ئەتتىرگۈل تارخ بلوگى

版权声明：转载时请以超链接形式标明文章原始出处和作者信息及本声明
logs/38700675.html

ئۇﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ئەﺟﺪﺍﺩﻟﯩﺮﻯ ئۇﺯﺍﻕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﺪﺍ ﯲﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ . ﻣﺎﻛﺎﻧﻼﺷﻘﺎﻥ ﺩﯨﻴﺎﺭﯨﻐﺎ ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﭗ ﻫﻪﻡ ئۇﻧﻰ ﯲﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﭖ - ﯲﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ ، ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ - ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻲ ﺟﻪﻫﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ئەﻳﻨﻰ ﻣﺎﻛﺎﻥ ، ئەﻳﻨﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ئاﻟﻪﻣﺸﯘﻣﯘﻝ ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ . ئەﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻦ << ﺑﻪﺵ ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻖ >>ﻧﻰ ئاﻻﻫﯩﺪﻩ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ئەﺭﺯﯨﻴﺪﯗ .

1 - ﻛﺎﺭﯨﺰ
<< ﻛﺎﺭﯨﺰ >> ﺳﯚﺯﻯ ﭘﺎﺭﺳﭽﻪ ﺳﯚﺯ ، ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ << ﻳﻪﺭ ﺗﯧﮕﯩﺪﻩ ﺳﯘ ئاﻗﺘﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯧﺮﯨﻖ >> ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ . ﺑﯘ ﻧﺎﻣﻨﯩﯔ ﻗﺎﭼﺎﻥ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﻳﻮﻕ . ﻛﺎﺭﯨﺰ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﻚ ﺳﯘ ﺋﯩﻨﺸﺎئاﺗﻰ ئۇﻳﻐﯘﺭ ئەﺟﺪﺍﺩﻟﯩﺮﻯ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﻣﺎﻛﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ << ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﻰ >> ( ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ، ﺗﻮﻗﺴﯘﻥ ، ﭘﯩﭽﺎﻥ ﯞﻩ ﻗﯘﻣﯘﻟﻼﺭ )ﻏﺎ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﻪﺷﻜﻪﻥ ﯞﻩ ﻛﯘﭼﺎﻧﯩﯔ ئاﻳﺮﯨﻢ ﺭﺍﻳﻮﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ئۇﭼﺮﺍﻳﺪﯗ . ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻛﯧﺴﻪﻙ ﻗﯘﻳﯘﺵ ﯴﭼﯜﻥ ﻳﻪﺭﻧﻰ ﺗﯚﺕ ﭼﺎﺳﺎ ئوﻳﯘﭖ ، ﺳﯘ ﻳﯩﻐﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﯲﺭﻩﻛﻤﯘ << ﻛﺎﺭﯨﺰ >> ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪﯗ . ﺗﯩﻞ ﻣﺎﺳﻼﺷﻘﺎﻕ ﯞﻩ ﯲﺗﯜﺷﻜﻪﻙ ﻫﻪﻡ ﻳﻪﯕﮕﯩﻠﻠﯩﻜﻨﻰ ﺧﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ئاﻻﻗﻪ ﻗﻮﺭﺍﻟﻰ ﺋﯩﻜﻪﻥ . ئۇﻳﻐﯘﺭﻻﺭ << ئەﺕ >> ، << ئەﻛﻤﻪﻙ >> ، << ﯲﮔﯜﺯ >> ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺷﻠﯩﯟﯦﺘﯩﭗ ، ئوﺭﻧﯩﻐﺎ << ﮔﯚﺵ >> ، << ﻧﺎﻥ >> ، << ﺩﻩﺭﻳﺎ >> ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﭘﺎﺭﺳﭽﻪ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ . ﺑﯘ ، ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ئەﺳﯩﺮﻟﯩﻚ ئەﺩﻩﺑﯩﻲ ﺗﯩﻞ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﺪﺍ ﻛﯚﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ . ﺑﯩﺮﻩﺭ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺧﺎﺳﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ئۇﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﻧﺎﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ .
ﺟﯘﯕﮕﻮﻧﯩﯔ ﺳﯘ ﺋﯩﻨﺸﺎئاﺗﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ، ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻛﺎﺭﯨﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﺎﯕﭽﯩﯔ ( ﺳﻪﺩﺩﯨﭽﯩﻦ ﺳﯧﭙﯩﻠﻰ ) ﯞﻩ ﻳﯜﻧﺨﯥ ( ﻗﺎﻧﺎﻝ )ﻧﻰ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﺩﻩﯞﺭﺩﯨﻜﻰ ﯴﭺ ﭼﻮﯓ ﺋﯩﻨﺸﺎئاﺗﯩﻤﯩﺰ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﻳﺪﯗ . ﻣﯘئەﻟﻠﯩﭙﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ئەﻥ ﺯﻭﺟﺎﯓ << ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﺩﯨﻴﺎﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ >> ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ : << ﮔﯩﯯﻟﻮﮒ ﺧﯘﺍﯓ ﺟﯩﭽﯩﯖﻨﯩﯔ ئاﺯﺍﺩﻟﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺗﻪﻛﺸﯜﺭﯛﺷﯩﮕﻪ ئاﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ، ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻜﻰ ﻛﺎﺭﯨﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻳﯧﭙﯩﻖ ﺋﯧﺮﯨﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯘﺗﺎﺷﺘﯘﺭﯗﺩﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ 2500 ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﺮ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻜﻪﻥ . ئۇﻧﯩﯔ ﭘﯩﻜﺮﯨﭽﻪ ، ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺯﻭﺭ ﺋﯩﻨﺸﺎئاﺗﻨﻰ ﺳﻪﺩﺩﯨﭽﯩﻦ ﺳﯧﭙﯩﻠﻰ ﯞﻩ ﭼﻮﯓ ﻗﺎﻧﺎﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﯴﭺ ﭼﻮﯓ ﺋﯩﻨﺸﺎئاﺕ ﺩﻩﭖ ئاﺗﺎﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ >>ﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﻪﻳﺖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ . ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﺘﺎﺗﯩﺴﺘﯩﻜﯩﺴﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ، ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﺪﺍ _ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺟﻪﻣﺌﯩﻲ 1160 ﻛﺎﺭﯨﺰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ .
ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﻳﺎﺯﻣﺎ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺑﺎﺯﻯ ﺋﯩﺸﺎﺭﻩﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ . ﺳﯘﯓ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ئەﻟﭽﯩﺴﻰ ﯞﺍﯓ ﻳﻪﻧﺪﯦﻨﯩﯔ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻨﺎﻣﯩﺴﯩﺪﻩ : << ﺳﯘﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ ئاﻟﺘﯘﻥ ئاﺭﺕ ( ﺗﻪﯕﺮﯨﺘﺎﻏﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳﻰ )ﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻜﻪﻥ . ﺋﯧﺮﯨﻘﻼﺭ ﺷﻪﻫﻪﺭ ئەﺗﺮﺍﭘﯩﻨﻰ ﭼﯚﺭﮔﯩﻠﻪﭖ ﯲﺗﯜﭖ ، ﺋﯧﺘﯩﺰ ، ﺑﺎﻍ - ﯞﺍﺭﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯘﻏﯘﺭﯗﺩﯨﻜﻪﻥ . ﺳﯘﺩﯨﻦ ﺗﯜﮔﻤﻪﻥ ﭼﯚﺭﮔﯩﻠﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻪﻥ >> ﺩﻩﭖ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ . ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﺎﺭﯨﺰﻻﺭ ﺗﻪﯕﺮﯨﺘﺎﻍ ﺋﯧﺘﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﻛﻮﻟﯩﻨﯩﭗ ، ﺗﻮﻟﯩﺴﻰ ﺷﯩﻤﺎﻟﺪﯨﻦ ﺟﻪﻧﯘﺑﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍﭖ ئاﻗﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ .
ﺗﯘﺭﭘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﻏﺎﻕ ﻛﯧﻠﯩﻤﺎﺗﯩﺪﺍ ﺳﯘﻧﯩﯔ ئوﭼﯘﻗﭽﯩﻠﯩﻘﺘﺎ ﭘﺎﺭﻏﺎ ئاﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺗﯧﺰ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ، ئەﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻛﺎﺭﯨﺰ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻳﯧﭙﯩﻖ ﺋﯧﺮﯨﻖ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ . ﭼﺎﺭﯞﺍ ﻣﺎﻝ ﯴﭼﯜﻥ ئوﺗﻼﻕ ﻛﻪﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ، ﺗﻪﯕﺮﯨﺘﺎﻏﻨﯩﯔ ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﻲ ﺋﯧﺘﻪﻛﻠﯩﺮﯨﺪﻩ ﻳﺎﻳﻠﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ . ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﯩﺪﯨﻘﯘﺕ ﺧﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺟﯩﻤﺒﺎﻟﯩﻖ ( ﺟﯩﻤﺴﺎﺭ )ﻧﻰ ﻳﺎﺯﻟﯩﻖ ﭘﺎﻳﺘﻪﺧﺖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ . ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ( ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ، ﺷﯩﯭﻥ ﯞﻩ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﯻﺮﺍﻥ )ﺩﺍ ﻛﺎﺭﯨﺰ ﭼﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻜﯩﺪﻩﻙ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺑﯜﮔﯜﻧﮕﯩﭽﻪ ﺳﺎﻗﻼﻧﻤﯩﻐﺎﻥ .

2 - ﭘﺎﺧﺘﺎ
ئەﺟﺪﺍﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﯞﻩ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﺑﻮﻳﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺑﯘﻏﺪﺍﻱ ، ئاﺭﭘﺎ ، ﺗﯧﺮﯨﻖ ، ﺷﺎﻝ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﺍﻧﻠﯩﻖ ﺯﯨﺮﺍئەﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ، ﭼﺎﻣﻐﯘﺭ ، ﺗﯘﺭﯗﭖ ﯞﻩ ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﻩﻙ ﻛﯚﻛﺘﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ، ﯲﺭﯛﻙ ، ﺷﺎﭘﺘﯘﻝ ، ئاﻟﻤﺎ - ئاﻧﺎﺭ ، ﯴﺯﯛﻡ - ﯴﺟﻤﻪ ، ﻗﻮﻏﯘﻥ - ﺗﺎﯞﯗﺯ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﯧﯟﻩ - ﭼﯧﯟﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﯲﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﭖ - ﺋﯧﻜﯩﭗ ﯲﺳﺘﯜﺭﯛﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﭘﺎﺧﺘﺎ ، ﭼﯧﮕﻪ - ﻟﻪﻧﺪﯨﺮ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﯨﻲ ﺯﯨﺮﺍئەﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﯲﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﭖ ئەﻛﻜﻪﻥ . ﭘﺎﺧﺘﯩﻨﻰ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﻗﯩﻠﺴﺎﻕ ، ئاﺩﻩﺗﺘﻪ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﭘﺎﺧﺘﯩﻨﻰ ﻏﻪﺭﺑﺘﯩﻦ ﯞﻩ ﻫﯩﻨﺪﯨﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﺩﻩﭖ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭘﻠﯩﻤﻪ ﭘﯩﻜﯩﺮ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ . ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻝ ﭘﺎﺧﺘﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﯖﻰ ﺳﻮﺭﺗﻠﯩﺮﻯ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ . ﺑﯩﺮﺍﻕ ﺗﻪﯕﺮﯨﺘﺎﻍ ئوﺭﻣﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻳﺎﯞﺍ ﻛﯧﭙﻪﺯ ﯲﺳﯜﺩﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺧﯧﻠﻰ ﺑﯘﺭﯗﻧﻼ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ .
ﺟﯘﯕﮕﻮﺩﺍ ﭘﺎﺧﺘﺎ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ئەﯓ ﺑﺎﻟﺪﯗﺭﻗﻰ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ << ﻟﻴﺎﯕﻨﺎﻣﻪ >>ﺩﻩ ﻗﻪﻳﺖ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ . ﻟﻴﺎﯓ _ ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﻲ - ﺟﻪﻧﯘﺑﯩﻲ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ، 502 _ 557 - ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﻳﻪﻧﻰ 55 ﻳﯩﻞ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﺳﯜﺭﮔﻪﻥ ﺑﯚﻟﯜﻧﻤﻪ ﺧﺎﻧﻠﯩﻖ . << ﻟﻴﺎﯕﻨﺎﻣﻪ >> ( ﺗﺎﯓ ﺩﻩﯞﺭﯨﺪﻩ ، ﻳﺎﯞ ﺳﯩﻠﻴﻪﻥ ﺗﯜﺯﮔﻪﻥ )ﻧﯩﯔ << ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﻲ ﺭﯗﯕﻼﺭ ﺗﻪﺯﻛﯩﺮﯨﺴﻰ >>ﺩﻩ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ : << ﮔﺎﯞﭼﺎﯓ ( ﻗﯘﭼﯘ ) ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﯩﺘﯩﺪﻩ . . . ﺩﻩﻝ - ﺩﻩﺭﻩﺥ ، ئوﺕ - ﭼﯚﭖ ﺗﻮﻻ . ﻣﯧﯟﯨﺴﻰ ﭘﯩﻠﻪ ﻏﻮﺯﯨﺴﯩﺪﻩﻙ ﯲﺳﯜﻣﻠﯜﻙ ﺑﺎﺭ ، ﻏﻮﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻳﯩﭙﻪﻛﻜﻪ ئوﺧﺸﺎﺵ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺗﺎﻻ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ ، ﺑﯘﻧﻰ ﺑﻪﺧﺘﻪﺱ ﺩﻩﻳﺪﯗ ؛ ﺑﯘ ئەﻟﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ئۇﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺭﻩﺧﺖ ﺗﻮﻗﯘﻳﺪﯗ ، ﺭﻩﺧﺘﻰ ئاﭘﯫﻕ ، ﺑﺎﺯﺍﺭﺩﺍ ﺳﯧﺘﯩﻠﯩﺪﯗ >> . ﻣﯘﺷﯘ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ << ﻛﻮﻧﺎ ﺗﺎﯕﻨﺎﻣﻪ >> ، << ﻳﯧﯖﻰ ﺗﺎﯕﻨﺎﻣﻪ >> ﯞﻩ << ﺧﻪﻳﻠﯘ ﺯﺍﺷﻰ >> ، << ﮔﯘﺍﯕﻴﯜﺟﻰ >> ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭﺩﯨﻤﯘ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ . ﺩﯦﻤﻪﻙ ، ﭘﺎﺧﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﯲﻟﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﯞﺍﻗﺘﻰ 6 - ئەﺳﯩﺮﮔﻪ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ .
ئەﻣﻤﺎ ، ﭘﺎﺧﺘﺎ ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ، ﻗﯘﭼﯘ - ئۇﺩﯗﻥ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﻩ ئاﻟﯩﻘﺎﭼﺎﻥ ﯲﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﻟﯜﭖ ، ئۇﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﺭﻩﺧﺘﻠﻪﺭ ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﺘﺎ ﻛﻪﯓ ﺋﯩﺴﺘﯧﻤﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ . ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻧﯩﻴﻪ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﯩﺰﯨﺪﯨﻦ ( ئاﺭﺧﯧﯯﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ئاﺧﯩﺮﻗﻰ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﭼﯧﻜﻰ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺧﻪﻥ ﺩﻩﯞﺭﻯ ، ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯩﻼﺩﻯ 25 _ 220 - ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ) ئەﺭ - ﺧﻮﺗﯘﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻛﯚﻣﯜﻟﮕﻪﻥ ﻗﻪﺑﺮﯨﺪﯨﻦ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻳﯩﭙﻪﻙ ، ﻳﯘﯓ - ﺗﻮﻗﯘﻟﻤﯩﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﻪﻣﺰﻩﻙ ( ﻛﯚﻙ ﺑﺎﺳﻤﺎ ﺑﯚﺯ ) ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ . ﻗﯘﭼﯘ - ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﺪﯨﻦ ( ﺟﯩﻦ ﺩﻩﯞﺭﯨﺪﯨﻦ ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﻲ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺩﻩﯞﺭﯨﮕﯩﭽﻪ ، ﻳﻪﻧﻰ 3 _ 6 - ئەﺳﯩﺮﻟﻪﺭﮔﯩﭽﻪ ﺗﻪئەﻟﻠﯘﻕ ) ﭘﺎﺧﺘﺎ ﺗﻮﻗﯘﻟﻤﯩﻼﺭ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ . ئۇﻳﻐﯘﺭ ﺗﯩﻠﯩﺪﺍ ، ﺋﯧﺘﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﭘﺎﺧﺘﺎ ﯲﺳﯜﻣﻠﯜﻛﯩﻨﻰ << ﻛﯧﭙﻪﺯ >> ، ئۇﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻣﻪﻫﺴﯘﻻﺗﻨﻰ << ﭘﺎﺧﺘﺎ >> ﺩﻩﻳﺪﯗ ، ﭘﺎﺧﺘﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻥ ئاﻕ ﺭﻩﺧﺘﻨﻰ << ﺑﯚﺯ >> ﺩﻩﻳﺪﯗ ( ﺑﯚﺯﻧﯩﯔ ﺳﯩﭙﺘﻪ ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ << ﺗﻮﻟﯩﻤﺎ >> ، ﻗﯧﻠﯩﻦ ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ << ﭼﻪﻛﻤﻪﻥ >> ، ﺑﯚﺯﮔﻪ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﺑﻮﻳﺎﻗﺘﺎ ﮔﯜﻝ ﺑﯧﺴﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ << ﻫﻪﻣﺰﻩﻙ >> ، << ﺳﻪﺭﮔﻪﺯ >> ، << ﺷﺎﻫ ﺗﺎﯞﺍﺭ >> ﺩﻩﻳﺪﯗ ) . ﻣﻪﻫﻤﯘﺩ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﻯ << ﺗﯜﺭﻛﯩﻲ ﺗﯩﻠﻼﺭ ﺩﯨﯟﺍﻧﻰ >>ﺩﺍ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭﺩﯨﻦ : << ﻛﻪﭘﻪﺯﻟﯩﻚ _ ﻛﯧﭙﻪﺯ ﺗﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭ ؛ ﻛﻪﭘﻪﺯﻟﯩﻚ ئەﺭ _ ﻛﯧﭙﯩﺰﻯ ﺑﺎﺭ ئاﺩﻩﻡ >> . ئۇﻳﻐﯘﺭ ﺗﯩﻠﯩﺪﺍ ﻳﯘﻣﺸﺎﻗﻠﯩﻘﻨﻰ ﭘﺎﺧﺘﺎ ﻳﺎﻛﻰ ﭘﯩﻠﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﻪﻳﺪﯗ . ﻓﻪﺗﻬﻪﻟﻰ ﺧﺎﻧﻨﯩﯔ << ﻛﯩﺘﺎﺑﻰ ﻟﯘﻏﻪﺗﯩﺖ _ ﺗﻪﺭﺍﻛﯩﻴﻪ >> ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ ( 1690 - ﻳﯩﻠﻰ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ) << ﭘﺨﺘﻪ _ ﭘﺎﺧﺘﺎ، ﻣﺎﻣﯘﻕ ﻳﻪﻧﻰ ﭼﯩﮕﯩﺘﻰ ﺗﺎﺯﯨﻼﻧﻐﺎﻥ ﭘﺎﺧﺘﺎ >> ﺩﻩﭖ ، ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﻩﻙ << ﻟﯘﻏﻪﺕ ﭼﻪﻏﺘﺎﻳﻰ >>ﺩﻩ << ﭘﺨﺘﻪ >>ﻏﺎ << ﭘﺎﻣﯘﻕ ﻳﻪﻧﻰ ﻣﺎﻣﯘﻕ >> ﺩﻩﭖ ﺋﯩﺰﺍﻫ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ . ﻫﯩﻨﺪﯗ ﺗﯩﻠﯩﺪﺍ ( ﺳﺎﻧﺴﯩﻜﺮﯨﺖ ﺗﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ) ﭘﺎﺧﺘﯩﻨﻰ << Karas - ﻛﻪﺭﭘﺎﺱ >> ﺩﻩﻳﺪﯗ ؛ ئەﺭﻩﺏ ﺗﯩﻠﯩﺪﺍ << ﻗﯘﺗﻦ >> ﺩﻩﻳﺪﯗ ( ﭼﯩﮕﯩﺘﻠﯩﻚ ﭘﺎﺧﺘﯩﻨﻰ << ﻗﯘﺗﻦ ﺧﺎﻡ >> ﺩﻩﻳﺪﯗ ) ؛ ﭘﺎﺭﺳﭽﯩﺪﺍ << ﻛﺮﺑﺎﺱ >> _ ﻛﻪﺭﺑﺎﺱ ﺩﻩﻳﺪﯗ . ئەﺭﻩﺑﭽﯩﺪﯨﻜﻰ << ﻗﯘﺗﻦ >> ﻳﺎﻏﺎﭺ ﭘﺎﺧﺘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﺩﯨﻐﺎﻥ Kudunﻏﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ . ئۇﻳﻐﯘﺭ ﺗﯩﻠﯩﺪﺍ ﻛﻪﻧﺪﯨﺮ - ﭼﯩﮕﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻥ ﺭﻩﺧﺘﻨﻰ ﯞﻩ ﺧﺎﻡ ئەﺷﻴﺎﺳﯩﻨﻰ << ﻛﺎﺗﺎﻥ >> ﺩﻩﻳﺪﯗ .

3 - ﻳﯩﭙﻪﻙ
ﺟﯘﯕﮕﻮ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ ﭘﯩﻠﯩﭽﯩﻠﯩﻜﻨﻰ ئەﯓ ئاﯞﯞﺍﻝ ﺋﯩﺨﺘﯩﺮﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺕ . ﺷﯘﯕﺎ ، ﻏﻪﺭﺑﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺟﯘﯕﮕﻮﻧﻰ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ << ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﯩﺘﻰ >> ﺩﻩﭖ ئاﺗﯩﻐﺎﻥ . ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ 4 - ئەﺳﯩﺮﺩﻩ ﯲﺗﻜﻪﻥ ﮔﺮﯦﻚ ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ئوﻧﯧﺴﻜﺮﯨﺪﻭﺱ ، ﻧﯧﯫﺭﻛﻮﺱ ، ﻛﯩﺘﯩﻔﻮﺱ ، ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﻩﻙ ﻫﯩﻨﺪﯨﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﮔﺎﻧﺪﯨﺮﺍﮔﻮﭘﺘﺎ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﺴﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﭼﺎﺩﺭﻳﻪ ئەﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪﻩ ﺟﯘﯕﮕﻮﺩﯨﻦ ﻳﯩﭙﻪﻙ ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﯞﻩ ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻣﺎﻟﻼﺭ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ .
ﭘﯩﻠﻪ _ ﻳﯩﭙﻪﻙ ئوﺗﺘﯘﺭﺍ ﺗﯜﺯﻟﻪﯕﻠﯩﻚ ، ﺳﯩﭽﯜﻩﻥ ﯞﻩ ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﺩﯨﻴﺎﺭ ( ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ) ﺭﺍﻳﻮﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺑﺎﻟﺪﯗﺭﺭﺍﻕ ﺭﺍﯞﺍﺟﻼﻧﻐﺎﻥ . ﻳﯩﭙﻪﻙ ﯞﻩ ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻣﺎﻟﻼﺭ ئاﯞﯞﺍﻝ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ئاﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﯞﻩ ئوﺗﺘﯘﺭﺍ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺑﻮﻳﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐﺎﻥ . ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﺪﯨﻦ ئاﺭﺧﯧﯯﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﺪﯨﺮﯨﺸﻼﺭﺩﺍ ﺗﻮﻗﺴﯘﻥ ئاﻟﻐﯘﻳﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺗﯜﺱ ﮔﯜﻟﻠﯜﻙ ﻛﻪﺷﺘﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺗﺎﯞﺍﺭ ( ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻥ ﯞﺍﻗﺘﻰ ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ 8 _ 5 - ئەﺳﯩﺮﻟﻪﺭﮔﻪ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ ) ، ﯴﺭﯛﻣﭽﻰ ﻧﻪﻧﺴﻪﻥ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯩﻚ ﻳﺎﻏﺎﭺ ﻟﻪﻫﻪﺗﻠﯩﻚ ﻗﻪﺑﺮﯨﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﺳﺎﭘﺎﻝ ، ﻣﯩﺲ ﻗﺎﭼﯩﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻣﺎﻝ ( ﯞﺍﻗﺘﻰ ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ 5 _ 3 - ئەﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﻳﻪﻧﻰ ئۇﺭﯗﺷﻘﺎﻕ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻠﯩﻘﻼﺭ ﺩﻩﯞﺭﯨﮕﻪ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ ) ، ﻛﯩﺮﻭﺭﻩﻥ ، ئۇﺩﯗﻥ ، ﻗﯘﭼﯘ ، ئاﮔﻨﻰ ، ﻛﯘﭼﺎ ، ﺑﺎﻱ ، ﺑﺎﺭﭼﯘﻗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻣﺎﻟﻼﺭ ، ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﻧﯩﻴﻪ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﯩﺰﯨﺪﯨﻦ ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ ﺗﺎﯞﺍﺭﻻﺭ ﺗﺎﺭﯨﻢ - ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ئەﺟﺪﺍﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﭘﯩﻠﯩﭽﯩﻠﯩﻚ ﯞﻩ ﻳﯩﭙﻪﻙ ﺗﻮﻗﯘﻣﯩﭽﯩﻠﯩﻖ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺧﯧﻠﻰ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺪﻩ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯨﺪﯗ . ئەﺟﺪﺍﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﭘﯩﻠﻪ ﻗﯘﺭﺗﻰ ﺑﯧﻘﯩﺶ ﯴﭼﯜﻥ ﺯﯙﺭﯛﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﯴﺟﻤﯩﻨﻰ ئاﻟﻠﯩﻘﺎﭼﺎﻥ ﯲﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ، ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺳﯜﻧﺌﯩﻲ ﻳﻮﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ، ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﭘﯩﻠﻪ ﻗﯘﺭﯗﺗﻰ ﯴﭼﯜﻧﻼ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﯴﺟﻤﻪ ﭼﺎﺗﻘﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﯲﺳﺘﯜﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻡ . ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﯴﺟﻤﯩﻨﯩﯔ ﺧﯩﻠﻤﯘﺧﯩﻞ ﺳﻮﺭﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭﮔﻪﻥ .
ﺑﯘ ﺩﯨﻴﺎﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﻪﯞﻣﻠﻪﺭ ﻳﯘﯓ ﺗﻮﻗﯘﻣﯩﭽﯩﻠﯩﻘﺘﺎ ﻫﯜﻧﻪﺭ - ﺳﻪﻧﺌﯩﺘﻰ ﯲﺯﮔﯩﭽﻪ ئاﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ، ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺳﻪﯞﯨﻴﯩﮕﻪ ﻳﯜﻛﺴﻪﻟﮕﻪﻥ . ﻳﯩﭙﻪﻙ ﺗﻮﻗﯘﻣﯩﭽﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﻳﯘﯓ ﺗﻮﻗﯘﻣﯩﭽﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﻫﯜﻧﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺩﺑﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ، ﻳﯩﭙﻪﻙ ﺭﻩﺧﺘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺭﻩﯕﺪﺍﺭ ، ﯲﺯﮔﯩﭽﻪ ﮔﯜﻟﻠﯜﻙ ﯞﻩ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺳﯩﭙﺘﻪ ﺗﻮﻗﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭽﻜﯩﻲ - ﺗﺎﺷﻘﯩﻲ ﺑﺎﺯﺍﺭﻻﺭﺩﺍ ﺧﯧﺮﯨﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ . ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﺎﺧﺘﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯩﭙﻪﻛﻨﻰ ئاﺭﯨﻼﺷﺘﯘﺭﯗﭖ ﺗﻮﻗﯘﺵ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯨﻠﭽﺎ - ﮔﯩﻠﻪﻡ ﺗﻮﻗﯘﻏﺎﻥ . ﻏﻪﺭﺏ ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﺑﻮﻳﯩﺪﯨﻜﻰ ئەﻟﻠﻪﺭ ئاﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ، ﺑﺎﺭﺍ - ﺑﺎﺭﺍ ﺳﯩﭽﯜﻩﻥ ﯞﻩ ئوﺗﺘﯘﺭﺍ ﺗﯜﺯﻟﻪﯕﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻮﺩﺍ ئاﻻﻗﯩﺴﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ . ﻏﻪﺭﺑﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ئاﯞﯞﺍﻝ ﺳﯘﻏﺮﺍﻕ ( ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ )ﻧﻰ << ﺳﯩﺮﯨﺲ >> ( ﺷﺎﻳﻰ ﺋﯧﻠﻰ ) ﺩﻩﭖ ئاﺗﯩﻐﺎﻥ ، << ﺳﯧﺮﻯ & ﺳﯧﺮﻳﺎ >> ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﻧﯩﯔ ئەﯓ ﺑﺎﻟﺪﯗﺭﻗﻰ ﻧﺎﻣﯩﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ . ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺟﯘﯕﮕﻮﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﻜﯩﻲ ﺭﺍﻳﻮﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ << ﺳﯧﺮﯨﺲ >> ﺩﻩﭖ ئاﺗﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ .ﺋﯩﺮﺍﻥ - ﺧﻮﺭﺍﺳﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﻰ << ﭼﯩﻨﻰ ﻣﺎﭼﯩﻦ >> ﺩﻩﭖ ئاﺗﯩﺸﯩﻤﯘ ، ئۇﻻﺭ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﯲﻟﻜﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻮﺗﻪﻥ ئاﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ئاﻻﻗﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ﺩﻩﭖ ﭘﻪﺭﻩﺯ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ . ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ئەﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳﯧﺘﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﺗﺎﺷﻘﯩﺮﻯ ، ﯻﭽﻜﯩﻲ ﯲﻟﻜﯩﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺗﻮﺷﯘﻟﻐﺎﻥ . ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ، ﺑﻪﻥ ﭼﺎﯞ ئاﻛﯩﺴﻰ ﺑﻪﻥ ﮔﻮﻏﺎ ئاﻕ ﺷﺎﻳﻰ ﺳﻮﻏﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ ئەﯞﻩﺗﻜﻪﻧﺪﻩ ، ﺑﻪﻥ ﮔﻮ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺟﺎﯞﺍﺏ ﺧﻪﺕ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ : << ئەﯞﻩﺗﻜﻪﻥ 300 ﺗﻮﭖ ئاﻕ ﺷﺎﻳﻰ ، ﺑﺎﺯﺍﺭﻟﯩﻖ ﻛﯘﺷﺎﻥ ﺋﯧﺘﻰ ، ﺧﯘﺷﺒﯘﻱ ﺩﻩﺭﻣﻪﻙ ، ﭼﻪﻡ ﻗﻮﻳﺎﻗﻨﻰ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﭖ ئاﻟﺪﯨﻢ >> .
