خىمىيە ۋە يېزا ئىگىلىك

ئەزھەر36

        ئوتتۇرا مەكتەپ خىمىيە دەرسلىكىدىكى نەزىرىيىۋى بىلىملەرنى يىزا ئىگىلىك بىلەن بىرلەشتۈرۈش توغرىسىدا
2 O' r7 d. x& b5 V  يىزا مائارىپ ئىسلاھاتىنىڭ تەلىپى بويىچە ئوتتۇرا-باشلانغۇچ مەكتەپ، بولۇپمۇ يىزا مەكتەپلىرىنىڭ ئوقۇتۇشىنى كۈچەيتىش ۋە ئىسلاھات ئىلىپ بىرىش، نەزىرىيىۋى بىلىملەر بىلەن ئەمىلىيەتنى بىرلەشتۈرۈش ، يىڭى بىر ئەۋلاد ئىز باسارلارنىڭ ۋە كەڭ دىھقان-ئەمگەكچىلەرنىڭ مەدەنىيەت سەۋىيىسىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، سوتسيالىستىك قۇرۇلۇشنى ئىلگىرى سۈرۈش ئۈچۈن يىزا مائارىپىغا نىسپەتەن ئوقۇغۇچىلاردا يىزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىش ئاساسىنى تىكلەش ئىنتايىن مۇھىم.
/ B( H  n- A) C0 S; W/ U. q  ئوتتۇرا مەكتەپ خىمىيە دەرسىنى ئوقۇتۇشتىكى مەقسەت- خىمىيەدىكى ئاساسى ئۇقۇم، ئاساسى پىرىنسىپ ۋە ئاساسى ماھارەتلەرنى ئۈگىنىش، خىمىيەنىڭ ئەمىلىيەتتە قوللىنىشىنى بىلىش ھەمدە ئوقۇغۇچىلارنىڭ خىمىيە ئۈگىنىش قىزغىنلىقىنى قوزغىتىپ، ئىلمىي پوزىتسىيە يىتىلدۈرۈش، ئىلمىي ئۈگىنىش ئۇسۇللىرىنى بىلدۈرۈش، شۇنداقلا ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۇنۋىرسال ئالاھىدىلىكى ۋە ئىجادچانلىق روھىنى يىتىلدۈرۈپ، ئۇلاردىن خىمىيىۋى بىلىملەردىن پايدىلىنىپ، خىمىيىۋى مەسىلىلەرنى چۈشىنەلەيدىغان، ھەل قىلالايدىغان ئىقتىدارنى يىتىلدۈرۈشتىن ئىبارەت.
  خىمىيە-تەجرىبىىنى ئاساس قىلىدىغان پەن بولۇپ، تەجرىبە ئوقۇتۇشى، ئوقۇتقۇچى-ئوقۇغۇچىلارنىڭ بىلىم ماھارەت ئىگىلىشى، كۈزىتىش، تەجرىبە ئىشلەش، ھەقىقەتنى ئەمىلىيەتتىن ئىزدەش، مەسىلىلەرگە جىددى مۇئامىلە قىلىش، تەھلىل قىلىش، ئىلمىي پوزىتسىيە تۇتۇش ماھارىتىنى يىتىلدۈرۈشكە ياردەم بىرىدۇ. شۇڭا تەجرىبە ئوقۇتۇشىنى كۈچەيتىش، خىمىيە ئوقۇتۇش سۈپىتىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشتىكى مۇھىم ھالقا ھىسابلىنىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن تۆەندىكى بىر قانچە نۇقتىغا ئالاھىدە ئەھمىيەت بىرىش كىرەك.
  1.يىزا ئىگىلىكىدە ئۆز يىزىسىنىڭ ئەمىلىيىتىگە چوڭقۇر چۆكۈپ، يىزىلارنىڭ ئوقۇتۇش ئىسلاھاتىنىڭ تەخىرسىزلىكىنى چوڭقۇر تونۇپ يىتىش كىرەك.
' w: M# F" e1 z! U# Gئىلىم-پەن تىخنىكىسىنىڭ تەرەققى قىلىشىغا ئەگىشىپ، ئىلمىي تىرىقچىلىق قىلىش يىزىلاردا كەڭ ئومۇلاشتى. بۇنىڭغا ئەگىشىپ ھەر خىل خىمىيىۋى ئوغۇتلارنى، ئوت يوقاتقۇچى دورىلارنى، ئۆسۈملۈكلەرنىڭ ئۆسۈشىنى تەڭشىگۈچى دورىلارنى، بوردو سۇيۇقلىقىنى تەڭشەپ، باكتىرىيە ئۆلتۈرگۈچى دورا قىلىش، ھاك سۈيى ئارقىلىق تۇپراقنىڭ كىسلاتالىقىنى ياخشىلاش قاتارلىقلارنى ئىشلىتىشتە دىھقانلارنىڭ ئىلمىي تىرىقچىلىق قىلىش تىخنىكىسىغا ئىھتىياجى چۈشىدۇ. شۇڭا ئوتتۇرا مەكتەپنى پۈتتۈرگەن ئوقۇغۇچىلار خىمىيىۋى ئوغۇتنىڭ مولىكۇلا فورمۇلىسى، كۆپ ئىشلىتىلىدىغان ئازاتلۇق، فوسفورلۇق، كالىيلىق ئوغۇتلارنىڭ ئۈنۈملۈك تەركىبىنىڭ پىرسەنتلىك ئۈلۈشىنى ھىسابلاشنى ئەمىلىي قوللىنىپ، سىناق قىلىشنى بىلمەسلىكى كىشىلەرنى كۆپ ئويغا سىلىپ قويدى. نەتىجىدە پەن ئوقۇتۇشىنىڭ شۇ يىزىنىڭ تەرەققىيات ئىھتىياجىغا ماسلىشىش، ئەمىلىي ئوقۇتۇشقا يۈزلىنىش، ئىشلەپچىقىرىش ئىھتىياجىغا ئاساسەن خىمىيە بىلىملىرىنى قوللىنالايدىغان، يىزا قۇرۇلۇشى ئۈچۈن كىرەكلىك بولغان خادىملارنى يىتىشتۈرۈپ چىقىش كىرەكلىكىنى تونۇپ يىتىش كىرەك.
$ Q8 l! h1 `$ z$ U/ y  2.يىزىلارنى گۈللەندۈرۈش ئۈچۈن، ئوقۇغۇچىلارنىڭ مەدەنىيەت ساپاسى، ئەمگەك ساپاسى، ئىجتىمائىي ئەمىلىيەت ساپاسىنى ئۆستۈرۈشكە ئەھمىيەت بىرىپ، مەكتەپ تەربىيىسىگە ، جەمىيەت تەربىيىسىگە، ئىلىم-پەنگە تايىنىش كىرەك. بۇنىڭ ئۈچۈن مەكتەپنىڭ تەجرىبە ئىتىزى بولۇشنى ئىشقا ئاشۇرۇپ، يىزىلاردىكى تەجرىبە بازىسى بىلەن ياخشى بىرلەشتۈرۈش ئارقىلىق بەلگىلىك ئۈنۈم يارىتىشقا ئاساسى كۈچنى قارىتىش كىرەك.
% s) L! g. f0 |  m( n9 p  3.خىمىيە ئوقۇتۇشى جەريانىدا ئوقۇتۇش ئۆلچىمىنىڭ تەلىپى ۋە ئوقۇتۇش ماتىرىيالىنىڭ مەزمۇنىنى يىڭى دەرس ئىسلاھاتىنىڭ تەرەققىيات تەلىپىگە ماسلاشقان ھالدا ياخشى ئورۇنداش ھەمدە ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئىلىم-پەن ئاساسى، نەزىرىيە بىلىملىرىنى ئىگەللەش ئىقتىدارىنى يىتىلدۈرۈپ، ئۇلارنىڭ يىزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىش ئەمگىكىگە قاتنىشىشى ۋە زامانىۋى ئوقۇتۇش ئەسلىھەلىرىدىن پايدىلىنىپ، ئەمىلىيەتكە ماسلىشالايدىغان، يىڭىلىق يارىتالايدىغان قىلىپ تەربىيلەپ چىقىش ئۈچۈن پۇختا ئاساس سىلىشقا ئەھمىيەت بىرىش كىرەك.
. R$ N1 ^; c$ Y* F2 \  4.تەجرىبە ئارقىلىق يىڭىچە كۆز قاراشقا ئىلغار سەۋىيىگە ئىگە دىھقانلارنى يىتىشتۈرۈش ئۈچۈن مەكتەپتە تەجرىبە ئوقۇتۇشىنى كۈچەيتىپ ئىلىپ بىرىشقا ئەھمىيەت بىرىش كىرەك.