ئاقيول تورىنىڭ خەۋىرى:
سىبېرىيە مۇز موميا ئالتاينىڭ تاغ تىزمىسىدىن تېپىلغان،ئۇنى يەنە" ئا كا كە مەلىكە"دەپ ئاتىغان.بۇ قىزغا 2500يىل ترىخ بولغان(ئۇ ئەمىليەتتە 25 ياش ئەتراپىدا ئالەمدىن ئۆتكەن) بەدەن ئۈستىگە چېكىلگەن گۇلەر داڭقى بار بۇلۇپ،ئاڭلىشىمىزچە ئۇ دۇنيا بۇيۇنچە ئەڭ نەپىس چېكىلگەن گۇل ئىكەن.
ئىتالىيە Rosa lea Lombardo:بۇ موميا شۇنداق بېجىرىم ساقلانغانلىقتىن كۆرۇپ بولغاندىن كىيىن ئادەم شۇركىنىپ كىتىدۇ. ئۇ قاراشتىن ئۇخلاپ قېلىپ ھازىرلا ئويغۇنۇپ كىتىدىغاندەكلا.كىچىكRosa lea Lombardo 1920-يىلى ئۆپكە يالۇغى سەۋەبىدىن ئالەمدىن ئۆتكەندە پەقەت 2 ياشلا ئىدى،قايغۇرغان ئاتا ئۇنىڭ مەڭگۇ چىرىپ كەتمەسلىكنىڭ ئامالىنى تېپىشنى ئۈمىد قىلدىكەن،شۇنىڭ بىلەن ئۇ ئادەم تىننى چىرىپ كىتىشنىڭ ئالدىنى ئالدىغان داڭلىق شەخىس Sarah Faye A نى تەكلىپ قىلىپ جەسەتنى موميا قىلىپ ياساپ چىقىشنى دەيدۇ،كۆرۇۋىلىشقا بۇلىدىكى Sarah Faye A نىڭ بىر تەرەپ قىلغىنى ئىنتايىن نەقلەشكەن.
Peru NASCAR موميا:بۇ موميا قارماقتا باداشقان قۇرۇپ ئولتۇرۇپ ئالەمدىن ئوتكەندەك،بەدەنىڭ ئۇستى قىسمى ئازراق ئالدىغا ئىگلىگەن.ئەمىلىيەتتەChauchilla قەبرىستاندىكى موميا ئۆلگەندىن كىيىن ئولتۇرغان قىياپەتتە قۇيۇلغان،يۇزۇنى كۇن چنقىدىغان تەرەپكە قارتىپ كۇمۇدۇ.بۇ ئادە تىنى ھازىرغىچە ساقلىنىپ كىلىشتىكى سەۋەبى، بۇلارنىڭ ئەتىراپىدىكى ئىسىق قۇرغاق قۇملۇق ھەم كۆمگەن ۋاقىتىا قولانغان ئۇسۇلىرى.مەسلەن دەرەخنىڭ يىلىمىنى تېرىسغا سۇركەش.
مىسىر موميا: مىسىرلىقلار بولسا چىرىشنىڭ ئالدىنى ئالدىغان مۇتەخىسلەر،بۇ يەنە بىزنىڭ 3000يىلدىن كىيىن ھېلىمۇ ئۇلارنىڭ ئادەمنى ھەيران قالدۇرىغان نادىر ئەسىرىگە ئاغزىمىزدىن چۇشۇرمەي ماختايدىغانىمىزنىڭ سەۋەبى.چىرتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش خىزمىتى 70كۇندەك ۋاقىت كېتىدۇ،ھەمدە بۇنى مەخسۇس باستېر قىلىدۇ،ئۇلار ئادەم ئاناتومىيىسى بىلىملەرگە پىشىق،قانداق قىلىپ .ئۇنى ساقلاپ قىلىشنى بىلىدۇ.يۇرەكتىن باشقا،بارلىق ئىچكى ئەزالارنى بەدەدىن ئېلىۋىتىپ،قۇتىغا ساقلاپ موميا بىلەن بىلە يەرگە كۆمۇۋىتىدۇ.
