ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنىڭ ھاياتى ۋە ئىجادىيەت پائالىيەتلىرى

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 03:39:18


	تالانتلىق شائېر ، يازغۇچى، ئالىم ،تىلشۇناس ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنىڭ ھاياتى ۋە ئىجادىي پائالىيەتلىرى كۈچلۈك رېئالىزىملىق روھ ۋە چوڭقۇر تارىخىي ئاساسقا ئىگە ئەسەرلىرى بىلەن جامائەتچىلىككە تونۇلغان تالانتلىق شائىر، يازغۇچى، ئالىم،تىلشۇناس ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر1923 ـ يىلى قۇمۇلدا تىجارەتچى ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن. ئۇ كىچىكىدىلا ئاتا ـ ئانىسىدىن يېتىم قالغان، ئاتىسى تىلەش بېگىم كۆز يۇمۇشتىن ئىلگىرى ، ئەمدىلا تۆت ياشقا كىرگەن ئوغلىنى سودىگەر دوستى ئوسمان ھاجىمغا ئوغۇللۇققا بېرىۋەتكەن. ئوسمان ھاجىم سودىگەرچىلىك بىلەن شەرقتە بېيجىڭ، تيەنجىن، شاڭخەي، چېڭدۇ لارغا، غەربتە سابىق سوۋېت ئىتتىپاقى، تـۈركىيە، ئەرەبىستان، ھىندىستان قاتارلىق دۆلەتلەرگىچە بېرىپ كۆپنى كۆرگەن، ئوقۇمۇشلۇق، تەرەققىيپەرۋەر كىشى ئىدى. ئوسمان ھاجىم ئائىلىسى 1934 ـ يىلى ئۈچتۇرپانغا كۆچۈپ بارىدۇ، ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر شۇ يەردىكى باشلانغۇچ مەكتەپتە پەننىي بىلىم ئېلىشقا مۇيەسسەر بولىدۇ ۋە 1936 ـ يىلى ئۈرۈمچىگە ئوقۇشقا ئەۋەتىلىپ، بىرىنچى گىمنازىيەدە ئۈچ يىل ئوقۇپ، 1942 ـ يىلى شىنجاڭ دارىلفونونغا ئوقۇشقا كىرىدۇ. ماۋدۇن، جاڭ جۇڭشى قاتارلىق ئىلغار زاتلارنىڭ تەسىرىدە ئۇ «گاڭ قانات لاچىن»،« دولقۇنلۇق ھايات»،« يېڭى جۇڭگو گۈلىستانىغا»،« تامچە قاندىن مىليون چېچەكلەر» ۋە لۇتپۇللا مۇتەللىپ بىلەن بىرلىشىپ يازغان « چىن مودەن» قاتارلىق ئەسەرلەرنى ئارقا ـ ئارقىدىن ئېلان قىلىپ، ئەدەبىيات سېپىگە قوشۇلغان. ئۇ مەكتەپتە ئىلغار ئىدىيەنى تەشۋىق قىلغىنى ئۈچۈن 1944 ـ يىلى شېڭ شىسەي تۈرمىسىگە قامىلىدۇ، ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلابىنىڭ بېسىمى بىلەن 1945 ـ يىلىنىڭ بېشىدا قويۇۋېتىلىدۇ. 1946 ـ يىلى ئۇنىڭ تۇنجى شېئىرلار توپلىمى « يۈرەك مۇڭلىرى» تاش مەتبەئەدە بېسىلىدۇ. ئۇ 1948 ـ يىلى « قەشقەر كېچىسى» ناملىق يىرىك داستانىنى يېزىشقا كىرىشىدۇ ، شۇ يىلى يەنە « تارىم بويلىرى» ناملىق شېئىرلار توپلىمى نەشر قىلىنىدۇ. ئازادلىقتىن كېيىن، ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر خېلى مەزگىلگىچە تەرجىمانلىق، كلاسسىك ئەدەبىيات تەتقىقاتى ۋە ئوقۇتقۇچىلىق بىلەن شۇغۇللانىدۇ . « سول» سىياسەتنىڭ زىيانكەشلىكىگە ئۇچرىغان شائىر شۇ چاغدىكى ئازابلىق ھېسسىياتىنى: قەلەم سۇندى، ئەلەم ئەزدى دىلىمنى، شامال دارىپ كېكەچ قىلدى تىلىمنى. قولۇم تۇتماس، پۇتۇم باسماش پالەچ مەن، نېمەم بىرلە قىلاي رازى ئېلىمنى. دېگەندەك مىسرالارغا مۇجەسسەملىدى. پارتىيە 11 ـ نۆۋەتلىك 3 ـ ئومۇمىي يىغىنىدىن كېيىن، نىئجادلىققا ئېرىشكەن شائىر قايتا ئىجادىيەتكە كىرىشىپ، قىسقا ۋاقىتتىلا« ياخشى»،« كېرەك بولسا»،« ئۆمۈر ھەققىدە مۇخەممەس»،« بوغدا ئانام»،« قەشقەر كېچىسى»،« ئۇلۇغ ئانا ھەققىدە چۆچەك» ،« گۈل ۋە ئازغان» قاتارلىق شېئىر ، داستان، باللادىلارنى، « ئىز»،« ئويغانغان زېمىن» قاتارلىق رومانلىرىنى ئېلان قىلىپ، ھازىرقى زامان ئـۇيـغـۇر ئەدەبىياتىدىكى ئورنىنى تولۇق نامايان قىلدى. ئۇنىڭ خەلق ئىچىگە ناخشا بولۇپ تارقىلىپ كەتكەن « ياخشى» دېگەن شېئىرىدا مۇنداق مىسرالار بار: تېگىشمەس جەندىنى ئاشىق ياقاسى زەر، تاۋار تونغا، كى دىلبەر ۋەسلىدە سەرسان قەلەندەرگە كۇلا ياخشى. قەسەم بىللا، تەمەيىم يوق بەھەيۋەت قەسرى زىننەتتىن، پېشانەم تەرىدىن پۈتكەن بىمىننەت بورىيا ياخشى. مېنىڭ تاجسىز ساياق باشىم ئۆزۈمگە تاجۇ دۆلەتتۇر، ئەركسىز پادىشاھلىقتىن جاھانكەشتە گادا ياخشى. نەھاجەت جەننەتۇل مەئۋا، ۋەتەننىڭ قوينى بىر جەننەت، بېلىق دەريادا ئەركىندۇر، لاچىنغا كەڭ ساما ياخشى. مالامەت يەتسىمۇ بەزەن دىلىمغا ئۆز دىيارىمدا، بۇسۇقتىن داجىماس ئىتتەك ماڭا ئەھدۇ ۋاپا ياخشى. ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر ئەدەبىيات تارىخى تەتقىقاتى ساھەسىدىمۇ كۆپ ئەمگەك قىلغان ۋە مول نەاتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرگەن. ئۇ« ئـۇيـغـۇر شېئىرىيىتىدىكى ئارۇز ۋەزنى مەسىلىسى»،« ئـۇيـغـۇر ئەدەبىياتىدىكى بۈيۈك ناماياندە ـ قۇتادغۇ بىلىك»،« بۈيۈك مۇتەپەككۇر، شائىر يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ ئىدىيەۋى سىستېمىسى توغرىسىدا» قاتارلىق نادىر ماقالىلارنى يازغان. ئۇنىڭ يەنە بىر مۇھىم ئۇتۇقى شۇكى، ئۇ بىر نەچچە يىل ھارماي ئىشلەپ« تـۈركى تىللار دىۋانى»نىڭ ھازىرقى زامان ئـۇيـغـۇر تىلىدىكى يەشمىسى ۋە « قۇتادغۇ بىلىك»نىڭ ھازىرقى زامان ئـۇيـغـۇر تىلىدىكى يەشمىسىنى ئىشلەشكە قاتنىشىپ، دۇنياۋى بۇ كاتتا ئەسەرنىڭ نەشر قىلىنىشىغا زور كۈچ چىقارغان. ئەپسۇسكى، بۇ ھۆرمەتلىك زات 1995 ـ يىلى ئۆكتەبىردە بىز بىلەن مەڭگۈ ۋىدالاشتى. سۆيۈملۈك ئالىمىمىزغا كۆزى قىيمىغان ياش شائىر پەرھات مەمتىمىن «قالدى ئىز...» ناملىق مەرسىيەسىدە: «ئالىم ئۆلدى، ئالەم ئۆلدى، ئىزى ئۆچمەس بىر قەلەم سۇندى. ئالىم ئۆلدى، ئالەم ئۆلدى، پەن كۆكىدىن بىر چولپان ئۇچتى. ئۆتكۈر دەيدۇ تاغلار ئۆرتىنىپ، ئۆتكۈر دەيدۇ دەريالار تەۋرىنىپ، ئۆتكۈر دەيدۇ «ئويغانغان زېمىن»، جۇدالىقتىن قاتتىق سىلكىنىپ. دېگەن يالقۇنلۇق مىسرالارنى تىزدى. ئەل سۆيگەن ياش ناخشىچىمىز ئۆمەرجان ئالىم ئۇنى يۇقۇرى ماھارەت بىلەن ناخشا قىلىپ ئېيتىپ خەلقىمىزنىڭ ئالىمغا بولغان چوڭقۇر ھۆرمىتىنى، ئۇنىڭ ۋاقىتسىز ۋاپاتىغا بولغان قايغۇسىنى ئىپادىلىدى. ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر 1985 ـ يىلى تارىخىي رومان «ئىز»نى ئېلان قىلغاندىن كېيىن، ئوقۇرمەنلەر ئارىسىدا كۈچلۈك تەسىر قوزغاپ، يېڭى دەۋر ئـۇيـغـۇر ئەدەبىياتى مۇنبىرىدە كىشىلەرنى ئالاھىدە جەلپ قىلغان چولپان يازغۇچىغا ئايلانغان ئىدى. ئۇنىڭ ئىلگىرى ـ ئاخىر بولۇپ « قەشقەر كېچىسى»،« ئىز»،« ئۆمۈر مەنزىللىرى»،«ئويغانغان زېمىن» قاتارلىق كىتابلىرى نەشر قىلىنغان. « قەشقەر كېچىسى» ناملىق داستانى مەملىكەت بويىچە تۇنجى قېتىم ئۆتكۈزۈلگەن ئاز سانلىق مىللەت يازغۇچىلىرىنىڭ ئەدەبىي ئىجادىيىتىنى باھالاشتا 1 ـ دەرىجىلىك مۇكاپاتقا، 1981 ـ ئاپتونوم رايونىمىز بويىچە ئۆتكۈزۈلگەن ئاز سانلىق مىللەت يازغۇچىلىرىنىڭ 30 يىلدىن بۇيانقى مۇنەۋۋەر ئەدەبىي ئەسەرلىرىنى مۇكاپاتلاش پائالىيىتىدە 1 ـ دەرىجىلىك مۇكاپاتقا ئېرىشكەن. « شېئىر ۋە شائىر»،« تۇرپان تەسىراتلىرى»،«قەشقەر كېچىسى»،« ئۇلۇغ ئانا ھەققىدە چۆچەك» قاتارلىق شېئىر ۋە داستانلىرى خەنزۇ تىلىغا تەرجىمە قىلىنىپ، « شېئىرىيەت»،« مىللەتلەر ئەدەبىياتى»،«شىنجاڭ ئەدەبىيات سەنئىتى»(ھازىرقى «غەربىي دىيار ئەدەبىياتى») قاتارلىق ژۇرناللاردا ئېلان قىلىنغان. 1982 ـ يىلى «خەلق گېزىتى»دە ۋە «مىللەتلەر ئەدەبىياتى تەتقىقاتىغا دائىر ئوبزورلار مەجمۇئەسى»نىڭ 2 ـ سانىدا« قەشقەر كېچىسى» ھەققىدە مەخسۇس ئوبزورلار ئېلان قىلىنىپ، بۇ نادىر ئەسەر « ئـۇيـغـۇر شېئىرىيەت گۈلزارلىقىدىكى ئاجايىپ ئېسىل گۈل» دەپ مەدھىيەلەنگەن. بۇ داستاننىڭ ياپون تىلىدىكى قىسقارتىلغان تەرجىمىسى 1988 ـ ياپونىيەدە نەشر قىلىنغان«جۇڭگو ئاز سانلىق مىللەتلەر ئەدەبىياتى مەجمۇئەسى»نىڭ 2 ـ توپلىمىغا كىرگۈزۈلگەن. خەنزۇچە تەرجىمىسى 1988 ـ يىلى « قەشقەر كېچىسى» دېگەن نام بىلەن نەشر قىلىنغان. ئۇنىڭ نۇرغۇن ئەسەرلىرى تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپلەرنىڭ دەرسلىكىگە كىرگۈزۈلگەن. تالانتلىق شائىر، يازغۇچى، ئالىم ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر ھايات ۋاقتىدا جۇڭگو يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ ئەزاسى، شىنجاڭ ئـۇيـغـۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئەدەبىيات ـ سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ ھەيئەت ئەزاسى، شىمالىي جۇڭگو ئاز سانلىق مىللەت پەلسەپە ۋە ئىجتىمائىي ئىدىيەلەر تارىخى تەتقىقاتى ئىلمىي جەمئىيىتنىڭ ئەزاسى، جۇڭگو تـۈركۈلوگىيە ئىلمىي جەمئىيىتىنىڭ ئەزاسى، شىنجاڭ «قۇتادغۇ بىلىك» تەتقىقاتى جەمئىيىتىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى، شىنجاڭ ئـۇيـغـۇر ئاپتونوم رايونلۇق مۇقام تەتقىقات جەمئىيىتىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى، شىنجاڭ ئـۇيـغـۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيەسى، مىللەتلەر ئەدەبىياتى تەتقىقات ئورنىنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك تەتقىقاتچىسى بولۇپ ئىشلىگەن ئىدى. ئۇنىڭ مول ۋە سەمەرىلىك ئەمگەكلىرى ئەدەبىي مىراسلىرى، قىممەتلىك ئىلمىي ئەمگەكلىرى مەنىۋىيىتىمىزنىڭ خورىماس بايلىقى سۈپىتىدە مەڭگۈ ئەتىۋارلىنىپ ساقلىنىدۇ. مەرھۇم ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنىڭ ھايات خاتىرىلىرىدىن: ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر شېئىرلىرى مەزمۇن قىلىنغان ھەرخىل لايىھەلەر ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنىڭ قەبرىسى ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنىڭ ۋەكىللىك ئەسەرلىرى ******************************************************* تېما مەزمۇنى ئۆزۈمنىڭ ئۇزۇن يىللىق تور ھاياتىمدا يىغىپ ساقلاپ قويغان مەزمۇنلارغا ئاساسەن يوللاندى ،تېما مەزمۇنىدا خاتالىق بولسا كەڭ تورداشلارنىڭ كۆرسەتمە بىرىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:16:09


