ئىسكەندەر پادىشاھ -‹‹شاھنامە ›› سەككىزىنچى بۆلۈم [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

ھەزرىتى ئىسكەندەر ئىبراھىم خېلىلۇللانىڭ بىر خۇدالىق دىنىغا ئېتىقاد قىلاتتى.شۇڭا قايسى شەھەرنى ئالسا شۇ شەھەرنىڭ پادىشاھ ۋە كىشىلىرىنى ئىبراھىم خېلىلۇللانىڭ دىنىغا ئېتىقاد قىلىشقا مەجبۇر قىلىپ توغرا يولغا يېتەكلەيتتى.بۇتپەرەسلىك،ئاتەشپەرەسلىكتىن توساتتى.ئۇلۇغ ئاللاھ ئۇنىڭغا ئەنبىيالىق دەرىجىسىنى بەرگەن شۇنداقلا  ئىبراھىم خېلىلۇللانىڭ ئىشلىرىغا ۋارس قىلىپ بەلگىلىگەن ئىدى.شۇڭلاشقىمۇ قۇرئان كەرىمنىڭ كەھف سۈرىسىدە ئۇ توغرىلىق:‹‹ئۇنىڭغا بىز زىمىندا ھەقىقەتەن كۈچ-قۇدرەت ئاتا قىلدۇق.ئۇنىڭغا ئۆز مەقسىدىگە يېتىشنىڭ پۈتۈن يوللىرىنى ئاسانلاشتۇرۇپ بەردۇق.زۇلقەرنەيىن (ئاللاھ ئۇنىڭغا ئاسانلاشتۇرۇپ بەرگەن) يولغا ماڭدى›› دېگەن ئىبارىلەر بار.ھەقىقەتەن ھەق سۇبھانە ۋەتائالا ئۇنىڭغا يەر يۈزىدىكى خەزىنىلەرنى كۆرسەتتى.جىمىكى شەھەرلەرنى ،دەريا- دېڭىزلارنى تاماششا قىلدۇردى.ئۇ كۆپلىگەن شەھەرلەرنى بىنا قىلىپ جاھاننى ئاۋات قىلدى.كىشىلەرنى توغرا دىنغا يېتەكلەپ گۇمراھلىقتىن ساقلاپ قالدى.ھىچكىم ئۇنىڭ بىلەن جەڭ قىلىپ تەڭ كېلەلمىدى.

ئۇ ئىسفاھاندىن  كەشمىرگە يۈرۈش قىلىدىغان ۋاقىتتا ئىسفاھان پادىشاھى دېدى :
-يا پادىشاھى ئالەم،بۇ يەردە بىر شەھەر بار.ئۇنى ‹‹ئەنتاكىيە››دەپ ئاتايدۇ.ئۇ بەكمۇ چوڭ شەھەردۇر.ئۇ شەھەرنىڭ ىەلقى تېخىچە ئاتەشپەرەسلىك دىنىدا بولۇپ زۇلمەت تۈتۈنى ئىچىدە ياشايدۇ.كەشمىرگە ئۆتەر يوللىرىدا شۇ شەھەرگىمۇ بېرىپ ئۇ يەرنىڭ خەلقىنىمۇ زۇلمەتتىن قۇتۇلدۇرۇپ يورۇقلۇققا چىقارغايلا!
بۇ گەپ ئىسكەندەرنىڭ كۆڭلىگە ياقتى.شۇڭا لەشكەرلىرىگە دەرھال ئەنتاكىيەگە يۈرۈش قىلىش توغرىسىدا پەرمان چۈشۈردى.ئۇلار نەچچە كۈن يول يۈرۈپ ئەنتاكىيەگە يېتىپ كەلدى.

بۇ چاغدا ئەنتاكىيەنىڭ ئايال  پادىشاھى بەزمە-مەشرەپ ئۈستىدە ئىدى.خەۋەرچى كىرىپ ئەھۋال مەلۇم قىلدى:
-ئەي مەلىكە،بۇقانداق مەھەلدۇر،كۈچلۈك ياۋ باستۇرۇپ كېلىۋاتسىمۇ بەزمۇ قۇرۇپ ئولتۇرامسەن؟ئاگاھ بولغىنكى ئىسكەندەر ھېساپسىز قوشۇن باشلاپ بېسىپ كېلىۋاتىدۇ.ئۇ بۇتلىرىڭنى چېقىپ ئاستىن-ئۈستۈن قىلماقچى،مەشئەللىرىڭنى ئۆچۈرۈپ ئۆزۈڭنى‹‹ بەندەئى سۇبھانە ›› قىلماقچى بولۇۋاتىدۇ.
بۇ خەۋەردىن قاتتىق چۆچىگەن مەلىكىنىڭ قولىدىن شاراپ جامى چۈشۈپ كەتسىمۇ تۇيمىدى.ئۇ بىئىلاجلىق ئىچىدە ئەقلى لال بولۇپ ۋەزىر ئۇمەرالىرىغا قارىدى.

مەلىكە ئەنتاكىيە ۋەزىر- ۋۇزرالىرى بىلەن مەسلىھەت قىلىشقاندىن كېيىن ئىسكەندەرگە جەڭ -جېدەلسىزلا ئىتائەت قىلماق بولۇشتى.مەلىكە ئەنتاكىيە قىرىق مىڭ لەشكەرنىڭ ھەمراھلىقىدا تۈرلۈك نازۇ-نېمەتلەرنى،ھەددى-ھېساپسىز قىممەتلىك سوغات بويۇملارنى ئېلىپ بىر كۈنلۈك يەرگىچە ئىسكەندەرنىڭ ئالدىغا بېرىپ بېشىنى ئىگىپ ئۆز ئىتائەتلىرىنى بىلدۈردى.ئىسكەندەرمۇ ناھايىتى خۇشال بولۇپ جاۋابەن ئىززەت-ئىكراملارنى بىلدۈرۈپ ئۇلارنىڭ ئىتائىتىنى قوبۇل قىلدى.مەلىكە ئەنتاكىيە قىرىق مىڭ لەشكىرى بىلەن ئىبراھىم خېلىلۇللانىڭ ھەق دىنىنى قوبۇل قىلىپ مۇسۇلمان بولۇشتى.كېيىن ھەممىسى بىرلىكتە ئەنتاكىيە شەھىرىگە قايتىپ كېلىپ ئورۇنلاشتى.مەلىكە ئەنتاكىيە پادىشاھ ئىسكەندەرنىڭ شەرىپىگە يەتتە كۈن زىياپەت بېرىپ مېھماندارچىلىق قىلدى.

ئىسكەندەر ئاللىقاچان بالاغەتكە يەتكەن بولسىمۇ لېكىن تېخىچە ئۆيلەنمىگەن ئىدى.كۈنلەردىن بىر كۈن كېچىسى ئۇ ئېھتىلام بولۇپ قالدى.مۇسۇلماندارچىلىق قائىىسدە ئېھتىلام بولۇپ قالغان كىشى جۇنۇپ ھېساپلىنىپ غۇسلى قىلىپ پاكىز يۇيۇنىشى كېرەك بولاتتى.پادىشاھ ئىسكەندەرنىڭ يۇيۇنۇش ئېھتىياجىنى ئاڭلىغان خىزمەتچىلەر ھاممام ئۇقۇشتى.ئەنتاكىيە شەھىرىدە‹‹ھاممام فەرامۇشان››ئىسىملىك دۇنيادا يىگانە بىر ھاممام بار بولسىمۇ، لېكىن ئۇ سىرلىق ئىشلار كۆپ يۈز بېرىپ تۇرىدىغان ھىكمەت ماكانى بولغاچقا قورقۇپ،  تا شۇ كەمگىچە ھىچكىم ئۇ يەرگە كىرىپ يۇيۇنۇشقا  جۈرئەت قىلالمىغان ئىدى.ئىسكەندەر پادىشاھ قىزىققاق ئادەم ئىدى.سىرلىق ئىشلارنى ئاڭلىسا كىرىشىپلا قالاتتى.شۇنى كۆرمىگۈچە، تەكتىگە يەتمىگۈچە بولدى قىلمايتتى. ‹‹ھاممام فەرامۇشان››نىڭ تەرىپىنى ئاڭلاپ يۇيۇنۇپ كەلمەك بولۇپ تۆت يۈز ئۆمەراسى بىلەن ئۇ يەرگە كەلدى.سىپاھلىرى سىرتتا قالدى.ئىسكەندەر ھاممامغا كىرسىمۇ نىمە ئىشلار يۈز بېرىشنى بىلەلمىگەچكە قورۇنۇپ قالدى.

دەل شۇ چاغدا ئۈچ يۈز پەرىزات ئۇچۇپ كېلىپ ھاممامنىڭ تۈڭلۈكىگە قونۇپ ئولتۇرۇپ مەي ئىچشتى.بىراز ئىچىشكەندىن كېيىن شاھ پەرىنىڭ كەيپى ئۆرلەپ ھىكايە ئاڭلىغۇسى كەلدى شۇڭا  يەنە بىر پەرىنى ھىكايە ئېيتىشقا بۇيرۇدى.ئۇ پەرى چاشقاننىڭ ھىكايىسىنى ئېيتىۋىدى ھىكايە پەرىگە ياقماي ئاچچىقىنى كەلتۈرۈپ قويدى.شۇڭا ھىكايە ئېيتقۇچىنى جازالىماق بولۇپ ئۇنىڭ پۇت قوللىرىنى بەند قىلىپ ھاممامنىڭ تەكچىسىگە تاشلاپ قويدى.ئاندىن ئۇنى تاشلاپ ھەممىسى ئۇچۇپ كېتىشتى.

پەرىنىڭ ھۆسنى ئىسكەندەرنىڭ مەيلىنى تارتتى.ئۇ يېقىن كېلىپ پەرىگە ‹‹مەرھابا››دەپ سالام قىلىۋىدى پەرى بەندتىن قۇتۇلدۇرۇشنى تىلەپ نالە قىلدى.ئىسكەندەر ئۇنىڭ نالىسىگە چىدىماي بوشۇتۇپ قويدى.پەرى چىقىپ كەمەكچى بولۇۋىدى ئىسكەندەر بۇ يەردە تۇرۇپ قېلىشنى ئۆتۈنۈپ ئۇنىڭغا  يالۋۇردى.ئەمما پەرىزات:
-ئەي ئادەم ئوغلى،بىھۇدە سۆزلەرنى قىلمىغىن،ئادەم زاتى ۋاپاسىز كېلۇر.بىز پەرىلەر ئەزەلدىن ئادىمىزاتتىن جورا تاللىمايمىز-دەپ ئۇنىماي چىقىپ كەتتى.ھەرقانچە يالۋۇرۇش،ۋەدە -قەسەم بېرىشلەرمۇ كار قىلمىدى.ئىسكەندەر پەرىنىڭ ئىشقىدا قوقاس ئىچىدىكى باش قوناقتەك پۇچۇلاندى.كۆزلىرىدىن ياشلار تۆكۈپ ھەسرەت چەكتى.لېكىن ھىچ پايدىسى بولمىدى.ئۇ پەرىنى ئىزدەپ كۆرمەك بولۇپ ئەتراپىغا قارىۋىدى بىر ئىشىك كۆزىگە چېلىقتى.ئىشىكتىن كىرىپ قارىسا بۇ ئىشىك بىر باياۋانغا تۇتىشىدىكەن.

بۇ باياۋان شۇ قەدەر خەتەرلىك ئىدىكى، نە بىر تۈپ گىياھ،نە بىرتامچە سۇ،نە بىرەر جانلىقتىن ئەسەرمۇ يوق.ھاۋاسىمۇ شۇ قەدەر ئىسسىق ئىدىكى ،دوزاختىن نىشان بېرىپ تۇراتتى.ئىسكەندەر پەرىنىڭ ئىشقىدا ئاھۇ -پىغانلار چېكىپ، ئۇنى ئىزدەپ يالىڭاچ ھالەتتە ھەر تەرەپكە يۈگرەيتتى.لېكىن تاپالمايتتى.ئۇ شۇنداق ئىزدەپ يۈرگەندە بىر كارۋان بىلەن ئۇچرۇشۇپ قالدى.ئىسكەندەر ئۇلارغاسالام قىلىۋىدى ئۇلار:
-كىم سەن؟بۇ يەردە نىمە قىلىپ يۈرىسەن؟ نىمە ھۈنىرىڭ بار؟-دەپ سورىدى.

ئىسكەندەر:
-مەن جەڭگە ماھىر كىشىمەن.ھەرقانچە قاراقچىلار بولسىمۇ يوقۇتۇپ سەپەردە بىخەتەرلىكىڭارنى قوغدىيالايمەن-دەپ جاۋاپ بەردى.سودىگەرلەر دەل شۇنداق كىشىگە مۇھتاج ئىدى.شۇڭا خۇشال بولۇشۇپ ئۇنى ئۆزلىرىگە قوغدىغۇچىلىققا ياللىۋېلىشتى.ئىسىل كىيىم كېچەك تېپىپ كىيگۈزۈپ، ئات ۋە قۇرال-ياراق بېرىپ سېپىگە قوشۇۋېلىشتى.
ئۇلار بىر مەنزىل يول يۈرۈۋىدى تۇيۇقسىز چاڭ توزان كۆتۈرۈلۈپ ئۇنىڭ ئىچىدىن نىقاپلانغان بىر ئاتلىق قاراقچى پەيدا بولدى.ئۇنى كۆرۈپلا سودىگەرلەر يىغلىشىپ بىر-بىرىدىن رازىلىق سورىشىشقا باشلىدى.

ئىسكەندەر ھەيران بولۇپ ئۇلاردىن سورىدى:
-نىمە بولدۇڭلار،مەن تېخى ئۇنىڭ بىلەن ئېلىشماي،يېڭىش -يېڭىلىش ئايرىلماي تۇرۇپلا يىغىغا چۈشۈپ كەتىڭلارغۇ؟!
-بۇ ئاتلىق قاراقچىنىڭ نامى‹‹يالغۇز قاراقچى››،ئۇنىڭغا ھىچكىم تەڭ كېلەلمەيدۇ.ئۇ ئۆزى يالغۇز مىڭ كارۋاننى ئۆلتۈرۈپ مال-مۈلكىنى بۇلىغان.
ئىسكەندەر بۇ گەپنى ئاڭلاپ باشقا گەپ قىلمايلا ئېتىنى دىۋىتىپ قاراقچىنىڭ ئالدىغا چىقتى.قاراقچى كاماننى قولىغا ئېلىپ ئىسكەندەرگە قارىتىپ بىر پاي ئوق ئېتىۋىدى، ئىسكەندەر شۇنداق چاققانلىق ئىشلىتىپ ئوقنى كاپپىدە تۇتۇۋالدى.قاراقچى بۇ ھالنى كۆرۈپ قورىقتى.داۋاملىق ئېلىشىشقا جۈرئەت قىلالماي شۇ زامات ئارقىسىغا يېنىپ غايىپ بولدى.

سودىگەرلەر بۇ تۇنجى غەلىبىدىن ھېساپسىز شادلاندى.شۇڭا ئىسكەندەرنى نۇرغۇن پۇل –مال بىلەن تارتۇقلاپ سەپىرىنى داۋاملاشتۇردى.كارۋان يەنە بىراز مېڭىپ بىر دەرياغا دۇچ كەلدى.ئۇلار كېمىگە چشۈپ سەپىرىنى داۋاملاشتۇردى.ئۇلار كېمىنى شىددەت بىلەن سۈرۈپ كېتىۋاتقاندا توساتتىن يان تەرەپتىن بىر پولات پەنجە(قول) كۆرۈنىۋىدى ،سودىگەرلەر يەنە دات -پەريادقا چۈشتى.ئىسكەندەر ئۇلاردىن نىمە بولغانلىقنى سورىۋىدى،ئۇلار جاۋاپ بېرىپ شۇنداق دىدى:
-ھالاكەتلىك پولات پەنجە پەيدا بولدى،ئۇ ھەرقانداق كېمىگە دۇچ كەلسە، كېمىنى سۇغا غەرق قىلىۋېتىدۇ.ئۇنىڭدىن ھىچكىم ئامان قالالمايدۇ.

دېگەندەك شۇ ئارىلىقتا پولات پەنجە يېقىنلاپ كېلىپ كېمىنىڭ لىۋىنى تۇتتى.ئۇ كېمىنى كۆمتۈرمەك بولۇپ زورۇققان ھامان ئىسكەندەر قولىنى پولات پەنجىگە ئۇزۇتۇپ ‹‹يا،ئاللاھ بىئەيىب››دېگىنىچە بىر زور قىلىپلا پولات پەنجىنى پەنجىگىرنىڭ قولىدىن تارتىۋالدى.شۇ ھامان دەريا يۈزى قانغا بويىلىپ كەتتى.كېمىدىكىلەر ئىككىنچى خەتەردىنمۇ ئامان قالدى.
سودىگەرلەر بۇ ئىشتىن ئىنتايىن خۇشاللىنىپ ئىسكەندەرگە رەھمەت ئېيتسا،ئۇنى پۇل مۈلۈككە كۆمىۋەتسە توغرا بولاتتى.لېكىن ئۇلارنىڭ كۆڭلىگە شەيتان كىرىۋېلىپ ۋەسۋەسىگە سالدى.ئۇلار :‹‹بىز قىرغاققا چىققان چېغىمىزدا بۇ كىشى‹سىلەرنى يالغۇز قاراقچىدىن ۋە پولات پەنجىدىن قۇتۇلدۇرۇپ قالدىم.مەن بولمىغان بولسام ئاللىقاچان ھەممىڭلار ئۆلۈپ كېتەتتىڭلار،شۇڭا ماڭا ئالاھىدە رەھمەت ئېيتمىساڭلار بولمايدۇ›دەپ مال مۈلكىمىزنىڭ يېرىمىنى تەلەپ قىلسا قانداق قىلىمىز؟ئەڭ ياخشىسى ئۇنى ئۇخلاپ قالغان پەيتىدىن پايدىلىنىپ دەرياغا تاشلاپ غەرىق قىلىۋېتەيلى›› دەپ يوشۇرۇن مەسلىھەت قىلىشتى.

ئاللاھ بىئەيىپ ۋە قۇدرەتلىكتۇر.ئۇ بەندىلىرى قىلغان بارلىق ئاشكارا ۋە يوشۇرۇن ئىشلارنى كۆرۈپ ۋە بىلىپ تۇرىدۇ.كارۋاننىڭ بۇ نامەرتلىكى ئىگىمىزنىڭ غەزىپىنى كەلتۈردى.شۇڭا ئۇلارنى جازالىماق بولۇپ جىبرىئىلغا پەرمان قىلدى:
-يا جىبرىئىل،كېمىدە كېتىۋاتقان بۇ سودىگەرلەرنى سۇغا غەرىق قىلىۋەتكىن،ئۇلار ۋاپاغا جاپا قىلماق بولۇپ  ئىسكەندەرگە يامانلىق ئويلاشتى.ئىسكەندەردىن ئۆزگىسى سۇدا غەرىق بولۇپ تۈگەشسۇن!
جىبرىئىل ئىنتايىن زور پەرىشتە ئىدى.ئۇنىڭ قاناتلىرىنىڭ سانى 600دىن ئاشاتتى.ئىنتايىن تېز ئۇچاتتى.زۆرۈر بولمىغان چاغدا ئادىمىزاتنىڭ كۆزىگە كۆرۈنمەيتتى.ئەگەر كۆرۈنىدىغان بولسا ھەرقانداق قاپ يۈرەك ئادىمىزاتمۇ ئۇنىڭ ھەيۋىتىدىن ئەيمىنىپ شۇ زامات ھۇشسىزلىنىپ قالاتتى.ئۇ ئۇچۇپ كېلىپ قانىتى بىلەن ھېلىقى كېمىنى بىر ئۇرۇۋىدى كېمە شۇ ھامان پارە-پارە بولۇپ كەتتى.سودىەەرلەرنىڭ ھەممىسى سۇغا غەرىق بولۇپ ئۆلدى.چىدىمىغان مال- دۇنيالىرىمۇ بىللە چۆكۈپ كەتتى.