Rendswühren Man موميا: بىلەن Gallagh Man ئوخشاش Rendswühren Man سازلىقتا بايقالغان،1871-يىلى بىر ئادەم گېرمانىيدە بۇ موميانى بايقىغان. بەختكە قارشى،بۇ ئادەم ھەرگىزمۇ ئوزلىكىدىن ئۆلمىگەن. ئاناتومىيە قىلىشچە،Rendswühren Man ئەرن باشقىلار تەرپىدىن ئۇرۇپ ئۆلتىرلگەن،باش سۆڭكى تەرپىدە ئۇچ بۇرجەكلىك تۇشۇك بار ئىكەن.بۇ ئادەمنىڭ ئۇلۇش ۋاقتىكى يىشى مۆلچەرچە 40-50 ياش ئوتتۇرسىدا، مىلادىي بىرىىنچى ئەسەردە ياكى ئككىنچى ئەسەردە ياشىغان دەپ ھېسابلىدى.
لونگان Rendswühren Mئەر:بۇ چىرايى ئالاھىدىلىكى بولغان موميا ھەممىگە خەۋەردار بولغان Rendswühren M ئەر،1821-يىلى ئادەملەر ئېرلاندىيەنىڭ بىر سازلىقىدا بايقىغان.بۇ سازلىقتىكى موميا پەقەت ياۋروپا قىتئەسىنىڭ شىمالى قىسمىدىكى سازلىقتا بايقالغان مومىيالارنىڭ بىرسى، ئۇ ئارقىغا ياندۇرۇپ سانساق 2300يىل ئالدىدىكى تۆمۈر ئەسىرى. لونگا Rendswühren M ئۇچىسىغا خالات كىيگەن،بۇيۇن ئەتراپىدا بىرپارچە سۆگەتلىك، تەتقىتقاتچى خادىملارنىڭ قارىشچە،بۇ موميا بەلكىم مۇشۇ سۆگەت سەۋەبدىن نەپەس ئالالماي ئۆلگەن بۇلۇشى مۇمكىن.
مىسىر"زەنجىۋىل" موميا: "زەنجىۋىل" دەپ ئاتالغان مىسىر موميا بولسا مىسىردا ئاڭ بار ئادەملەر ئۆلگەندىن كىيىن موميا شەكىلىدى ياسىشى. "زەنجىۋىل"بولسا 5000يىل ئىلگىرى ئۆلۇپ كەتكەن ياش قۇرامىغا يەتكەن ئەر كىشى. دىيىلىشچە ئەنگىلىيە مۇزىيخانىسى 19 ئەسىردە بىر ئاتاق ئابرويى تۇكۇلگەن ئاسار ئەتىقە ساتىدنغان سوىگەرنىڭ قۇلىدىن "زەنجىۋىل" نى سېتۋالغان،مۇزىيخانا بۇ مومياغا ئېرىشكەندىن كىيىن،ئاسار ئەتىقە ساتىدىغان سودىگەر بىلەن بىلە مۇشۇ مومياغا چىرايى ئوخشىشىپ كىتىدىغان تۇقىنى سىرلىق ھالدا يۇقاپ كەتكەن.
دانىيە Strappe ئايال: بۇ چىشىنى چىقىرىپ تۇرغان قوقۇنىشلىق باش سۆڭەك بۇرۇن فىگورى زىلۋا،بۇيى ئىگىز،ياش ئايال،ئۇ ئۇزۇن كىرپىكى،ئاق چېچى بار،ھەمدە 20 ئەسىرلىرنىڭ60 يىلىرىغا ئوخشاش ھەرە كۆنكىگە ئوخشىپ كىتىدىغان نەپىس چاچ پاسونى.Strappeئايال(يكى كىچىك قىز)مولچەرنىشىچە مىلادىيە 1300يىلى خۇتلاند خەنۇبىي قىسمدا. ئاسار ئەتىقىلەرنى تەتقىت قىلىدىغانلارنىڭ دىيىشچە بۇ ئايال ئاقسۆڭەكلەر ياكى مەرتىۋىسى يۇقىرى بولغان قەبىلە باشلىغىنىڭ ئائىلىشىدىكى كىشلەر بۇلۇشى مۇمكىن ئىكەن.
