ئىز تورى www.iz.la
دۆلەتلىك ئىستاتىستىكا ئىدارىسى ئېلىمىزنىڭ 2011-يىللىق ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىش سانلىق مەلۇماتىنى ئېلان قىلدى. ئېلىمىز ئاشلىقتىن يەنە بىر قېتىم مول ھوسۇل ئالدى، مەھسۇلات مىقدارى ئۇدا سەككىز يىل ئاشتى، ئاشلىق ئومۇمىي مەھسۇلات مىقدارى 550مىليون توننىغا يەتتى. بۇ يىل مەملىكەت بويىچە 571مىليون 210مىڭ توننا ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىلدى، ئالدىنقى يىلغا سېلىشتۇرغاندا 24مىليون 730مىڭ توننا، يەنى %4.5 ئاشتى. بۇنى يېڭى تارىخىي رېكورت يارىتىلدى، 2020-يىلىدىكى ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىش سەۋىيەسىگە يەتتى دېيىشكە بولىدۇ. تىلغا ئېلىشقا ئەرزىيدىغىنى شۇكى، بۇرۇنقى ئەسلىگە كەلتۈرۈش شەكلىدىكى كەڭ كۆلەمدە مەھسۇلاتنى ئاشۇرۇشقا سېلىشتۇرغاندا، مەھسۇلات مىقدارى ئۆتكەن يىلى ئۇدا يەتتە يىل ئاشقان ئىدى، بۇ بۇ يىل ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارىنىڭ زور دەرىجىدە ئاشقانلىقىنىڭ ئۆتكەن يىلى ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارىنىڭ زور دەرىجىدە ئەسلىگە كەلتۈرۈش خاراكتېرىدە ئېشىپ، مەھسۇلات مىقدارى ئاساسىي سانىنىڭ ناھايىتى يۇقىرى بولۇشى ئاساسىدا بولغانلىقى، ئاسان قولغا كەلمىگەنلىكىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ. كونكرېت ئېيتقاندا، ئاساسلىقى تۆۋەندىكىدەك بىر قانچە ئالاھىدىلىك بار: بىرىنچىدىن، يازلىق ئاشلىق، چىلگە شال، كۈزلۈك ئاشلىقنىڭ مەھسۇلات مىقدارى ھەممە پەسىلدە ئاشتى، ئىككىنچىدىن، شال، بۇغداي، كۆممىقوناقتىن ئىبارەت ئۈچ چوڭ زىرائەتنىڭ ئومۇمىي مەھسۇلات مىقدارى مىليون توننىدىن ئېشىپ كەتتى. كۆممىقوناق مەھسۇلات مىقدارىنىڭ زور كۆلەمدە ئېشىشى ئېلىمىزنىڭ ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىش قۇرۇلمىسىنى تېخىمۇ مۇكەممەللەشتۈردى. ئۈچىنچىدىن، مەھسۇلات مىقدارىنىڭ %90دىن كۆپ ئاشقان قىسمى ئاساسلىق ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىش رايونلىرىغا مەركەزلەشتى. ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارى 50مىليۇندىن توننىدىن ئاشقان خېيلۇڭجياڭ، خېنەن ئۆلكىلىرىنىڭ ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىشى 2011-يىلى يەنىمۇ كۆپىيىپ، ئاشلىق ئومۇمىي مەھسۇلات مىقدارى ئايرىم ئايرىم 55مىليون 710مىڭ توننا ۋە 55مىليون 430مىڭ توننىغا يەتتى. ئەمما بىر قىسىم رايونلار، مەسىلەن گۇيجۇ، چۇڭچىڭ، گەنسۇ، خۇبېي قاتارلىق ئۆلكىلەردە ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارى ئازىيىپ كەتتى. ئېلىمىزنىڭ ئاشلىق مەھسۇلات ئومۇمىي مىقدارى ئۇدا سەككىز يىل ئاشتى، بۇ سىياسەتنىڭ تۈرتكىسى ۋە پەن-تېخنىكا قوللانغانلىقتىن بولدى، ئۇلار ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارىنىڭ ئېشىشىدىكى ئاساس. ئومۇمەن قىلىپ ئېيتقاندا، ئالدى بىلەن سىياسەتنىڭ تۈرتكىلىك رولى چوڭ بولدى، بۇ يىل ئېلىمىزدە ئاشلىققا ئىشلىتىلىدىغان يېزا-ئىگىلىكىدىكى تۆت تولۇقلىما 140مىليارد 600مىليون يۈەنگە يېتىپ، ئۆتكەن يىلدىكىدىن %17 ئاشتى. شۇنىڭ بىلەن بىرگە، يېزا-ئىگىلىك پەن-تېخنىكىسىنى قوللىنىش ئاشلىق بىرلىك مەھسۇلاتىنىڭ ئېشىشىغا تۈرتكە بولىدۇ. بۇنىڭدىن باشقا، قۇرۇلما تەڭشەشنىڭ مەھسۇلاتنى ئاشۇرۇشتىكى رولى كۆرۈنەرلىك بولدى. يەنە بىر مۇھىم سەۋەب ، بۇ يىلنىڭ ھاۋارايى ياخشى بولدى، شۇنىڭ بىلەن بىرگە، ئاپەتتىن مۇداپىئەلىنىش، ئاپەتنى ئازايتىش ئۈنۈمىمۇ ناھايىتى كۆرۈنەرلىك بولدى. ئۇنداقتا، بۇ يىل مەھسۇلات مىقدارىنىڭ %4.5 ئېشىشىنىڭ قانداق مۇھىم ئەھمىيىتى بار؟ ئىقتىسادشۇناسلارنىڭ چۈشەندۈرۈشىچە، بۇ سان ناھايىتى قالتىس ھېسابلىنىدىكەن. ئېلىمىزدە 5مىليون كىلوگرام بىر ئۆتكەل ھېسابلىنىدۇ، 500مىليون توننىدىن 550مىليون توننىغا يەتكۈزۈش ئۈچۈن، بىز ئون نەچچە يىل تىرىشتۇق. ئىسلاھات، ئىشىكنى ئېچىۋېتىش يولغا قويۇلغاندىن بۇيان، ئېلىمىزنىڭ ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارى 300مىليون توننىدىن ھازىرقى 570مىليون تونىغا يېتىپ، بەش ئۆتكەلنى بېسىپ ئۆتتى. بۇ يىل مەھسۇلات مىقدارى ئاخىرى مىليون توننىدىن ئاشتى، ئاخىرى بۇ ئۆتكەلدىن ئۆتتۇق، جۇڭگونىڭ يېزا-ئىگىلىك تەرەققىيات تارىخىدا، بۇ يىل نامايەندە خارەكتېرلىك بىر يىل بولدى، بىز ئاشلىق مەھسۇلاتىنى ئاشۇرۇشتا سەككىز يىل تىرىشتۇق، بۇ يىل مەھسۇلات مىقدارى كۆرۈنەرلىك ئاشتى. ھازىرقى ۋەزىيەتتە، ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارىنىڭ مۇشۇنداق ئېشىشى، بىزنىڭ بارلىق مال باھاسىنى مۇقىملاشتۇرۇپ، ماكرولۇق تەڭشەپ كونترول قىلىش نەتىجىسىنى مۇستەھكەملىشىمىزدە ئىنتايىن مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە. بۇ يىل ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارىنىڭ بۇنداق كۆپ ئېشىشى، ئېلىمىزنىڭ ئىشلەپچىقىرىش ئىقتىدارىنىڭ زور دەرىجىدە ئاشقانلىقىنى چۈشەندۈرۈپ بىرىدۇ. بۇ خىل ئىشلەپچىقىرىش ئىقتىدارى ئېلىمىزنىڭ ئاشلىق بىخەتەرلىكى ۋە ئاشلىققا كاپالەتلىك قىلىش سەۋىيەسىنىڭ ئۆسكەنلىكىنى، بىزنىڭ ئاشلىقتىن تېخىمۇ خاتىرجەم بولىدىغانلىقىمىزدىن دېرەك بىرىدۇ، ئاشلىق مەھسۇلات مىقدارىنىڭ بۇنداق كۆپ ئېشىشى دۇنيانىڭ ئاشلىق بىخەتەرلىكىگىمۇ ئىجابىي ئۇچۇر بەردى، دۇنيادا ئەمدى ھېچكىممۇ جۇڭگونى ئاشلىق باھاسىنى ئۆرلىتىۋەتتى دەپ ئەيىبلىيەلمەيدۇ، شۇنداق دېيىشكىمۇ بولىدۇكى، بۇ دۇنيا خەلقىگە خوش خەۋەر. جۇڭگو نوپۇسى كۆپ دۆلەت، ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىش ئىنتايىن مۇھىم، ئاشلىق بولمىسا مۇقىملىق بولمايدۇ دەيمىز، %4.5 ئېشىش، بىزنىڭ پۇل پاخاللىقىغا تاقابىل تۇرىشىمىز ۋە مال باھاسىنىڭ مۇقىملىقىنى ساقلىشىمىزدا ئىنتايىن مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە. ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!خەتكۈچلەر:
