ئەتتىرگۈل تارخ بلوگى

版权声明：转载时请以超链接形式标明文章原始出处和作者信息及本声明
logs/78110787.html

1)...........
   سوڭ سەۋنچ تاپتىلەر .كەنە كۈنلەردىن بىر كۈن ئاي قاغاننۇڭ كوئەزۇ يارىپ بودادى.
ئەركەك ئوغۇل تۇغدۇردى .5) ئۇشۇل ئوغۇلنىڭ ئوئەڭلۇگى چىراغى كوئەك ئەردى . ئاغىزى ئاتاش قىزىل ئەردى . كوئەزلەرى ئال ، ساچلارى ، قاشلارى قارا ئەردىلەر ئەردى .ياقشى نەپسىكىلەردەن كوئەرۇگلۇكرەك ئەردى . ئۇشۇل ئوغۇل ئاناسىنىڭ كوئەگۇزۇندۇن ئوغۇزنى ئىچىپ مۇندۇن 10)ئارتىغراق ئىچمەدى . يىگ ئەت ، ئاش ، سۇرمە تىلەدى . تىلى كەلە باشلادى . قىرىق كۇندۇن سوڭ بەدۇكلەدى . يۇرۇدۇ ، ئوينادى . ئاداغى ئۇد ئاداغى دەگ ، بەللەرى بوئەرى بەللەرى دەگ ، ياغرى كىش ياغرى دەگ ، كوئەگۇزۇ ئادۇش كوگۇزۇدەگ ئەردى .بەدەنىنۇڭ قاماغى 15) تۇگ توئەلۇكلۇگ ئەردى . يىلقىلار كوئەتەيە تۇرۇ ئەردى . ئاتلارغا مىنە تۇرۇر ئەردى . كىك ئاۋ ئاۋلايۇ تۇرۇ ئەردى . كۇنلەردەن سوڭ ، كەچەلەردەن سوڭ يىگىت بولدى . بۇ چاقتا بۇ يەردە بىر ئۇلۇغ ئورمان بار ئەردى .20) كوئەپ مۇرەنلەر ئوئەگۇزلەر بار ئەردى . بۇندا كەلگەنلەر كىك كوئەپ كوئەپ ، بۇندا ئۇچقانلار قۇش كوئەپ كوئەپ ئەردى . ئۇشۇل ئورمان ئىچىندە بەدۇك بىر قىئات (؟) بار ئەردى ، يىلقىلارنى ، ئەلكۇنلەرنى يەر ئەردى . بەدۇك يامان بىركىك ئەردى ، بىركە ئەمەك بىرلە 25) ئەلكۇننى باسۇپ ئەردى . ئوغۇز قاغان بىر ئەرىز قاغاز كىشى ئەردى . بۇ قىئاتنى ئاۋلاماق تىلەدى . كۇنلەردە بىر كۇن ئاۋغا چىقتى . جىدا بىرلە ، يا ئوق بىرلە ، تاقى قەلىچ بىرلە ، قالقان بىرلە ئاتلادى . بىر بۇغۇ ئالدى . شۇل بۇغۇنى تالنۇڭ 30) قۇبۇغى بىرلە يىغاچقا باغلادى ، كەتتى . ئاندان سوڭ ئەرتە بولدى . تاڭ ئەرتە چاقتا كەلدى كوئەردىكىم ، قىئات بۇغۇنى ئالۇپ تۇرۇر ، يەنە بىر ئادۇغ ئالدى ، ئالتۇنلۇغ بەلباغى بىرلە يىغاچقا باغلادى ، كەتتى . 35) مۇندۇن سوڭ ئەرتە بولدى . تاڭ ئەرتە چاقتا كوئەردى كىم ، قىئات ئادۇشنى ئالۇپ تۇرۇر . كەنە ئۇشۇ ئادۇغ يىغاچنىڭ تۇبىندە تۇردى . قىئات كەلىپ باشى بىرلە ئوغۇز قالقانىن ئۇردى . ئوغۇز جىدا بىرلە قىئاتنىڭ باشىن ئۇردى ، ئانى ئوئەلتۇردى .40) قەلىچ بىرلە باشىن كەستى ، ئالدى ، كەتتى . كەنە كەلىپ كوئەردى كىم ، بىر شۇڭقار قىئاتنىڭ ئىچەگۇسىن يەمەكتە تۇرۇر . يا بىرلە ئوق بىرلە شۇڭقارنى ئوئەلتۇردى . باشىن كەستى . ئاندان سوڭ دەدى كىم ، شۇڭقارنۇڭ ئاڭاغۇسى 45) ئۇشبۇ تۇرۇر .( ئەسلى قوليازمىدا مۇشۇ جايدا رەسىم بار ) بۇغۇ يەدى ، ئادۇق يىدام ئولتۇردى ، تەمۇر بولسا ، قىئاتنى شۇڭقار يەدى يا ئوقۇم ئولتۇردى يەز بولسا ، دەپ دەدى ، كەتتى .
