12-يىللىق تىل-ئەدەبىيات 1-مەۋسۈملۈك ئىمتىھان سۇئالى

ئەركقان

2010-2011-ئۇقۇش يىلى 1-مەۋسۇملۇك 12-يىللىقلارنىڭ تىل – ئەدەبىيات ئىمتىھان سۇئالى
  Ⅰ-سۇئال : يەككە  تاللاش سۇئالى( 10 x 2 =20  نۇمۇر  )
' P: C8 K, A1 r1> << غەزەپ ۋە زار >> دىگەن تېكىسىت ھەققىدە توغرا ئېيتىلغىنى: (         )
A . ئەركىنلىككە ئېرىشكەن خەلقنىڭ يەنىلا قالاقلىقىنى ئەكىس ئەتتۇرگەن. B . خەلقنىڭ بىشىغا چۇشكەن ئازاپ-ئۇقۇبەتلەردىن قۇتۇلغانلىقىنى ئەكىس ئەتتۇرگەن . C .قۇللۇق ھاياتتىن ، نادانلىقتىن قۇتۇلۇپ ، ئەركىن ھاياتقا ، يىڭىلىققا ئېرىشش ئارزوسى ئەكىس ئەتتۇرگەن .D .ئەل-ۋەتەننىڭ گۇللەنگەن ، مەدەنىي ھاياتى ئەكىس ئەتتۇرگەن .
2> << ئات>> بىلەن << ئات مىنگەن كىشى >> دىگەن ئەسەر ھەققىدە توغرا ئېيتىلغىنى        )
A .ئادەمنىڭ ئات بىلەن باغلىنىشلىق ھايات كەچۇردىغانلىقى ئەكىس ئەتتۇرۇلگەن. B. ئات ئادەمنىڭ جىسمانىيىتىگە ، ئات مىنگەن كىشى ئادەمنىڭ روھىيىتىگە ئۇخشىتىلغان . C. ئىنسانلارنىڭ ئات مىنىپ زور مەدەنىيەت ياراتقانلىقى يېزىلغان .  D. ئاتنى قەدىرلەش لازىملىقى يېزىلغان .
3> << شىراق >> دىگەن ئەسەرنىڭ ئاپتورى (       )
6 T# Z% n7 T8 L' ~7 v  A. ئايشەم ئەخمەت – پوۋىسىت .    B .  ئەسەت سۇلايمان – رۇمان . C.  ئابباس بورھان – شېئىر . D. ئابدۇللا ساۋۇت – ھىكايە .
4> <<  كۈل تېگىن مەڭگۇ تىشى >> ھەققىدە ئېيتىلغىنىدىن توغرىسى        )
A. بۇ تاش 732-يىلى ئورنىتىلغان . B. بۇ تاش 735-يىلى ئورنىتىلغان.  C. بۇ تاش 737-يىلى ئورنىتىلغان.   D. بۇ تاش 739-يىلى ئورنىتىلغان.
3 h5 B7 |* x% j5> ئەپسانە دىگىنىمىز        )
4 b" a* H$ v' d+ Y4 XA. تارىخى شەخىس ، ۋەقە ۋە جايلارنىڭ مەنزىرسى قاتارلىقلار بىلەن زىچ بىرلىشىپ كەتكەن ئاغزاكى ھىكايىلەردۇر . B. تەبىئەت ۋە جەميەت ھادىسلېرىنى يۇكسەك خيالى تەسساۋۇرنىڭ ياردىمى بىلەن ئىلاھقا باغلاپ ئىنكاس قىلىدىغان ھىكايىلەردۇر . C. ئەپسانىلەر مەلۇم تارىخى رىېئال شەخسلەرنىڭ ئىش – پائالىيەتلېرىدىن پەيدا بۇلىدۇ. D.  ئەپسانىلەر فئوداللىق جەميەتنىڭ مەھسولىدۇر .
+ G. L- Q( v: j9 k6> فۇنتىكىلىق چۇشەنچىلەر ھەققىدە ئېيتىلغانلاردىن توغرىسى        )
# M) A8 b  V/ o; V/ N7 {A. << تەربىيىسىز ئادەم ، جىنى يوق بەدەن >> دىگەن جۇملىدىكى بىر سۆزگە قۇشۇمچە قۇشۇلغاندا تەركىبىدىكى << ئە >>تاۋۇشى << ئى>>تاۋۇشىغا ، بىر سۆز تەركىبىدىكى << ئا>> تاۋۇشى << ئې>>تاۋۇشىغا ئاجىزلاشقان .
B. << ۋاقتىڭ كەتتى ، بەختىڭ كەتتى >>دىگەن جۇملىدىكى ئىككى سۆزگە قۇشۇمچە قۇشۇلغاندا ھەر ئىككى سۆزدىكى << ئى>>تاۋۇشى چۇشۇپ قالغان .
$ T( |$ W; V2 W+ b! O C. << ياشلىقىڭدا ئىشلە ، قېرىغاندا چىشلە >> دىگەن جۇملىدىكى بىر سۆزدە ئاجىزلىشىش ، بىر سۆزدە چۇشۇپ قىلىش ، بىر سۆزدە قۇشۇلۇپ قىلىش ھادىسسى كۆرۇلگەن .
D. <<ئۆيۇڭ تار بولسىمۇ ، كۆڭلۇڭ تار بولمىسۇن >> دىگەن جۇملىدە ئىككى سۆزگە قۇشۇمچە قۇشۇلغاندىن كىيىن ، بىر سۆزدە تاۋۇشلارنىڭ قۇشۇلۇپ قىلىش ھادىسسى ، بىر سۆزدە تاۋۇشلارنىڭ چۇشۇپ  قىلىش ھادىسسى كۆرۇلگەن .
1 b1 I% E. E/ f* Z$ S) c7> تۇۋەندىكىلەر ئىچىدە توغرىسى       )
2 o5 a4 r; }2 b9 T9 l' U; p, xA. << ۋەتىنىم ، دەپتىرى ، سۇپىتى>>دىگەن سۆزلەر تەركىبىدە << ئا ، ئە >>تاۋۇشلېرىنىڭ ئاجىزلىشىش ھادىسسى ، قۇشۇلۇپ قىلىش ھادىسسى ، چۇشۇپ  قىلىش ھادىسسى كۆرۇلگەن .
B. << قەلەم ، كىتاپخانا ، سالامەتلىك >> دىگەن سۆزلەر تەركىبىدە ئاجىزلىشىش ھادىسسى كۆرۇلمىگەن ، لېكىن تاۋۇش چۇشۇپ قىلىش ھادىسسى كۆرۇلگەن. C. << ئىلمەك ، ئۈزۇم ، كۆرۇنۇش >>دىگەن سۆزلەر لەۋلەشمىگەن سوزۇق تاۋۇشلار بۇيچە ماسلىشىپ كەلگەن .
D. << ئېتى ، قېنى ، كېتىپ >>دىگەن سۆزلەرنىڭ ھەممىسىدە ئاجىزلىشىش ھادىسسى كۆرۇلگەن .
8> سۆزلەرنىڭ باغلىنىشى ھەققىدە توغرا ئېيتىلغىنى :(       )
( }' s. g  Y% @3 FA. << بۇلۇت ، يامغۇر ، بوران تەبىئەت ھادىسسى  >> ئالدىنقى ئۇچ سۆز يانداش باغلىنىش ، كېيىنكى ئىككى سۆز تەڭداش باغلىنىشتا كەلگەن .
B. << ۋەتەننى ، خەلقنى سۇيۇش بۇرچىمىز >>ئىككى سۆز باشقۇرۇش ، ئۇچ سۆز يانداش باغلىنىشتا كەلگەن .   C. << بىز تاماق ئەتتۇق >> بىر كىلىشىش ، بىر چىرمىشىش  باغلىنىش بار . D  . << مەرد بىر قىتىم ئولىدۇ >> بىر كىلىشىش ، بىر يانداش باغلىنىش بار .
9> جۇملە ھەققىدە ئېيتىلغانلاردىن توغرىسى :(     )
) B& C' v! W; Y* U) XA. << ئۇتتۇرا مەكتەپنى پۇتتۇرىمىز >> دىگەن جۇملە ئىگىلىك جۇملە ، تۇلۇق جۇملىدۇر .
; Z1 U1 O7 A0 M" WB. << دۇنيادا مەڭگۇ ياشاش مۇمكىن ئەمەس >> قۇشما جۇملىدۇر .
. z" b$ l+ a8 s$ D4 P9 h/ {C. << مەيداننى ناھايتى پاكىز تازىلاپتۇ >> ئىگىسى چۇشۇپ قالغان يىيىق جۇملىدۇر .
' D& c1 O3 b- u$ r4 OD. << ئىمتىھاننىڭ پايدىسى شۇكى ، قانچىلىك ئۇگەنگەننى بىلۋالغىلى بۇلىدۇ . >> بۇ تەڭداش باغلانغان قۇشما جۇملىدۇر .
% w& O+ H, Q5 n. I7 j1 ?10> ئارىلاش قۇشما جۇملە بۇلالايدىغىنى :(       )
A. ۋارىسلىق قىلىش بولمىسا ، يېڭىلاش بولمايدۇ . ئەدەبىي ئىجادىيەت ئىشلېرى تەرەققى قىلمايدۇ .
6 M5 C: |1 e/ B7 mB. قار قىلىن ياغقانلىقتىن ، بىز كۆرۇكتىن ئۇتەلمىدۇق . C. ئادەم مەڭگۇ ياشىمايدۇ .ئۇنىڭ ياخشى نامى مەڭگۇ ساقلىندۇ . D . ھەممىزگە مەلۇمكى ، دۇنيانى ئەمگەك ياراتقان .
Ⅱ-سۇئال: بۇش ئورۇننى تولدۇرۇڭ :(    1x10= 10  نۇمۇر )
1> << ئانا تىلىم >> دىگەن ئەسەردىكى:<< ئانىلېرىم ، ئاتىلېرىم ، ئاكىلېرىم ، ئاچىلېرىم سۆزلىگەن تىل...>> دىگەن جۇملىدىكى << تىل>> پەقەت شۇلارنى كۆرسەتمەستىن ، بەلكى ________ نىڭ تىلىنى كۆرسىتىدۇ .
8 x: K) e+ a( m) U/ C5 r( S2 A7 o% j2> << ياخشىلىق ۋە يامانلىق توغۇرسىدا >> دىگەن ئەسەرنىڭ ئاپتورى ________ بۇلۇپ ، ئۇ ________ يىلدىن ________ يىلغىچە ياشىغان .
3> نەسىر خاراكتىرىگە قاراپ ______ نەسىر ، ________ نەسىر ، ________ نەسىر دەپ ئۇچ تۇرگە بۇلىندۇ .
4> << قىممىتى ، ھۆرمىتى >> دىگەن سۆزلەردە ، سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ _______ ھادىسسى كۆرۇلگەن .
5> سۇپەتلەر پەقەت ______ كەلگەندىلا ئاندىن جۇملىدە ئىگە بۇلۇپ كىلىدۇ .
6> قوشما جۇملىلەردە ئاز بولغاندا ______ ئاددى جۇملە بۇلىدۇ .
Ⅲ-سۇئال : قىسقىچە جاۋاپ بېرىڭ :(  4X5=20نۇمۇر      )
7 S$ J8 z( b7 u2 M1> << كۇچ ئۇلاپ يۇگۇرۇش كالتىكى >> دىگەن ئەسەردىكى بوۋاي<< مەن >> گە ، << مەن >> ئوغلىغا يەتكۇزگەن چىمەن دۇپپا نىمىگە قارىتىلغان ؟
& h" T  [9 Q, u( M' T; t6 E
! m; s1 L' ^7 m* }9 i
2> ئۇگىنىپ ئۇتكەن تېكىستلەرگە ئاساسەن داستاننىڭ قانداق ئەسەر ئىكەنلىگىنى چۇشەندۇرۇڭ؟

