ئا. جالالىدىن : ئاياللار ۋە بوسوغا

maripatogli

ئاياللار ۋە بوسوغا

ئابدۇقادىر جالالىدىن

تىجارەت ، مائارىپ ، مەدەنىيەت ئىشلىرى مەھەللە ، رايون ۋە دۆلەت چېگرىلىرىدىن ھالقىپ دۇنياۋى مىقيادا گىرەلىشىپ كەتكەن بۈگۈنكى كۈندە ، بىر تۈركۈم ئۇيغۇر ياشلىرى دۇنيانىڭ داڭلىق مائارىپ ، مەدەنىيەت مەركەزلىرىدە ئىلىم تەھسىل قىلىشقا باشلىدى . ئۇلارنىڭ ناھايىتى ئاز بىر قىسمى ئۆزلىرىنىڭ نەزىرىدىكى چەتئەللەرنىڭ تۇرمۇشىنى قەلەمگە ئېلىپ ، ئانا ۋەتىنىدىكى يېڭىلىققا تەشنا خەلقنى تۈلۈك ئۇچۇر بىلەن تەمىنلەشكە باشلىدى . تەسەۋۋۇر ۋە ئىنتىلىشلەر ئاساسىدا قۇرۇپ چىقىلغان يات ئىقلىملار بارغانسېرى رېئال تۈس ئېلىشقا باشلىدى .
بۈگۈنكى ئۇيغۇر ياشلىرى دۇنيانى چۈشىنىش ، تەتقىق قىلىش ۋە قۇرۇپ چىقىشقا ئۆزلىرىنىڭمۇ نىسىۋېسى بارلىقىنى ھېس قىلىشقا باشلىدى . بۇنداقلار كۆپەيگەندە ، ئۆزىنىڭ ئانا خەلقىنىڭ ئېھتىياجىنى ھەقىقىي تونۇپ ، خەلقنىڭ قەدىر - قىممىتى ئۈچۈن كۆيۈپ يانىدىغان ئەقىدىلىك ياشلارمۇ ئوتتۇرىغا چىقىدۇ ، ئەلۋەتتە .
شۇنداق ، يەر شارىدا بىزمۇ بار ، شۇنداق ئىكەن ، قەدىر - قىممەت ، شان - شەرەپ مۇنبەرلىرىدە بىزمۇ بولىشىمىز كېرەك . بىر قىسىم ئەقىدىلىك ياشلارنىڭ دۇنيانى كۆرۈپ يازغان ساياھەتنامىلىرىدە مۇشۇنداق ئىستەك بار .
بىزنى يېڭى بىر كىملىكنىڭ بايقىلىشى كۈتۈپ تۇرىدۇ . بىز ئۇنى تاپقاندا ، ھەقىقىي ئۆزىمىزگە ئايلىنالايمىز . ساياھەتنامىلەردىن قىز - ئاياللار يازغان بەزى ساياھەتنامىلەر كىشىلەرنى جەلپ قىلدى . ئاياللار ئايرىم تەرەپلەردە ئىنچىكە ھەم سەزگۈر كېلىدۇ ، شۇنداقلا خېلىلا رومانتىك كېلىدۇ . ئارزۇ - ئارمانلار بىلەن سۇغىرىلغان يۇمران خاتىرىلەر قېلىپلىشىپ كەتكەن قاھشال ، بىمەززە گەپلەردىن تويۇپ كەتكەن قەلبلەرنى سۆيۈندۈرمەي قالامدۇ ؟ ئايال ئوقۇرمەنلەر بۇنداق ئەسەرلەرگە خېلىلا ھېرىسمەن كېلىدۇ .