 تاقى قىئاتنىڭ ئانۇغۇسى ئۇشبۇ تۇرۇر . كەنە كۇنلەردە بىر كۇن 50) ئوغۇز قاغان بىر يەردە تەڭرىنى يالبارغۇدا ئەردى . قاراڭغۇلۇق كەلدى . كوئەكتۇن بىر كوئەك يارۇق تۇشتى .كۇندۇن ئايان ،ئايدان قوغۇلغۇلۇقراق ئەردى .ئوغۇز قاغان يۇرۇدى،كوئەردىكىم 55) ئۇشبۇ يارۇقنۇڭ ئاراسىندا بىر قىز بار ئەردى . يالغۇز ئولتۇرۇر ئەردى . ياخشى كوئەرۇگلۇك بىر قىز ئەردى . ئانۇڭ باشىندا ئاتۇشلۇغ يارۇقلۇغ بىر مەڭى بار ئەردى . ئالتۇن 60) كوئەرۇكلۇگ ئەردى كىم ، كۇلسە كوئەك تەڭرى كۇلە تۇرۇر،يىغلاسا كوئەك تەڭرى يىغلايا تۇرۇر . ئوغۇز قاغان ئانى كوردۇكتە ئوزى قالمادى ، كەتتى ، سەۋدى ئالدى ، ئانۇڭ بىرلە ياتتى ، تەلەگۇسىن ئالدى . تۇل بوغاز بولدى 65) كۇنلەردىن سوڭ كەچلەردىن سوڭ يارۇدى ، ئۇچ ئەركەك ئوغۇلنى تۇغۇردى . بىرىنچىسىگە كۇن ئات قويدىلار ، ئىككىنچىسىگە ئاي ئات قويدىلار ، ئۇچىنچۇسىگە يۇلدۇز ئات قويدىلار كەنە بىر كۇن 70) ئوغۇز قاغان ئاۋغا كەتتى . بىر كوئەل ئاراسىندا ئالدىندان بىر يىغاچ كوئەردى . بۇ يىغاچنۇڭ قابۇ قابۇچاغىندا بىر قىز بار ئەردى يالغۇز ئولتۇرۇر ئەردى . ياقشى كوئەرۇكلۇگ ئەردى كىم ،ئانۇڭ كوئەزۇ كوئەكتەن كوئەكرەك ، ئانۇڭ ساچى مۇرەن ئوسۇغى دەگ ، ئانۇڭ تىشى ئۇنچەدەگ ئەردى.ئانداغ كوئەرۇكلۇگ ئەردى كىم ، يەرنىڭ ئەلكۇنى ئانى كوئەرسە ، ئاي ئاي..ئاھ..ئاھھھ..ئوئەلە بىز دەپ ، سۇتتەن قومۇز بولا تۇرارلار . ئوغۇز قاغان ئانى كوئەردۇكتە ئوئەزى كەتتى ، يۇرەكىگە ئاتاش تۇشتى ، ئانى سەۋدى ، ئالدى ، ئانۇڭ بىرلە ياتتى تىلەگۇسۇن ئالدى . تۇل بوغاز بولدى . كۇنلەردىن سوڭ كەچلەردەن سوڭ يارۇدى 85) ئۇچ ئەركەك ئوغۇلنى تۇغۇردى . بىرىنچىسىگە كوئەك ئات قويدىلار ، ئىككىنچىسىگە تاغ ئات قويدىلار ، ئۇچۇنچۇسىگە تەڭىز ئات قويدىلار . ئاندان سوڭ ئوغۇز قاغان بەدۇك توي بەردى .90) ئەلكۇننى يارلىق يارلاپ كەڭەشتىلەر ، كەلدىلەر . قىرىق شىرە ، قىرىق بەندەڭ ، چاپتۇردى ( ياپتۇردى ) تۇرلۇگ ئاشلار ، تۇرلۇگ سۇرمەلەر ، چۇبۇيانلار ، قىمىزلار ئاشادىلار ، ئىچتىلەر تويدان سوڭ ئوغۇز 95) قاغان بەگلەرگە ئەلكۇنلەرگە يارلىق بەردى : تاقى تالۇي تاقى مۇرەن ، كۇن تۇغ بولغىل ، كوئەك قورىقان ئ دەپ دەدى . كەنە ئاندان سوڭ ئوغۇز قاغان تورت سارىغا يارلىق يۇمشادى .بىلدۇرگۇلۇك بىتدى . ئەلچىلەرگە بەرىپ يىبەردى . 105) ئۇشبۇ بىلدۇرگۇلۇكتە بىتىلمىش ئەردىكىم :ئ مەن ئۇيغۇرنىڭ قاغانى بولامەن كىم ، يەرنىڭ توئەرت بۇلۇڭىنۇڭ قاغانى بولسام كىرەك تۇرۇر . سەنلەردىن باش چالاڭغۇلۇق تىلەپ مەن تۇرۇر . ئوشۇل كىم مەنىڭ ئاغىزۇمغا باقار تۇرۇر بولسا ، تارتىخ تارتىپ دوست تۇتارمەن ئ دەپ دەدى .