ﺩﯦﻤﻪﻙ ، ئاﺭﺧﯧﯯﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺗﯧﭙﯩﻨﺪﯨﻠﻪﺭ ﯞﻩ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﯞﻩﺳﯩﻘﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ئاﺳﺎﺳﻪﻥ ، ﺗﺎﺭﯨﻢ - ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯩﻠﻪ - ﻳﯩﭙﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﻛﻪﻡ ئەﻣﻪﺱ ، ﺩﯦﺴﻪﻙ ﻣﯘﺑﺎﻟﯩﻐﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﺱ .

4 - ﻗﻪﻏﻪﺯ
ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺟﯘﯕﮕﻮﻧﯩﯔ ﺗﯚﺕ ﭼﻮﯓ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ . ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﻳﺎﺯﻣﺎ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﻪﺭﺩﻩ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ، ﻣﯩﻼﺩﻯ 105 - ﻳﯩﻠﻰ ﺳﻪﻱ ﻟﯘﻥ ﯲﺗﻜﻪﻧﻜﻰ ئاﺩﻩﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﻪﻛﯜﻧﻠﻪﭖ ، ﻗﻮﯞﺯﺍﻕ ، ﻛﻪﻧﺪﯨﺮ ﺗﺎﻻﺳﻰ ، ئەﺳﻜﻰ - ﺗﯜﺳﻜﻰ ﻻﺗﺎ ، ﻛﻮﻧﺎ ﺑﯧﻠﯩﻖ ﺗﻮﺭﻯ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺧﺎﻡ ئەﺷﻴﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ ، ﻧﺎﻳﺎﭖ ( ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺳﯘﻳﯘﻗﻠﯘﻗﻰ ) ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﭖ ، ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ . ئەﻣﻤﺎ ﺧﻪﻟﻖ ئاﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﻰ ﺳﻪﻱ ﻟﯘﻧﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ . ﻗﻪﻏﻪﺯﭼﯩﻠﯩﻚ ﻫﯜﻧﯩﺮﻯ ئوﺗﺘﯘﺭﺍ ﺗﯜﺯﻟﻪﯕﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﭘﯩﻜﯩﺮﮔﻪ ئاﺳﺎﺳﻪﻥ ، ﺑﯘ ﻫﯜﻧﻪﺭ ئاﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ . ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺧﻪﻥ ﺩﻩﯞﺭﻯ ( ﻣﯩﻼﺩﻯ 25 _ 220 - ﻳﯩﻠﻼﺭ )ﺩﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ - ﺗﺎﺭﯨﻢ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻗﻪﯞﻣﻠﻪﺭ ﻗﻪﻏﻪﺯﭼﯩﻠﯩﻚ ﻫﯜﻧﯩﺮﯨﻨﻰ ﯲﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﭖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ . 1901 - ﻳﯩﻠﻰ ئاﯞﺭﯨﻞ ﺳﺘﯧﻴﯩﻦ ﻟﻮﭘﻨﯘﺭﺩﯨﻦ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ( ئاﺭﺧﯧﯯﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ئاﺧﯩﺮﻗﻰ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﭼﯧﻜﻰ ﯞﯦﻲ - ﺟﯩﻦ ﺩﻩﯞﺭﻟﯩﺮﻯ ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯩﻼﺩﻯ 220 _ 420 - ﻳﯩﻠﻼﺭ ) . 1910 - ﻳﯩﻠﻰ ﯞﯨﻨﺎﺩﯨﻜﻰ ﺑﻮﺗﺎﻧﯩﻚ - ﻓﯩﺰﯨﯯﻟﻮﮒ ﯞﯦﺴﻨﯧﺮﻧﯩﯔ ﺧﯩﻤﯩﻴﯩﯟﻯ ئاﻧﺎﻟﯩﺰ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ، ﺑﯘ ﻗﻪﻏﻪﺯﻟﻪﺭ ﻻﺗﺎ ﻗﯧﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﯴﺟﻤﻪ ﻗﻮﯞﺯﯨﻘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺸﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻡ . ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﺩﻩﯞﺭﮔﻪ ﺗﻪئەﻟﻠﯘﻕ ﺩﻩﭖ ﻫﯧﺴﺎﺑﻼﻧﻐﺎﻥ ﺗﯧﭙﯩﻨﺪﯨﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﺑﺮﯨﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﻛﻪﺵ ﯞﻩ ﻗﻪﻏﻪﺯ ئاﺩﻩﻡ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ . ﺷﺎﯕﺨﻪﻱ ﺷﻪﻫﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ئوﺭﻧﯩﻨﯩﯔ ﺧﯩﻤﯩﻴﯩﯟﻯ ئاﻧﺎﻟﯩﺰ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ، ﺑﯘ ﻗﻪﻏﻪﺯﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﭘﺎﺧﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺸﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ؛ ﻛﯚﭖ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻛﻪﻧﺪﯨﺮﺩﯨﻦ ﺋﯩﺸﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﯞﻩ ﻛﻪﻧﺪﯨﺮ ﺗﯩﭙﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﺎﻻﻻﺭﺩﯨﻦ ﻫﻪﻡ ﺑﺮﺍﻙ ﺗﻮﻗﯘﻟﻤﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻼﻧﻐﺎﻥ . ﺗﺎﻻﻟﯩﻖ ﺧﺎﻡ ئەﺷﻴﺎﻧﻰ ﺗﺎﻟﻼﺵ ﯞﻩ ﺋﯩﺸﻠﻪﺵ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﺧﻪﻥ ﺩﻩﯞﺭﻯ ( ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ 206 _ 25 - ﻳﯩﻠﻼﺭ )ﺩﯨﻜﯩﺪﯨﻦ ﺧﯧﻠﯩﻼ ﻳﯜﻛﺴﻪﻟﮕﻪﻥ : ﻣﺎﻱ ﻣﺎﺩﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﺮﯨﻐﺪﺍﺵ ئۇﺳﯘﻟﻰ ﺋﯩﺴﻼﻫ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ؛ ﻧﺎﻳﺎﭘﻨﯩﯔ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﻤﯘ ﺭﻭﺷﻪﻥ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺪﻩ ﻳﺎﺧﺸﯩﻼﻧﻐﺎﻥ ؛ ﺗﺎﻻﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﻛﺸﻰ - ﺳﯩﭙﺘﯩﻠﯩﻜﯩﻤﯘ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ؛ ﯲﺳﯜﻣﻠﯜﻙ ﻳﯩﻠﯩﻤﻰ ﻗﻮﺷﯘﻟﻐﺎﻥ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﯩﻚ ﭘﻪﺭﺩﻩ ﮔﯜﻟﻠﯜﻙ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﯞﻩ ئەﺗﯩﻘﻪ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ئاﻗﺎﺭﺗﯩﻠﻐﺎﻥ ( ﺳﯜﺕ ) ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ ئەﯓ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺋﯩﺸﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﯧﺴﯩﻞ ﻗﻪﻏﻪﺯﻟﻪﺭ ﻫﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯗ . ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ، ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯﻟﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻛﺮﺍﺧﻤﺎﻝ ﯞﻩ ﻫﺎﻳﯟﺍﻥ ﺳﯚﯕﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﻳﯩﻠﯩﻤﻰ ﻗﻮﺷﯘﻟﻐﺎﻥ ﺭﻩﯕﻠﯩﻚ ﺭﻩﺳﯩﻢ ﻗﻪﻏﯩﺰﯨﻤﯘ ﺑﺎﺭ . ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺩﯨﻨﯩﻲ ئەﻗﯩﺪﻩ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﯜﻳﯩﺪﯨﻦ ﺳﺎﻗﻼﺵ ﯴﭼﯜﻥ ﺳﯧﺮﯨﻖ ﺑﻮﻳﺎﻟﻐﺎﻥ .
ﺩﯦﻤﻪﻙ ، ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ - ﺗﺎﺭﯨﻢ ئوﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﯞﻣﻠﻪﺭ ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻼ ﻗﻪﻏﻪﺯﭼﯩﻠﯩﻚ ﻫﯜﻧﯩﺮﯨﻨﻰ ﯲﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﭖ ، ﻗﻪﻏﻪﺯﻧﯩﯔ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﻨﻰ ﯲﺳﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﻫﻪﻡ ﻳﯧﯖﻰ ﺳﻮﺭﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ . ﻗﻪﻏﻪﺯﭼﯩﻠﯩﻚ ﻫﯜﻧﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﻳﻪﺭ ئاﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺧﻮﺭﺍﺳﺎﻥ - ﺋﯩﺮﺍﻧﻐﺎ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ .

5 - ﻣﯩﺦ ﻣﻪﺗﺒﻪئە
ﻣﻪﺗﺒﻪئە _ ﺟﯘﯕﮕﻮﻧﯩﯔ ﺗﯚﺕ ﭼﻮﯓ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ . ﻣﻪﺗﺒﻪئە ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﯩﻨﯩﻐﺎ 2000 ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ئاﺷﺘﻰ . ئەﻣﻤﺎ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻣﻪﺗﺒﻪئەﻟﻪﺭ ئوﻳﻤﺎ ﻣﻪﺗﺒﻪئە ﺋﯩﺪﻯ . ﺗﻮﻟﯩﺴﻰ ﻛﺎﺗﯩﭗ ﯞﻩ ئوﻳﻤﯩﻜﺎﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺗﺘﻰ . ﺷﯩﺮﯨﻔﺘﻠﯩﻚ ( ﺩﺍﻧﻪ - ﺩﺍﻧﻪ ﻫﻪﺭﭘﻠﯩﻚ ) ﻣﻪﺗﺒﻪئەﻧﻰ ئاﺩﻩﺗﺘﻪ ﺳﯘﯓ ﺳﯘﻻﻟﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺭﯨﻨﺰﯗﯓ ﺧﺎﻧﻨﯩﯔ ﭼﯩﯖﻠﻰ ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ( ﻣﯩﻼﺩﻯ 1041 _ 1048 - ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ )ﺩﺍ ﺑﻰ ﺷﯧﯔ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﭘﯩﻜﯩﺮ ئوﻣﯘﻣﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ . ﺑﻰ ﺷﯧﯔ ﻳﯩﻠﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯘﻏﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﻻﻳﻐﺎ ﺧﻪﺕ ئوﻳﯘﭖ ، ئوﺗﺘﺎ ﻛﯚﻳﺪﯛﺭﯛﭖ ﭼﯩﯖﯩﺘﻘﺎﻥ ، ئاﻧﺪﯨﻦ ئۇ ﺧﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯧﺮﯨﭗ ﺑﻪﺕ ﻳﺎﺳﯩﻐﺎﻥ . ئەﻣﻤﺎ ، ﺩﯛﻧﺨﯘﺍﯕﺪﯨﻜﻰ ﻣﻮﮔﺎﯞ ﮔﺎﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺧﻪﺕ - ﺷﯩﺮﯨﻔﺘﻠﯩﺮﻯ ﺗﯧﺮﯨﻠﯩﭗ ﺑﯧﺴﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘﺩﺩﺍ ﻧﻮﻣﻰ _ << ﻻﻧﻜﺎ ئاﯞﺍﺗﺎﺭﺍ - ﺳﯘﺗﺮﺍ >> ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ، ﺑﯘ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﻳﺎﺩﯨﻜﺎﺭﻟﯩﻖ ﻳﺎﯞﺭﻭﭘﺎﻏﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ، ﻳﻮﺭﯗﻗﻠﯘﻗﻘﺎ ﭼﯩﻘﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ . ئاﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ، ﺑﯘ ﻧﻮﻡ ﺗﺎﯓ ﺳﯘﻻﻟﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﻳﺰﯗﯓ ﺧﺎﻧﻨﯩﯔ ﺟﯩﯖﮕﯘﻩﻥ ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ( ﻣﯩﻼﺩﻯ ( 627 _ 650 - ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ )ﺩﺍ ﺑﯧﺴﯩﻠﻐﺎﻥ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﻫﻘﯩﻘﻠﻪﻧﮕﻪﻥ . ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺷﯩﺮﯨﻔﺘﻠﯩﻖ ﻣﻪﺗﺒﻪئەﻧﯩﯔ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﯞﺍﻗﺘﻰ 500 ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺳﯜﺭﯛﻟﯩﺪﯗ . ﻳﺎﯞﺭﻭﭘﺎﺩﺍ ، ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﻳﻮﻫﺎﻥ ﮔﯧﻨﺴﻔﻠﯩﺶ ﺯﯗﻡ ﮔﯘﺗﯧﻨﺒﯧﺮﮒ 1450 - ﻳﯩﻠﻰ ﻣﯧﺘﺎﻝ ﺷﯩﺮﯨﻔﺘﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﺕ ﻳﺎﺳﺎﺵ ﻫﯜﻧﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﺨﺘﯩﺮﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﯩﺪﻯ . ﺟﯘﯕﮕﻮﺩﺍ ﺑﻰ ﺷﯧﯖﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﯞﺍﻗﺘﻰ ﮔﯘﺗﯧﻨﺒﯧﺮﮔﺪﯨﻦ 400 ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺩﻩﭖ ﻫﯧﺴﺎﺑﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ، ﺗﺎﯓ ﺩﻩﯞﺭﯨﺪﻩ ﺑﯧﺴﯩﻠﻐﺎﻥ ﻧﻮﻣﻨﯩﯔ ﺷﯩﺮﯨﻔﺘﻠﯩﻖ ﻣﻪﺗﺒﻪئە ﻧﯘﺳﺨﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﯞﺍﻗﺘﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ 900 ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ .
ﺗﯘﺭﭘﺎﻧﺪﯨﻦ ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ ﺷﯩﺮﯨﻔﺘﻠﻪﺭ ﺋﯧﻠﯩﭙﺒﻪ ﻫﻪﺭﺑﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯩﺸﻠﻪﻧﮕﻪﻥ . ﺑﯘﻧﯩﯔ ﯞﺍﻗﺘﯩﻤﯘ 11 - ئەﺳﯩﺮﺩﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺩﻩﯞﺭﮔﻪ ﺗﻪئەﻟﻠﯘﻕ . ئۇﻳﻐﯘﺭ ﻣﻪﺗﺒﻪئە ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻠﯩﺮﻯ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ئۇﻳﻐﯘﺭ ﺋﯧﻠﯩﭙﺒﻪﺳﻰ ئاﺳﺎﺳﯩﺪﺍ ﻫﻪﺭﺑﻠﻪﺭﻧﻰ ، ئۇﻳﻐﯘﺭ ﺗﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ئەﯓ ﻛﯚﭖ ﺋﯩﺸﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻏﯘﻣﻼﺭﻧﻰ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻧﯘﺳﺨﯩﻼﺭﺩﺍ ﺷﯩﺮﯨﻔﺖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ ؛ ﺑﯘ ﺷﯩﺮﯨﻔﺘﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯧﺮﯨﭗ ﺑﻪﺕ ﻳﺎﺳﺎﭖ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﺑﺎﺳﻘﺎﻥ . ئەﺟﺪﺍﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﻪﺗﺒﻪئەﭼﯩﻠﯩﻚ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻟﺪﺍﻕ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﭖ ، ﺋﯧﻠﯩﭙﺒﻪﻟﯩﻚ ﻳﯧﺰﯨﻖ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﯜﭼﻰ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺷﯩﺮﯨﻔﺘﻠﯩﻚ ﻣﻪﺗﺒﻪئەﭼﯩﻠﯩﻚ ﻫﯜﻧﯩﺮﯨﻨﻰ ئەﯓ ﺑﺎﻟﺪﯗﺭ ﺋﯩﺨﺘﯩﺮﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ .

( ئاﻻﻫﯩﺪﻩ ﺋﯩﺰﺍﻫﺎﺕ : ﻣﻪﺯﻛﯘﺭ ﻳﺎﺯﻣﺎ ﺋﯩﻤﯩﻦ ﺗﯘﺭﺳﯘﻥ ئاﻛﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ << ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ئۇﻳﻐﯘﺭ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻦ ﻗﯩﺴﻘﯩﭽﻪ ﺑﺎﻳﺎﻥ >> ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ئەﺳﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ )