ئابدۇقادىر داموللام ئۆگۈتلىرى

ئەزھەر36

ئابدۇقادىر داموللام ئۆگۈتلىرى
* }3 V' J+ Q$ H& ^
تەڭرىنىڭ ئىنسانغا كۆپتۇر تارتۇقى ،
# ^1 w) F- }" a5 v* oئەقىل ۋە ئەدەپتىن يوقتۇر ئارتۇقى .
) ]- ~" D2 d! q% ^7 ^9 iئەقىل ۋە ئەدەپ ھەر ياشنىڭ جامالى ،
9 G6 g0 `, X# _$ sئۇنىڭسىز بولماس ھاياتنىڭ كامالى .
% O$ J! H1 Q0 ], }( c- \3 Tپەزىلەت كۆپ ئېرۇر بۇ ئالەم ئارا ،
% u4 E/ S. T0 `ئىلىمدۇر ھەممىدىن ئەليۇل ئەلا.
ئىلىمدۇر بىباھا ،قازسا پۈتمەس كان ،
ئىلىمدىن باشقىسى كىمگە ئەسقاتقان ؟
ئىلىملا نىجاتلىق بىرەر مەڭگۈلۈك ،
9 P2 C) ?; m& F  W" G6 a0 {+ Wبىلىملىك ھاياتتۇر ،جاھىللار ئۆلۈك .
ئى ياش بىل جاھىللىق نومۇستۇر بىشەك ،
2 }0 p2 q2 e5 Bنادانلىق زۇلىمىغا رازىدۇر ئېشەك .

