Basic تىللىرىﻫەققىدە قىسقىچە ساۋات

ئالىمجان ئابدۇكېرىم (بىخلان)

Visual Basic بولسا دۇنيا بويىچە ئەڭ كۆپ تارقالغان، ئۈگىنىشئاسان، ئىشلىتىش قولايلىق بولغان پروگرامما لايىھىلەش تىللىرىنىڭ بىرى بولۇپ، دەسلەپكى Basic تىلىدىنتەرەققىي قىلغان، Basic تىلىنىڭخىلمۇ- خىل نۇسخىلىرى بولۇپ، 40 نەچچە يىللىق تارىخى دەۋرلەرنى باشتىن كەچۈرگەن، تۆۋەندە Basic تىلىنىڭكۆپ تارقالغان نۇسخىلىرىدىن قىسقىچە چۈشەنچە بېرىلىدۇ:

QuicBasic تىلى: Microsoft شىركىتى لايىھىلىگەن، MS-DOS مۇھىتىدا ئىشلەيدۇ. يېڭىلانغان ۋە ئۆزگەرتىلگەننۇسخىلىرىدىن يەنە LibertyBasic قاتارلىقلاربار، Ms-DOS ۋە Windows مۇھىتىدائىشلىتىلىدىغانلىرى بار.

TurboBasic تىلى: Borland شىركىتى لايىھىلىگەن، ئاساسەن MS-DOS مۇھىتىدائىشلىتىلگەن، كىيىنچە PowerBasic قاتەرەققىي قىلغان بولۇپ، ئامېرىكا NASA ئالەم قاتنىشى ئىدارىسى PowerBasic نىڭئاساسلىق خېرىدارى بولۇپ قالغان.

DartmouthBasic تىلى: ئامېرىكا Dartmouth ئىنىستىتوتىلايىھىلىگەن، MS-DOS مۇھىتىدائىشلەيدۇ.

TrueBasic تىلى: ئامېرىكا IBM-PC ۋە Apple, Macintosh كومپيۇتېرلىرى ئۈچۈن مەخسۇس لايىھىلەنگەن، ئۇندىنباشقا يەنە MS-DOS، Windows، Unix، Linux، Dos، MacOS مۇھىتىغاماسلاشتۇرۇلغانلىرى بار.

XBasic تىلى: Linux مۇھىتىدا ئىشلەيدۇ، يەنە Windows, Dos نۇسخىلىرىمۇبار. XBasic تىلىنىڭئەسلى كودى ئېچىۋېتىلگەن بولۇپ، قىزىققۇچىلار ئۆزى ئىقتىدار قوشسا بولىدۇ.

YaBasic تىلى: بۇ تىل يەنە CommodoreBasic تىلىغا ئوخشاپ كېتىدۇ، ئۇنىڭ يەنە SonyPlaystation2 غاقارىتىلغان نەشرى بار.

WxBasic تىلى: Linux ۋە Win32 مۇھىتلىرىدا ئىشلىتىلىدىغان نۇسخىلىرى بار. خەلقئاراداھەقسىز تارقىتىلغان.

GW-Basic ۋە Apple Soft Basic تىلى: مەخسۇس IBM-PC كومپيۇتېرلىرى ئۈچۈن ئىشلەنگەن.

MS-Basic تىلى (PC-Basic تىلى): Microsoft شىركىتىنىڭ قۇرغۇچىسى Bill Gates ۋە Paul Allen لايىھىلىگەن، ئاساسلىق ئىشلەش مۇھىتى MS-DOS ۋە IBM-PC كومپيۇتېرلىرىبولۇپ، بۇ دېتالدىن تارتىپ يۇمشاق دېتال تاۋارغا ئايلانغان.

TinyBasic تىلى: چەتئەلدە تۇرۇشلۇق جۇڭگولۇق مۇھاجىر LiChenWang دوكتورلايىھىلىگەن بولۇپ، 70- يىللاردا Intel808x تىپلىق ۋە Zilog-Z80 تىپلىق مەركىزى بىرتەرەپ قىلغۇچ سەپلەنگەن كومپيۇتېرلاردائىشلىتىلگەن.

RealBasic تىلى: مەشغۇلات سىستېمىسىغا ئېسىپ (ئىچكى قىسىمداماسلاشتۇرۇلۇپ) ئىشلىتىلىدۇ، ئەڭ يۇقۇرى نۇسخىسى 5.52، ھازىرغىچە Mac, Windows, Linux نۇسخىلىرىبار بولۇپ، نۆۋەتتىمۇ خېلى كۆپ ئىشلىتىلىدۇ..

PureBasic تىلى: Fantaisie شىركىتىنىڭ مەھسۇلاتى بولۇپ، Windows, AmigaOS, Linux مۇھىتىدائىشلىتىلىۋاتىدۇ.

VisualBasic تىلى (VB-DOS دەپمۇ ئاتىلىدۇ): Microsoft شىركىتى لايىھىلىگەن، دەسلەپكى نۇسخىلىرى MS-DOS مۇھىتىدائىشلەيدۇ، VB4.0 نۇسخىسىدىنتارتىپ Windows مۇھىتىدائىشلەيدۇ، ھازىرغىچە VB1.0 دىنتارتىپ تاكى VB6.0 ۋە VB7.0 دەپئاتالغان VB.NET2003- 2005 قاتارلىقنۇسخىلىرى بار بولۇپ، ئەڭ قىزىق تېمىغا ئايلانغان پروگرامما لايىھىلەش تىللىرىنىڭ بىرىبولۇپ ھېسابلىنىدۇ.

VBA تىلى: مەخسۇس Office ئائىلىسىدىكى دېتاللارغا ئىقتىدار قوشۇش ئۈچۈن لايىھىلەنگەن.

VBｓｃｒｉｐｔ تىلى: تور بەت لايىھىلەشتە HTML ۋە ASP.... قاتارلىقلار بىلەن ماسلاشتۇرۇپ ئىشلىتىلىدۇ.

ئۇنىڭدىنباشقا يەنە خەلقئارادا ByWaterBasic, ChipmunkBasic, Rapid-Q, LemickBasic,، HBasic ...... قاتارلىق 100 خىلدىنئارتۇق Basic تىللىرىكەشپ قىلىنغان، ھەممىسىنىڭ ئۆز تارىخى ئارقا كۆرۈنۈشى ۋە ئالاھىدىلىكلىرى، ماسلاشقانكومپيۇتېرلىرى ۋە مەشغۇلات سىستېمىلىرى، ئىقتىدارلىرى، ئىشلىتىلىش ئۇسۇللىرىدا ئاز- تولا ئوخشىماسلىقلار بار.

يۇقارقىلاردەسلەپكى Basic تىلىگىرامماتېكىسى ئاساسىدا تەرەققىي قىلغان پروگرامما لايىھىلەش تىللىرى بولۇپ، تا ھازىرغىچە 40 نەچچە يىللىق تارىخى دەۋرنى باشتىن كەچۈرگەن. ھەرقايسى نۇسخىلىرىنىڭ ئىشلىتىلىشىۋە ئىقتىدارىدا ئاز- تولا پەرق بولىدۇ، بىراق، ئەڭ مۇھىم گىرامماتېكا- جۈملە شەكىللىرىئاساسەن ئوخشىشىپ كېتىدۇ، يۇقارقى Basic تىللىرى ئىچىدىكى VisualBasic تىلى ﻫازىر ئەڭ كەڭ ئىشلىتىلىۋاتقان بولۇپ، ئادەتتەقىسقارتىلىپ VB دەپلائاتىلىدۇ، بۇ نۇسخا 1991- يىلى ئامېرىكا مىكروسوفت (Microsoft) شىركىتى تەرىپىدىن تۈزۈپ نەشر قىلىنىپ تارقىتىلغان بولۇپ، تۇنجى قېتىملىقنۇسخىسىغا VisualBasic1.0 (ياكى VB-DOS) دەپ نام قويۇلغان، ئىشلەشمۇھىتى MS-DOS مەشغۇلاتسىستېمىسى ئىدى، كىيىنچە ئىقتىدارى تېخىمۇ يۇقۇرى كۆتۈرۈلگەندىن كىيىنVB2.0 ۋە VB3.0نەشرنۇسخىلىرى تارقىتىلدى، VB4.0 نۇسخىسىدىنباشلاپ ""ئوبىيكتقا يۈزلەنگەن پروگرامما لايىھىلەش"" ئىدىيىسى سىڭدۈرۈلگەنبولۇپ، ""توپلاشتۇرۇلغان ئېچىش قۇرالى"" سۈپىتىدە Windows مەشغۇلاتدېتالى بىلەن ماسلاشتۇرۇلۇپ ئىشلىتىلىدىغان بولدى، كىيىنچە Windows مەشغۇلاتسىستېمىسى مەيدانغا كەلگەندىن تارتىپ تاكى ھازىرغىچە داۋاملىق تۈردە ھەرقايسى Windows مەشغۇلاتسىستېمىسى بىلەن ماسلاشتۇرۇلۇپ ئىشلىتىلىپ كېلىنىۋاتىدۇ.

VB نىڭ ھازىرغىچە خەلقئارادا ئەڭ كۆپ كىشىلەرنىڭ ياقتۇرۇشىغامۇيەسسەر بولغىنى Visual Basic نىڭ 6.0 نەشرى بولۇپ، ئەڭ يۇقۇرى نۇسخىسى VB7.0 مۇ ئاللىبۇرۇن بازارغا سېلىندى، 7.0 نەشرىدىن باشلاپ .NET سۇپىسى (چېكىت. نېت سۇپىسى) غا يۈزلەنگەن بولۇپ، تور ئىقتىدارى ئىنتايىن كۈچلۈك، ئىشلىتىشۋە ئۈگىنىشمۇ بىرقەدەر قىيىن. ھازىر .NET سۇپىسى بىلەن بىرلەشتۈرۈلگەن نۇسخىلىرىدىن VB.NET2003 ۋە VB.NET2005 نۇسخىلىرىبار، .NET سۇپىسىغايۈزلەنگەن پروگرامما لايىھىلەش تىللىرى ئاساسەن ئىنتېرنېت تورى بىلەن زىچ باغلانغان بولغانلىقتىن، تا ھازىرغىچە VB نىڭكونا نەشرلىرى بولغان 6.0 نۇسخىسى يەنىلا داۋاملىق تۈردە مودىدىن قېلىنماي ئىشلىتىلىپكېلىنىۋاتىدۇ. سىز پەقەت Basic تىلىنىڭ ئاساسىي گىرامماتېكىسىنى بىلسىڭىزلا يۇقارقىتىللارنىڭ خالىغان بىرسىنى ئۆگىنىشىڭىز ئاسانغا توختايدۇ، بىراق، Windows مۇﻫىتىدىكىلەرگەنىسبەتەن سىز تىلنى ۋە ""توپلاشتۇرۇلغان ئېچىش قۇرالى"" نىڭ ئىقتىدارلىرىنىئۆگەنگەندىن باشقا يەنە Windows سىستېمىسىنىڭقۇرۇلمىسى..... دېگەندەك نۇرغۇنلىغان بىلىملەرنى بىلمىسىڭىز يەنىلا يۇمشاق دېتال لايىﻬىلەشمەقسىتىڭىزگە يىتەلمەي قالىسىز، شۇڭا، پروگرامما لايىﻬىلەشنى ئۆگىنىش ئۆچۈن بەلنى چىڭباغلىشىڭىز، ئاساندىن بارا- بارا قىيىنغا يۈزلىنىشىڭىز كېرەك.

مەنبە:تور دۇنياسىدىن ساقلىۋالغانلىرىم

()

• . ھېسابلاش ماشىنىسىنىڭ يۇمشاق دېتال ئەسە
• . «چېچەن» ئۇيغۇرچە كىرگۈزگۈچىسى ئېلان قى
• . تور سۈرئىتىڭىزنى %100 تىزلىتىۋېلىڭ!
• . ئىشلىتىشتىكى ئەپچىل ئۇسۇللارQQ
• . باشقىلارنىڭ كومپىيوتىرىنى ئېچىلماس قىل
• . Word تا مەڭگۈ ئەسقاتىدىغان 10 ھۈنەر
• . ئۆلمەس قىلىش پۈتۈن دەرىسلىك
• . كومپىيوتېردىن ئەپچىل چارىلەر
• . تور سۈرئىتىنى ھېچقانداقدېت
• . كومپىيۇتىر بىلىملىرى
• . يۇيۇلۇپ كەتكەن ھۆججەتلەرنى ئەسلىگە ئەك
• . كومپىيۇتېر 10 ئىشتىن قورقىدۇ. بىر كۆرسىڭ
• . ئىشلىتىشنى بىلىسىز؟ سىز قانچىنى F12 غىچە
• . كومپىيۇتېردا ئۇچرايدىغان مەسىلىلەرگە ئ
• . تار دائېرىلىك تور ئېدارە- ئورگانلاردا ك
• . سۈرەت ۋە ئاۋازنى ئايرىش دىتالى