   ئۇشبۇ كىم ئاغۇزۇمغا باقماس تۇرۇر بولسا ، چامات چاقىپ چەرگ چەكىپ دۇشمان تۇتارمەن .تاغۇراق باسىپ ئاستۇرۇپ يوق بولسۇنغىل ئ دەپ 115) قىلۇرمەن دەپ دەدى.كەنە بۇ چاقتا ئوڭ ياڭاقتا ئالتۇن قاغان دەگەن بىر قاغان بار ئەردى.ئۇشبۇ ئالتۇن قاغان ئوغۇز قاغانغا ئەلچى يۇمشاپ ئەبەردى . كوئەپ تەلىم ئالتۇن كۇمۇش تارتىپ . كوئەپ تەلىم ئەردەنىلەر يىبەرىپ يۇمشاپ ، ئوغۇز قاغانغا سۇيۇرقاپ بەردى . ئاغىزىغا باقىندى . ياقشى بەلگۇ بىرلە دوستلۇق قىلدى . ئانۇڭ بىرلە ئامىراق بولدى . چوڭ ياڭاقىدا ئۇرۇم دەگەن 125) بىر قاغان بار ئەردى . ئۇشبۇ قاغاننۇڭ چەرىگى كوئەپ كوئەپ بالىقلارى كوئەپ كوئەپ ئەردىلەر ئەردى . ئۇشۇل ئۇرۇم قاغان ئوغۇز قاھاننۇڭ يارلىغىن ساقلاماس ئەردى . مۇنى سوئەز سوئەزنى تۇتماسمەن تۇرۇرمەن دەپ يارلىققا باقمادى . ئوغۇز قاغان چامات ئاتۇپ ئاڭا ئاتلاغۇ تىلەدى . چەرگ بىرلە ئاتلاپ تۇغلارنى تۇتۇپ كەتتى . قەرىق كۇندۇن سوڭ مۇزتاغ دەگەن تاغنۇڭ ئاداغىغا كەلدى . 135) قورىقاننى تۇشكۇردى . شۇك بولۇپ ئۇيۇپ تۇردى . ئەرتە بولدۇققا ئوغۇز قاغاننۇڭ قۇرىقانىغا كۇندەگ بىر يارۇق كىردى . ئۇل يارۇقتۇن كوئەك تۇلۇكلۇگ ، كوئەك ياللۇغ بەدۇك بىر ئەركەك بوئەرى چىقتى . ئۇشۇل بوئەرى ئوغۇز قاغانغا سوئەز بەرىپ ئەردى . تاقى دەدى كىم ، ئ ئاي..ئاي..ئوغۇز ، ئۇرۇم ئۇستىگە سەن ئاتلار بولاسەن ، 145) ئاي..ئاي ئوغۇز تاپۇغۇڭلارغا مەن يۇرۇر بولامەن ئ دەپ دەدى . كەنە ئاندان سوڭ ئوغۇز قاغان قۇرىقاننى تۇرتۇردى ، كەتتى . كوئەردىكىم چەرگنىڭ تاپۇغلارىدا كوئەك تۇلۇكلۇگ ، كوئەك ياللۇغ بەدۇك بىر ئەركەك بوئەرى يۇرۇگدە تۇرۇر .ئۇل بوئەرىنىڭ ئارتلارىن قاتاغلاپ يۇرۇگۇدە يۇرۇگدە تۇرۇر.