8 u" h' g) ?* e2 h. e: a$ ئىنساننىڭ قەدىر -قىممىتى مەيلى ئۇ ئىنسان ياخشى ئەمەلنى ئاز قىلسۇن ياكى كۆپ قىلسۇن ،گۈزەل ئەمىليىتىگە باغلىق .
9 O' y" Z3 j* F*$ زاماننىڭ ھاتەملىرى سانىلىدىغان ئەرلەر مۇھتاجلارنىڭ ھاجىتىنى راۋا قىلغان ،دەردمەنلەرنىڭ دەردىگە يەتكەن ،بىناۋالەرنىڭ كۆڭلىنى ئالغان ،ھەق سۆزنى ئېيتقان كىشىلەرنى ھىمايە قىلالىغان ئەرلەردۇر .
5 o* V% z2 D" Y/ i- }3 [& t1 `*$ ئالىملار ئۆز ئىلىمىنى ئەتراپقا رىياسىز تارقاتسا ،ئۇلارنىڭ ھەر بىر لەۋزىدىن قەنت شېكەر تامسا ،ئالەم نۇرغا تولۇپ زاماننىڭ قاراڭغۇسىمۇ يورۇيتى .
*$ ئەقىل ئىگىسى بولساڭ قۇرۇق دېمەي بۇ سۆزگە قۇلاق سال :غەيرەت ئەھلى دائىم قانائەتچان بولسا نىمە دېگەن ياخشى ؟ بىر مەسەل باركى ، كىشىدىن تەمە قىلماق گويا ئۆكۈزدىن سۈت ،مۈزدىن ئوت تەمە قىلغان بىلەن باراۋەردۇر . خۇدا ،بىزنى قانائەتلەك قىلغىن .
*$ ئەگەر ئادەم ئۆزىنىڭ مەخپىيەتلىگىنى ئۆزى ئاشكارىلاپ بولۇپ ،ئۇنى <يېيىۋەتتى > دەپ باشقىلارنى ئەيىبلىسە ،ئۇ ئەخمەقتۇر .چۈنكى ئۆزىنىڭ مەخپىيەتلىگىنى ئۆز قەلبى سىغدۇرالمىسا ،باشقىلارنىڭ قەلبى قانداق سىغدۇرالايدۇ ؟
/ ^. K" ^1 v# g$ p4 ~*$ ئىلىم تەلەپ قىلماق خاھ ئەر كىشى ،خاھ ئايال كىشىگە پەرھىزدۇر .ئىلىم بۇ دۇنيا ۋە ئاخىرەتتىكى سائادەتكە سەۋەنچىدۇر .
ئويلا ،ئەي جىسىمنىڭ چاكىرى ئىنسان ،
نەپ كۈتمە جىسمىڭدىن زىيان بار پىنھان .
بەخش ئەت جېنىڭغا پەزىلەتتىن كۈچ ،
جىسىم ،ياق ،جاندىدۇر ھاياتتىن نىشان
*$ توغرا سۆزگە ئىشەنمەي ،خاتا سۆزگە ئىشىنىپ ،ئۆزلىرىنىڭ ئىشەنچىسىنى پۈتۈنلەي يوقاتقان مىللەت ئەھۋالىنىڭ ياخشىلىنىشىدىن ئۈمۈد كۈتۈش قىيىن .
4 o! m- r5 e' ~9 ?8 ]9 |, T* $ گەرچە لاياقەتسىز يەر بولسىمۇ ياخشىلىق تېرىغىن ،ياخشىلىق قەيەرگىلا تېرىلسۇن زايە كەتمەيدۇ . ياخشى ئىشقا گەرچە ئۇزۇن زامان بولۇپ كەتكەن بولسىمۇ ، ئۇنىڭ ھوسۇللىنى پەقەت تېرىغان كىشىلا كۆرىدۇ .
" i* Z! @1 k( \" v% t*$ كىتاب ئوقۇغان كىشى تەپەككۇرنى ھەمراھ قىلماي ،كىتابنىڭ شەرھى -ئىزاھىغىلا ئېسىلىۋالسا ، گويا باشلانغۈچ مەكتەپ ئوقۇغۇچىسىغا ئايلىنىپ قالىدۇ .
*$ كىشىلەرنى ھۆرمەت قىل ، سەن باشقىلارغا ھۆرمەت قىلساڭلا ، ئاندىن باشقىلاردىن ھۆرمەت كۆرەلەيسەن .
. I$ l  P2 w- X$ F- Hچىراينىڭ ھۆسنىگە تولمىقى بىلەن ،
يىگىتنىڭ پەزىلەت شەرتى تولامدۇ ؟
تۆمۈرنىڭ پارقىراق بولمىقى بىلەن ،
يەمەندىن چىققانغا دەلىل بولامدۇ ؟
" c& Q2 i( R0 w$ u( B: [' j*$ كىچەيۇ كۈندۈز مېھنەت بىلەن بولۇپ ئۆز ئابرويىنى ساقلىسا ، مۇنداق كىشى ئەلدىن ئازار كۆرمەيدۇ .ھېچ زامان خار بولمايدۇ .
*$ پەسەندىلەرگە ھەرگىزمۇ مىھرىبانلىق كۆرسەتمە ،ئۇنى ھەددىدىن ئاشۇرۇپ قوتيسەن .قوپاللىق قىل ،ئىتائەت قىلىپ باش ئەگكەن ھالدا ئالدىڭغا كىلىدۇ . شۈھبىسىزكى ،تۆمۈرنى پەقەت ئوتلا يۇمشىتىدۇ .ئەمما ئۇنىڭغا پۇتۇن دېڭىز سۈيىنى قۈيساڭمۇ يۇمشىمايدۇ .
