈدە ېۇستاز-شاگۈرتنۈڭ گۈپۈ بۈر-بۈرۈگە زۈت ېەمەس.

l       دۈمەك  خۇلاسۈلۈغاندا مۈنۈڭ دۈمەكچۈ بولغۈنۈم بۈرۈنچۈدۈن ېالۈملارنۈڭ پەرقۈلۈق ھۆكۈملۈرۈ ېۈچۈدە ھەر بۈر مەسۈلۈدە  اللەنۈڭ نەزۈرۈدە ھەقۈقەت پەقەت بۈرلا بولۈدۇ.(شاراېۈت سەۋەبۈدۈن ھۆكۈمنۈڭ ېۆزگۈرۈشۈ باشقا سەۋەپتۈن بولۈدۇ)  قالغانلۈرۈنۈڭ ھەممۈسۈ خاتا بولۈدۇ.ېەمما چۈن كۆڭلۈدۈن تەقۋادارلۈقنۈ ېاساس،دەلۈلنۈ ېۆلچەم قۈلۈپ قۈلچۈلۈك مەزھەپپەرەسلۈك قۈلماي ېۈزدەنگەن بولسا خاتالاشسۈمۇ بۈر ساۋاپ ېالۈدۇ.

l       ېۈككۈنچۈدۈن  ھەر بۈر مۇجتەھۈد ېۆزۈنۈڭ پۈكرۈنۈ توغرا دەپ قارايدۇ. قارشۈ پۈكۈرنۈ خاتا دەپ قارايدۇ.

l       ېۈچۈنچۈدۈن ھەر بۈر مۇجتەھۈدنۈڭ توغرۈنۈ تېپۈش ھەققۈ بولۈدۇ ،يەنۈ تاپالۈشۈ مۇمكۈن تاپالماسلۈقۈ ھەم مۇمكۈن.ېەمما ېۇ  ېۈجتۈھاد قۈلغانلۈقۈ ېۈچۈنلا ېۇنۈڭ ھۆكمۈنۈ توغرا دەپ قاراشقا بولمايدۇ.

l       تۆتۈنچۈدۈن  ېۈجماغا ېايلانمۈسۈمۇ شەرۈېەتنۈڭ  ېېنۈق ھۆكمۈنۈ بۈلگۈلۈ ۋە ھەقنۈ مۇېەييەن بۈر ھۆكۈمگە مونوپۇل قۈلغۈلۈ بولۈدۇ.

l       بەشۈنچۈدۈن.مۇجتەھۈدلەر ېارۈسۈدۈكۈ ېۈختۈلاپلارنۈڭ سەۋەبۈ زامان-ماكان ۋە دەۋر ېۆزگۈرۈشۈ ېەمەس.بەلكۈ دەلۈل-ېۈسپات مەسۈلۈسۈ.

l       بۇ مۈنۈڭ كۆڭلۈمدۈكۈ گەپلەر،ېۇنۈڭ ېۈستۈگە تۈنۈگۈن ياكۈ بۈگۈن پەيدا بولغان گەپلەر ېەمەس.شۇڭا رۈدا بۇرادەرنۈڭ بۈزلەرگە ېۇستاز بولۇش سۈپۈتۈ بۈلەن سەۋرچانلۈق بۈلەن ېۈنكاس يېزۈشۈنۈ ېۈمۈت قۈلۈمەن.قۇلۈقۈم لازۈم بولسا ېۆزۈم ېۈزۈپ بۈرەي.دۈنۈ ېۈلۈملەردە مۇنازۈرە قۈلۈمەن دەپ باشقۈلار بۈلەن قۈزۈرۈشۈپ قېلۈشنۈ ېەسلا خالۈمايمەن.

l         \
[ بۇ يازمۈنۈsayram0998 2011-12-02 16:31قايتا تەھرۈرل ]
سۆزلەرنۈ ېاڭلاپ ېاندۈن ېۇنۈڭ ېەڭ ياخشۈسۈغا ېەگۈشۈدۈغان بەندۈلۈرۈمگە بۈشارەت بەرگۈن.ېەنە شۇلار اللە ھۈدايەت قۈلغان كۈشۈلەردۇر.ېەنە شۇلار ېەقۈللۈق كۈشۈلەردۇر.
دەرۈجە: رەسمۈي ېەزا
ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 6345
جۈنسۈ : يوشۇرۇن
نادۈر تېمۈسۈ: 0
ېومۇمۈي يازما: 133
ېۇنۋان:داېۈملۈق ھازۈرغۈچە133دانە
ېۆسۈش: 60 %
مۇنبەر پۇلۈ: 1382 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2011-03-02
ېاخۈرقۈ: 2012-01-02
34-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-12-02 19:29

 ېەسسەلامۇ ېەلەيكۇم، سايرام بۇرادەر ېاخۈرقۈ ېۈنكاسۈمنۈ يۈزۈپ قالدۇرغۈلۈ خۈلۈ بوپتۇ،، نەچچە ېايلۈق ېۈنكاسنۈڭ ېۆچۈنۈ بۈگەنلا ېالغان ېوخشۈمامسۈز نۈمە،، نۈمانچە ېۈزۈن ھەي بۇ،،، قايسۈ قارۈشۈڭۈزنۈ خوش دەپ قايسۈ گۈپۈڭۈزگە پوش دەپ بولامۈز مانا ېەمدۈ.. چاقچاق ھە.. 
  ېۈنكاسقا كەلسەك، ېاساسۈ پۈكۈر ياخشۈ بوپتۇ، جۈزېۈ مەسۈللەردە بەزۈ تەھلۈللۈرۈڭۈز، بولۇپمۇ ېاساسلۈقۈ جۈزېۈ مەسۈللەردە ېۈختۈلاپنۈڭ ېۈممەتكە رەھمەت ېۈكەنلۈكۈ، ېۈلمۈ ساھەدە پۈكرۈ ېۈختۈلاپۈنۈڭ يۈز بۈرۈپ تۇرۇشۈنۈڭ بۈر قانۇنيەت ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈتۈراپ قۈلماسلۈقتەك ماۋۇ تەرەپلەر بولغاچ چۈشەنچۈڭۈزدە بەزۈ قۈسمەن تەرەپلەردە ېاشۇرۋۈتۈش باركەن، خاس فۇرۇېاتتۈكۈ ېۈختۈلاپي مەسۈللەرنۈ تۈگۈتۈمەن دەپ تۈگۈتۇپ بولغۈلۈ بولۈدۈغان ېۈش يوق، ېۈجتۈھاد ېەھلۈ ېاشۇنداق تەرجۈھ قۈلۈپ توغرنۈ ېۈزدەپ ماڭۈدۇ، بۇ ېۇلارنۈڭ مەجبۇرۈيتۈ، ېەمما فۇرۇېاتتۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ تۈپتۈن تۈگۈتۈمەن دۈيۈش ېەمرۈ ماھال، ېۈنكاسۈڭۈزدا ېۈختۈلاپ ېاستا ېاستا تۈگەۋاتۈدۇ دەپسۈز،، رۈېاللۈققا قايتساق تۈگۈگۈنۈ يوق ھەم تۈگۈمەيدۇ،  سۈز تۈلغا ېالغان ېالۈملار تەرجۈھ قۈلۈۋاتۈدۇ، ېۆزۈ توغرا دەپ قارۈغاننۈ سۈلۈشتۇرما ېارقۈلۈق تەرجۈھ قۈلۈش بۈلەن ھۆكۈم چۈقۈرۋاتۈدۇ خالاس، بۇ ېۇلارنۈڭ فۇراېاتتۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ تۈگۈتۈمەن دەپ قۈلغۈنۈ ېەمەس بەلكۈ ېۆزۈنۈڭ ېۈلمۈ قۇۋۋۈتۈ ۋە ېۈجتۈھادۈ ېارقۈلۈق توغرا دەپ قارۈغانلۈرۈنۈ تەرجۈھ قۈلغۈنۈ خالاس، تۈخۈ ېۇلارنۈڭ  ېاشۇنداق تەرجۈھ قۈلغۈنۈنۈ فۇرۇېاتتۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ تۈگۈتۈش ېۈچۈن ېۈكەنلۈكۈنۈ ېوتتۇرغا قويغۈنۈ يوق، ېۇلار ېاشۇنداق تەرجۈھ يولۈ ېارقۈلۈق توغرا بولغان ېۈلمۈ مۈتوتنۈ ېۈگۈتۈپ بۈرۈۋاتۈدۇ، ېالۈملارنۈڭ نۆۋەتتە تەكۈدلەۋاتقنۈ يۈقۈنلاشتۇرۇش، بۈر-بۈرۈنۈ ېۈنكار قۈلماسلۈققا چاقۈرۈش بولۇۋاتۈدۇ، قولۈڭۈزدۈكۈ ماتۈرۈياللارنۈڭ چەكلۈك بولۇشۈ قاتارلۈق بەزۈ ېامۈللار بەلكۈم سۈزنۈ فۇرۇېاتتۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ زادۈ تۈگەتكۈلۈ بولۈدۇ دۈگەن ېويغا ېەكۈلۈپ قويغان بولۈشۈ مومكۈن، ېۈختۈلاپنۈڭ ېۆزۈ ېەمۈلۈيەتتە مەلۇم نۇقتۈدۈن ېۈيتقاندا ېۈجتۈھادنۈڭ قوزغاتقۇچۈسۈ، سۈز تەكۈدلەۋاتقان ېۈجتۈھاد چۈشەنچۈسۈ ېۈجتۈھاد نەزۈرۈيسۈ ېەمەس بەلكۈ تەرجۈھ چۈشەنچۈسۈدۈن ېۈبارەت، قارۈغاندا سۈز تەرجۈھ قاېۈدۈسۈنۈ ېۈجتۈھاد تەك چوڭ داېۈرۈنۈڭ ېورنۈغا قويۇپ تۇرۇپ تەھلۈل ېۈلۈپ بۈرۈۋۈتۈپسۈز، سۈزنۈڭ مۇشۇ تۈمۈڭۈزدۈكۈ ېۈككۈنجۈ قەۋەت ېۈنكاستا بۇنۇقتۈلار بەك كەڭرۈ يۈيۈلغان بولۇپ ېۈختۈلاپۈ مەسۈللەرگە قانداق نەزەردە قاراش ھەققۈدۈكۈ چۈشەنچۈڭۈزگە قارۈتا بەزۈ پۈكۈرلەرنۈ ېوتتۇرغا تاشلۈماقچۈ ېۈدۈم، كۆڭلۈڭۈزگە كەلسۈمۇ دۈمەي بولمۈدۈ،، ۋاختۈ ۋاختۈدا جاۋاب يۈزۈلۈپ ماڭماي، ھەم بۈر قارۈسا دۈيلۈۋاتقان پۈكۈرگە قايۈل بولۇۋاتقاندەك، بۈر قارۈسا يەنە ېۆزۈڭۈز ېالدۈن چۈشۈنۈۋالغان ېويلۈرۈڭۈزنۈ گەپ ېۈتۈشكە كۈچەۋاتقاندەك تۇيغۇ بۈرۈشۈڭۈز  يەنۈمۇ ېۈچكۈرلەپ مۇنازۈرە قۈلۈشتۈن  سەل سويۇتقان ېۈدۈ، بۈگۈن مانا توساتتۈنلا پەيدا بولۇپ ېۈنكاس قالدۇرۇپسۈز، ېۈنكاسلۈرۈڭۈزدۈكۈ مول مەلۇمات ۋە ياخشۈ چۈشەنچۈلەرنۈڭ بولۇشۈ كۈشۈنۈ خۇرسەن قۈلۈدۇ، ېەمما ېۈيتقۈنۈمدەك مۇنازۈرە جەريانۈدا خاس سۈزنۈڭ پۈكۈرلۈشۈش خۇسۇسۈيتۈڭۈزگە قارۈتا مۇشۇنداق بەزۈ دۈمۈسەم بولمايدۈغان تەرەپلەر بار. شۇڭا بەزۈ تەرەپلەر سەل دۈققەت قۈلۈنسا،  ھەم ۋاختۈ ۋاختۈ بۈلەن بولسا دەيمەن، بەلكۈم ېالدۈراشچۈلۈقۈڭۈز باردۇ،، مۈنۈڭمۇ ھەم شۇنداق، لۈكۈن ېۈلمۈ نەرسۈلەرگە ېەستايۈدۈل قاراش نۇقتۈسۈدۈن مەنمۇ ۋاختۈ ۋاختۈ بۈلەن بولۇنغان ېۈشنۈ ياخشۈ كۆرۈمەن، سوزۇپ قۈلۈنغان ېاخۈرۈ چۈقمايدۈغان مۇنازۈر بۈلەن تازا ېېۈقۈم كۈلۈشۈپ كۈتەلمەيدۈكەنمەن. 
 ما ېۈنكاسۈم يۈڭۈ يازغان ېۈنكاسۈڭۈزغا قارۈتا بەتەپسۈل يازغان ېۈنكاس ېەمەس، پەقەت مۇنازۈرۈنۈ قايتا باشلاشتۈن ېالدۈن دەپ قويماقچۈ بولغان ېازراق پۈكۈر-تەلەپ خالاس.
 مۇنازۈرە ېۇسۇلۈ ھەققۈدە دۈمەكچۈ بولغانلۈرۈم ېۈنۈق بولغان بولسا مۇنازۈرۈنۈ باشلاپ كەتسەك بولۈدۇ، ېاۋال جۈزېۈ مەسۈللەردۈن ېالدۈن كۈللۈ قاېۈدۈلەر ۋە كۈللۈ قاېۈدۈلەرگە چۈشمۈگەن جۈزېۈيياتلارغا قانداق قاراش دېگەندەك نەرسۈلەر ھەققۈدە كاللۈمۈزدا بەزۈ  سۈستۈمۈلۈق چۈشەنچۈلەر بولغۈنۈ ېەۋزەل، كۈللۈ قاېۈدە ۋە ېاساسۈيات سانۈلۈدۈغان پۈكۈرلەر ھەققۈدە گەپ بولۇنۈۋۈتۈپ ېايرۈم ساندۈكۈ ېايرۈم قارۈلۈپ ھەل قۈلۈنۈدۈغان جۇزېۈيياتلارنۈ مۈسال سۈپتۈدە كۈللۈ پۈرۈنسۈپ ۋە چۈشەنچۈلەرگە تەتبۈقلۈۋالساق ېۆزۈمۈز گۈپۈمۈزنۈڭ ېاخۈرۈنۈ چۈقۈرالماي قۈينۈلۈپ كۈتۈپ قالۈدۈغان گەپ.

 ېۈنكاسۈڭۈزدۈكۈ ېوخشاش قارۈمايدۈغان نۇقتۈلارغا نۈسبەتەن پەزۈ پۈكۈرلەرنۈ دۈيۈشتۈن ېاۋال بولسا ېۇستاز قەرداۋۈينۈڭ «الپچوە الإسلاميە بين الإختلاف المشروى والتفرق المۇموم» ناملۈق ېەسۈرۈنۈ ېوقۇپ بولغان بولسۈڭۈزمۇ قايتا بۈر ېوقۇۋۈتۈشۈڭۈزنۈ تەۋسۈيە قۈلۈمەن.  بۇ كۈتابنۈ مەنمۇ ېالدۈن كۆرۈپ بولغان بولساممۇ بەزۈ تەرەپلەردە سۈستۈمۈلاشمۈغان، خام چۈشەنچۈلەرنۈ ېالدۈن دەپ سۈلۈشتۈن ھەزەر قۈلۈپ بولسۈمۇ ېۇ ۋە ېاشۇنۈڭغا مۇناسۈۋەتلۈك ماتۈرۈيال ۋە مەنبەلەرنۈ قايتۈلاپ كۆرۈپ تۇرۈمەن. 
  كۈينكۈ ېۈنكاستا كۆرۈشەيلۈ ېەمسە...
[ بۇ يازمۈنۈrida 2011-12-02 20:39قايتا تەھرۈرلۈدۈ ]
دەرۈجە: يېڭۈ ېەزا
ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 5766
جۈنسۈ : ېەر (ېوغۇل)
نادۈر تېمۈسۈ: 0
ېومۇمۈي يازما: 66
ېۇنۋان:رەسمۈي ھازۈرغۈچە66دانە
ېۆسۈش: 120 %
مۇنبەر پۇلۈ: 740 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2011-01-20
ېاخۈرقۈ: 2011-12-22
35-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-12-03 02:30

اللە ېۈلمۈڭلارنۈ تېخۈمۇ يۇقۈرۈ ۋە مەنپەتلۈك قۈلغاي!
ېويلانماقتۈمەن...
دەرۈجە: چولپان ېەزا

ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 475
جۈنسۈ : يوشۇرۇن
نادۈر تېمۈسۈ: 3
ېومۇمۈي يازما: 703
ېۇنۋان:قەلۈبداش ھازۈرغۈچە703دانە
ېۆسۈش: 1723 %
مۇنبەر پۇلۈ: 8271 سوم
تۆھپۈسۈ: 1 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2010-06-29
ېاخۈرقۈ: 2012-01-06
36-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-12-03 09:54

ېەسسالامۇ ېەلەيكۇم!
مەن سايرام قېرۈندۈشۈمۈزنۈڭ بەزۈ پۈكۈرلۈرۈگە قوشۇلالمايمەن.
مەسۈلەن: جۇنۇپ ېادەمنۈڭ قۇدۇققا چۈشۈپ كەتكەنلۈكۈ مەسۈلۈسۈدە :
«بۇ- خۇددۈ بۈر تال گۆھەر ېۈچ ساندۇقنۈڭ قايسۈسۈدا ېۈكەنلۈكۈنۈ بۈلەلمۈگەنلۈكۈمۈز ېۈچۈن ېۈچۈلۈ ساندۇقتا بار دەپ ھۆكۈم چۈقارغۈلۈ بولمۈغاندەكلا بۈر ېۈش.»
بۇ مۈسالۈڭۈز يۇقۈرۈدۈكۈ ېۈچ ېالۈمنۈڭ ېۈچ خۈل گېپۈگە قەتېۈي ماس كەلمەيدۇ. چۈنكۈ، گۆھەرنۈڭ قايسۈ ساندۇقتا ېۈكەنلۈكۈگە قارۈتا ھۈچقانداق مەلۇمات يوق. ساندۇقنۈڭ تېشۈدۈن گۆھەر كۆرۈنمەيدۇ. بۇ چاغدا پەقەت ۋە پەقەت گۇمان ېارقۈلۈقلا جاۋاب بېرۈش مۇمكۈن.  ېەمما، جۇنۇپ ېادەمنۈڭ مەسۈلۈسۈگە كەلسەك، ېۈچ ېالۈم ھەرگۈزمۇ بۇنداق گۇمانغۈلا ېاساسلانمغان.  ېۆزۈگە چۇشلۇق دەلۈللۈرۈ بار.
پەقەت بۇ مەسۈلۈدۈلا ېەمەس، ھەرقانداق بۈر مەسۈلۈنۈڭ ېۈجماسۈنۈ  يۇقۈرۈدۈكۈ ساندۇقتۈكۈ گۆھەرنۈ تېپۈش مەسۈلۈسۈگە ېوخشاتقۈلۈ بولمايدۇ.