بىر نەچە كۇنلەردەن سوڭ كوئەك تۇلۇكلۇگ كوئەك ياللۇغ بۇ بەدەئۇك ئەركەك بوئەرى تۇرۇپ تۇردى . ئوغۇز تاقى چەرگ بىرلە تۇرۇپ تۇردى .مۇندا ئەتىل مۇرەم دەگەن بىر تالاي بار ئەردى . ئەتىل مۇرەننىڭ قىدۇغىدا بىر قارا تاغ تانىغىدا ئۇرۇشغۇ تۇتۇلدى . ئوق بىرلە ، يىدا بىرلە قەلىچ بىرلە ئۇرۇشتىلار .چەرگلەرنىڭ ئارالارىدا كوئەپ تەلىم بولدى ئۇرۇشغۇ . ئەلگۇنلەرنىڭ كوئەڭۇللەرىدە كوئەپ تەلىم بولدى قايغۇ . تۇتلۇنچ ، ئۇرۇشۇنچ ئانداغ يامان بولدى كىم ، ئەتىل مۇرەننۇڭ سۇغى قىپ-قىزىل سىپ-سىڭىردەگ بولدى . ئوغۇز قاغان باستى ، ئۇرۇم قاغان قاچتى . ئوغۇز قاغان ئۇرۇم قاغاننۇڭ قانلىغىن ئالدى . 170 ) ئەلكۇنىن ئالدى . ئوردۇسىغا كوئەپ ئۇلۇق ئوئەلۇئىگ بارغۇ ، كوئەپ تەلىم تەرىگ بارغۇ تۇشۇ بولدى . ئۇرۇم قاغاننۇڭ بىر قارۇنداشى بار ئەردى . ئورۇس بەگ دەگەن ئەردى . ئۇل ئورۇس بەگ ئوغۇلۇن تاغ باشىدا 175)تەرەڭ مۇرەن ئاراسىندا ياقشى بەرك بالۇققا يۇمشادى.
  تاقى دەدى كىم ، بالۇقنى قاتاغلاغۇ كەرەك تۇرۇر ، سەن تاقى ئۇرۇشغۇلاردان سوڭ بالۇقنى بەنگە ساقلاپ كەلگىل دەپ دەدى . ئوغۇز 180 ) قاغان ئۇشۇل بالۇققا ئاتلادى . ئورۇس بەگنىڭ ئوغۇلى ئاڭا كوئەپ ئالتۇن كۇمۇش يىبەردى . تاقى دەدى كىم ، ئ ئاي..مەنىڭ قاغانۇم سەن ، مەن گە ئاتام بۇ بالۇقنى بەرۇپ تۇرۇر . تاقى دەدى كىم ، بالۇقنى 185) قاتالاغۇ كەرەك تۇرۇر . سەن تاقى ئۇرۇشغۇلاردان سوڭ بالۇقنى بەن گە ساقلاپ كەلگىل دەپ دەدى . ئاتام چامات ئاتۇپ ئەرسە مەنۇڭ تاپۇم ئەرۇرمۇ؟.. سەندەن يارلۇق باغلۇغ بەللۇگ بولامەن .
190) بىزنىڭ قۇتى بىز سەنىڭ قۇتۇڭ بولمۇش . بىزنىڭ ئۇرۇغى بىز سەنىڭ يىغاچۇڭنۇڭ ئۇرۇغى بولمۇش بولۇپ تۇرۇر ، تەڭرى سەن گە يەر بەرىپ بۇيۇرمۇش بولۇپ تۇرۇر . مەن سەن گە 195) باشۇمنى قۇتۇمنى بەرەمەن . بەرگۇ بەرىپ دوستلۇقتان چىقماس تۇرۇرمەن ئ دەپ دەدى . ئوغۇز قاغان يىگىتنىڭ سوئەزۇن ياقشى كوئەردى ، سەۋىندى ، كۇلدى تاقى ئايتتى كىم ،ئ مەن گە كوئەپ ئالتۇن يۇمشاپسەن ، 200) بالۇقنى ياقشى ساقلاپسەن ئ دەپ دەدى . ئانۇڭ ئۇچۇن ئاڭا ساقلاپ ئات قويدى ، دوستلۇق قىلدى . كەنە چەرگ بىرلە ئوغۇز قاغان ئەتىل دەگەن (ھازىرقى ئەدىل دەرياسى ) مۇرەن گە كەلتى . ئەتىل دەگەن بەدۇك بىر مۇرەن تۇرۇر . ئوغۇز قاغان ئانى 205) كوئەردى ، تاقى دەدى كىم ،ئ ئەتىلنىڭ سۇغىدان نەچۇك كەچەر بىز ئ دەپ دەدى . چەرگدە بىر ياقشى بەگ بار ئەردى ، ئانۇڭ ئاتى ئۇلۇغ ئوردۇ بەگ ئەردى . ئۇزلۇغ (ئۇقغۇلۇغ) بىر ئەر ئەردى ، كوئەردى كىم ، قۇدۇغىدا كوئەپ تەلىم تاللار ، كوئەپ تەلىم 210) يىغاچلار بار ئەردى . ئۇشبۇ بەگ...ئۇشۇل يىغاچلار...كەستى . يىغاچلاردا ياتتى ، كەچتى . ئوغۇز قاغان سەۋنچ ئاتتى، كۇلدۇ . تاقى ئايتتى كىم ،ئ ئاي ئاي...سەن مۇندا بەگ بولۇڭ ، قىپچاق دەگەن سەن بەگ بولۇڭ ئ دەپ دەدى . 215) تاقى ئىلگەرۇ كەتتىلەر . ئاندان سوڭ ئوغۇز قاغان كەنە كوئەك تۇلۇكلۇگ كوئەك ياللۇغ ئەركەك بوئەرى كوئەردى ئۇشبى كوئەك بوئەرى ئوغۇز قاغانغا ئايتتى كىم ئ ئەمدى چەرگ بىرلە مۇندان ئاتلاڭ . ئوغۇز 220)ئاتلاپ ئەلكۇنلەرنى بەگلەرنى كەلدۇرگىل ، مەن سەن گە باشلاپ يولنى كوئەرگۇرۇرمەن دەپ دەدى . تاڭ ئەرتە بولدۇقتا ئوغۇز قاغان كوئەردى كىم ، ئەركەك بوئەرى چەرگنىڭ تاپۇقلارىندا يۇرۇگدە تۇرۇر . 225) سەۋىندى ، ئىلگەرۇ كەتتى . ئوغۇز قاغان بىر چوقۇرتان ئايغىر ئاتقا مىنە تۇرۇر ئەردى . ئۇشۇل ئايغىر ئاتنى بەك چوق سەۋەيۇر ئەردى . يولدا ئۇشبۇ ئايغىر ئات كوئەزدەن يىتۇ قاچتى ، كەتتى . مۇندا ئۇلۇغ بىر تاغ بار ئەردى 230) ئۇزە ئۇستۇندە توڭ تاقى مۇز بار تۇرۇر . ئانۇڭ باشى سوغۇقتان ئاپ ئاق تۇرۇر . ئانۇڭ ئۇچۇن ئانۇڭ ئاتى مۇزتاغ تۇرۇر . ئوغۇز قاغاننۇڭ ئاتى مۇز تاغ ئىچىگە قاچىپ كەتتى . ئوغۇز قاغان مۇندان 235)كوئەپ چاغى ئەمگەك چەكۇپ تۇردى . چەرگدە بىر بەدۇك قاغىز ئەر بەگ بار ئەردى. چالاڭ-بۇلاڭدان قورقماس تۇرۇ ئەردى . يۇرۇگۇدە سوغۇرغۇدا ئۇڭا ئەر ئەردى . ئۇشۇل بەگ تاغلارغا كىردى ، 240) يۇرۇدۇ . توقۇز كۇندۇن سوڭ ئوغۇز قاغانغا ئايغىر ئاتنى كەلدۇردى . مۇز تاغلاردا كوئەپ سوغۇق بولۇپدان ئۇل بەگ قاغاردان سارۇنمىش ئەردى ، ئاپ ئاق ئەردى .ئوغۇز قاغان سەۋنچ بىرلە كۇلدۇ ، ئايتتى كىم 245)ئ ئاي ، سەن بۇندا بەگلەرگە بولغىل باشلىغ ،مەڭگۇلەپ سەنگە ئات بولسۇن قاغارلىغ ( مۇشۇ سوئەز مەنى بەكلا قىزىقتۇرىدۇ..سەۋەبى ئانا يۇرتۇم قاغالىقنىڭ نامى شۇ سەۋەپتىنمىدۇر دەپ؟...چۇنكى ئانا يۇرتۇمدا شۇنداق بىر كوئەك بوئەرە ئوبرازى ھازىرمۇ ئاق ئاز دىگەن جايدا بار...)