	ھـىـدايـەتـنامـە ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر ئۆمۈرمەنزىلىدىن تىنماي ئىزلىدىم مەن ھەقىقەتنى، تەپەككۇر بولدى بىرھادى تېپىشتا چىن ھىدايەتنى، تىلەپ ھەر سۆزگە باي مەنا يەنەجانلىق پاساھەتنى، دىلىم ئىستەيىىتى ئىزھارغا ھەمىشە مەقبۇل پۇرسەتنى، كىلىڭ ئەي دوستلىرىم ئەمدى خۇشال باشلايلى سۆھبەتنى. سۆزۈمنىڭ باشى بىسمىللاھ بۇ مۆمىنلىك ۋەزىپەمدۇر، سانايۇ ھەمدىلەر ئېيىتسام تۈمەن مىڭنى يەنە كەمدۇر، قۇرۇق ،تۇسسىز ئىبادەتتىن ئەمەل ئەۋزەل،ئەقىدەمدۇر، بۇ داۋايىمغا بۇر ھانىم مۇشۇ يازمىش قەسىدەمدۇر، تىلەيمەن رەببىم اللاھ تىن قولۇمغا كۈچ ۋە قۇۋۋەتنى، تەئەججۈپ ئەيلىشەر بەلكىم بىراۋلەر بۇ قەسىدەمدىن، ئەجەپلەنمەس ئىدى ئىچسە ئەگەر بىرقەترە چەشمەمدىن، ئىزىقتىم مەن مۇ بىرچاغلار ناگاھ تەۋرەپ ئەقىدەمدىن، شۈكرىكىم رەھناما تاپتى كۆڭۈل سۇلتانى تەۋبەمدىن، ئىلاھا ئەيلىگىل مەڭگۈ،ماڭا بۇبەختۇ- ئامەتنى. تۇغۇلغاچ ئىككى مۆئمىندىن،ئۆتۈپ ئەللىكتە سەككىز يىل، يەكۈنلەش سائىتى يەتتى ئۆمۈرنى ئەمدى ئەستايىدىل، نەزەر سالسام بېسىپ ئۆتكەن يولۇمغا بولمايىل غاپىل، ئاقۇر كۆز ياشلىرىم گويا بولۇپ ئىرتىش ۋە ياكى نىل، جاھاندا چەكمىگەي ھېچكىم مىنىڭدەك كۆپ نادا مەتنى ، يا ھەققە ئەتمىدىم قۇللۇق،يا ئەلگە قىلمىدىم خىزمەت بىغىمغا كۈز يىتىپ كەلدى،قولۇمدىن كەتتى كۆپ پۇرسەت، ھەمىشە ئۆرتىبان دىلنى يېلىنجاپ بىر ئەلەم-ھەسرەت، ئازاپلاپ كېچەيۇ-كۈندۈز قىلۇرجانىمنى بىتاقەت، راۋادۇر قانچىلىك قىلسام ئۆزۈمگە دوق مالامەتنى، ئانا يۇرتۇم بىرىپ ئاق سۈت،بېقىپ ئۆستۈردى مىڭ ئاسراپ، ئاۋايلاپ مايسىدەك ھەرتاڭ چېچىپ باشىمغا زەر ئاپتاپ، بېرىپ تىل ھەم ئەقىل-ئىدراك،قاتارغا قوشتى يول باشلاپ، قاناتى ئاستىغا ئالدى ئىغىر كۈنلەردە باغاش لاپ ، نېچۈكمۇ ياندۇرارمەن بۇ ئانىلىق مېھرى-شەپقەتنى، سەھەردە ھەمدىلەر ئېيتار ئۇچار قۇشلارمۇ ھەردەمدە، نېمىشقا بولمىسۇن بىرھېس تىرىك پەرزەنتى ئادەمدە، ۋاھالەنكى ئادا بولماي ھىساپسېز قەرىز بۇ زېممەمدە ھامان قاينايدۇ ھەسرەتلىك پۇشايمانلار بۇ قەلبىمدە، ئۆمۈرنى زايە قىلماڭلار ئىلىپ مەندىن بۇ ئىبرەتنى. باھار يامغۇرلىرى ھەر تاڭ يۇيار ھەم ياشنىتار تاغنى، ئىرىقلەر بىرلە كەلگەن سۇ ھەتتا گۈللىتەرباغنى، مۇيەسسەر قىلسا مەقسىتىم مۇراتقا يولنى ئاچماقنى، ئىرىتسە ھېچ ئەجەپ مەسكىم كۆزۈمنىڭ ياشلىرى داغنى، ئاتاقىلسا ئىلاھىم خەزىنەسىدىن قەترە رەھمەتنى. «سىراتەل مۇستەقىم» تاپماق بولسا ئەگەر نەسىبەمدە، نادامەت داغلىرى قالماس ئىدى مەھزۇن بۇ سىنەمدە ئۈمۈدۈم بىر بېقىپ ئىقبال كۈلۈپ تەلەي پىشانەمدە، جاراڭلاپ كەتسە قەلبىمنىڭ ساداسى بۇ قەسىدەمدە، نىسىپ ئەيلەپ ياراتقان زات ماڭا بەختۇ سائا دەتنى. خيالىم دېڭىزى تىنماي ھەمىشە چايقىلىپ قايناق، كىچىلەرئاز يۈمۇپ كۆزنى ۋە گاھى تاڭغىچە ئويغاق، قولۇم يەتمەيدىغان شاخقا ئېسىلدىم شۈنچىلىك مۇشتاق، ئىلاھىم ئۆزى يار بولغاي ئۈمۈدۈمگە يەنە جىقراق، ئاسان ئەيلەپ بۇ مەنزىلدە ماڭا ئۇچرار مۇشاقەتنى، پىكىر دەرياسىغا قانچە تىرەن چۆمگەن سىرى ھەرتۈن، كۆڭۈلنىڭ كىرلىرى شۇنچە يۇيۇلدى،تارقىدى ئەپسۇن، ھاياتىم گەرچە پۇشايمانلىق دىلىمدۇر ناتىۋان مەھزۇن، ۋەلىكىن جان كىتابىگە قوشۇلدى تۈمەن مىڭ مەزمۇن، يىقىن كەلتۈرمە ئىي رەببىم! كۆڭۈلگە ئەمدى غەپلەتنى، تەپەككۇر كۆز بىلەن باقسا كىشى ئالەمگە بىرمەررە، ئەمەستۇر خالى ھىكمەتتىن ۋە ھەتتاكى ھەسەل ھەرە، ئادەمزات يۈكسىلىپ گەرچە ئاتۇمدىن تاپتى مول زەررە، ۋە لىكىن بىپايان سىر دېڭىزىدىن بۇتېخى ئازغىنە قەترە، ئىلاھا قىل كەرەم كۆپرەك بىلەيلى سېرۇ-ھىكمەتنى، بىلىپ يەتكەنسىرى ئىسان خەزىنەڭ سىرىنى كۆپرەك، كۆڭۈل رۇشەنلىشىپ ئاندىن تۇنار زاتىنى خۇپراق، مېسال:قارغۇ نىچىك بىلسۇن، قۇياش قادۇغۇ ئاي قانداق، بىلۇر ئامما گۈدەك ھەتتا نىچۈكتۇر گۈل، نىچۈك ياپراق، دىمەككى مەرىپەتتىن جان تاپۇر،ئەقلى پاراسەتنى، تۈمەن مىڭ يىل داۋامىدا ئۆتۈپ سانسىز ئەقىل دانىش، ھايات سىرىنى بىلمەكنى قىلىشتى ئارزۇ ھەم خاھىش، بىراۋلەر قىلسىمۇ كۈچەپ خۇداسىزلىقنى پەرمايىش، ۋە لىكىن ئەكسىرى مۇتلەق ئىلىپ مەيداندا ئەزمايىش، ئاخىرى ئىتراپ قىلدى ئۇلۇغ بىر روھى قۇدرەتنى، مېسال: بىر قەترىدىن ئادەم بىنا بولغاننى ئويلاپ باق، ئانا قارنىدا بۇجانغا ھاۋا بولغاننى ئويلاپ باق، تۇغۇلماق سائىتى يەتسە ئانا بولغاننى ئويلاپ باق، بۇ مۈشكۈلگە نە قانۇن پانا بولغاننى ئويلاپ باق، شۇچاغدا تاپقۇسى قەلبىڭ بىرەر مەنتىقى پىكرەتنى. بۈگۈن پەن يۈكسىلىپ شۇنچە قىلۇر پەرۋازىنى ئەركىن، ۋە ھەتتاكى ئاي ۋە يۇلتۇزدا يەرئوغلى ياتقۇسى يالقىن، بۇڭا ئەۋلادى ئادەمزات ئۇقۇر مىڭ مەدھىيە تەلقىن، لىكىن ئادەم بىنا قىلماق بۇئادەمگە نېچۈك مۇمكىن، ياراتقان تەڭرىدىن باشقا كىشى تاپمەس بۇ قۇدرەتنى، نېمىشقا ئاياغ ئىككى، كۆز ئىككى، ئېغىز بىردۇر، يەنە كۆزلەرگە قاش كىرپىك بىنا قىلغان قايسى تەھرىردۇر، نىمىشقا مىڭ كىشى چېھرى يەنە مىڭ خىلدا تەسۋىردۇر، قېنى ئېيتىڭچۇ؟ بۇسىرغا نېچۈك سۆز توغرا تە بىردۇر ، تەپەككۇر ئاچقۇسى كەڭ يول چۈشەنمەككە بۇسۈرەتنى، ئۆلۈمنى ئويلىسا ھەركىم بىلۇر ئۆز زاتىنى ئاندىن، تۇغۇلماق سۆڭرە ئۆلمەگلىك ئاياندۇر ھەممىگە ئەيدىن، لىكىن، نەدە، قاچان، قانداق ئۆلۈشنى كىم بىلۇر ئالدىن، ئېچىلماس سىر بولۇپ كەلدى بۇ ماۋزۇ دەۋرى-دەۋراندىن ھەمىشە يىغسىمۇ دۇنيا بۇسىرغا ھەممە دىققەتنى ئۆلۈمگە بىر دەۋا ئىزلەپ جاھاندىن كەتتى كۆپ دانا، ۋە لېكىن تاپمىدى ھىچكىم بۇ ئىشتىن زەررىچە مەنا، ئارىستۇ ياكى لوقماندەك ھەكىملەرمۇ بىمۇستەسنا، دىيىشتى ئاخىرى مۇتلەق ئۇلۇغ قۇدرەتكە ئامەننا، دىمەك مۆئمىن ئەمەس بۇزماق بۇ قانۇنى زۆرۈرىيەتنى، قۇياش،ئاي ۋە يۇلتۇزلار ساما سەيىر ئىتىپ ھەركۈن، مۇئەييەن يول ۋە تەرتىپتە خاتاسىز دەۋىر ئىتەر ھەركۈن، بۇڭا ھاكىم ئىكەن مۇتلەق ئەجەپ بىر مۇنتەزىم قانۇن، بۇچەكسىز كائىنات تاپمىش ئەشۇ خىلدا تولا مەزمۇن، يورۇپ نۇرلانغۇسى قەلبىڭ چۈشەنگەنچە بۇھالەتنى. ۋە بەلكى بەزىلەر ئىيتار تۈزەلمەكلىك تەبىئەتتۇر، ۋاھالەنكى تەبىئەت ھەم ئەجەپ بىرخىلدا ھەيئەتتۇر، بۇئالەم سىرلىرى بىزگە ھۇنۇن بىر ياخشى ئىبرەتتۇر، شىغىل تاش ھەرزامان تاشتۇر، زۇمرەتلەر- زۇمرەتتۇر، تەپەككۇر تاشقىنى يۇتسۇن كۆرەڭ باتىل جاھالەتنى، مېسال:پەن-ھۆنەر ئەسرى قۇرۇپ ھىكمەت دۇكانىنى، ياراتتى ئىپتىخارلىق بۇمۇ ئىجازەتلەر زامانىنى، يەنە ھەم ئاشقۇسى كۆپلەپ بۈيۈك ھىكمەت داۋانىنى، لېكىن ئادەم تۈگۈل ھەتتا ئۇنىڭ بىر قەترە قانىنى، ياسالماس ھەر نىچۈك ئالىم قىلىپ يەجلىد بۇقۇدرەتنى. ھاياتلىق سىرىغا تەكرار تۇخۇمنى كەلتۈرەي بۇرھان، تۇخۇسىز ئالۇر ھەر كىم تۇخۇمدىن چۈجىنى ئاسان، ئەگەرچە يەنە مىڭ ھەسسە تەرەققىي قىلسىمۇ دەۋران، تۇخۇمنىڭ ئۆزىنى لېكىن ياسالماس بەلكى بۇئىنسان، دىمەك مەخلۇق ھامان مەخلۇق بىلۇرخالىقلا خەلقەتنى. نەزەر سالساق ئەگەر بۇغداي ۋە ياكى باشقا بىردانغا، تىرىپ ئۆستۈرمىسە دېھقان ھوسۇل تولمايدۇ خامانغا، ئەگەرچە دان ياساش مۇمكىن بولۇپ قالسىدى ئىنسانغا، زاۋۇتلاردا ياساپ ھەر كۈن پۇلى توختايىتتى ئەرزانغا، دىمەك مەخلۇق ئەمەس قادىر ياراتماققا تەبىئەتنى، ھاياتلىق سىرلىرى شۇنداق ئاجايىپ كەڭرى دۇنيادۇر، بىلىپ يەتكەنىمىز تامچە،ئەگەر ئۇ بەھرى دەريادۇر، كىمىكى مەۋجۇداتەن زاتەن ئۇلۇغ ھىكمەتلەر ئەھيادۇر، كى تۇپراق بولمىدى كىميا مەگەر بولسا ئۇ خۇليادۇر، ھايات قانۇنى ھەر دەمدە قىلۇر تەكرار بۇ ئبرەتنى. مىسالنى: يەنە يۈز يۈز لەپ تىپىش مۈشكۈل ئەمەس ھەرئان، ۋە لىكىم ھەممىدىن ئەلا ئۇلۇغ مۆجىزە دۇر «قۇرئان»، خسۇسەن بولسا ئۇنىڭ تەپسىرى «سۈرە رەھمان»، كۇپايە قىلمىسا كاشكى ئاشۇنچە «ماتۇكەز زىىبان». قۇلۇپلۇق بولمىسا قەلبىڭ قۇبۇل ئەيلەر بۇنىھمەتنى، تولۇق ئون تۆت ئەسىر ئۆتتى نەقىشلەر بولمىدى سادىر، نىمىكى دىسە«قۇرئان»دە بۈگۈن دۇنيادا شۇ زاھىر، بۇنىڭ دەك مۆجىزە ئىشىگە نېچۈك مەخلۇق بولۇر قادىر، ئۇنىڭ تەرىپىگە سۆزنى تاپۇر قايدىن ئەدىپ، شائېر، نىسىپ قىلمايدىكەن تەڭرى ئەگەر تىلغا بالاغەتنى. ئۆتۈپ بىر مىڭدا تۆت يۈز يىل ھاۋادىسىلەر بىلەن بىر-بىر، بىرەر ئىش قالمىدى شەكلەن ۋە مەنەن بولمىغاي تەغيىر، بىراۋلەر قەس بىلەن«قۇرئان»،«قۇرئان»بېتى قىلسىمۇ تەھرىر، لىكىن ئۆزگەر مىدى بىرھەرىپ،بىرەر ساكىن ياكى زىر، چۈشەنمەك نە مۈشكۈلدۇر بۇ مۆجىزە كارامەتنى، پۈتۈن ئۆمرىدە يا مەكتەپ يا ئۇستاز كۆرمىگەن بىرزات، ئوقۇپ بىركۈن«ئېقرە بىسمى رەببىكەللەزى»نى ھايھات، تىپىپ قۇددۇس قۇدرەتنىڭ ئۇلۇغ ئەنۋارىدىن ئىرشات، نەبۇۋەت ئەسرىنىڭ شانلىق تۇغىنى ئەيلىسە بۇنيات، نېچۈكمۇ ئىتراپ قىلماس ئەقىل مۇنداق ھەقىقەتنى، ئوقۇپ كۆرسەك بۇتارىخنى ئەجەپ بىرئەسرى ھىكمەتتۇر، مۇبارەك تەرجىمەھالى تامامى پەزلى-خىسلەتتۇر، رەقىپلەر ئىتراپىمۇ بۇڭا ئەلۋەتتە ھۆججەتتۇر ، بۇزاتنىڭ ئسمى شەرىپى« رەسۇل ئەكرام مۇھەممەددۇر،» ياراتتى مەڭگۇ ئۆلمەس بىر ئۇلۇغ بىر ئەسرى سائادەتنى، نەبۇۋەت تاڭى ئاتماستا ئەرەپنىڭ ھالىنى ئەسلەڭ، جاھالەت دەستىدىن ئەلنىڭ ئايانىچ ئەھۋالىنى ئەسلەڭ، زالالەت ھەم رەزىللىكنىڭ ياۋۇز ئىمسالىنى ئەسلەڭ، مىسال:بىر قىز تۇغۇلسا گەر زەبۇن ئىقبالىنى ئەسلەڭ، يىمىردى نەبۇۋەتلا ئەرەپتىن بارچە زۇلمەتنى، ۋەھيىنى بەزىلەر ئېلھام دىيىشتى بىر زامان ھۆكمەن، ۋاھالەنكى ئۇلۇغ«قۇرئان» ئەمەستۇر قىسسە يا رومان، ئۇنى ئېلھام بىلەن ئىجات قىلىشقا بولسا گەر ئىمكان، نىمىشقا يازمىدى يەنە بىركىم ئىككىنجى بىر قۇرئان، نېچۈكمۇ ئىتراپ قىلماس كشى مۇنداق ھەقىقەتنى، بىراۋلەر قىلدلەر دەۋا، نەبىيلىك ئۈستىدە ھاتتا ، تېپىپ مىڭ ھىلە-نەيرەڭلەر،ئۆزىنى كۆرسىتىپ تەقۋا، يىزىپ ئايەتكە تەقلىدلەر،ۋە ھەتا قىلسىمۇ غاۋغا، جاھاندىن كەتتىلەر لېكىن،بولۇپ ئالەمگە مىڭ رەسۋا، تاپالماس چۈنكى باتىللىق ،ھەقىقىي شانۇ-شۆھرەتنى. بۇلارنىڭ ھەممىسى جانلىق ئۇلۇق مۆجىزە ئەلۋەتتە، يەنە قانداق دەلىل لازىم بايان قىلماققا بۇھەقتە، ئەقىل ساھىپلىرى جاندىن ئۆتەر تەستىق قانائەتتە، ئەگەرچە ياق دېسە بەزى مۇخالىپلار جاھالەتتە، ئۆزىگە رەھنامە قىلسۇن ئەدىل مەردانە پىكرەتتە. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 12:38