تېز سۈرئەتتە شەھەرلىشىش ئۇيغۇرلارنىڭ ئەخلاقىي قاراشلىرىنى شىددەت بىلەن ئۆزگەرتىۋاتىدۇ ، بازار ئىگىلىكى ئەمەلىي مەنپەئەتتىن باشقىنى نەزەرگە ئالمايدىغان قىلىۋەتتى . ئەنئەنىۋى ئىگىلىك شەكىللىرى خىرىسقا ئۇچراپ ، ئىگىلىك ئەھلىنىڭ ئائىلىۋى تۇرمۇشىدىكى نورمال تەرتىپنى بىتچىت قىلىۋەتتى . ئەرلەر ئىش ئىزدەپ ياقا - يۇرتلارغا چىقىپ كەتتى ، ئۆيدە ئولتۇرۇشقا تاقىتى قالمىغان ئاياللارمۇ سودا قىلىش ئۈچۈن بوسۇغىدىن چىقىشتى . ئىشلەپچىقىرىش بىلەن ئائىلە ھاياتىنىڭ بىرلىكىمۇ بىتچىت بولۇپ ، ئەر ، ئايالنى باقىدىغان ، ئائىلە پەرزەنتلەرنى باقىدىغان قۇرۇلما لىڭشىپ قالدى . ئەرلەرنىڭ سۆلىتىمۇ بۇرۇنقىدەك ھەيۋەتلىك بولماي قالدى . ئۇلارنىڭ نوپۇزى ساقال - بۇرۇتىنى پەش قىلاي دىسە ، ئۇنىڭمۇ تايىنى قالمىدى . چۈنكى ساقال بىلەن بۇرۇت مەسئۇلىيەت ۋە بۇرچ بىلەن بىرلەشمىسە ، ئۇ پەقەت تۈكتىنلا ئىبارەت .
ئاياللارنىڭ بوسۇغىدىن چىقىپ كېتىشى بىزگە نۇرغۇن ئاقىۋەتنى ئېلىپ كەلدى ، بالىلارنىڭ تەربىيەلىنىشى باشقىلارنىڭ قولىغا قالدى . تەلىم - تەربىيە ئىشىنى بىر خىل ئەقىدە ئىشى دەپ قارىماي زىيادە تاۋارلاشتۇرىۋەتتۇق . مائارىپنى پەقەت ئىمتىھاندىن ئۆتۈش ئىشى دەپلا قالدۇق . بالىلىرىمىزمۇ ئاتا - ئانىلارنىڭ مېھىر سۈيىگە تۈزۈك قانمايدىغان بولۇپ قالدى . ئۇلار خۇددى ئانىسىنى بىلماي چۇكۇلداپ يۈرۈشكەن توك چۈجىسىگە ئوخشاپ قالدى . ئائىلە تەربىيىسى دىگەنلەرنى باشقىلارغا ھاۋالە قىلىپ ، ئانىلار خىزمەت ھەلەكچىلىكىدە قالدى .
<<ئەرلەر ئۆينىڭ تۈۋرىكى !>> مېنىڭچە بۇ گەپ ناھايىتى توغرا ، ئەمما بۇ گەپنىڭ سەلتەنىتىگە دەز كەتتى، شۇنىڭ بىلەن ئاياللارنىڭ يۈرىكىگىمۇ دەز كەتتى . چۈنكى ئاياللار مەزمۇت ئەرلەردىن مۇستەسنا ھالدا ئۆزلىرىنىڭ ئاياللىقىنى يوقىتىپ سەرسان بولۇپ كېتىدۇ ، ئۇلار قەيسەر ئەرلەنىڭ سايىسىدە ياشايدىغان سۇمبۇللار .
بىزنىڭ ئاياللىرىمىز بوسۇغىنىڭ ئىچىدىكى قىممەت بىلەن بوسۇغىنىڭ تېشىدىكى قىممەتنى سېلىشتۇرۇپ كۆرمىسە يەرگە كەلدى . ئوقىغان ئاياللىرىمىزنىڭ ئىنكاسىدىن قارىغاندا ، ئائىلە ئىنتايىن مۇھىم ، ئايالغا خاس تەكەممۇللۇقنىڭ كاپالىتى ئائىلىدە . ئۇلار بۇنى نەچچە يىللىق مۇساپىرلىقنىڭ ئىزغىرىن شاماللىرىدا تونۇپ يەتكەن . بىراق بۇنداق سادالار تازا ئومۇملىشىپ كېتەلمىدى . سەۋەبى ، بىز ئائىلىنىڭ مۇقەددەسلىكىنى بىلمىگەن خەلق ، ئۈزۈل - كېسىل چۈشكۈنلەشكەن خەلق .
ئوقىۋاتقان قىزلىرىمىزنىڭ كۆپىيىشى كىشىنى خوشال قىلىدۇ ، بىراق ئانىلىققا سەل قارىشى كىشىنى ئەندىشىگە سالىدۇ . بىزدە ئانىلىقنىڭ ئىللىق ھەم تاتلىق مەۋسۈمىدىن خەۋەرسىز ھالدا سۇلۇپ كەتكەن گۈزەل قىزلار ئاز ئەمەس . ئۇلارنىڭ لاتاپىتى چارچىغان يىگىتلەرنىڭ تەسەللىسىگە ئايلانسا ، ساغلام بالىلارنىڭ خۇش ھاۋالىق باغچىسىغا ئايلانسا نەقەدەر ياخشى بولاتتى - ھە
تەدبىردىن خالى ھالدىكى ئارزۇ پەقەتلا بىر خىل ئاجىزلىق .
ئەي گۈزەل ئۇيغۇر قىزلىرى ، ئوقۇڭلار ، بىپايان جاھاننى چۈشىنىڭلار ، لېكىن ئۆزۈڭلارنڭ ئانا بولىدىغانلىقىڭلارنى ئۇنتۇپ قالماڭلار !
بۇرۇن بىر باتۇر يىگىت ئۆزىنڭ شىرمەتلىكى بىلەن بىر شەھەرنى قوغداپ قاپتۇ . ئۇ جەڭدىن قايتىپ كەلگەندىن كېيىن پادىشاھ ئۇنىڭغا : " مۇنداق ئۈچ نەرسىدىن بىرنى تاللىساڭ ، تەڭرى ئۇنى ساڭا ئىنئام قىلغۇسى : ئۇلار ئەقىل ، گۈزەللىك ، شەرم - ھايالاردۇر " دەپتۇ . باتۇر يىگىت ئازراق ئويلانغاندىن كېيىن : " ماڭا ئايال كېرەك " دەپتۇ . پادىشاھ ھەيران بولۇپ تۇرۇپ قاپتۇ . يىگىت :" ماڭا سىلى ئېيتقان ئۈچ نەرسىنى ئۆزىدە مۇجەسسەم قىلغان ئايال كېرەك " دەپ سۆزىنى تولۇقلاپتۇ . پادىشاھ قايىل بوپتۇ .
باتۇرلۇق ھەرگىزمۇ قارام كۈچ ئەمەس . بەلكى ئەقىل - پاراسەت بىلەن كۈچنىڭ بىرلىگى . ئەقىل ، گۈزەللىك ۋە شەرم - ھايانى ئۆزىگە جەم قىلغان ئايالنىڭ پۇشتىدىن يەنىلا باتۇر تۇغۇلىدۇ . ئۇ مەيلى قىز ياكى ئوغۇل تۈغسۇن ، بۇنداق ئانلاردىن قەيسەر ئەۋلادلار يېتىشىپ چىقىدۇ . بۇ مەنىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا مۇكەممەل ئاياللىق دۇنياسىغا كىممۇ سەل قارىيالىسۇن . ئاياللارنىڭ قۇدىرىتى دەل ئەنە شۇ يەردە .

ئابدۇقادىر جالالىدىننىڭ << يۈزىمىز ، ئۆزىمىز ۋە كۆزىمىز >>ناملىق كىتابىدىن ئېلىندى .
مەرىپەت ئوغلى يانبىلوگىدىن يوللاندى.