مىسىر فىرئەۋىن پادىشاھسى لا مېي شى سى ئىككىچى ئەۋلادموميا: بۇ مىسىر فىرئەۋىن پادىشاھسى لا مېي شى سى ئىككىنچى ئەۋلادنىڭ خەسىتى. ئۇ دۇنيادا ساقلانغان موميالارنىڭ ئىچىدىكى ئەڭ ياخشى ساقلانغان موميا ھېسابلىندۇ.ئورۇنىۋالغان لا مېي شى سى ئىككىنچى ئەۋلادنىڭ ئۇستىدىكى كاناپ رەخنىڭ ئۇستىگە تەسۋىرىي يېزىق،چۇشەندۇرۇلىشچە، لا مېي شى سى ئىككىنچى ئەۋلاد پدىشاھ ئۆڭكۇرگە قۇيۇلغاندا،كېپەن ئوغۇرلايدىغانلار تەرپىدىن يۆتكىلۋەتكەن.
گىرمانىيە خىرىستىئيان-Frederick von Karl Putz موميا: بۇ رەزىل قىياپەتىكى موميا بولسا سىرلىق ھالەتتە ئورۇلۇپ تۇرغان. ئۇ بولسا گىرمانىيە چەۋەندىزى Karl Putz نىڭ جەسىتى. ئېيتىلىشلارغا قارغاندا، Karl Putz ئوزىنىڭ قارىشچە ئۇ شۇ يەردنكى ئايالارنى بوزەك قىلسا بۇلىدىكەن. بىر پادىچىنىڭ ئايالى ئۇنى رەت قىلۋەتكەندىن كىيىن،ئۇ پادىچىنى ئولتۇرۋەتكەن. سوت سوت ئاچقان ۋاقىتا، ئۇ قەسەم بېرىپ" ئەگەر مەن پادىچىنى ئۆلتۇرگەن بولسام، ئەمسە تەڭىرى مەن ئۆلگەندىن كىيىن جەستىم چىرىتمۇسۇن"دىگەن.ئەمىلىيەتتە بۇنداق ئاقىۋەت راس شۇنداق بولغان.
مىسىر گۇل يۇز موميا: ئەنگىلىيە مۇزىېخانىسىدا كۆرگەزمىگە سېلىنغان بۇ يۇزۇى غەلىتە موميا قاراشتا ئادەمگە شۇملۇق ئېلىپ كېلىدىغاندەك، "فىرئەۋەن پادىشاھىسىنىڭ قارغىشى"بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغان كۆز قاراش 1821-يىلى لوندوندا قۇيۇلغان بىر بۆلۇم غەلىتە ئۇسۇل سەھنىسىدە پەيدا بولغان.ئۇيۇن قۇيۇلۋاتقاندا، ھەققىقىي موميا بارلىق تاماشىبىنلارنىڭ ئالدىدا ئېچىلغان. تاماشىبىنلارنىڭ ئالدىدا " يۆگەلگەن داكىنى ئېلىۋىتىش" قورقۇنۇشلىق كۆرۇنۇش ھەم ھاقارەتلىك قىلمىشى،موميانىڭ ئوچ ئېلىش ھېكايىسىنىڭ ئىلھام كۇچى دېيىلدى.
گرېنلاندىيەKidlat Gist بوۋاق مۇميا:بۇ يەنە بىر تىرىك كۆمۇلگەن ھەققىقەت بولسا كېرەك،بۇ قېتىم گرېنلاندىيەلىك ئالتە ئايلىق بولغان بوۋاق.باشقىلار بۇنى 3 تال ئايال موميا بىلەن يەنە بىر كىچىك بالا موميا ئۇستۇدىن بايقىغان بوۋاق موميا،گرېنلاندىيە سۇغۇق ئېقىم تېمپۇراتىرىسىدا ئۇلارنى ساق ھالەتتە ساقلاپ قاپتۇ.باشقىلار بۇنى تاڭ شى بىرلەشمە كېسىلى دەپ بىلدى،بۇ تىرىك تۇرغۇزۇپ ئۆلۇپ كەتكەن ئانىسىنىڭ قەبىرىسگە قۇيۇپ قويغان،بۇ ئەينى ۋاقىتىكى ئېسكىموسلارنىڭ ئادىتى ئىدى.