3> رەۋىش دىگەن نىمە ؟ قانداق تۇرلېرى بار ؟

+ |, e" C6 |9 r4> مەنىداش سۆز دىگەن نىمە ؟ شەكىلداش سۆز دىگەن نىمە ؟


) A8 G6 c, X7 o$ `. ?Ⅳ- سۇئال : كۇنۇكمىلەرنى ئىشلەڭ ؟ (    20نۇمۇر )
1> تۇۋەندىكى شېئرنى ئۇقۇپ سۇئاللارنى ئىشلەڭ ؟
* v4 X# B0 f! j: J' s* Tسەن ياشسەن ، ئەتەڭگە ئۇمىدتە قارا،                   ئەقىل ھەم ئەجىرنى قىلىپ پىرىنسىپ ،
ئىزدىنىش ، ئەقىلدىن سىزىپ ھەم قارا.                   ياشىساڭ غۇرۇرلۇق كەتمەيسەن قارا .
1> شېئرنىڭ ئىككىنچى مىسراسىدا تاۋۇشلارنىڭ (         ) ھادىسسى كۆرۇلگەن . قاپىيە بۇلۇپ كەلگەن سۆزلەر مەنىسى جەھەتتىن (             ) سۆزدۇر .        ( 2 نۇمۇر )
2> شېئرنىڭ قىسقىچە مەنىسىنى يېزىڭ !   (      2نۇمۇر )
. {. k: n+ C& z8 {# L* D
# G. ~, p& _& w( v! ]# ^: R3> تۇۋەندىكى ماقال –تەمسىللەرنى ھەم جۇملىلەرنى  تۇلۇقلاڭ : ( جۇملىنىڭ ئىككىسى بىقىندىلىق قوشما جۇملە ، ئىككىسى تەڭداش  قوشما جۇملە بولسۇن . )     (        8=1x8)     
1> ئەجىر قىلساڭ چۆلگە ، ________________   . 2> ئۇگەنمىگەن ئەر ، ____________
+ @, ?4 s! v4 Z1 z* e# ~3> بالىنى ئۇرساڭ گۇشى قاتار ، _____________ .  4> ئاناڭنى جاھان بىلسەڭ ، _________
  {8 @# f0 K6 @" |8 `) ]+ e, P5> ئىمتىھانغا ۋاقىت ئاز قالدى _________________ .     6> مەن ئۇمىدۋار بولغاچقا ، ______________
7> قار كۆپ ياغدى ______________          8>بارلىق دەرىسلەرنى تەكرارلاپ بولدۇم ، ____________________ .