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:16:55


	مەن ئاق بايراق ئەمەس ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر كۈمۈش كەبى يالتىراق ، مەرۋايىتتەك پارقىراق، بىر چۇققا بار ئاسمانغامەغرۇر بېشى تاقاشقان، ئۇنىڭ ئېتى خانتەڭرى تەڭرى تېغىغا جايلاشقان. مەشرىقتىن چىقسا ئاپتاپ ، ھەممىدىن ئاۋال باشلاپ، شۇ چوققىغا سۈيىدۇ مەڭزىنى يىقىپ مەڭزىگە، ئۈتۈپ ئۇنىڭ قېشىدىن ،غەرىپكە ماڭار ئاندىن . كىچە بولسا تۇلۇن ئاي ، ئۆتمەيدۇ ئۇندا قونماي ، يەتتە يۇلتۇز ھەم ھۈنەر،زۇھەل بىلەن مۇشتىرى ، ئۇنى يوقلاپ ئۈتىدۇ ،تازىم قىلىپ ھەربىرى ، ئېرىمەيدۇ قىش يېزى ، ئاق شاھىدەك قىش يېزى ، كۆكرىكىگە تاقاقلىق تەبىئەتنىڭ ئەركىسى، تاشنى يېرىپ چىققان ئۇ مۆجىزە قار لەيلىسى ، شۇڭلاشقىمۇ بۇچوققا ، بەزى بۇلۇپ ھۆرلىقا ، كۆرىنىدۇ كۆزلەرگە ئاق ئېچىلغان گۈل كەبى ، ياكى باھار كۈنلىرى ئاققۇ قونغان گۈل كەبى ، بۇنى بىلمەي بىر جاناپ، خانتەڭرىگە بىر قاراپ، دەپ تاشلىدى< بۇچوققا ، يىراقتىن قارىماققا ، ئوخشايدىكەن ئەل بولغان ، قۇشۇن تۇتقان بايراققا> ، خانتەڭرى بۇنى ئاڭلاپ ، كۈلىۋەتتى قاققاھلاپ ، دېدى : نەدە چوڭ بولغان ،بېشى قاپاق جاناپسىز ، قۇلاق سېلىڭ قالمىغاي بۇ گېپىڭىز جاۋاپسىز، دەرۋەقە ئاق مەن ئۆزۈم، ساقال چېچىم ھەم يۈزۈم، لىكىن ھەرگىز ئەمەسمەن سىز ئېتقاندەك ئاق بايراق، تەبىئىتىم مىجەزىم ئاق بايراقتىن بەك يىراق، ئادەم ئاتا ھەم ھاۋا ، جەننەتتىن چىققان چاغدا ، تۇنجى تۇغۇلغان ئوغلى مەن ئىدىم بۇزاماندا ، بوز ئېچىپ ئۇرۇق چاچقان،يېشىل ۋادا تېرىمدا ، نوھنىڭ كېمىسى توپاندا ، يول تاپالماي ئازغاندا ، ئاغزىمغا زەيتۇن چىشلەپ ،بارغان كەپتەر مەن ئىدىم، ھاياتلىقنىڭ نىشانى ئاشۇ خەۋەر مەن ئىدىم ، قوش مۈڭگۈزلۈك ئىسكەندەر، باشلاپ كەلگەندە خەتەر، ئۇنىڭ ئۈتەر يۇلنى تۇسۇپ قويغان مەن ئىدىم ، شەرىقلىقنىڭ كۈچىنى تۇنۇتۇپ قويغان مەن ئىدىم ، يىپەك يۈكلىگەن كارۋان ، قوڭغۇراق جاراڭلاتقان ، ئاشۇ قەدىم يوللاردا ئەم قورۇقچى پاسىبان ، ئاش تۇز بېرىپ كارۋانغا ،ھەم بولغانتىم ساھىپخان ، ئەي جانابى مۆھتىرەم ، بىلىپ قۇيۇڭ شۇنى ھەم ، تارىخ دېگەن كىتاپنىڭ خېتى مەندە پۈتۈلگەن ، نى نى چىگىش تۈگۈنلەر مىنىڭ بىلەن يىشىلگەن ، قەغەز كومپاس مەتىبئە، دورا دىگەن مۆجىزە، مەندىن ئۈتۈپ جاھانغا تارالغان ھەم كېڭەيگەن، مەدىنىيەت بۈشۈكىنى ئۆز قۇلۇمدا تەۋرەتكەن ، دېمەك تا ئەلمىساقتىن ، بېرى بارمەن ئۇزاقتىن ، شۇڭا بېشىم ئاقارغان ،ھەتتا كىيگەن تونىم ئاق، لىكىن ئۆزۈم ئەمەسمەن سىز ئېيتقاندەك ئاق بايراق ، بۇ ھۆر زىمىن ۋەتىنىنم ، ئاڭا باغلىق جان تىنىم ، چاچ ساقالنىڭ ئاقلقى ،تارىخ قەسىرنىڭ ئۇلى ، كۆككە تاقاشقان بېشىم ،شۇ ۋەتەننىڭ سىمولى ، قارا بۇلۇت توسسىمۇ ، چاقماق كىلىپ سوقسىمۇ ، قەلبىم قىزىل چوغ تۇرۇپ ، قىزىل تۇغنى كۆتۈرۈپ ، كېتىۋاتسام مەردانە ،ناخشام غالىپ ياڭىراق، قايسى يۈزۈڭىىز بىلەن دەيسىز مىنى ئاق بايراق ...... بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 12:39

