پسىخىك ساغلاملىقنىڭ ئۆلچىمى
پسىخىك جەھەتتىكى ساغلاملىقنىڭ ئۆلچىمى توغرىسىدا نۆۋەتتە تېخى بىرەر كونكېرتنى ئومۇميۈزلۈك مۇۋاپىق كېلىدىغان باھالاش سېستىمىسى يوق. كىشلەرنىڭ پسىخىك ساغلاملىق سەۋىيىسىدە كۆپىنچە ھالەت ئۆزگىرىشى بولۇپ تۇرىدۇ. شۇڭا، پسىخىك ساغلاملىقنىڭ ئۆلچىمىمۇ نىسپىي بولىدۇ. يېقىنقى يىللاردىن بېرى ئامېرىكا پسىخولوگىيە ئالىمى ماسلوۋ (Maslow) ئوتتۇرىغا قويغان ساغلاملىق پسىخىكىسىنىڭ ئون تۈرلۈك ئۆلچىمى نۇرغۇنلىغان كىشىلەرنىڭ ئېتىراپ قىلىشىغا مۇيەسسەر بولدى. 1.تولۇق ماسلىشىش ئىقتىدارى بولۇش. 2.ئۆزىنى تولۇق چۈشىنىش، ئۆزىنىڭ ئىقتىدارىغا مۇۋاپىق باھا بېرىش. 3.تۇرمۇش نىشانى ئەمەلىيەتكە ئۇيغۇن بولۇش. 4.رېئال مۇھىت بىلەن ئۇچرىشىپ تۇرۇش. 5.خاراكتېرنىڭ مۇكەممەللىكى ۋە ماسلىشىشچانلىقىنى ساقلاش. 6.ئەمەلىي تەجىربە جەريانىدا ئۆگىنىدىغان ئىقتىدارى بولۇش. 7.كىشىلىك مۇناسىۋەتتە ياخشى بولۇش. 8.مۇۋاپىق كەيپىياتنى چىقىرالايدىغان ھەم تىزگىنلىيەلەيدىغان بولۇش. 9.كوللېكتىپنىڭ ئىرادىسىگە خىلاپلىق قىلمىغان شەرت ئاستىدا چەكلىك دەرىجىدە شەخسىي خاراكتېرنى جارى قىلدۇرۇش. 10.جەمىئيەت قائىدىسىگە خىلاپلىق قىلمىغان ئەھۋالدا شەخسىي ئېھتىياجىنى مۇۋاپىق قانائەتلەندۈرۈش. دۆلىتىمىزنىڭ قەدىمكى ئەمگەكچى خەلقى ۋە تېببىي مۇتەخەسىسلەر پسىخىك ئامىللارنىڭ ساغلاملىققا بولىدىغان تەسىرىگە ئىنتايىن ئەھمىيەت بەرگەن. مەسىلەن: ئىشلارغا ئۈمىدۋار كەيپىيات بىلەن مۇئامىلە قىلىشتا «كۆڭلى-كۆكسىنى كەڭ تۇتۇش، خۇشال-خۇرام يۈرۈش»، «مۇناسىۋەتسىز ئىشقا ئارلىشىۋالماسلىق»نى تەكىتلىگەن؛ كىشىلەرنىڭ ئەمگەك بىلەن دەم ئېلىشنى بىرلەشتۈرۈش، تەرتىپلىك تۇرمۇش كەچۈرۈشى ئۈچۈن «تەرتىپلىك بولۇش»، «ئۆز ۋاقتىدا يېتىپ-قوپۇش»نى تەلەپ قىلغان، كىشىلىك مۇناسىۋەتنى ياخشىلاش توغرىسىدا «ئۆزىگە كېرەك بولمىغان نەرسىنى باشقىلارغا زورلاپ تاڭماسلىق» قاتارلىقلار ئېيتىلغان. پسىخىك جەھەتتىكى ساغلاملىق ئۆلچەملىرىنى ئۆگىنىپ، ئۇنى ئىگىلەش پسىخىك ساغلاملىق تەربىيە خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇشتا مۇھىم يېتەكچىلىك قىلىش ئەھمىيىتىگە ئىگە.
مەنبە: «ساغلاملىق دەستۇرى»
|