! p; w9 K+ F. a8 u4> تۇۋەندىكى تەلەپلەرنى ئورۇنداڭ : (  8نۇمۇر        )
- o& v. B. @5 d9 |2 ~1 R6 _<< نىمە ؟ -دىدى ئوغلى چېچىلىپ – دۇنيادىكى ئىلغار مەدەنىيەتنى بىلمەيسەن . دۇلاننىڭ كونا مۇقامىنى يىڭى دەۋىرگە تاڭماقچى بۇلىسەن . بۇ، گۇزەل باغقا كاۋا تېىغاندەكلا بىر ئىش ! >> .
1>        گەپ قىلۋاتقان ئوغلى كىم ؟ قايسى ئەسەردىن ئىلىنغان ؟ كىمنىڭ ئەسىرى ؟  ( 3 نۇمۇر )
2 ~- a" |; Z2 N2 \
0 d- {% r2 m# |' n$ }, ~2>        << ئوغلى>> نىڭ خاراكتىرىنى ئېيتىپ بېرىڭ ؟  (  3 نۇمۇر )
6 x7 }& z. J9 {: j7 G! _5 c1 `
1 L2 y6 k$ e8 ]2 s& _3>        باش قىسمىدىكى كۇچۇرمە جۇملىنى ئۆزلەشتۇرمە جۇملىگە ئايلاندۇرۇپ بېرىڭ ؟   (  2 نۇمۇر )
. n5 ]- K6 A- ~1 v, S
Ⅴ- سۇئال : يېزىقچىلىق تەلىپىنى ئورۇنداڭ ؟(      1x 30=  30  )
0 O  [: v  ^1 W) Y" {0 b/ ?  << 30 يىل ئىلگىرى بىر ياش يۇرتىدىن ئايرىلىپ ، ئۆز ئىستىقبالىنى ياراتماقچى بۇلۇپتۇ . ئۇ ئائىلىسىدىن كىچىك ئايرىلىدىغان بولغاچقا نۇرغۇن غەم-ئەندىشە بىسۋاپتۇ . شۇنىڭ بىلەن ئۇ بىر دانىشمەننىڭ يىنىغا بېرىپ مەسلىھەت سوراپتۇ . دانىشمەن قۇلىغا قەلەم ئىلىپ << قورقما >> دىگەن سۆزنى يېزىپتۇ ، ئاندىن يىگىتكە :<< كىشلىك تۇرمۇشنىڭ سىرىنى ئىككىلا سۆزگە يىغىنچاقلىغىلى بۇلىدۇ . بۇگۇن ساڭا بۇ سۆزنى يېزىپ بەردىم . بىر ئۇمۇر پايدىلىنسەن>>-دەپتۇ . 30 يىلدىن كىيىن زور ئۇتۇقلارنى قازانغان يىگىت قايتىپ كىلىپ دانىشمەننىڭ يىنىغا كەپتۇ . بىراق دانىشمەن ئاللىقاچان ۋاپات بۇلغانكەن . ۋاپات بۇلۇش ئالدىدا يىگىتكە بىر كونۋىرىت قالدۇرۇپ كەتكەنىكەن . يىگىت ئىچىپ ئۇقۇسا << ئۇكۇنمە >> دىگەن سۆز ئىكەن .
, S& n  H+ N' k* \, d' H. sتەلەپ : 1> ماتىريالغا ئاساسەن بىر پارچە مۇھاكىمە ماقالىسى يېزىڭ .
2> مەزمونى چوڭقۇر ، ئىدىيىسى ساغلام ھەم ئۇتكۇر ، رىئال ئەھمىيەتكە ئىگە بولسۇن .
9 K$ c7 J& D, k3 o3> مەزمونغا ماس ماۋزو قۇيۇڭ . قۇرۇلمىسى پۇختا بۇلسۇن .  

نەپرەت

ھارمغايسىز :):):)

maris816/mg/mg/

ياخشى چىقىرلىپتۇ ، داۋاملىق يوللپ تۇرغايسىز ،جاپاكەش ئوقۇتقۇچىلارنىڭ يۈكىنى يەڭگىللىتىپسىز