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:17:23


	رۇبائىيلار ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر 1 ﺷﯚﮬﺮﻩﺕ ﻛﻪﻣﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘﺯﺍﺗﻘﯩﭽﻪ ﻗﻮﻝ، ﺋﻮﺗﯘﻧﭽﻰ ﺑﻮﯞﺍﻳﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻏﺎﻣﭽﯩﺴﻰ ﺑﻮﻝ. ﺗﺎﺟﯘﺩﺍﺭﻻﺭ ﺗﺎﺟﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﺯﻯ ﺑﻮﻟﻐﯩﭽﻪ، ﻛﯚﻛﻠﻪﻡ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﯩﺴﻰ ﺑﻮﻝ. 2 ﺋﻪﺟﻪﭖ ﺑﯩﺮ ﮔﯚﺵ ﺋﯩﻜﻪﻥ ﺑﯘ ﻳﯜﺭﻩﻙ ﺩﯦﮕﻪﻥ، ﮬﻪﺭ ﺗﻪﻧﺪﻩ ﺋﯘ ﮬﻪﺭﺧﯩﻞ ﮬﯧﺲ ﻗﯩﻼﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ، ﻧﺎﯞﺍﺩﺍ ﺋﯩﭽﻤﯩﺴﻪ ﯞﯨﺠﺪﺍﻥ ﺷﺎﺭﺍﺑﯩﻦ، ﺋﯩﻠﻐﯩﺪﺍ ﺋﯧﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ﺳﯧﺴﯩﻖ ﮔﯚﺵ ﺋﯩﻜﻪﻥ. 3 بىراۋلار ئەلگە قىلدى جاننى قۇربان، بىراۋلار تەر بىلەن گۈللەتتى بوستان. ئالار قۇش تۈلكىنى ئۈنسىز- تاۋۇشسىز، قاقاقلار بىر تۇخۇم تۇققانغا مىكىيان. 4 مېنى باغدىن ئەمەس چۆلدىن ئىزلەڭلار، ۋە يا باغراش دىگەن كۆلدىن ئىزلەڭلار؛ ئۇنىڭدىن ياخشىسى ئۇزۇن سەپەردە- يېقىلغان گۈلخاندىكى كۈلدىن ئىزلەڭلار. 5 ئاسمانغا نەزەر سال، يۇلتۇز بىساناق، ئۈسۈشمەي ئۆتىدۇ ئەزەلدىن ئىناق. جاھان كەڭرى، دوستۇم، يېتەر ھەممىگە، ئادەمگە ياراشماس سۆڭەك تالاشماق. 6 ھەر قانچە ئىگىزدە قۇش پەرۋاز قىلۇر، ئوزۇغى، ئۇۋىسى يەر ئۈزرە بولۇر. يەتتىنچى ئاسمانغا يەتسىمۇ بېشىڭ، پۇتلىرىڭ ھامان شۇ تۇپراقتا تۇرار. 7 ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺑﻮﺳﺘﺎﻧﯩﻐﺎ ﺟﺎﮬﺎﻥ ﺳﯩﻐﯩﺪﯗ، ﺟﺎﮬﺎﻥ ﺗﯘﺭﻣﺎﻕ ﮬﻪﺗﺘﺎ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺳﯩﻐﯩﺪﯗ. ﻧﺎﯞﺍﺩﺍ ﺭﻩﺷﻚ-ﮬﻪﺳﻪﺕ ﻗﺎﭘﻠﯩﺴﺎ ﺋﯘﻧﻰ، ﺗﯧﺮﯨﻘﻨﯩﯔ ﻗﺎﺳﺮﯨﻘﯩﻤﯘ ﺋﺎﺭﺍﻥ ﺳﯩﻐﯩﺪﯗ. 8 ﺑﯩﺮﻩﺭ ﻧﺎﺩﺍﻥ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯚﮔﻪﺗﺴﻪ ﺩﺍﻧﯩﺶ، ﻛﯜﻟﯜﭖ ﻗﻮﻳﻐﯩﻦ ﺋﺎﯕﺎ ﺳﻪﻥ ﻗﯩﻠﻤﺎ ﻛﺎﻳﯩﺶ. ﺋﯩﺸﻪﻛﻨﯩﯔ ﺑﯩﻤﻪﮬﻪﻝ ﮬﺎﯕﺮﺍﭖ ﺗﺎﺷﻠﯩﺸﻰ، ﺋﺎﺗﻮﻡ ﺩﻩﯞﺭﯨﺪﯨﻤﯘ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﺘﺎ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺶ. 9 ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺟﺎﻡ ﺋﯩﭽﺮﻩ ﻣﻪﻱ ﺳﯧﻨﻰ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﻣﻪﺱ، ﮔﯜﺯﻩﻟﻨﯩﯔ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻗﻮﺯﻏﺎﺗﺴﺎ ﮬﻪﯞﻩﺱ، ﻛﯜﻧﯜﯓ ﺋﯚﺗﺴﻪ ﻣﺎﺧﺘﺎﺵ ، ﺋﺎﻟﻘﯩﺸﻼﺭ ﺋﺎﺭﺍ ، ﺋﺎﮔﺎﮬ ﺑﻮﻝ ﮬﺎﻳﺎﺗﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ ! 10 ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﮔﻪﺭ ﻳﺎﻻﺗﺴﺎﯓ ﻛﯧﺴﻪﻛﺘﯘﺭ ﻛﯧﺴﻪﻙ ، ﮔﻪﺭ ﮬﺎﻟﯟﺍ ﺑﻪﺭﺳﻪﯕﻤﯘ ﺗﯧﺰﻩﻛﻠﻪﺭ ﺋﯧﺸﻪﻙ . ﺷﯘ ﻛﯚﺭﯗﻣﺴﯩﺰ ﭘﯩﻠﻪ ﻗﯘﺭﺗﯩﻐﺎ ﺑﺎﻗﻘﯩﻦ، ﻳﻪﭖ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﻳﻮﭘﯘﺭﻣﺎﻕ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ ﻳﯩﭙﻪﻙ. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 12:40

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:17:41


	ﻣـﯘﺯﻟـﯩـﻐﺎﻥ ﺷـﻪھـﻪﺭ (ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩﻨﯩﯔ ﻗﯩﺸﻰ) ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر ﻣﯘﺯﻻﻕ ﻛﻮﭼﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﻣﻠﯩﺮﻯ ﻗﯩﻴﺴﯩﻖ، ﻣﻪھﺰﯗﻥ ﺷﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﺳﯩﻘﯩﻖ . ﺑﯘﻟﯘڭ – ﭘﯘﭼﻘﺎﻗﻨﻰ ﻗﻮﻳﻤﺎﻱ ﭼﺎﺭﻟﯩﺪﻯ ، ﻗﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﻗﭽﯩﺴﻰ ﭼﯧﻠﯩﭗ ﺋﯩﺴﻘﯩﺮﯨﻖ . ﻛﯜﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ ﻳﻮﻕ، ھﺎۋﺍ ﺗﯘﻣﺎﻧﻠﯩﻖ، ﻳﻪﺭﻟﻪﺭ ﺗﯩﺘﺮﯨﺸﯘﺭ، ﻣﯘﺯﻟﯩﻐﺎﻥ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ . ھﻪﺭ ﻧﻪ ﺷﺎﺩﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﺟﯘﺩﺍﺩﯗﺭ ھﺎﻳﺎﺕ، ﺋﺎﯕﻠﯩﻨﺎﺭ ھﻪﺭ ﺋﯜﻥ ﻣﯘﯕﻠﯘﻕ، ﭘﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻖ . ﻛﯚﺯﻟﻪﺭ ﻏﻪﺯەﭘﻠﯩﻚ، ﻗﺎﭘﺎﻗﻼﺭ ﺗﯜﺭﯛﻙ، ھﺎﻳﺎﺗﻨﯩﯔ ﺩﯦﻤﻰ ﺳﯩﻘﯩﻖ ۋە ﺋﯜﺯﯛﻙ . ﻣﯘﺯﻟﯩﻐﺎﻥ ﺷﻪھﻪﺭ ﺑﺎھﺎﺭﻧﻰ ﭼﯩﺮﻻپ ﺋﺎﭼﭽﯩﻖ ﺋﯜﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﺎﻻﺗﺘﻰ ﮔﯜﺩﯛﻙ . ﺗﯘﺭﺧﯘﻥ ﺗﯜۋﯨﺪە ﻳﯩﺮﺗﯩﻖ ﻛﯚﻥ ﺋﯚﺗﯜﻙ، ﭼﻮﺭﯗﻕ ﺗﯩﺘﺮەﻳﺪﯗ ﺗﺎﭘﯩﻨﻰ ﺗﯚﺷﯜﻙ . ﻣﻪﺳﯘﻡ ﮔﯚﺩەﻛﻠﻪﺭ ﭼﯩﺮﺍﻳﻰ ﺳﯧﺮﯨﻖ، ﻗﻮﻟﻼﺭ ﺳﯘﻧﯘﻟﻐﺎﻥ، ﺑﻮﻳﯘﻧﻼﺭ ﺑﯚﻛﯜﻙ . ﺩﻭﻗﻤﯘﺵ – ﺩﻭﻗﻤﯘﺷﺘﺎ ﭼﻮﻻﻕ ﻛﻪﺗﻤﻪﻧﻠﻪﺭ، ﺩﻭﻏﺪﯨﻴﯩﭗ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ﻳﯩﺮﺗﯩﻖ ﭼﻪﻛﻤﻪﻧﻠﻪﺭ . ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻧﺎﻧﻐﺎ ﺯﺍﺭ، ﺗﯧﻠﯩﻘﻘﺎﻥ ﻛﯚﺯﻟﻪﺭ، ﭼﻪﺭﺧﻠﯩﺮﻯ ﺳﯘﻧﯘﻕ ﻳﻪﻣﺴﯩﺰ ﺗﯜﮔﻤﻪﻧﻠﻪﺭ . ﻣﯘﺯﻻﺭﻣﯩﺶ ﺷﻪھﻪﺭ، ﻣﯘﺯﻻﺭﻣﯩﺶ ھﯧﺴﺎﺭ، ﻗﻮۋﯗﻗﻼﺭ ﺳﯘﻧﯘﻕ، ﻛﻮﻧﺎ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺯﺍﺭ . ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻻﻟﻤﺎ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ ﺋﻮﺯﯗﻕ ﺋﯩﺰﺩﯨﺸﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ ﺷﯩﻜﺎﺭ . ﻛﯚﺯﻟﻪﺭ ﻏﻪﺯەﭘﻠﯩﻚ، ﻗﺎﭘﺎﻗﻼﺭ ﺗﯜﺭﯛﻙ، ھﺎﻳﺎﺗﻨﯩﯔ ﻳﯩﭙﻰ ﺋﯘﻻﻕ ﻳﺎ ﺋﯜﺯﯛﻙ . ﻣﯘﺯﻟﯩﻐﺎﻥ ﺷﻪھﻪﺭ ﺑﺎھﺎﺭﻧﻰ ﭼﯩﺮﻻپ ﺋﺎﭼﭽﯩﻖ ۋﺍﺭﻗﯩﺮﺍپ ﭼﺎﻟﯩﺪﯗ ﮔﯜﺩﯛﻙ ! بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 12:44

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:18:02


	توۋا دەيمەن، توۋا ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر توۋا دەيمەن، توۋا... ھەددىدىن ئېشىپ، بۇلدۇقلاپ تېشىپ، قازاننى قويۇپ ئېغىزدا قاينايدىغان بوپتۇ شوۋا! «سەھەت تىلىسەڭ ئاز يە، ئىززەت تىلىسەڭ ئاز دە»_ دەيتتى ئاتا - بوۋىمىز، لېكىن، بىزنىڭ بەزىمىز پۇتتا ئەمەس، ئېغىزدا، قۇرۇق مېڭىپ ئېڭىزدا، شەر ئالىدىغان بولدۇق، توۋا دەيمەن، توۋا... كۆز ئىككى، قۇلاق ئىككى، قول ئىككى، ئاياغ ئىككى، ئېغىز، بۇرۇن بىر پەقەت، شۇنىڭ ئۆزى بىر ھېكمەت... شۇنداق تۇرۇقلۇق ئەمدى، ئېغىزغا يۈكلەپ يۈكنى، گەپ -سۆزدىن «سۇخەن» توقۇپ، سىۋەت - سىۋەتتە ساتماقنىڭ نىمە لازىمى توۋا! ھەي چوكا، ھەي سەن چوكا، (توۋا دەيمەن توۋا!) ئاش يەيدىغان ئەسۋابنى نېمە قىلىۋالدۇق ئەمدى؟ بۇنى ئېيتىشقا دوستلار، تىلىم بارمايدۇ زادى. ئاتىدىن قالغان ئۇدۇممۇ، ياكى مىراس تۇلۇممۇ، يا پەيلىمىزگە لايىق بىر لەنىتى كۆرۈممۇ؟ نېمە بولسا بولسۇن، توۋا دەيمەن، توۋا! مۇندىن ئون نەچچە يىل بۇرۇن، ھېلىقى ساراڭ قۇيۇن_ ئېچىۋەتكەن ئوخشايدۇ بەزى كونا گۆرلەرنى. تامدىن تارىشا چۈشكەندە، ئەرۋا تىرىلىپ چىققاندەك، بازارغا كىرىپ قاپتۇ لەنەت تەگكۈر «لىق»ۋە«لىك»، «سەن سەھرالىق، مەن شەھەرلىك، ئاۋۇ ئاداش قەيەرلىك؟_ دەيدىغان ئۆتمەس ماتا، (بەزىلەر زورلاپ ساتا،) توۋا دەيمەن، توۋا! بۇ گەپلەر تېخى ئازدەك، ئۇچىغا چىققان مازدەك، سۈرۈشتۈرۈپ ئۈستىخان، «مەن پالانى، سەن پالان، مېنىڭ ئەسلىم ئېسىلزات، ئېسىللىقتا تاپقان ئات. پالانچى ئۆزى كىمكەن، ئۇ مېنىڭ تېڭىممىكەن؟» دەيدىغان لاۋزىلىقلار ئەدەپ قاپتۇ خېلىلا، توۋا دەيمەن، توۋا! يەنە قاراپ نەسەبكە، مەرتىۋە ھەم مەنسەپكە، تۆرمۇ تالىشىدىغان بولدۇق سوزەڭگۈر خېنىملاردەك، ئولتۇرۇشىمىزمۇ قالتىس، غادايغاق بېگىملەردەك. قايسىبىرسىنى ئېيتاي، توۋا دەيمەن، توۋا! شائىرنىڭ«ئۆمۈر مەنزىللىرى»شېئىرلار توپلىمىدىن ئىلىندى بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 12:45