قاغارلىغ دەپ دەدى . كوئەپ ئەردەنى سۇيۇرقادى ، ئىلگەرۇ كەتتى . كەنە يولدا بەدۇك بىر ئوئەي كوئەردى .بۇ ئوئەينۇڭ تاغامى ئالتۇندان ئەردى، تۇڭلۇقلارى تاقى 250) كۇمۇشتۇن ، قالىقلارى تەمۇردۇن ئەردىلەر ئەردى. ( بۇ ئوئەينىڭ ئورنى كىلاسسىك يازمىلارغا ئاساسلانغاندا ھازىرقى ئوئەزبىكىستاننىڭ سەمەرقەند ئەتراپىدا بولسا كىرەك دەپ ئويلايمەن..چۇنكى شۇ جايدا توئەمۇر قاپقا..نامىدا بىر ئىمارەت(سەپىل) بارلىغى ھەققىدە قەدىمقى يازمىلاردا ئۇچۇرلار بار..ۋە بۇ ئىمارەتنى سەددى ئىسكەندەر..ئالىكساندىر ماكادونىسكى سالدۇرغا تومۇر قوۋۇق شۇ...دەپ قارايمەن..ئوغۇزنامەدە بۇ ئوينىڭ تىلغا ئەلىنىشى ۋە ناتونۇش ھالەتتى تەسۋىرلىنىشى بەلكىم ئوغۇز قاغان ياشىغان دەۋر بىلەن ئالىكساندىر ماكادونۇسكى ياشىغان دەرۋنىڭ يىل پەرقلىرىدىن مەلۇم ئۇچۇرلارنى بىرەلىسە كىرەك؟...بۇ تىمىدا ئىزلىنىپ كوئەرۇشكە تولىمۇ ئەرزىيدۇ!....) قاپۇغلۇق ئەردى . ئاچقۇچ يوق ئەردى . چەرگدە بىر ياقشى چەبەر ئەر بار ئەردى .ئانۇڭ ئاتى تومۇردۇ قاغۇل(توئەمۇردىن قاۋۇل؟) دەگەن ئەردى . ئاڭا يارلىغ قىلدى كىم، ئ سەن بۇندا قال ، ئاچ قالىق . 255) ئاچغۇدۇن سوڭ كەل ئوردۇغا ئ دەپ دەدى .مۇندان ئاڭا قالئاچ ئات قويدى . ئىلگەرۇ كەتتى . كەنە بىر كۇن كوئەك تۇلۇكلۇگ كوئەك ياللۇغ ئەركەك بوئەرى يۇرۇمەين تۇردى . ئوغۇز قاغان تاقى تۇردى .قۇرىقان 260)تۇشكۇرە تۇرغان تۇردى . تارلاغۇسىز بىر يازى يەر ئەردى .مۇڭا جۇرجىت دەدۇرلەر ئەردى . بەدۇك بىر يۇرت ، ئەلگۇن ئەردى . يىلقىلارى كوئەپ ، ئۇد-بۇزاغلارى كوئەپ ، ئالتۇن-كۇمۇشلەرى كوئەپ ، ئەردەنلەرى كوئەپ ئەردىلەر ئەردى . مۇندا جۇرجىت 265)قاغانى ئەلگۇنى ئوغۇز قاغانغا قارشۇ كەلدىلەر . ئۇرۇش توقۇش باشلادى . ئوقلار بىرلە ، قەلىچلار بىرلە ئۇرۇشتىلار . ئوغۇز قاغان باستى . جۇرجىت قاغاننى باستى ، ئوئەلتۇردى . باشىن كەستى . جۇرجىت ئەلگۇنىن ئوئەز ئاغزىغا 270)باقىندۇردى . ئۇرۇشدان سوڭ ئوغۇز قاغاننۇڭ چەرگىگە نوئەكەرلەرىگە ، ئەلگۇنىگە ئانداغ ئۇلۇغ ئولۇگ بارغۇ تۇشتى كىم، يۇكلەمەككە ، كەلدۇرمەككە ئات، قاغاتىر ئۇد ئازلىق بولدى . ئاندا ئوغۇز قاغاننۇڭ 275)چەرىگىندە ئۇلزۇغ ياقشى بىر چەبەر كىشى بار ئەردى . ئانىڭ ئاتى بارماقلۇغ يوسۇن بىللىگ ئەردى . بۇ چەبەر بىر قانغا باستى چاپتى . قانغا ئۇستۇندە ئەلۇگ بارغۇنى قويدى ، قانغا باشىندا تىرىگ بارغۇنى قويدى ، تارتتىلار، كەتتىلەر .نوئەكەرلەرنۇڭ ، ئەلكۇننۇڭ قاماغى مۇنى كوئەردىلەر ، شاشتىلار ، قانغالار تاقى چاپتىلار . مۇنلار قانغا يۇرمەكتە قانغا سوئەز بەرە تۇرۇر ئەردىلەر ئەردى .ئانۇڭ ئۇچۇن ئانلارغا قانغا ئات قويدىلار . ئوغۇز قاغان قانغالارنى كوئەردى .285) كۇلدى . تاقى ئايتتى كىم ئ قانغا بىرلە ئوئەلۇگنى تىرىگ يۇگۇرسۇن ، قانغالۇغ سەنگە ئات بولغۇلۇغ قانغا بىلگۇرسۇن ئ دەپ دەدى،كەتتى . ئاندان سوڭ كەنەبۇ كوئەك تۇكلۇكۇگ ، كوئەك ياللۇغ بوئەرى بىرلە سىندۇ ،تاقى تانغگۇت،تاقى شاغام ياڭغاقلارغا ئاتلاپ كەتتى.
كوئەپ ئۇرۇشغۇدان،كوئەپ توقۇشغۇدان سوڭ ئانلارنى ئالدى ، ئوئەز يۇرتىغا بىرلەدى. باشاتى ، باستى . كەنە تاشقارۇن قالماسۇن 295)بىللۇگ بولسۇن كىم ، كۇندۇنكى بۇلۇڭدا بارقان دەگەن بىر يەر تۇرۇر . ئۇلۇغ بارغۇلۇغ بىر يۇرت تۇرۇر .كوئەپ ئىسسىغ بىر يەر تۇرۇر . مۇندا كوئەپ كىكلەر ، كوئەپ ئەردەنىلەرى كوئەپ بار تۇرۇر . ئالتۇنى كوئەپ ، كۇمۇشى كوئەپ ، ئەردەنىلەرى كوئەپ تۇرۇر . ئەلگۇنلەرىنىڭ 300)ئوڭلۇگى چىراغى قاپ قارا تۇرۇر . ئۇشۇل يەرنىڭ قاغانى ماسار دەگەن بىر قاغان ئەردى . ئوغۇز قاغان ئانۇڭ ئۇستىگە ئاتلادى .ئانداغ يامان ئۇرۇشغۇ بولدى. ئوغۇز قاغان باشتى ماسار قاغان قاچتى . ئوغۇز قاغان ئانى 305) باستى . يۇرتىن ئالدى ، كەتتى ، ئانۇڭ دوستلارى كوئەپ سەۋنچلەر تاپتى . ئانۇڭ دۇشمانلارى كوئەپ قايغۇلار تاپتى . ئوغۇز قاغان ئانى باشاتى ، ساناغۇلۇقسىز نەمەلەر ، يىلقىلار ئالدى ، يۇرتىغا ئوئەيىگە تۇشتى ، كەتتى .310)كەنە تاشقارۇن قالمىسۇن كىم ، بىللۇگ بولسۇنكىم ، ئوغۇز قاغاننۇڭ يانىدا ئاق ساقاللۇغ مۇز ساچلۇغ ئۇزۇن ئۇزلۇغ بىر قارت كىشى تۇرۇر بار ئەردى .ئوقغۇلۇق تۇزۇن بىر ئەر ئەردى . تۇشىمەل ئەردى 315)ئانۇڭ ئاتى ئۇلۇغ تۇرك ئەردى . كۇنلەردە بىر كۇن ئۇيقۇدا بىر ئالتۇن يانى كوئەردى ، بۇ ئالتۇن يا كۇن توقۇشىتان كۇن باتۇشغاچا تەگكەن ئەردى . تاقى بۇ ئۇچ 320)كۇمۇش ئوق تۇن ياڭاققا كەتە تۇرۇر ئەردى . ئۇيقۇدان سوڭ تۇشە كوئەرگەنىن ئوغۇز قاغانغا بىلدۇردى ، تاقى دەدى كىم ئ ئاي..قاغانۇم . سەنگە ياشاغۇ بولسۇنغىل ئۇزۇن ، ئاي قاغانۇم سەنگە توئەرۇلۇك بولسۇنغىل ئۇزۇن . بەنگە كوئەك تەڭرى بەردى تۇشۇمدە ، كۇلدۇرسۇن تالاي تۇرۇر يەرنى ئۇرۇغۇڭغا بەردۇرسۇن دەپ ئ دەدى . ئوغۇز قاغان ئۇلۇغ تۇركنۇڭ سوئەزۇن ياقشى كوئەردى ،ئۇگۇدۇن تىلەدى .ئۇگۇدۇنگە كوئەرە قىلدى . ئاندان سوڭ ئەرتە بولۇپدا ئاقالارنى - ئىنىلەرنى چارلاپ كەلدۇردى . تاقى ئايتتى كىم ،ئ ئاي..