*$ ئەگەر سەن سۈيىڭنى ئەخلەت چۈشكەن دەپ ئىچمىسەڭ ،ئۇسسىز قالىسەن . قانداق كىشىنىڭ سۈيىنىڭ ھەممىسى ساپ بولغان ؟ يەنە قانداق كىشىنىڭ ھەممە ئىشى دۇرۇس دەپ قارالغان ؟ ! كىشىنىڭ ئەيىبلىرنىڭ سانالغانلىقى ئاشۇ كىشىنىڭ پەزىلەتلىك ئىكەنلىكىنىڭ يىتەرلىك ئىسپاتىدۇر .
ھەر قانداق كېسەلگە تېپىلسىمۇ ئەم ،
% E1 q+ e" @' Q: H+ \# ~يوق ھەرگىز ئەخمەقنى ساقايتار مەلھەم .
*$ نەپىس شۇنداق بالادۇركى ، ئەگەر ئەقىل ئۇنىڭغا شاھلىق قىلالمىسا ، ئادەمنى ئىتتىنمۇ پەسلەشتۇرۋېتىدۇ .خۇدا نەپس بالاسىدىن ساقلىغايسەن .
*$ بارلىق نەرسىلەرنىڭ تەمىنى قايتا – قايتا تېتىپ كۆردۈم .لېكىن ،مەن تېتىغان نەرسىلەر ئىچىدە گادايلىقتىنمۇ تەمى ئاچچىق نەرسە يوق ئىكەن . مېنى قايغۇغا سالغان نەرسىلەر ئىچىدە دۈشمەننىڭ شاتلىغىدىن باشقىسىنى تاپالمىدىم .
*$ ئالىم شاگىرتلىرغا ئىلىم ئۈگەتكەندە غەرەزدىن خالىي بولۇپ ،ئۇلارغا ھەقىقىي كۆڭۈل قاراتسا ،زامان ئەھلى نەزىرى تار موللىلاردىن قۇتىلىدۇ .
*$ ئىلىم – مەرىپەتنىڭ قەدىر – قىممىتى بولمىغان جايدا مەرىپەت ئەھلىنىڭ شۆھرىتى يوقىلىپ ، خارۇ زارلىققا يۈزلىنىدۇ .
* t' k1 W9 ?! E$ U# y1 F2 ^*$ غەپلەتتە دائىم ئۇخلىماق يوقىلىش ۋە ئۆلۈم يولىدۇر .
*$ كىشىلەرنىڭ ياخشى خىسلەتلىرىنى ھەجىۋىي قىلىدىغان كىشى پەزىلەت ئىگىلىرىڭ يۈرىكىنى ھەجىۋىي بىلەن يارا قىلىدىغانلاردۇر . بۇنداقلارنىڭ ھەجىۋىيسىگە تۈكۈرمەك كېرەك .
( H& ~/ O1 t% ~6 h*$ ياخشىلىققا يات ، مال – دۇنياغا مايىل بولۇپ ، ئالتۇن كۈمۈشلەرنى كۆزىگە سۈرتۈپ ئۆتكەن غېنىلەر ياخشى يولغا مېڭىشتىن باش تارتقان جىنايەتكارلەردۇر . ئۆز مېلىدىن ئۆشرە – زاكات ئايرىمىغان بايلار خىيانەتكارلەردۇر . بۇنداقلەرنىڭ قولىدىكى مال ئامانەتدارنىڭ قولىدىكى مالغا ئوخشاش ئۆزىگە ئەسقاتمايدۇ ئۇلار ئۆلىدۇ ، مېلى قالىدۇ .
*$ ئەي ئوغلۇم ، جانلىقلارنىڭ ھەممىسىگە رەھىم قىلغىن . ئۇلارغا كۆيۈنۈش ۋە شەپقەت كۆزۈڭ بىلەن باق . ئۇلارنىڭ چوڭلىرىنى ھۆرمەتلە ، كىچىكلىرىگە رەھىم قىل . ھەر بىر ئىشتا ھەممىنى پەيدا قىلغۇچىنىڭ ھەققىگە رىئايە قىل .
ئول ئەدەپ ئىلىمگە بەك بولماق ھېرىس ،
ھەسەلنى كۆپ يېسە تېتىيدۇ ئەمەن .
بولۇپ خار ئەخلاقلىق ، پەزىلەتلىكلەر ،
جاھىللار ئامەتتىن تولۇق بەھرىمان .
$ دۇنيادا نىيەت – ئىقبالى دۇرۇس ، كۈچ – قۇۋۋىتىمۇ يېتەرلىك نۇرغۇن ئادەملەر ئۆتكەن . ئەمما ئۇلار دائىم ئارزۇلىرىغا يىتەلمىگەن . يەنە نۇرغۇن زەئىپ ، ئاجىز كىشىلەرمۇ ئۆتكەن ، بۇلار ئارزۇ – ئىستەكلىرىگە قېنىپ ، مۇرادى دېگۈدەك ھاسىل بولۇپ ئۆتكەن .
) M0 v% s, Z* x" C, ?9 e% t5 ]*$ سۆز زىننەتتۇر ، سۈكۈت بولسا خاتىرجەملىكتۇر . شۇنىڭ ئۈچۈن كۆپ سوزلىمە . مەن سۈكۈت قىلغىنىمغا بىر قېتىممۇ پۇشايمان يېمىدىم .ئەمما ، سۆزلىگىنىمگە كۆپ قېتىم پۇشايمان يېدىم .
  D- `  u. }0 E# c3 J+ l: f*$ ھازىر ۋە كەلگۈسىنىڭ بەخت – سائادەت ۋە شاراپەتلىرى ياخشى نىيەت ۋە ياخشى ئەمەللەر بىلەن ھاسىل بولىدۇ .
*$ بىلىڭلاركى ، بۇ زامان غەپلەت ۋە بىپەرۋالىقنىڭ زامانىسى ئەمەس ، ئويغىنىش ۋە سەزگۈرلىك زامانىسىدۇر . جاھىللىق ۋە نادانلىق دەۋرى ئەمەس ، ئىلىم مەرىپەت دەۋرىدۇر . سۇسلۇق ۋە بىكارچىلىق ۋاقتى ئەمەس ، تىرىشىش ۋە غەيرەت – ئىجتىھات ۋاقتىدۇر .
*$ گۈل شۇنچە باراقسان ھەم خۇش پۇراق ئېچىلغان بولسىمۇ ، ئاخىر توزۇپ چېچىلىشتىن خالى قالمىدى . ئادەمنىڭ ئۆمرى شۇ گۈلنىڭ ئېچىلىشىدىن توزىغانچىلىك ۋاقتىدۇر ، مۇشۇنچىلىك ۋاقىتنى غەنىمەت بىلمەي ، كۆڭۈللەرنى ئورۇنسىز رەشك – ھەسەت زەرداپلىرى بىلەن ئۇپرىتىشتىن بىزگە نىمە پايدا بار ؟
/ p3 `" q) p0 g1 K6 S" G! m*$ ئىلىم بىلەن نىجات تاپ ، مەڭگۈ ياشنايسەن .
*$ ئىنسانلارنىڭ ياخشىسى كىشىلەر ئۈستىدكى ئېغىرچىلىقنى ئىرغىتىپ تاشلاپ ، مەنپئەت يەتكۈزگەن كىشىدۇر .ئەگەر قادىر بولالىساڭ ، كىشىلەر ئارىسىدا ياخشى ئىشلاردىن باشقىنى قىلما . بارلىق يامان ئىشلاردىن يىراق بول .
*$ ھەر كىمنىڭ يامان ئاقىۋەتكە قېلىشىغا ئۆزىنىڭ پېئىل – ئېتىبارى سەۋەپچىدۇر .
# L+ a2 K3 a! h* `& G& ?# e*$ ئىتتىپاق بۆلۈنمەسلىكتۇر ، ئىلگىرلەش چىكىنمەسلىكتۇر .
*$ سۇئال : ئىنساننىڭ بەىت – سائادىتى ۋە ئۇلۇغلۈقى نىمە بىلەن بولىدۇ ؟
, g( `+ W( t3 h! Q+ Aجاۋاپ : ھەقىقەت ۋە راستچىللىققا ئەگىشىپ ، ئەمەل قىلماقلىق بىلەن بولىدۇ .
*$ كىشىلەرنىڭ قولىدىكى نەرسىلەرنى تەلەپ قىلغۇچى بولما ، دوستلار سەن بىلەن ئۇچرىشىپ قىلىشتىن قورقىدۇ . شۈھبىسىزكى ، خارلىق دېگەن كىشىلەردىن بىر نەرسە سوراشتۇر . گەرچە سېنىڭ سورىغىنىڭ <يول نەدە ؟> دىگەن سۇئال بولسىمۇ .
/ q6 |+ b- d; L" R*$ تەبىئەت دۇنياسىنىڭ پۈتمەس – تۈگىمەس بايلىقلىرى ھىممەتلىك ئىنسانلارنىڭ مېھنەتچان قوللىرى ئارقىلىق دۇنيانىڭ گۈزەللىكى ئۈچۈن سەرپ قىلىنغان . شۇڭا ، بىزنىڭ قىلىۋاتقان ۋە قىلماقچى بولغان ئىشلىرىمىزمۇ دۇنيانىڭ تەرەققىياتى ۋە گۈزەللىكى ئۈچۈن بولىشى كېرەك .
: a+ O  A4 N' W" M*$ ئەي ئالىي مەرتىۋە ئىگىللىرى ، ئالاىيلىق بىلەن مەغرۇرلانماڭلار . كالا بىلەن چۆرگىلىدىغان بۇ دۇنيا قانۇنىيەتسىز ئەمەس .
* i8 A1 t9 K9 S& b! `: r/ m* Z*$ ھەر قانداق بىر ئىش ياخشى نىيەت بىلەن بولمىسا ، ئۇ قىلچە پايدا بەرمەيلا قالماستىن ، بەلكى يامان ئاقىۋەتكە گىرىپتار قىلىدۇ .
*$ سۇئال : مىللەتنىڭ خار ۋە زەبۇن بولمىقىغا سەۋەپ نېمىدۇر ؟
جاۋاپ : ئىككى نەرسىدۇر :
8 d# u; @6 J/ x, T6 xبىرى ، بىلىمسىزلىك ۋە نادانلىق .
3 P, _" s3 {7 p& O4 Rئىككىنچىسى ، تەپرىقىچىلىق ۋە ئىختىلاپتۇر .
& c! L: l0 |- J& m& Q" \& R4 zھەر قانداق قۇۋۇم ۋە مىللەتنىڭ خارلىق ۋە قۇللۇققا چۈشۈپ قېلىشىدىكى ئاساسلىق سەۋەپ نادانلىق ۋە ئۆز ئارا ئىتتىپاقسىزلىقتۇر .
مەنبە :ئەدەپ – ئەخلاقتىن تەۋسىيىلەر

ALQINIM

ھەققىقەتەن ئىسىل گەپلەركەن ......باشقىچە تەسىرات ئالدىم ..رەھمەت ..

ئونسۇ

رەخمەت، ساقلىۋالدىم!