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:18:23


	توۋا دەپ تۇتتۇم ياقا! ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر توۋا دەپ تۇتتۇم ياقا ، ھەر بىر قاراپ ئەتراپقا مەن ، تولغىنىپ كەتتىم يىلان چاققان كەبى ئازابتا مەن . نېمە بۇ ، بىر چۈشمۇ يا دەھشەت < قىيامەت > بولدىمۇ ، ياكى ئەلنىڭ ئەجىلى _ پەيمانىسى لىق تولدىمۇ ؟ ئاندا قىيقاس ، مۇندا ئۇر _ پاپ ، قول سۇنۇق ، باش _ كۆز يارا ، نى يىگىت _ قىزلار جان تالىشىپ مەيدان ئارا . تۈنۈگۈن < يولداش > دېيىشكەن جان بۇرادەرلەر بۈگۈن، بىر _ بىرىنى ئۆلتۈرۈشكە بەسلىشەرلەر كۈن ۋە تۈن . بولدى مەكتەپ زاللىرى قىرغىنچىلىق قورغانلىرى ، تەجرىبە ئەسۋابلىرى _ بومبا ياساش سايمانلىرى . كارخانا نەيزە ياسار ، ئورغاق سوقۇشنى توختىتىپ ، كىيدى قالپاق بەزىلەر گېتلىر ساراڭغا ئوخشىتىپ . ئاقتى قانلار كوچىلاردا ، ئاقتى زاۋۇت سېخىدا ، ئىلىنىپ قالدى جەسەتلەر گاھ دەرەخلەر شېخىدا . ئاقتى قان ، ئاقتى قېرىنداش ھەم بۇرادەرلەر قېنى ، نېمىدەپ يەكۈن ياساركەن بۇڭا تارىخ بىر كۈنى ! < توۋا> دەپ تۇتتۇم ياقا ، ھەر كۈنلۈكى قانغا قاراپ ، شۇنچە قانغا كىم خەلقنىڭ ئالدىدا ئېيتار جاۋاب ؟ بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 12:46

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:18:39


	كەل-كەل سابا ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر تاقىتىم تاق بولدى، كەل- كەل ئەي سابا كۆپ قىينىما، كەل، جېنىم بولسۇن يولۇڭغا بورىيا كۆپ قىينىما. تاشلىدىڭ، كەتتىڭ بېغىمدىن تۇرنىدەك پەرۋاز بىلەن، تۇرنىلارمۇ قايتتىغۇ، كەل بىۋاپا، كۆپ قىينىما!... مەن نىتەي سەندەك قاناتىم بولمىسا تاغ ئاشقىلى، بىلمىدىڭمۇ بىر ئەسىرمەن، دىلرەبا، كۆپ قىينىما. ھېچ ئەسىر مەندەك قارا قىسمەتكە بولماس مۇپتىلا، پۇت-قولۇم زەنجىردە، تىل سۆزدىن جۇدا، كۆپ قىينىما. باغلىسا پەرھاتنى خىسراۋ، ئاغزىنى بوققان ئەمەس، مەن ئۈچۈن ئىسمىڭنى ئېيتماقمۇ گۇناھ، كۆپ قىينىما. كەزسىمۇ چۆللەردە مەجنۇن ئاھلىرى ئازاد ئىدى، كاشكى بولسا شۇ بايابان كەڭ دالا كۆپ قىينىما. كەل سابا، كەل-كەل سابا، يەتتى مۇرۇۋەتنىڭ چېغى، بولمىغاي زۇلمەتتە ئەل جاندىن جۇدا، كۆپ قىينىما.. ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنىڭ « ئۆمۈر مەنزىللىرى» ناملىق كىتابىدىن ئىلىندى بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 13:17

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:18:58


	يارەب ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر ئىلاھا ھېكمىتىڭ كۆپتۇر، بىلەي دەپمۇ بىلەلمەيمەن، ئۆزۈڭدىن بولمىسا رەھمەت، ئۆزۈم يىغلاپ كۈلەلمەيمەن. كۈلەرمەن دەپ ئۈمىد قىلسام، قالۇرمەن گاھىدا يىغلاپ، تۇرۇپ بىردەم بولۇر ئىشنى ماراپ تۇرسام كۆرەلمەيمەن. ئۆزۈم قىلدىم ئۆزۈم بىلدىم دېگەن بىرلا جاھالەتتە،! ئۆزۈڭدىن بولمىسا رەھمەت، بازاردىنمۇ كېلەلمەيمەن. بېرىپ كەلدىم پەقەت بىرلا ھەرەم، مەككە-مەدىنەمگە، ئۆزۈڭ يەتكۈزمىسەڭ يارەب، باراي دەپمۇ بارالمايمەن. ئەجەپ ئاجىز ئىكەن بەندە، جېنى بولغان بىلەن تەندە، ئۆزۈڭ بىلدۈرمىسەڭ يارەب، ئۆزۈمنى ھەم بىلەلمەيمەن. تېنىمنىڭ ساقلىقى بىلسەم، سېنىڭ فەزلى-كەرەمىڭدۇر، ئۆزۈڭدىن بولمىسا ساقلىق، تېنىمنى ساق ئېتەلمەيمەن. ئۆزۈڭنىڭ قۇدرىتى بىرلە كۆزۈم ئاچتىم بۇدۇنياغا،! ئۆزۈڭ ئەپكەتمىسەڭ يارەب، كېتەي دەپمۇكېتەلمەيمەن. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 13:17

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:19:16


	قـەشـقـەر گـۈزىـلـىــگە ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر بىر قاراپ سېھرىڭ بىلەن سەن يۇمۇۋالدىڭمۇ مېنى. ئۆرۇم-ئۆرۈم چاچلىرىڭغا ئۆرىۋالدىڭمۇ مېنى، ھۆر ئىدىم چۆلدە كىيىكتەك،كۆزلىرىڭ كۆرمەستە مەن. كىرپىكىڭنى ئوق قىلىپ سەن ئېلىۋالدىڭمۇ مېنى، ھېچ كېتەلمەيمەن قېشىڭدىن يۈگىلىپ قالغان كەبى. پۈتلىرىمدىن يۆگىمەچتەك يۆگىۋالدىڭمۇ مېنى، بار ۋۇجۇت بولدى ئەسىر،ئەقلۇ-خىيالىم بەندۇ-بەند. شۇ قارا خالىڭ ئىچىگە يۇغرىۋالدىڭمۇ مېنى، مۈكچىيىپ قالدى بىلىم،پوت-قوللىرىممۇ ئەۋرىشىم. تالى مەجنۇندەك ئۆزەڭگە ئېگىۋالدىڭمۇ مېنى. كەچ شەپەق كۈلگەن چېغى ناخشاڭ بىلەن بىللە قوشۇپ. تارلىرىڭنىڭ رىشتىىسىگە ئىگرىۋالدىڭمۇ مېنى. يا جانان،يا ھورۇپەيكەردىن تامايىم قالمىدى. تىل تۇمارىڭ قاتلىرىغا تۈگۈۋالدىڭمۇ مېنى. مۇپتىلالىق بولدى قىسمەت ماڭا ئەمدى بىر ئۆمۈر. ئەي نىگار،تەقدىر-قازادىن سورىۋالدىڭمۇ مېنى. قەشقەر قىزى ئاي جامالىڭنى كۆرۈپ ئاينىڭ قىزىكەنغۇ دېدىم، نۇر چېچىپ تۇرسا يۈزۈڭ، كۈننىڭ ئۆزىكەنغۇ دېدىم. مىڭ جېنىم بولسۇن تەسەددۇق بىر قاراشىڭغا سېنىڭ، كۆزلىرىڭنى تاڭ سەھەرنىڭ يۇلتۇزىكەنغۇ دېدىم. يەلپۈنۈپ تۇرسا چېچىڭ گۈلشەن ئارا كەزگەندە سەن، قاينىغان ئالتۇن بۇلاقنىڭ قۇندۇزىكەنغۇ دېدىم. سۆزلىرىڭ ئاندىن لەزىز ئەنجۈر مىسالى شىرنىلىك، نامۇسۇ ئىپپەت بىلەن ۋىجدان سۆزىكەنغۇ دېدىم. ھەر سەھەر باسقان ئىزىڭدا كۈلسە يۇمران مايسىلار، پاھ، بۇ قىزنىڭ ئىزلىرى بەرىكەت ئىزىكەنغۇ دېدىم. ئاخشىمى تالدەڭ ئېگىلسەڭ كىتابىڭنىڭ ئۈستىگە، دەۋرىمىز قىزلىرىنىڭ بەكمۇ ئۇزىكەنغۇ دېدىم. ھەر ئىشتكەندە سېنىڭ تارىڭ بىلەن ناخشاڭنى مەن، سورىماي تاپتىم ئېتىڭ قەشقەر قىزىكەنغۇ دېدىم. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 13:51