مەنىڭ كوئەڭلۇم ئاۋنى تىلەپ تۇرۇر . قارى بولغۇمدان مەنىڭ قاغىزلۇغۇم يوق تۇرۇر . كۇن ، ئاي ، يۇلدۇز تاڭ سارىغا بارۇڭ . كوئەك ، تاغ ، تەڭىز تۇن سارىغا سەنلەر بارۇڭ ، دەپ دەدى . ئاندان سوڭ ئۇچەگۇسۇ تاڭ سارىغا باردىلار ، تاقى ئۇچەگۇسۇ تۇن سارىغا باردىلار . كۇن ، ئاي ، يۇلدۇز كوئەپ كىكلەر ، كوئەپ قۇشلار ئاۋلاغۇلاردان سوڭ يولدا بىر ئالتۇن يانى تاپتىلار ، ئالدىلار ، ئاتاسىغا بەردىلەر . ئوغۇز قاغان سەۋندى ، كۇلدى ، تاقى ئانى ئۇچ بۇزغۇنلۇق قىلدى . تاقى ئايتتى كىم ،ئ ئاي ئاقالار...345)يا بولسۇن سەنلەرنۇڭ ، يادەگ ئوقلارنى كوئەككە ئاتۇڭ دەپ ئ دەدى . كەنە ئاندان سوڭ كوئەك ، تاغ ، تەڭىز كوئەپ كىكلەر ، كوئەپ قۇشلار ئاۋلاغۇلاردان سوڭ يولدا ئۇچ كۇمۇش ئوقنى تاپتىلار ، ئالدىلار ، ئاتاسىغا بەردىلەر ، ئوغۇز قاغان سەۋندى ، كۇلدى . تاقى ئوقلارنى ئۇچۇگە ئۇلەشتۇردى . تاقى ئايتتى كىم ، ئ ئاي..ئىنىلەر ، ئوقلار بولسۇن سەنلەرنىڭ ، يا ئاتتى ئوقنى..ئوقلاردەگ 350) سەنلەر بولۇڭ دەپ ئ دەدى . كەنە ئاندان سوڭ ئوغۇز قاغان ئۇلۇغ قۇرۇلتاي چاقىردى . كەلىپ كەڭەشىپ ئولتۇردالار . ئوغۇز قاغان بەدۇك ئوردۇدا.......360).....ئوڭ ياغىدا قىرىق قۇلاچ يىغاچنى تىكتۇردى . ئانۇڭ باشىدا بىر ئالتۇن تاغۇق قويدى ، ئاداغىدا بىر ئاق قويۇن باغلادى . چوڭ ياغىدا قەرىق قۇلاچ يىغاچنى تىكتۇردى ، 365) ئانۇڭ باشىدا بىر كۇمۇش تاغۇق قويدى ، ئاداغىدا بىر قارا قويۇن باغلادى .ئوڭ ياقتا بۇزۇقلار ، چوڭ ياقتا ئۇچ ئوقلار ئولتۇردى . قىرىق كۇن قىرىق كەچتە ئاشادىلار ، 370) ئىچتىلەر ، سەۋنچ تاپتالار . ئاندان سوڭ ئوغۇز قاغان ئوغۇللارىغا يۇرتىن ئۇلەشتۇرۇپ بەردى ، تاقى دەدى كىم ،ئ ئاي..ئوغۇللار...كوئەپ مەن ئاشتۇم ، ئۇرۇشغۇلار كوئەپ مەن كوئەردۇم ، يىدا بىرلە كوئەپ ئوق ئاتتىم ، ئايغىر بىرلە كوئەپ يۇردۇم ، دۇشمانلارنى يىغلاغۇردۇم ، دوستلارۇمنى مەن كۇلدۇردۇم ،375)كوئەك تەڭرىگە مەن ئوتەدىم. سىزلەرگە بەرە مەن يۇرتۇم دەپ ئ دەدى..........
...............