.ئىسكەندەرنىڭ ئالدىغا يوغان بىر تاختەپارە كېلىۋىدى شۇنىڭغا ئېسىلىۋېلىپ ئامان قالدى. تاختەپارە  سۇ يۆنۈلىشى بويىچە ئېقىپ-ئېقىپ ئاخىرى دەريانىڭ قىرغىقىغا بېرىپ توختاپ قالدى.ئىسكەندەر قارىسا ئىگىز قىرغاقتىن بىرنەچچە يىلتىز ئارغامچىدەك ساڭگىلاپ تۇرۇپتۇ.چىقىپ كەتمەك بولۇپ يىلتىزغا ئېسىلغان ھامان تاختا ئېقىپ كەتتى.ئىسكەندەر يىلتىزنى بويلاپ يۇقۇرىغا ياماشتى.قىرغاققا چىقىشقا ئاز قالغان چاغدا شىرنىڭ گۈركىرىگەن ئاۋازى ئاڭلاندى.قارىغۇدەك بولسا ناھايىتى يوغان بىر شىر ئۇنىڭ ئۈستىگە چىقىشىنى ساقلاپ ئاغزىنى يوغان ئېچىپ ھەملە قىلىپ تۇرغان.پەسكە چۈشۈپ كەتمەك بولۇپ پەسكە قارىۋىدى نەدىن پەيدا بولدى پەستىمۇ بىر لەھەڭ خەنجەردەك چىشلىرىنى ھىڭگايتىپ خىرىس قىلىپ تۇرۇپتۇ.ئىسكەندەر نە يۇقۇرىغا چىقالمىدى.نە پەسكىمۇ چۈشەلمىدى.ئەمدى مۇشۇنداق ئېسىلىپ تۇرماقتىن باشقا ئامال قالمىغان ئىدى.لېكىن ئۇنىڭغا بۇنداق تۇرۇشمۇ نىسىپ بولمىدى.

ئوت-چۆپلەر ئارىسدىن مۈشۈكتەك چوڭلۇقتىكى ئىككى چاشقان پەيدا بولۇپ  ئۆتكۈر چىشلىرى بىلەن ئىسكەندەر ئېسلىپ تۇرغان يىلتىزنى قىرقىشقا باشلىدى. بۇ مۇقەررەر ھالاكەت يۈزلىنىشى ئىدى.دېمەك ئادەمگە ئەجەل يۈزلەنگەندە ھىچكىم ھىچنىمە ئۇنى قۇتۇلدۇرۇپ قالالمايتتى.يىلتىز قىرقىلىپ ئۈزۈلۈشكە ئاز قالغان بىر چاغدا قۇلىقىغا غايىپتىن:‹‹ يا ئىسكەندەر،بىلدىڭمۇ،بۇ دۇنياغا ئاپىرىدە بولغان ھەرقانداق كىشى ھامان بىر كۈنى ئۆلۈم شارابىنى ئىچمەي قالمايدۇ.سەن ئىسكەندەردۇرسەن،پەرۋەردىگارنىڭ ئالەمدىكى دوستىدۇرسەن،پەرۋەردىگار ھەرقاچان سەن مۈشكۈلچىلىككە ئۇچرىغاندا ساڭا ياردەم بېرىپ مۈشكىلىڭنى ئاسان قىلغۇسىدۇر!››دېگەن نىدا ئاڭلاندى.ئاۋاز يوقاش بىلەن تەڭ يىلتىزمۇ قولىدىن ئاجراپ كەتتى.ئىسكەندەرمۇ پەسكە چۈشۈپ كەتتى.ئۇ پەسكە چۈشۈپ كېتىۋېتىپ:‹‹ۋا دەرىخ،ئاخىرى لەھەڭگە يەم بولۇپ ئۆلۈپ تۈگەيدىغان بولدۇم.ئۆمرۈم شۇنچىلىك ئوخشايدۇ.ئارمان قىلغان ئۇلۇغ ئىشلىرىم ۋۇجۇدقا چىقمايدىغان بولدى،ئىسىت››دەپ ھەسرەت چەكتى.ئۇ پەسكە چۈشكىنىدە سۇغا چۈشمىدى.ھەيران بولۇپ كۆزىنى ئېچىپ قارىۋىدى ئۆزى سۇ ئۈستىدە ئەمەس بەلكى بىر دۆۋە يۇمشاق قۇم ئۈستىدە ياتاتتى.