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:25:25


	ئـابـدۇرېـھـىــم ئـۆتـكـۈر غـەزەلـلـىــرى ئارمان نىمە بولمىسا جانىم ئارا ئىشقىڭ ماڭا بۇ جان نېمە؟ سادىغاڭ بولسۇن بۇ جان، سەندىن بۆلەك جانان نېمە؟ كۈلمىسە جۇشقۇن خىيالىم ئاسمىنىدا ئاپتىپىڭ، مەن ئۈچۈن ئالەم نېمەيۇ؟ گۆر نېمە؟ بوستان نېمە؟ ھىچ تېگىشمەس بىر كۈنۈڭنى دەۋرى - دەۋرانغا كۆڭۈل، بولمىسا ۋەسلىڭ نەسىۋى ماڭا مىڭ دەۋران نېمە؟ ئۆتتى باشتىن شۇنچە يىللار قالدۇرۇپ ماڭلايدا ئىز، بولسا سەندىن بىر خەۋەر، ئۆمرۈم ئۈچۈن پۇشمان نېمە؟ تەلمۈرۈپ شۇنچە يولۇڭغا ئاقتى كۆزنىڭ نۇرلىرى، چاڭلىرىڭنى تۇتىيا قىلسام ئىدىم، ئىمكان نېمە؟ گۈلنى ھەر تاڭدا كۆرۈپ بۇلبۇل يەنە قىلماي شۈكۈر، شۇنچە نالە ئەيلىسە، ئۇ نېمدېگەن نادان نېمە؟ كاشكى مەن ئۆمرۈمدە بىر كۆرسەم سېنى ئاي يۈزلۇكۇم ، جان بېرىپ ئۆلسەم شۇ دەم ، دۇنيا ئارا ئارمان نېمە؟ ئاھ ئۇرۇپ ئۆتكۈر ئادا بولدى قەلەندەردەك كىزىپ، يوقمىدۇر شۇنچە جاھاندا دەردكە بىر دەرمان نېمە؟ 1948 - يىلى 12 - ئاپرېل، ئۈرۈمچى مۇھەببەت ھەققىدە غەزەل مۇھەببەت شامدىنى شامسىز قالالماس ھېچقاچان جانان. چىراغسىز قالسىمۇ مېھراب ۋە ھەتتا مەككىدە بىر ئان. تاپار مەجنۇن كېزىپ ئۆتكەن باياۋان چۆلنى چىن ئاشىق، كۆمەلمەس چۈنكى بۇ سۆيگۈ ئىزىنى ھېچ شامال - بوران. ئۇدۇم بوپ قالدى كۆڭلۈمدە مۇھەببەت جامىغا ھېرىسلىك، بوۋام ئىچكەن ئىدى چۈنكى بۇ جامنى تولدۇرۇپ چەندان. غولام بولماقنى ئىستەيدۇ مۇھەببەت ئەھلىگە كۆڭلۈم، تېگىشمەسمەن بۇ دۆلەتنى قېشىمغا كەلسىمۇ سۇلتان. رىيازەت ئوتىدا تاۋلا يۈرەكنى دەر ئىدى پەرھات، شۇ تەلىم دىلدا جا بولغاچ، ئوقۇرمەن يۈز تۈمەن شۈكران. ئاقار تارىم سۈيى بىر كۈن كۈمۈشتەك يالتىراپ ئەركىن، ۋىسال مەۋجىدە ئۆتكۈرمۇ بېلىقتەك قىلغۇسى جەۋلان. 1949- يىل 5- ئىيۇن. ئۈچتۇرپان تاڭ زىياسى يوقمىدۇر بۇ قارا ھىجران تۈنىنىڭ ئىنتىھاسى يوقمىدۇر؟ ۋەسلى دىدار كۈنلىرىنىڭ ئىپتىداسى يوقمىدۇر؟ ئۆلگۈدەك جانىمغا تەگدى ھىجىر ئاخشامى يامان، بىر خەۋەر كەلسە نە بۇلغاي، تاڭ ساباسى يوقمىدۇر؟ بىر نەپەس يۈز يىل بىلىندى ئىنتىزارلىق دەستىدىن، تەشنەئى قەلبىم ئۈچۈن نەشئۇ نەماسى يوقمىدۇر؟ ئۆرتىدى جىسمىمنى ھەردەم دىلدا يالقۇنلاپ كۆيۈك، خەستە دىلگە بىر شىپا دورا - داۋاسى يوقمىدۇر؟ يار خىيالى بىرلە سولدۇم، يەتتى ئۆمرۈمگە خازان، تەنگە جان بەخش ئەتكىلى كۆكلەم ھاۋاسى يوقمىدۇر؟ بۇ جۇنۇنلۇق دەشتلىرى كەڭ، مېنى ئازدۇردى تالاي، ئەمدى يول كۆرسەتكۈچى بىر رەھنەماسى يوقمىدۇر؟ كەتمىگەي ئارماندا ئۆتكۈر كۆزدە قانلىق ياش بىلەن، يىرتقىلى تۈن پەردىسىنى تاڭ زىياسى يوقمىدۇر؟ 1949 - يىل 8 - ئىيۇن. ئۈچتۇرپان قەلبىم باھار ئوت بىلەن كۆيمەكنى ئۆز جانىمغا قىلدىم ئىختىيار، ئىختىيار قىلماس ئىدىم، ھوشۇمنى ئالدى بىر نىگار. بىر نىگار كىم، لۇتپى ئەيلەپ تەنگە جان بەرگەن ئۆزى، ھەم يەنە خەنجەر بىلەن باغرىمنى قىلدى لالىزار. مىڭ شۈكۈر دەيمەن بۇڭا، يوقتۇر پۇشايمانىم مېنىڭ، كى قىزىلگۈلنىڭمۇ ھۆسنى ھەم بۇيى، ھەم خارى بار. گەر تىكەنلىك دەپ گۈلىدىن كەچسە بۇلبۇل بىر نەپەس، تاپماس ئەردى بۇ جاھاندا قاغىدەكمۇ ئېتىبار. چىقمىغاي ھەرگىز دىلىمدىن يار سېلىپ قويغان كۆيۈك، چۈنكى شۇ دەرد بىرلە كۆڭلۈم ھەم يارا ھەم بەختىيار. ھىچ سىغىشماس تەنۇ جانىم ئەمدى بىدەردلىك بىلەن، يۈرگىچە بىدەرد ياشاپ ، پەرۋانە بولماق ئىپتىخار. مەيلى مۆلدۈر، تاش - بورانلار ياغدۇرۇپ تۇرسۇن پەلەك، ئەل بىلەن بىللە يۈرۈپ دەرمەن ھەمىشە يارى - يار. مەيلى جىسمىمنى زىمىستان ئەيلىسۇن دەۋران ئىشى، يار خىيالى بىرلە قەلبىمدە ياشار مەڭگۈ باھار. 1949 - يىل 2 - ئاۋغۇست. ئۈچتۇرپان سەجدىگاھىمغا (گۇمنام غەزىلىگە مۇشائىرە) بىلەمسەن، دىلرەبا ھۆسنۈڭنى ئاختۇرغان نىگاھىمدۇر، بۇ گۈلدۈرماما - چاقماقلار مېنىڭ پەريادى ئاھىمدۇر. ئۆزۈڭنى ئوت بىلەن تاۋلا دىگەچ سەن سۆيگۈ سۇلتانى، قەيەردە يانسا بىر يالقۇن، شۇ يالقۇن بارىگاھىمدۇر. ئاداشسام زۇلمىتى دەشتتە، تىڭىرقاپ نالە چەكمەسمەن، جامالىڭ شولىسى پارلاق ئۈمىد بەخش سۈبھىگاھىمدۇر. مەلامەت، تەنە - تۆھمەتتىن، رەقىبتىن قىلمىدىم پەرۋا، دىلىمغا ئورنىغان ئىشقىڭ نىجاتكار باشپاناھىمدۇر. سېنى ئويلاش بىلەن كۆڭلۈم تاپۇر ھەر جايدا مىڭ لەززەت، خىيالىڭ كۈندۈزى ئاپتاپ، كېچەلەر كۆكتە ماھىمدۇر. ئەگەر رەشىك ئەيلىسە مەيلى ئەرەب يۇرتىدىكى كەئبە، مۇشۇ تۇپراق - ئانا تۇپراق مۇقەددەس سەجدىگاھىمدۇر. كۆڭۈل مۈلكىدە جاي يوقتۇر سېنىڭدىن ئۆزگىگە مۇتلەق، قەسەميادىم ئۈچۈن مىسكىن مېنىڭ ئۆلمەس گۇۋاھىمدۇر. 1968 - يىل - 15 - فېۋرال. ئۈرۈمچى ئىت ئۈرەر، كارۋان يۈرەر « ئىت ئۈرەر، كارۋان يۈرەر، قايتماس ئىزىدىن ئارسلان » بىلسە ئادەم، بۇ ئۆمۈرنىڭ ھەر كۈنى بىر ئىمتىھان. مەيلى ئىتلار ھاۋشىسۇن، چاقسۇن يەنە ھەرە، پاشا، بول ۋاپا، ۋىجدان بېغىدا مەڭگۈ بىدار باغىبان. تەنە - تۆھمەتتىن خالىي بولماي ئۆتتى تا لوقمان ھېكىم، ھەممىسى بىتتى، لېكىن قالدى ھېكىمدىن نام - نىشان. بىر ماقال باردۇر « كۆرۈنگەن تاغ يىراق ئەمەس » ئىمىش، يولچىغا مەنزىل توشامدۇ بولسا يۈزلەپ مۇز داۋان. مەيلى چىقسۇن بورىنى، ياغسۇن ۋە ھەتتا مۆلدۈرى، كەل نىگار، ۋەتەن بېغىغا تەڭ بولايلى پاسىبان! 1969 - يىل 20 - ئىيۇن. ئۈرۈمچى باھار ۋەسلىگە مۇشتاقلىق چىراق ئوتىدا پەرۋانە كۆيەر مەردانە - مەردانە. گۈزەل ۋەسلىڭگە ئەي دىلبەر بولاي قۇربانە - قۇربانە. كۈلۈپ كەلگەن ئىدىڭ بىر چاغ، يېتىپ ۋەسلىڭگە گۈلشەن باغ. قايان كەتتى ئەشۇ كۈنلەر، كۈنۈم سەرسانە - سەرسانە. پىراقىڭدا بولۇپ مەجنۇن يانارمەن شەمئىدەك ھەر تۈن، ئېرىپ جىسمىم، ئاقار كۆزدىن يېشىم دۇردانە - دۇردانە. ساچىم بەلدە، ھاسام قولدا، بۇ نۇرسىز كۆزلىرىم يولدا، كىشى كۆرسە بۇ ھالىمنى بولۇر ھەيرانە - ھەيرانە. گۈزەل ھۆسنۈڭنى بىر كۆرمەي، ئاياغىڭدا بېشىم قويماي، ئۆتەرمۇ ئۇشبۇ ھەسرەتتە ئۆمۈر غەمخانە - غەمخانە؟ يېنىپ كەلسەڭ يەنە باغقا، قونۇپ بۇلبۇل كەبى شاخقا، تاماشا ئەيلىسەم بىردەم يۈرۈپ سەيلانە - سەيلانە. جامالىڭ نۇرىلە بىردەم مۇنەۋۋەر ئەيلىسەڭ كۈلبەم، سائادەت شۇ ئىدى مەڭگۈ ماڭا يىگانە - يىگانە. قۇياش يۈزىگە كىر قونماس، ئۈمىدنىڭ قانىتى سۇنماس. يولۇڭدىن نائۈمىد بولماق ماڭا بىگانە - بىگانە. نەۋائىي ئىزىدىن مىسكىن كۆرەي دەپ مەيدە يار ئەكسىن، ئېلىپ قولغا ساپالىنى كېزەر مەيخانە - مەيخانە. 1970 - يىل 30 - مارت. ئۈرۈمچى ئەسسە گۈل باغدىن سابا تاڭ سەھەر ئەسسە بېغىڭدىن خۇش پۇراقلىق بىر سابا، تەلمۈرۈرمەن مۇنتەزىر، ئىستەپ سېنى ئەي دىلرەبا. دىلرەبا ھۆسنۈڭنى كاشكى كۆرمىسەم ئېردى شۇ كۈن ، قىلماس ئېردىم بۇ جېنىمنى مۇنچە دەردكە مۇپتىلا. مۇپتىلا بولغان كىشى قالماس مېنىڭدەك بىنەسىپ، ساڭا بولغان مۇپتىلالىق ماڭا بولدى بىر بالا. نى بالالار كەلدى باشقا، يەتتى سەۋرىم ھەممىگە، ئەمدى سەۋرىم بىتتى، بولدۇم مەن غېمىڭدىن بىنەۋا. بىنەۋا بولغان كىشىگە قىلمىساڭ لۇتپۇكەرەم ، ئىشقى ئەھلى مەزھىبىگە بۇ نىچۈك بولغاي راۋا؟ ئۈزمىدى ئۈمىدنى لىكىن بۇ سۇنۇق مىسكىن كۆڭۈل، كەلگۈسى ياردىن خەۋەر دەپ، ئەسسە گۈل باغدىن سابا. 1972 - يىل. ئىيۇن. ئۈرۈمچى ئاق ئەمەس ساچىمدىكى ئاق ئەمەس ساچىمدىكى، يىللار توزانى دەپ بىلىڭ. سارغىيىپ كەتكەن يۈزۈمنى كۈز خازانى دەپ بىلىڭ. قانچە نۇرغۇن، قانچە چوڭقۇر بولسا ماڭلاي قورۇقۇم، دەردۇ كۈلپەت دەۋرىنىڭ روشەن بايانى دەپ بىلىڭ. خۇددى يۇلتۇزدەك پىلىلداپ، ياشلىنىپ يانسا كۆزۈم، دىلدا ئارمان تاشقىنىنىڭ نام - نىشانى دەپ بىلىڭ. ئاھ دىسەم بوران مىسالى گۈركىرەپ چىقسا ئۈنۈم، مۇپتىلالىق دەردىدىن تاشقان پۇغانى دەپ بىلىڭ. تاكى جىسمىمگە يىپىشتى سۆيگۈ يالقۇنى پۈتۈن، ئەمدى بۇ جىسمىمنى بىر ئاتەش ماكانى دەپ بىلىڭ. ھىجرى بولدى باشلىنىش، كىممۇ يازاركىن خاتىمە، بۇ مىنىڭ ئۆمرۈمنى غەم - قايغۇ داستانى دەپ بىلىڭ. قانچە پەرھاد كۈنلىرىنى كۆرسە مىسكىن ئەل ئۈچۈن، بۇ ئاڭا دەۋران ئىشىنىڭ ئىمتىھانى دەپ بىلىڭ. 1972 - يىلى 3 - مارت. ئۈرۈمچى تېپىلماس قەسەم بىللا، سېنىڭدەك يارۇ جانان تېپىلماس، ۋەسلىڭ ئۈچۈن مېنىڭدەك شەيدايى جان تېپىلماس. ئۇجماق نىمە؟ ھۆر نىمە؟ قۇياش نىمە؟ ئاي نىمە؟ ئالەم ئارا سېنىڭدەك ھۆسنى سۇلتان تېپىلماس. مۈلكى جاھان تەختىدە بولسام شاھى سۇلايمان، باسقان ئىزىڭ خاكىچە مۈلكى جاھان تېپىلماس. غەم يۈكىدىن پۈكۈلگەن، دەھر ئوقىدىن تېشىلگەن، مېنىڭ نىمجان تېنىمگە سەنچە لوقمان تېپىلماس. ئۆلگەننى تىرىلدۈرگەن بولسا مەسىھ ئۇ زامان، ئەمدى جانغا سېنىڭدەك ئارامى جان تېپىلماس. ماڭا ئۈمىد، كۈچ - قۇۋۋەت، ئىشەنچ بېرۇر خىيالىڭ، سەنسىز مەھزۇن دىلىمگە ھەرگىز دەرمان تېپىلماس. قەسەم بىللا، مىسكىن جان جاھان تاپماس سېنىڭسىز، جاھان نېمە؟ جان نىمە؟ سەنچە جانان تېپىلماس. 1972 - يىل 1 - ئىيۇن. ئۈرۈمچى ئىز ياش ئىدۇق مۈشكۈل سەپەرگە ئاتلىنىپ چىققاندا بىز، ئەمدى ئاتقا مىنگۈدەك بوپ قالدى ئاينا نەۋرىمىز. ئاز ئىدۇق مۈشكۈل سەپەرگە ئاتلىنىپ چىققاندا بىز، ئەمدى چوڭ كارۋان ئاتالدۇق قالدۇرۇپ چۆللەردە ئىز. قالدى ئىز چۆللەر ئارا، گاھى داۋانلاردا يەنە، قالدى نى - نى ئارسلانلار دەشتى - چۆلدە قەبرىسىز. قەبرىسىز قالدى دېمەڭ، يۇلغۇن قىزارغان دالىدا، گۈل - چېچەككە پۇركىنۇر تاڭنا باھاردا قەبرىمىز. قالدى ئىز، قالدى مەنزىل، قالدى ئۇزاقتا ھەممىسى، چىقسا بوران، كۆچسە قۇملار ھەم كۆمۈلمەس ئىزىمىز. توختىماس كارۋان يولىدىن گەرچە ئاتلار بەك ئورۇق، تاپقۇسى ھىچ بولمىسا بۇ ئىزنى بىر كۇن نەۋرىمىز يا ئەۋرىمىز. 1972 - يىل 10 - ئىيۇن. ئۈرۈمچى كېرەك بولسا كۆيۈكنى دىلغا جا ئەيلە، ساڭا دىلدار كېرەك بولسا، ۋاپا لەۋزىنى ۋىجدان بىل، ۋاپادار يار كېرەك بولسا. ناۋاكەش بۇلبۇلى شەيدا كەبى باغرىڭنى قان ئەيلە، مۇرات - مەقسەت گۈلى كۈلگەن گۈلى گۈلزار كېرەك بولسا. تىكەننىڭ رەنجىدىن قورققان كىرەلمەس بۇ چىمەن ئىچرە، جاپانى جانغا راھەت بىل، ساڭا دىيدار كېرەك بولسا. جاپا مەڭگۈ ئەمەس ھەرگىز ئەقىدە ساقلىسا ئاشىق، ئۈمىدنى رەھناما قىلغىن، ئەگەر سەردار كېرەك بولسا. كورۇڭ، بۇلبۇل كېچە يىغلاپ، سەھەر گۈل ھۆسنىنى كۆردى، بۇنىڭدىن ياخشى ئۆرنەك، يوق يەنە بىسيار كېرەك بولسا. لېكىن دوراش بىلەن تۇتى بولالماس ھېچقاچان بۇلبۇل، ئېلىڭ بۇ تۇتىدىن ئىبرەت، نامۇسۇ - ئار كېرەك بولسا. جۇنۇن سەھراسى گەر چەكسىز، ھەقىقەت مەنزىلى روشەن، ئېلىڭنىڭ ئىشقىنى كۈيلە، ساڭا ئەشئار كېرەك بولسا. 1977 - يىل 8 - ئاۋغۇست. ئۈرۈمچى. ياخشى تىرىكتاپ قاغا – قۇزغۇنغا جاھانسازلىق ھاۋا ياخشى، سەھەر گۈلشەندە بۇلبۇلغا ياقا يىرتىپ ناۋا ياخشى. كېرەكمەس يالتىراق شۆھرەت بىلەن مەستانە غاپىللار، ۋەتەننىڭ دەردىگە دەرمان جاپاكەش ئاشىنا ياخشى. تېگىشمەس جەندىنى ئاشىق ياقاسى زەر تاۋار تونغا، كى دىلبەر ۋەسلىدە سەرسان قەلەندەرگە كۇلا ياخشى. قەسەم بىللا، تامايىم يوق بەھەيۋەت قەسرى زىننەتتىن، پىشانەم تەردىن پۈتكەن بى مىننەت بورىيا ياخشى. مېنىڭ تاجسىز ساياق بېشىم ئۆزۈمگە تاجۇ – دولەتتۇر، ئەرىكسىز پادىشاھلىقتىن جاھانكەزدى گادا ياخشى. نە ھاجەت جەننەتۇلمەئۋا؟ ۋەتەننىڭ قوينى بىر جەننەت، بېلىق دەريادا ئەركىندۇر، لېچىنغا كەڭ ساما ياخشى. مالامەت يەتسىمۇ بەزەن دىلىمغا ئۆز دىيارىمدا، بوسۇقتىن دالجىماس ئىتتەك ماڭا ئەھدۇ ۋاپا ياخشى. 1979 - يىل 3 - سېنتەبىر. ئۈرۈمچى ياڭرات ۋەتەن مۇقامىنى ئەي سازىم سازلان بۈگۈن، سازلان يەنە سەن ياخشىراق، تۇغسا چولپان، كۈلسە گۈلشەن مەن نىچۇن ئېيتماي قوشاق. باق ئەنە كۈلمەكتە بۇغدا، مەڭزىدە گۈل جىلۋىسى ھەر سەھەر ئالتۇن شەپەقتىن چېچىلىپ سانسىز باشاق. تاڭ بىلەن چىللاپ گۇدۇك كەلگۇسىدىن ئېيتسا خەۋەر، خوشلۇقۇڭ سىغماس تىنىڭگە، گېپىگە سالساڭ قۇلاق. قوش ئۈنۈڭنى ئەل كۇيىگە، بول دېڭىزنىڭ تامچىسى، شارقىراپ ئاققايمۇ دەريا بولمىسا سانسىز بۇلاق؟ خۇش بولار ئانا ۋەتەن داۋان ئېشىپ ماڭغاندا ئەل، سوڭغى نارنىڭ بوينىدا بولسام ئەگەر بىر قوڭغۇراق. نەقەدەر زور بەخت ماڭا ئۇزۇن سەپەر مەنزىلىدە، بىر قاتار مەشئەل ئارا بولالىسام بىر شام چىراق. كاشكى جان بىر باغ ئوتۇنغا ئەرزىسە ئارمان نېمە، ۋەتىنىم گۇلخانىدا يانسام چاراسلاپ تا ئاداق. 1979 - يىلى 10 - نويابىر، ئۈرۈمچى باھار كەلدى باھار كەلدى، جاھان كۈلدى، كۈلەر مەستانە - مەستانە. ئېرىپ قار - مۇز، ئاقار ئەگىز، ئاقار دۇردانە - دۇردانە. باھار كەلدى، ياشاردى چۆل، ياشاردى ھەم ساماۋى كۆل. بۇقۇلداپ قىردا كەكلىكلەر كېزەر ھەريانە - ھەريانە. بۇلۇتسىز كۆك گويا ئەينەك، ئۇچار كۆكتە قاتار لەگلەك. نە لەگلەك، بەلكى ئاققۇلار ئۇچار جەۋلانە - جەۋلانە. باھار كەلدى، چىمەن كۈلدى، چىمەندە گۈل تۈمەن كۈلدى. نە گۈلكى ھەممە جەن كۈلدى، كۈلەر جانانە - جانانە. چېچەكلەر بەرگىدە شەبنەم قۇياشتا يالتىرار ھەردەم. ئېچىلغاچ گۈل، قىزىل مەيگە تولۇر پەيمانە - پەيمانە. باھار كەلگەچ يېتىپ باغقا، قونۇپ بۇلبۇل كەبى شاخقا. سەنەممۇ سەيلىگە چىقتى يۈرۈپ سەيلانە - سەيلانە. باھار كۈلدى، قۇياش كۈلدى، قۇياشلىق ئەلمۇ خۇش كۈلدى. رەقىبلەر قان يۇتار ئەمدى، كۈنى ۋەيرانە - ۋەيرانە. باھار كەلدى، ياشاردى جان، جىرىڭلار قولدا ئالتۇن جام. بولۇپ ئەل بەختىگە ساقى كېزەي مەيخانە-مەيخانە. 1980 - يىل 23 - مارت. ئۈرۈمچى. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 03:33