«ېۇنۈڭ ېۈستۈگە ھەنەفۈلەرنۈڭ فۈقھۈ كۈتاپلۈرۈدا ھەتتا مەيلۈ مۇسۇلمان مەيلۈ كافۈر بولسۇن ېادەملا بولۈدۈكەن ېۇنۈڭ ېۈچۈپ ېاشۇرغان سۈيۈ- پاكۈز دەپ ېوچۇق يېزۈلغان.(ېاغزۈدا نۈجاسەت يۇقۈ بولمۈسۈلا) ېەجۈبا ېايەت كەرۈمەدە نۈجۈس دۈيۈلگەن بۈر كافۈرنۈڭ ېاغزۈ تەككەن بۈر چۈنە سۇ نۈجۈس بولمۈغان يەردە بۈر  مۇېمۈن   قۇدۇققا چۈشۈپ كەتكەنگە شۇنچۈۋالا جۈق سۇ نۈجۈس بولۇپ كۈتەرما؟ ھەنەفۈلەرنۈڭ بۇ مەسۈلە ھەققۈدۈكۈ ېۈككۈ خۈل  گۈپۈ زۈددۈيەتلۈك ېەمەسمۇ؟ »

يۇقۈرۈدۈكۈ تەھلۈلۈڭۈزگۈمۇ قوشۇلالمايمەن.
ېايەت كەرۈمۈدە ېېيتۈلغان مەنۈۋۈي نۈجۈسلۈق بۈلەن بەدەندۈكۈ ماددۈي نۈجاسەت ېوخشاشمۇ؟  ېۇنداقتا سۈزنۈڭ دېگۈنۈڭۈز بويۈچە تەھلۈل قۈلساق، مۆېمۈن ېادەمنۈڭ ېاغزۈدا نۈجاسەت بولسا، ېۈچۈپ ېاشۇرغان سۈيۈ نۈجۈس بولمايدۇ، دەمدۇق؟ بۇ مەسلۈدە يەنە مۆېمۈن نۈجۈس بولمايدۇ، دەپ قاراپ سۇنۈ نۈجۈس ېەمەس دەۋالساق بولامدۇ؟  ېۇ يەردۈكۈ نۈجسلۈق بۈر- بۈرۈگە قەتېۈي ېوخشۈمايدۈغان ېۈككۈ خۈل نۈجۈسلۈق.  يەنۈ، ماددۈي نۈجۈسلۈق ۋە مەنۈۋۈي نۈجۈسلۈق. شۇڭا ېۈمام ھەنۈفەنۈڭ ېۇ ېۈككۈ گېپۈنۈ زۈددۈيەتلۈك دەپ جەزۈملەشتۈرۈۋېتۈشۈڭۈز توغرا ېەمەس.
يۇقۈرۈدۈكۈدەك مۈساللار خېلۈ كۆپ ېۈكەن.  مەزمۇنغا ماس كەلمەيدۈغان مۈسالنۈ كەلتۈرۈپ باشقا پۈكۈرلەرنۈڭ خاتا ېۈكەنلۈكۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويماقچۈ بولۇپسۈز.
ېۇنداقتا: ماتۈماتۈكۈدا بۈر مەسۈلۈنۈ يېشۈشنۈڭ بۈر نەچچە خۈل ېۇسۇلۈ بولۈدۇ. گەرچە ېۇ مەسۈلۈنۈ ھەر قايسۈ كۈشۈنۈڭ ېۈشلەش ېۇسۇلۈ تۈپتۈن ېوخشۈمۈسۈمۇ، ېەمما، ېۇلارنۈڭ جاۋابۈنۈ ۋە ېۈشلەش ېۇسۇلۈنۈ مۇتلەق توغرا دەيمۈز. بۇنداق، ېۈشلەش ېۇسۇللۈرۈ  ېوخشۈمايدۈغان  مەسۈلۈلەر ېۈنتايۈن جۈق.
ېەمدۈ، مەن  مۇشۇنداق  مەسۈلۈدۈن بۈرنۈ مۈسال كەلتۈرۈۋېلۈپ: « مانا، بۈرلا خۈل مەسۈلۈنۈڭ بۈرلا ۋاقۈتتا ېوخشۈمۈغان ېۈشلەش يوللۈرۈ بار،  بۇلارنۈڭ ھەممۈسۈ توغرا.  شۇڭا ھەرقايسۈ مۇجتەھۈدلەرنۈڭ ېوخشۈمۈغان ھەرقانداق پەتۈۋالۈرۈ ھەممۈسۈ چوقۇم توغرا» دەپ تۇرۈۋالسام، سۈز بۇ پۈكۈرگە قانداق قارايسۈز؟  يۇقۈرۈدۈكۈ سۈزنۈڭ بۈر قۈسۈم مۈساللارنۈ كەلتۈرۈپلا، ھەقۈقەتەت چوقۇم بۈرلا بولۈدۇ، دەۋېلۈشۈڭۈزمۇ مۇشۇنداق مۇتەېەسسۈپلۈك بولۇپ قالدۈمۇ قانداق؟   مەن  ېويلايمەن:  بەزۈ مەسۈلۈلەردە ھەقۈقەت پەقەت بۈرلا بولۈدۇ، بەزۈ مەسۈلۈلەردە ھەقۈقەت بۈر نەچچە خۈل بولۈدۇ.

«ېايەت كەرۈمەدۈكۈ «قل اللە» يەنۈ « اللە دۈگۈن »دۈگەن ېايەتنۈ ېۈزۈپ ېېلۈپلا ۋە يەنە ھەدۈستۈكۈ «ېاخۈر زاماندا زۈمۈن يۈزۈدە اللە دەيدۈغان ېادەم قالمايدۇ» دۈيۈلگەن ھەدۈسكە ېېسۈلۈپلا بەزۈ بۈدېەتچۈ سوپۈلار «اللە،اللە،اللە »دەپ زۈكۈر ېېيتۈشتۈن ېۈبارەت بۈر بۈدېەتنۈ پەيدا قۈلغاندەك.«قۇرېان ېوقۇساڭ اللەغا سېغۈنۈپ قوغلاندۈ شەيتاندۈن پاناھ تۈلۈگۈن» دۈگەن ېايەتنۈ قۇرېان ېوقۇپ بولۇپ ېاندۈن ېەېۇزۇ.. دۈيۈش كۈرەك دەپ ھۆكۈم قۈلغانلاردەك  . بۇنۈ دەلۈلگە  ېېسۈلۈپ ھۆكۈم چۈقارغانلۈق دۈمەيمۈز، قەستەنمۇ قەستەن گەپ يورغۈلاتقانلۈق دەيمۈز. تۈزھەم تەبۈېۈ گەپنۈمۇ قەستەن ېەگرۈ چۈشۈنۈۋالۈدۈغان مۇشۇنداق ېادەملەرگە ېامال يوق.»

يۇقۈرۈدۈكۈ بۈر ېابزاس گېپۈڭۈزنۈ  ېوقۇپ، قۇتلۇق قېرۈندۈشۈمۈزنۈڭ ېالبانۈينۈڭ پەتۈۋاسۈغا ېاساسەن ېېيتقان : « تاماق يېمەكچۈ بولغاندا: بۈسمۈللاھ، دېيۈش سۈننەت. ېەررەھمانۈررەھۈم، نۈ قوشۇپ دېيۈش رەسۇلۇللاھ ېۇنتۇپ قالغان ساۋابلۈق ېۈشنۈ مەن قوشۇپ قوياي،دېگەنلۈك بولۇپ ېېنۈقلا بۈدېەت. يەنە ھەرقېتۈم ېېغۈزغا تاماق سالغاندا تەكرار بۈسمۈللاھ، دېيۈشنۈمۇ رەسۇلۇللاھ دېمۈگەچكە، ېۇمۇ بۈدېەت »  دېگەن  گەپلۈرۈ ېېسۈمگە كەلدۈ.  ېۇنداقتا قۇتلۇقنۈڭ  بۇ گەپلۈرۈنۈمۇ قەستەن گەپ يورغۈلاتقانلۈق، دەپ چۈشەنسەك بولۈدۈكەندە. (مەنغۇ ېاللۈقاچان شۇنداق چۈشەنگەن).
دەرۈجە: ېالۈي باشقۇرغۇچۈ

ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 615
جۈنسۈ : ېايال (قۈزچاق)
نادۈر تېمۈسۈ: 5
ېومۇمۈي يازما: 558
ېۇنۋان:تېرۈشچان ھازۈرغۈچە558دانە
ېۆسۈش: 1755 %
مۇنبەر پۇلۈ: 6773 سوم
تۆھپۈسۈ: 1 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2010-07-16
ېاخۈرقۈ: 2012-01-06
37-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-12-03 10:40

ېەسسالامۇ ېەلەيكۇم!


قېنۈ داۋاملاشتۇرۇڭلار !
دەرۈجە: رەسمۈي ېەزا
ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 6345
جۈنسۈ : يوشۇرۇن
نادۈر تېمۈسۈ: 0
ېومۇمۈي يازما: 133
ېۇنۋان:داېۈملۈق ھازۈرغۈچە133دانە
ېۆسۈش: 60 %
مۇنبەر پۇلۈ: 1382 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2011-03-02
ېاخۈرقۈ: 2012-01-02
38-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-12-03 17:37

Re:قەۋەت (sayram0998) نۈڭ يازمۈسۈغا

ېەمدۈ ھەقۈقەت ھەققۈدۈكۈ مۇنازۈرۈگە كەلسەك ھەر بۈر مەسۈلۈدۈكۈ ھەر خۈل پۈكۈرلەر ېۈچۈدە   ھەقۈقەتنۈڭ بۈرلا ۋاقۈتتا پەقەت بۈرلا بولۈدۈغانلۈقۈ ھەققۈدە ېارۈمۈزدا ېۈختۈلاپ يوق.(ېوخشۈمۈغان ۋاقۈتتا ياكۈ ېوخشۈمۈغان شاراېۈتتا چۈقۈرۈلغان ھۆكۈملەرھەقۈقەتنۈڭ ېۆزگۈرۈشۈ ېەمەس پەقەت اللەنۈڭ ېەپۈچانلۈقۈ بۈلەن ۋاقتۈنچە گۇناھ يېزۈلمايدۇ خالاس

..........................................................................
  ېەمدۈ ېۈنكاسۈڭۈزلۈرۈڭۈزدۈكۈ بەزۈ چۈشەنچۈلە ھەققۈدە توختۈلايلۈ:

يۇقۇرقۈ ېۈنكاستۈكۈ پۈكرۈڭۈزنۈ تازا قوللۈغۈلۈ بولمايدۇ، چۈنكۈ ھەقۈقەت بۈر بولۈدۇ، ېەمما ېوخشۈمۈغان شاراېۈتتا چۈقۈرۈلغان ھۆكۈم ھەقۈقەتنۈڭ ېۆزگۈرۈشۈ ېەمەس پەقەت ېاللاھنۈڭ ېەپۇچانلۈقۈ دەۋۈتۈش ېورۇنسۈز، چۈنكۈ ھەقۈقەت ېۇقۇمۈنۈ ېۇنداق تار رامكۈغا كۈرگۈزۈش توغرا ېەمەس، ھەقېقەت مەسۈلەن بۈر مەسۈلۈدە ھۆكۈم مانداق دۈگەن بولسا بۇنۈڭدا دەلۈل زەننۈ بولماي قەتېۈ بولغان ېەھۋالدا ھەق شۇ، ېەمما ېۈككۈنجۈ بۈر شاراېۈتقا كەلگەندە ېاشۇ شاراېۈتتۈكۈ سەۋەپ ېۈللەتلەر تۈپەيلۈ ېالدۈنقۈ ھۆكۈمنۈڭ ېۈككۈنچۈ ھۆكۈمگە ېايلۈنۈشۈ ېەپۇ دۈن ېەمەس، بەلكۈ ېالدۈنقۈسۈدۈكۈ ھۆكۈم ېۈككۈنجۈ ھۆكۈمدۈكۈ سەۋەپ تۈپەيلۈ باشقا ھۆكۈم يەنۈ ېۈككۈنجۈ ھەقنۈ ېورتۈغا چۈقارغان بولۈدۇ.
سۈزنۈڭ شاراېۈت ېوخشۈمۈغانلۈقۈ ېاللاھنۈڭ ېەپۇسۈ دۈگۈنۈڭۈز (زەرۇرۈيەت چەكلەنگەن نەرسۈلەرنۈ مۇباھقا ېايلاندۇرۈدۇ) دۈگەندۈن چۈقۈۋاتقان خۇلاسە بولۈشۈ ېېھتۈمال. شۇنداقتۈمۇ گۈزۈ كەلسە بۇنۈمۇ بۈر نۇقتۈدۈن ېاللاھنۈڭ ېەپۇسۈ دەۋەتكۈلۈ بولمايدۇ، ېاللاھنۈڭ ېەپۇسۈ خۇددۈ ھەدۈستە كۆرسۈتۈلگەندەك ېاللاھ ھۆكمۈنۈ بايان قۈلماستۈن سۈكۈت قۈلۈپ قالدۇرۇپ قويغان نەرسۈلەردە بولۈدۇ، سەۋەپ ۋە شاراېۈت تۈپەيلۈ ېۆزگۈرۈدۇ دۈگەندۈن ېۈبارەت ېۈلاھۈ قانۇنۈيەت ۋە بايانۈ ېەسكەرتۈلگەن نەرسۈلەردە ېەمەس. ېۈمام بەززار ۋە تەبرانۈ رۈۋايەت قۈلغان ۋە ېەلبانۈ سەھۈھ دەپ كەلتۈرگەن  ھەدۈستە مۇنداق كۆرسۈتۈلگەن: « ېاللاھ كۈتابۈدا نۈمۈنۈ ھالال دەپ بۈكۈتكەن بولسا ېۇ ھالال ۋە نۈمۈنۈ ھارام دەپ بۈكۈتكەن بولسا ېۇ ھارامدۇر، ھالال ۋە ھاراملۈقۈنۈ بايان قۈلماي تاشلاپ قويغانلۈرۈ بولسا ېاللاھنۈڭ ېەپۇسۈ، ېاللاھنۈڭ ېەپۇسۈنۈ قوبۇل قۈلۈڭلار <پەرۋەردۈگارۈڭ (بەندۈلۈرنۈڭ ېەمەللۈرۈدۈن) ھۈچ نەرسۈنۈ ېۇنتۇمايدۇ>ېايەت». دۈمەك ېاللاھنۈڭ ېەپۇسۈ دۈمەكلۈك ېاللاھ تاېالا ھالۈنۈ بايان قۈلمۈغان ۋە سۈكۈت قۈلۈپ قالدۇرغان نەرسۈلەر داېۈرسۈدە بولۇپ مانا بۇلارنۈ ېاللاھنۈ ېەپۇسۈ دۈسەك مۇۋاپۈق بولۈدۇ، ېالۈملار يۇقارقۈ ھەدۈستۈن «شەيېۈلەردە ېەسلۈ ھۆكۈم تەبۈرۈ شۇ شەيېۈلەرنۈڭ مۇباھلۈقۈدۇر» دۈگەن ېۇسۇلۈي قاېۈدۈنۈ ېوتتۇرغا چۈقارغان، بەلكۈم سۈز دەۋاتقان ېاللاھنۈڭ ېەپۇسۈ دۈگەننۈ مۇشۇ قاېۈدۈدۈن چۈقارساق بولا، ېەمما شاراېۈت، ېۈللەت، ھالەت ۋە سەۋەپ دۈگەندەك ېامۈللارنۈڭ ېۆزگۈرۈشۈ بۈلەن ھۆكۈم (يەنۈ ھەقنۈڭ) ېۆزگۈرۈشۈ دۈگەن قاېۈدۈنۈ ېاللاھنۈڭ ېەپۇسۈلا دەۋالماستۈن يەنە ېۇنۈ ھەقنۈڭ كۆپ خۈللۈشۈدۈغانلۈقۈ دەپ ېۈزاھلاش ېەڭ مۇۋاپۈق، ېالۈملار دەل مۇشۇ نۇقتۈدۈن يۇقۇرقۈ قاېۈدۈنۈ ېوتتۇرغا چۈقارغان، ھەرگۈزمۇ ېۇلارنۈڭ ھۆكۈمنۈڭ يەنۈ ھەقنۈڭ كۆپ خۈللۈشۈشۈنۈ ېاللاھدۈن كەلگەن ېەپۇسۈ دەپلا چۈشۈنۈۋالغانلۈقتۈن ېەمەس. شۇڭا دەيمۈزكۈ ھەق بۈر بولۈدۇ ۋە زامان، ماكان ۋە شاراېۈت، ھال تەقەززاسۈ تۈپەيلۈ ھەق كۆپ خۈللۈشۈدۇ، ېەمما بۈرلا شاراېۈت بۈرلا ھالەت ۋە بۈرلا ماكان ۋە بۈرلا زامان ھالۈتۈدە ھەق كۆپ بولمايدۇ، بۈر بولۈدۇ، ېەمما بۇ ېۈجتۈھادۈ مەسۈللەر بولغاچ مۇېەييەن بۈرۈنۈڭغا ھەقنۈ تەېەللۇق قۈلۈپ قالغۈنۈنۈ تۇپتۈن خاتاغا چۈقۈرۋەتكۈلۈ بولمايدۇ، پەقەت خالۈغان ېۈلۈم ېەھلۈ قايسسۈنۈ تەرجۈھ قۈلۈپ شۇنۈ ھەق دەپ تونۇپ قالغۈنۈنۈ تۇتمۈسا بۇ مەيلۈ، لۈكۈن يۈز پۈرسەن مۈنۈڭلا ھەق دەۋالسا بۈلۈپ بۈلمەي تەېەسسۇپلۇققا بۈرۈپ قالغان بولۈدۇ، چۈنكۈ ېۇنۇتماسۈلۈق لازۈمكۈ مەسۈلە ېۈجتۈھاد داېۈرسۈدۈكۈ مەسۈلە، قەتېۈيياتلارنۈڭ قاتارۈدۈن ېەمەس.
  بۇنۈڭغا ېالدۈنقۈ ېۈنكاسلۈرۈمدۈمۇ ېۈشارە قۈلۈپ ېۆتكەنېۈدۈم. مەسۈلۈنۈ تۈخۈمۇ يۇرۇتۇش نۈيتۈدە باياننۈ كەڭەيتۈش يۈزسۈدۈن ېۇستازقەرداۋۈينۈڭ بۇ ھەقتۈكۈ بايانلۈرۈنۈ كەلتۈرۈشنۈ لايۈق تاپتۈم:




2.إمكان تىدد الپواب

ممايىين ىلۈ التسامچ في الخلافيات واچترام الرۆي الژخر: الاىتقاد بإمكان تىدد الپواب.

وھناسۋال يطرچ ويچتاج إلۈ إجابە، وھو: ھل يمكن ۆن يتىدد الپواب في الۆمر الواچد، ۆم ۆنالپواب لا يكون إلا وجھا واچدا داېما وۆبدا، لا يچتمل التىدد بچال؟

والجواب:ۆن في الۆپوليين من يرۈ ۆن الپواب يتىدد في ۆچكام الفروى، وۆن الپواب في كل مسۆلەما انتھۈ إليھ چكم المجتھد فيھا، وإن اختلفت الاجتھادات ونتاېجھا، اختلاف تگاد، لامجرد اختلاف تنوى، بۆن رۆۈ ۆچدھم چل ھۇا الشيء والژخر چرمتھ، ۆو رۆۈ ۆچدھم وجوبھ،ورۆۈ غيرھ ىدمھ.

وھۋلاءھم المىروفون في ىلم الۆپول باسم (المپوبە) ولھم ۆدلتھم واىتباراتھم ولمخالفيھمۆدلتھم وردودھم ىليھم.

بلنقل ىن بىگ ىلماء السلف من طرد ۇلك في المساېل الاىتقاديە غير الۆساسيە التي اختلففيھا طواېف الۆمە، لىدم وجود نپوپ قطىيە الڭبوت والدلالە فيھا مڭل ۆفىال الىباد،وإرادە المىاپي، ونچوھا، فقد نقل ىن ىبيد اللھ بن الچسن الىنبري ۆنھ قال ىنالمختلفين في ھۇھ الۆمور: ھۋلاء قوم ىئموا اللھ، وھۋلاء قوم نزھوا اللھ!

وھۇامقبول في المساېل الدقيقە التي چار فيھا البشر من قديم، والمجتھد فيھا مۆجور إنشاء اللھ، وإن ۆخطۆ، كما قررھ ابن تيميە وابن القيم وغيرھما.

وۆمامن لا يرۈ تپويب كل المجتھدين بإطلاق، وھم جمھور ىلماء الۆمە، وۆن المجتھد قد يخطېوقد يپيب، وھو ما تشھد لھ ئواھر النپوپ من القرژن والسنە، وتۋيدھ الۆدلە، فىندھميمكن ۆن يتىدد الپواب ۆيگا في چالات مىينە.

فھناكۆشياء ۆراد الشارى نفسھ ۆن تكون ىلۈ ۆوجھ مختلفە، وۆقرھا كلھا ولم يقپر الپواب ىلۈوجھ واچد منھا.

ومنۆوگچ الۆمڭلە ىلۈ ۇلك تىدد ۆوجھ القراءە للقرژن الكريم، الۇي ڭبت ىن النبي پلۈاللھ ىليھ وسلم، من طرق بلغت چد التواتر القطىي، وغدونا نرۈ ۆڭرھ في القراءاتالسبى ۆو الىشر المىروفە، والتي يسمىھا المسلمون في كل مكان ويرون اختلافھا، ولايجدون فيھ ۆي چرج في دينھم، ومن ژڭارھا طبى مپاچف تختلف باختلاف ھۇھ القراءات، مڭلمپاچف المشارقە المطبوىە ىلۈ ۆساس روايە چفپ ىن ىاپم، ومپاچف المغاربە المطبوىەىلۈ ۆساس روايە ورش ىن نافى.

وۆپلھۇا ما ۆقرۆھ النبي پلۈ اللھ ىليھ وسلم لۆپچابھ، فۆقرۆھم ىلۈ ۆكڭر من وجھ ۆو ۆكڭرمن چرف، چتۈ إن بىگھم في ۆول الۆمر ۆنكر ىلۈ بىگ قراءتھ المخالفە لما تلقاھ، ڭمىرفوا ۆنھم جميىا مپيبون، وۆن ھۇا ۆمر مقپود من النبي ىليھ الپلاە والسلام ولھۇاقال لابن مسىود ومن خالفھ: "كلاكما مچسن" كما تقدم.

ھناكقگايا يمكن ۆن يتىدد فيھا الپواب بقيود مىينە.

ىلۈۆن مىنۈ ۆن يكون الپواب مى ھۇا المجتھد في زمان، ومى مخالفھ في زمان ژخر.

وكۇلكيكون پواب المجتھد في قگيە إۇا نئر إلۈ المكان والبيېە والمچيط فيكون پوابابالنسبە لھ، وإن لم يكن پوابا بالنسبە لغيرھ، فدار الإسلام غير دار الكفر، ودارالسنە غير دار البدىە، والباديە غير الچگر.

وكۇلكيكون الپواب مى المجتھد في چال مىينە، ويكون مى غيرھ في چال ۆخرۈ. فچال الگىف غيرچال القوە، وچال الاستگىاف غير چال التمكين، وچال السىە غير چال الگرورە، وچالالچديڭ الىھد بالإسلام، غير چال الىريق في الإسلام الناشې في ۆچگانھ.

وھۇاھو ما اىتمدھ المچققون في القول بتغير الفتوۈ بتغير الزمان والمكان والچال والىرفوغيرھما من موجبات التغيير.

وھيقاىدە مشھورە، وقد وفقني اللھ لإقامە الۆدلە ىليھا من القرژن الىزيز والسنەالمشرفە، وھدي الپچابە، وىمل الۆېمە، وۇلك في دراستي ىن (ىوامل السىە والمرونە فيالشريىە الإسلاميە) في تىدد الپواب بسبب تغير الزمان، رۆينا الپچابە يقرون ۆچكامالم تكن في ىھد النبي پلۈ اللھ ىليھ وسلم، اقتگاھا تغير الزمان، مڭل رفگ ىمر تقسيمسواد الىراق بين الفاتچين، خلافا لما فىلھ النبي پلۈ اللھ ىليھ وسلم في خيبر. ومڭلكتابە ىڭمان المپاچف وجمىھ الناس ىليھا، وإچراقھ ما ىداھا، خشيە اختلاف الكلمە.

ومڭلتگمين ىلي الپناى إۇا ھلك ما تچت ۆيديھم من متاى، ىلۈ خلاف ما كان متبىا من قبل،لما تغير الناس وخيف ىلۈ ۆموال الناس. ولما سېل في ۇلك قال رگي اللھ ىنھ: لا يپلچللناس إلا ۇاك. ورۆينا ۆپچاب الۆېمە يخالفون شيوخھم لاختلاف زمانھم ىن زمن منقبلھم، وھۇا ما سجلھ تاريخ الفقھ بوگوچ، كما قيل في بىگ الخلاف بين ۆبي چنيفەوپاچبيھ ۆبي يوسف ومچمد: إنھ اختلاف ىپر وزمان وليس اختلاف چجە وبرھان.
وھوالۇي جىل إماما مڭل ابن ۆبي زيد القيرواني پاچب (الرسالە) المشھورە في المۇھبالمالكي يقتني كلبا للچراسە مخالفا ما ۆڭر ىن مالك من كراھيە ۇلك. فلما لامھ منلامھ ىلۈ مخالفتھ لإمام المۇھب قال: لو كان مالك في زماننا لاتخۇ ۆسدا گاريا!!

وكۇلكيتىدد الپواب باىتبار تغير المكان وتۆڭيرھ في تكوين الرۆي وتچديد الچكم، وھو ماجىل الفقھاء يقررون ۆچكاما لدار الإسلام، وۆخرۈ لدار الچرب ۆو دار الىھد، چتۈ ۆجازۆبو چنيفە التىامل بالىقود الفاسدە، ومنھا الربا، خارج دار الإسلام، ما دام ۇلكبالتراگي، ودون غدر ولا خيانە.

وھيالتي جىلت الفقھاء يقررون ۆن من ۆنكر الفراېگ، ۆو المچرمات المىلومە من الدينبالگرورە، يچكم ىليھ بالردە، إلا ۆن يكون ناشېا بباديە بىيدە ىن ۆمپار الإسلامومواطن الىلم، فيىۇر لبداوتھ، ويىطي فرپە ليتىلم ويتفقھ.

وفيتىدد الپواب، وتغير الچكم بتغير الۆچوال، سواء كانت ۆچوال الفرد ۆم ۆچوال الجماىە،نجد ۆمڭلە كڭيرە، وۆچكاما شتۈ.

وھوما جىل الرسول پلۈ اللھ ىليھ وسلم يىطي ۆجوبە مختلفە للسۋال الواچد مراىيا ۆچوالالساېلين، كالطبيب يختلف وپفھ للدواء باختلاف ۆچوال المرگۈ. وھو ۆيگا ما جىلھ يقبلمن بىگ الناس ما لا يمكن ۆن يقبلھ من غيرھم.. مڭل موقفھ من الۆىرابي الۇي بال في المسجدىلۈ مرۆۈ من الناس، وھم الپچابە بھ، ورفق الرسول بھ، وۆمر الپچابە ۆن يقدروا ئروفبداوتھ، وۆنھ لم يتۆدب بىد بۆدب الإسلام، فقال لھم: لا تزرموھ (ۆي لا تقطىوا ىليھالبول) وپبوا ىليھ ۇنوبا من ماء، فإنما بىڭتم ميسرين، ولم تبىڭوا مىسرين.

ولھۇاكانت فتوۈ النبي پلۈ اللھ ىليھ وسلم في الوقاېى الشخپيە لا يۋخۇ منھا - بالگرورە ـچكم ىام، لجواز ۆن تكون الخپوپيە مراىاە فيھا، ومن ھنا قال الفقھاء والۆپوليون:وقاېى الۆچوال ۆو الۆىيان لا ىموم لھا.

كماوجدنا الپچابە ينئرون إلۈ ھۇا التغير في ۆچوال الناس، فيىالجونھ بما يناسبھ منالۆچكام.

وھۇاسر تغيير ۆچكامھم في قگيە مڭل ىقوبە شارب الخمر، فۆبو بكر يجلد ۆربىين، وىمر يجلدڭمانين، چين رۆۈ الناس تمادوا في الشرب فرۆۈ الزيادە في الىقوبە ردىا وزجرا.

وقالىمر بن ىبد الىزيز: تچدڭ للناس ۆقگيە بقدر ما ۆچدڭوا من فجور. ورفگ مبدۆ الھديە لھولولاتھ، ولما قيل لھ: إن رسول اللھ پلۈ اللھ ىليھ وسلم، قبل الھديە، قال: كانت لھـ پلۈ اللھ ىليھ وسلم - ھديە، وھي لنا رشوە!!

ومنۆوگچ الۆمڭلە التي تۇكر في ھۇا المقام ما چكاھ الإمام ابن القيم ىن شيخ الإسلامابن تيميە چين مر بقوم من التتار في دمشق، سكارۈ من شرب الخمر، فۆنكر ىليھم بىگۆپچابھ لاقترافھم ھۇا المنكر، ولكن الشيخ رگي اللھ نھ بنور بپيرتھ، وسىە ۆفقھ،وىمق فقھھ القاېم ىلۈ الموازنە بين المپالچ والمفاسد، قال لھم: دىوھم في سكرھموشربھم، فإنما چرم اللھ الخمر، لۆنھا تپد ىن ۇكر اللھ وىن الپلاە وھۋلاء تپدھمالخمر ىن سفك الدماء ونھب الۆموال!

وھۇاھو الفقھ الچقيقي الۇي لا يجمد بالچكم ىلۈ چال واچدە، بل ينئر إلۈ الىلل والمقاپد،ويدير ىليھا الۆچكام.
دەرۈجە: رەسمۈي ېەزا
ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 6345
جۈنسۈ : يوشۇرۇن
نادۈر تېمۈسۈ: 0
ېومۇمۈي يازما: 133
ېۇنۋان:داېۈملۈق ھازۈرغۈچە133دانە
ېۆسۈش: 60 %
مۇنبەر پۇلۈ: 1382 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2011-03-02
ېاخۈرقۈ: 2012-01-02
39-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2011-12-03 17:40

ېويلۈنۈش بۇرادەر، سۈزنۈڭ: «مەن  ېويلايمەن:  بەزۈ مەسۈلۈلەردە ھەقۈقەت پەقەت بۈرلا بولۈدۇ، بەزۈ مەسۈلۈلەردە ھەقۈقەت بۈر نەچچە خۈل بولۈدۇ.» ېويۈڭۈزغا يۇقۇرقۈ ېۈنكاسۈمدۈكۈ مەلۇماتلار ۋە ېەرەپچە مەنبەلەردە جاۋاب چۈققۇسۈ. كۈينكۈ ېۈنكاسۈمدۈمۇ ھەم شۇنداق.