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:26:29


	ئـۇلـۇغ ئـانـا ھـەقـقـىــدە چـۆچـەك <<تۈلكە ئۆز ئىنىغا ئۈرسە، قوتۇر بولۇر.>> قەدىمكى ئۇيغۇر خەلق ماقالى --- (مەھمۇت قەشقىرى، تۈركىي تىللار دىۋانىدىن) ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر مـۇقـەددىـمــە بىر زاماندا مەنمۇ سىزدەك ياش ئىدىم، ياشلىقىم غۇرۇرىدىن بەڭباش ئىدىم. گاھ يۈگەنسىز شوخ-ئاساۋ بىر تاي كەبى، گاھ بۇلۇتلار ئىچرە ئۈزگەن ئاي كەبى. تەلپۈنەتتىم ھەرنەپەس مۇشتاق بولۇپ، ئارزۇنىڭ دەرياسىغا قانماق بولۇپ. بىر زامان تەكلىماكانغا ئىشتىياق قوزغىلىپ، قويدۇم ئاڭا دادىل ئاياق. تەلىيىمگە ھەمراھىممۇ بار ئىدى --- كى، خوتەن كارۋانلىرى تەييار ئىدى. قالدۇرۇپ چۆللەردە ئىز ماڭدۇق ئۇزاق، گاھى ئاتلىق، گاھ ئىشەكلىك، گاھ ياياق. بىزگە يول باشلار ئىدى ھېچ تېنىمەي، كۆپنى كۆرگەن، كۆپنى بىلگەن بىر بوۋاي. ئاخشىمى سۆكسۆك قالاپ، گۈلخان يېقىپ، سوزۇلۇپ ئارام ئېلىپ چۆلدە يېتىپ، گاھ ھىكايەت ئاڭلىشاتتۇق، گاھ راۋاپ، ئۇچرىسا چۆلدە كىيىك يەيتتۇق كاۋاپ... بىر كۈنى تۈشكۈن قىلىپ قونغاندا بىز، بىر قىززىق چۆچەكنى ئېيتتى بوۋىمىز. بەلكى بۇ چۆچەكنى سىزمۇ ئاڭلىغان، ياكى بىر مەلۇم كىتاپتىن ئوقىغان. كونىراپ قالماس لېكىن ھەق گەپ پەقەت، گەرچە تەكرار بولسىمۇ بىر نەچچە رەت، چۈنكى كۆپ سۈرتكەنسېرى ئەينەكنى بىز شۇنچە روشەن بولغۇسى ئۆز ئەكسىمىز. يەنە ھەر گۈلنىڭ پۇراقى ئۆزگىدۇر، گۈل خۇمارلار دىماغى ھەم ئۆزگىدۇر. شۇڭا، ئۇ چۆچەك مېنىڭدە كەتمىگەي، "ئاڭلىغاننى باشقىلارمۇ ئاڭلىغاي"، دەپ بۈگۈن تۈزدۈم بايانىغا قوشاق، بولسىمۇ نۇقسانى گەرچە بىر قۇچاق. 1 بار ئىكەن تەكلىماكاندا بىر شەھەر، بۇ شەھەرنى دەر ئىكەن شەھرى قەمەر. تا قەدىم يىپەك يولىدا كۈن ۋە تۈن، شەرق بىلەن مەغرىپ ئارا بولغاچ تۈگۈن. پۇر كېتىپ داڭقى جاھانغا دەممۇ-دەم، بولۇپتۇ ئەلنىڭ نەزىرىدە مۆھتىرەم. ھەيۋىتى ھەم قەسرىدەك كاشانىسى شۇ زامان بازارىنىڭ يىگانىسى. كوچىلارغا سايىۋەن چىنارلىرى، بويلىشىپ بۇلۇت بىلەن مۇنارلىرى، چېلىنار كۈن ئالدىدا بوم قوڭغىراق، تارقىلار ئارچا ئىسىدىن خۇشپۇراق. چۆرىسى خۇددى ئۇنىڭ باغى ئېرەم، باغ ئارا رەيھان پۇرايدۇ سۈبھى دەم. تاغلىرىدا قاشتېشى ھەم كەھرىۋا، سۈپ-سۈزۈك مەرمەر بىلەن ياقۇت تولا. سۇلىرى ئاندىن شىپالىق، جىلۋىگەر، زەر چاچار ھەر مەۋجۇدە شامۇ-سەھەر. ئوتلىشار بۇغا-مارال پادا-پادا، قۇشلىرى پەرۋاز قىلار كەڭ دالىدا. خەلقى كۆپ مەشھۇر ئىكەن ھۈنەر بىلەن، قىز-جۇۋانلار بەسلىشەر ئەرلەر بىلەن. شايى-ئەتلەس، زىلچىسىدىن دەممۇ-دەم رەشك بىلەن ھەيران ئىكەن ھىندۇ، ئەجەم شاھىمۇ ئۆز تەختىدە مەسرۇر ئىكەن، ئامىتى، ئىقبالىدىن مەغرۇر ئىكەن. ئۆزىمۇ تاۋغاچقا تەۋە شاھ ئىكەن، بولسا تاۋغاچ بىر دەرەخ، ئۇ شاخ ئىكەن. ھەممىدىن تاۋغاچ خانىغا كۈيئوغۇل بولغىنىچۈن، سۇ ئىچىپ ئاندىن كۆڭۈل، ئۆتكۈزەركەن ئۆمرىنى بىدەرت بىغەم. لېكىن تولا قىينايدىكەن بىرلا ئەلەم. چۈنكى بىر ئوغۇل يۈزىن كۆرمەي تۇرۇپ، باشلىنىپ قاپتۇ ئۆمۈر باغىدا كۈز. ئاھ چېكىپ، ھەسرەت چېكىپ، ئەپغان بىلەن، ئۇزۇتۇپ يىللارنى شۇ ئارمان بىلەن، ئاخىرى يالغۇز قىزىنى پادىشاھ تەختىنىڭ ۋارىسى دەپ قىپتۇ جاكار. شاھ قىزى ھۆسنى-جامالدا ھۆر ئىكەن، بەلكى كۆپ ئەللەر ئارا مەشھۇر ئىكەن. بىر كۆرۈپ قالغان كىشى بوپتۇ ئادا، ئىككى كۆرسە قىلغۇسى جاننى پىدا. كۈن بىلەن ئاي تەڭلا چىققاندەك شۇدەم، ھۆسنىگە ئەمدى قوشۇلغاچ تاجى ھەم. بىر بىرىدىن قىزغىنىپ بەگزادىلەر، ئەڭ يىراق ئەللەردىكى شاھزادىلەر، ئەلچىسى بىرلە تولۇپ كەتكەچ شەھەر، پادىشاھقا ھەم يېتىپتۇ بۇ خەۋەر. قارىسا بىر-بىرىدىن ئالىي مۇقام، ئەمدى قانداق قىلغۇلۇق گەپنى تامام؟ ئاخىرى قىزغا بېرىپ ئەركىنى شاھ، قىپتۇ خىلۋەتخانىنى باشقا پاناھ. رازىلىق بىلدۈرمىگەچكە قىز بىراق، تارقىلىپتۇ بەزى بەگلەر ھەر قاياق. بەزىلەر ئاڭلاپ بۇ قىز جاۋابىنى باشلىشىپتۇ ئۆچ-ئاداۋەت بابىنى. بەزىلەر ئۈزمەي ئۈمىد قىپتۇ داۋام، شاھ قىزىغا ھەر كۈنى يوللاپ سالام. شۇ يوسۇن بىر نەچچە ۋاق ئۆتكەن ئىمىش، ئاقىۋەتتە يۈز بېرىپتۇ غەيرى ئىش. 2 شۇ شەھەرنىڭ چېتىدە بىر تۇل ئايال كۈن كۆرەركەن ئوغلى بىرلە قەدرىھال. ئوغلى بىر پالۋان يىگىت بوپتۇ ئۆسۈپ، ئەل ئىچىدە ئاتىسىغا ئىز بېسىپ. گاھىدا يەر باغرىنى تىلغايدىكەن، گاھىدا چۆلدە كىيىك ئوۋلايدىكەن. بىر كۈنى قاچقان كىيىككە دۇچ كېلىپ، يىقىتىپ تۇرغان ئىكەن ئوقيا ئېتىپ، دەل شۇ چاغدا چۆل تەرەپتىن بىر پەرى، بىر پەرىكىم، بارچە گۈللەر دىلبىرى، قولدا ئوقيا، بەلدە خەنجەر پارقىراق، ئاستىدا چىلان تورۇق شوخ ئارغىماق، قوغلىشىپ كەپتۇ كىيىكنى بىتۇيۇق، بۇ يىگىتنىڭ ئاتقىنىدىن خەۋىرى يوق، ئۇ پەرى بىلگەچ كېلىپ ئىشنىڭ سىرىن، ئاتقۇچىغا دەپتۇ دەرھال ئاپىرىن. ئۇ يىگىت، ئاتلىق پەرىگە بىر قاراپ، تېڭىرقاپ قاپتۇ گوياكى كۆز قاماپ، "نىمە بۇ، ئادەممۇ ياكى ئۆزگە سىر؟ ياكى كۈندۈز ئۇچرىغان شىۋىقەدىر؟ ئادىمى بولسا ئەگەرچە، ئېھتىمال، شاھ قىزىدۇر "دەپ يىگىت قىپتۇ خىيال. شۇ مەھەلدە ئارقىسىدىن ئات قويۇپ، بىپايان چۆللەر ئارا چاڭ توزدۇرۇپ، يېتىشىپ كەپتۇ يەنە بىر توپ پەرى، خۇددى باغنىڭ گۈللىرى ئىكەن ھەر بىرى. ھەممىسى ئاتتىن چۈشۈپ نىزان بىلەن، شاھ قىزىغا باش ئېگىپ ئېكرام بىلەن، قوشتۇرۇپ قول تۇرغۇدەك قاتار-قاتار، بويلىرى گويا يېڭى ئۆسكەن چىنار. دەل شۇ چاغ ئۆلگەن كىيىكنىڭ جۆرىسى كۆرۈنۈپ قاپتۇ يىراقتىن قارىسى. شاھ قىزى ھەم كېنىزەكلەر شادىمان، ئات قويۇپتۇ تۇشمۇتۇشتىن شۇ تامان. ئەلقىسسە، شۇ بايىقى مەرگەن يىگىت، ئەمدىلەتتىن ھۇشىغا كەلگەن يىگىت باشقىچە ھالغا چۈشۈپ ناگىھان، خۇددى ئەمدى قالمىغاندەك تەندە جان. بىر تۇرۇپ ئاھ دەيدىكەن مىڭ تولغۇنۇپ، بىر تۇرۇپ پاھ دەيدىكەن باغرى كۆيۈپ، ئۆزىمۇ بىلمەيدىكەن نىمە بولغىنىن، نىمە دەرت، نىمە بالاغا قالغىنىن. بىرلا دەرت قىينايدىكەن بارغانسېرى، شاھ قىزىنىڭ سۈرىتى كەتمەي نېرى. ئۆرۈلۈپمۇ شۇ خىيال، شۇ ۋەسۋەسە، چۆرۈلۈپمۇ شۇ خىيال، شۇ تەلۋەسە. شۇ ئىكەن جاننى قىسىپ ئىسكەنجىدەك ھەم غىدىقلاپ قىينىغان تىلسىز تىلەك. قىسقىسى مەرگەن يىگىت شۇندىن بۇيان مۇپتىلالىق ئوقىغا بوپتۇ نىشان، نە شىكار، ئېتىز ئىشى، نە كالىسى يادىغا كەلمەيدىكەن نە ئانىسى. كۈنبويى ئاھ دەپ يۈرۈپ، ۋاھ دەپ يۈرۈپ، تۈن بويى پەريات بىلەن پاھ دەپ يۈرۈپ، سارغىيىپ چىرايىمۇ بوپتۇ سامان. راست ئەمەسمۇ "ھەممىدىن كۆيۈك ياما"، 3 نە تىۋىپ، نە پرىخون، نە بىر دۇئا بولمىغاچ بۇ غەلىتە دەردكە داۋا، ئانسىسى مىڭ يالۋۇرۇپ، مىڭبىر سوراپ، ئاڭلىماققا بوپتۇ ئوغۇلدىن بىر جاۋاپ، ئاخىرى يىغلاپ ئوغۇلمۇ زارۇزار، قىپتۇ سىرنى ئانىسىغا ئاشىكار. ئانسى كۆز ياش تۆكۈپ تارام-تارام، دەپتۇ: "جان باغرىم، جىگەر پارەم بالام، شۇنچە دەركە قالغىنىڭغا مەن سەۋەپ، چۈنكى سەندىن سورىمىدىم ھالىڭ نە دەپ. نە قىلايكى، تۇل خوتۇن بىچارىمەن، كاج پەلەك رەپتارىدىن ئاۋارىمەن. ھەر يىلى بەك قىسقا كەلدى قولىمىز، ھىچ ئېچىلماي ياخشى ئىشقا يولىمىز. گەر ھايات بولسا داداڭ ئۇ رەھىمىتى (چوڭ ئىدى ھەر ئىشتا ھىممەت غەيرىتى). ھالىمىز بولماس ئىدى مۇنچە يامان. ھەم سېنى ئۆيلەر ئىدۇق ئاللىقاچان. ھېلىمۇ بولساق ئامان، بۇ كۈز چۇقۇم، سادىغاڭ بولسۇن بالام بارۇ يوقۇم. شەھىرىمىزدە قىز تولا گۈل غۇنچىدەك، تېگى-تەكتى پاكىزە ھەم ئۈنچىدەك. ئەتىلا ئۈمىد بىلەن ئۆيدىن چىقاي، تەلىيىڭنى بىر سىناپ كۆرۈپ باقاي. شاھ قىزىنى ئويلىما ئوغلۇم لىكىن، ئاينى ئالماقتىنمۇ بۇ بىزگە قىيىن. ھەر كىشىنىڭ ئۆز خىلى، ئۆز جورى بار، كونا تۈگمەن چېغىدا ئۆز نورى بار. شاھ قىزى بولماس ساڭا ھەرگىز قاياش. تاڭسىمۇ تۇرماس ياغاچقا چۈنكى تاش." شۇ يۇسۇن قىلسا نەسىھەتلەر ئانا، ھىچ پىسەنت بولماپتۇمىش لېكىن ئاڭا. ئەكسىچە، ئەزۋەلىشىپ بارغانسېرى، يەر قۇچاقلاپ، باش كۆتۈرمەي، ئاخىرى دەپتۇكى: "گەر شاھ قىزى بولماس نىسىپ، ئۇشبۇ دەردتە ئۆلسەم ئەمدى نە ئەجىپ، ياخشىسى مەندىن رىزا بولغىن ئانا، قىسمىتىم شۇ بولسا ئەمدى، ئەلۋىدا!" ئاقىۋەت بىچارە مەزلۇم باغرى خۇن، شۇ نادان، تەرسا ئوغۇلنىڭ كۆڭلىچۈن، تا ئۆلۈمگە ھەم تەۋەككۈل ئەيلىبان، ئوردىغا دادىل قەدەم بوپتۇ راۋان. 4 ئەلقىسسە، ئۈچ كۈن ئۇدا ئوردا ئالدىنى سۈپۈرۈپ قىلغاندا ئىزھار دادىنى. شاھقا يەتكەچ بۇ خەۋەر، قىپتۇ قوبۇل، بولسىمۇ بۇ ئەلچىدىن كۆڭلى مەلۇل. مەيلى دەپ ئۇ شاھمۇ بۇزماي ۋەدىسىن، چىللىتىپتۇ ئالدىغا مەلىكىسىن. شاھ قىزى ھەيران بولۇپ قىپتۇ سۇئال: "كىم تەرەپتىن كەلدىڭىز، بۇ نىمە ھال؟" شۇندا ئۇ بىچارە مەزلۇم ناتىۋان، شاھ قىزىغا ھەممىنى قىپتۇ بايان. شاھ قىزى مەرگەن يىگىتنى ئەسلىگەچ، قەھقەھە بىرلە كۈلۈپ مەسخىرلىگەچ. دەپتۇ كىم: شۇ ئوغلىڭىز كەلسۇن كۆرەي، ھەم جاۋابىن ئۆزىگە روشەن بېرەي. ئوردىدىن قايتقاچ ئانا مىڭ غەم بىلەن، نەملىشىپ كىرپىكلىرى شەبنەم بىلەن. شاھ قىزىنىڭ گەپلىرىن قىپتۇ بايان، ھەم ھاقارەت قىلغىنىن تۇتماي نىھان. شۇندىمۇ گەپكە پىسەنت قىلماي يىگىت، ئانىنىڭ كۆز يېشىغا باقماي، ئىسىت، خۇددى مەست پىلدەك چىقىپ ئۆيدىن گاراڭ، ئوردىغا ئۈمىد بىلەن بوپتۇ راۋان. شاھ قىزى كۆرگەچ يىگىتنىڭ ھالىنى، ھىچ تاپالماي قايتۇرۇش ئامالىنى، ئويلىنىپ بىردەم، ئاڭا دەپتۇ كېيىن: --- تويلۇقۇمغا كۈچىڭىز يەتمەسمىكىن؟ --- قېنى، --- دەپتۇ ئۇ يىگىت، --- ئاڭلاپ كۆرەي، گەر كېرەك بولسا بۇ جاننى ھەم بىرەي. --- ياخشىسى، --- دەپتۇ ئۇ قىز، --- سىز سورىماڭ، مەنمۇ ئېيتماي، جېنىڭىزنى قىينىماڭ. سىز ئەمەس، مەنمەن دىگەن بەگ چېغىدا، ئاڭلىسا، قالغاي پۇشايمان دېغىدا. --- مەيلى، --- دەپتۇ ئۇ يەنە، --- ئاڭلاپ كۆرەي، نىمە بولسا ھەم ئۆزۈمنىڭ شورى دەي. شاھ قىزى دەپتۇ ئاخىر: "ئۆز مەيلىڭىز، خۇن تۆلەشكە بولسا شۇنچە رايىڭىز. ئانىڭىزنى ئۆلتۈرۈپ ھازىرغىنا، يۈرىكىنى ئەپكىلىڭ ئىسسىققىنا. تويلۇقۇم شۇلدۇر مىنىڭ، بۇ سۆز تامام، پائىلاتۇن، پائىلاتۇن، ۋەسسالام!" 5 ئوردىدىن قايتقاچ ئوغۇل ھالى خاراپ، --- نىمە گەپ؟ --- دەپتۇ ئانا ئەھۋال سوراپ. ئوغلى دەپتۇ: جان ئانا كۆپ قىينىماڭ، تويلۇقى ئېغىر ئىكەن، گەپ سورىماڭ. --- قېنى ئېيت، ئاڭلاپ باقاي، --- دەپتۇ ئانا --- مۈشكۈلۈڭنى ھەل قىلار قادىر خۇدا. شۇندا ئۇ تەرسا يىگىت كۆپ ئويلىماي، ھەممىنى ئېيتقان ئىمىش گەپ ئايىماي... --- جان بالام غەم يىمىگىن، --- دەپتۇ ئانا، --- سەن ئۈچۈن ھەممە نىمەم تەييار مانا. گەر مۇرادىڭ مەن بىلەن ھەل بولسا، تا- بۇ مىنىڭ ئىسسىق جېنىم بولسۇن پىدا. بىر ئەمەس، مىڭ بىر يۈرەك بولسا بېرەي، ئال بالام، تەسەددۇقۇڭ مەن بولاي! شۇندا بارچە يەر-جاھان، بارچە ھايات، تاكى ئۇ چەكسىز سامادا كائىنات. نىمە قىلاركىن بۇ يىگىت ئەمدى دىيان، كۈتكىنىدە ئاقىۋەتنى، ناگىھان. ئەقلىدىن ئازغان يىگىت قولدا پىچاق، ئانىنىڭ ئالدىغا تىز كەپتۇ... بىراق، شۇ زامان بوران چىقىپ، يەر سىلكىنىپ، كۆكتە گۈلدۈر ھەمدە چاقماق چېقىلىپ، ياغسىمۇ دەھشەتتە يامغۇر كەينىدىن، شۇندا ھەم يانماي ئۇ قاتىل پەيلىدىن، ئاخىرى قانلىق يۈرەكنى سۇغۇرۇپ، ئوردىغا ئوقتەك ئۇچۇپتۇ يۈگۈرۈپ... دۈم چۈشۈپتۇ پۇتلىشىپ يولدا بىراق ھەم يۈرەك ئىرغىپ چۈشۈپتۇ نېرىراق. شۇندا چوغدەك قىزىرىپ ھەم نۇر چېچىپ، پارقىراپ تۇرغان يۈرەك ئېغىز ئېچىپ، دەپتۇ: "جان باغرىم، جېنىم، ئالتۇن قوزام، بىر يېرىڭ ئاغرىدىمۇ جېنىم بالام؟" بۇ يۈرەكتىن ئۇرغۇغان ئۇشبۇ سادا – دىن شۇئان تەسىرلىنىپ ھەتتا خۇدا، ئانىلىق مېھرى ئۈچۈن رەھمەت قىلىپ، شۇم ئەجەلنىڭ نۆۋەتىن ھەم رەت قىلىپ، ئورنىغا سالغاچ يۈرەكنى قايتىدىن، ئانا ھەم دەرھال تۇرۇپتۇ جايىدىن. يوق ئىمىش ئوغلى قېشىدا قارىسا، ھېچ كىشى بىلمەس ئىمىش ھەم سورىسا. شۇڭا كۆپ ئىزلەپ ئۇنى سەرسان بولۇپ، شۇ جۇدالىق دەردىدە ۋەيران بولۇپ، ئاخىرى ھالدىن كىتىپ قالغان كېزى، قايتىدىن ئىش باشلاپتۇ ئاسمان گۈمبىزى. 6 بايىقى قاتىل چۆچۈپ ھەق قەھرىدىن، باشقا بىر ئەلگە كېتىپتۇ شەھرىدىن. ئۇندىمۇ بىر پادىشاھلىق بار ئىكەن، ئەل ئۇنى تاغلار دىيارى دەيدىكەن. ئۇ شۇ يۇرتتا بىر مۇساپىر ھالىدا، كۈن كۆرۈپتۇ نەچچە كۈنلەر خالىدا. بىر كۈنى مىرشاپ تېپىپ ئۇندىن خەۋەر، تۇتقىلى نۆكەر بىلەن كەپتۇ سەھەر. شۇندا ئۇ بىر نەچچىسىنى تاش بىلەن، بەزىسىنى مۇشت ۋە پەشۋا، باش بىلەن يىقىتىپ، قىلغاچ تامام زىرۇ-زەۋەر، پادىشاھقا ھەم يېتىپتۇ بۇ خەۋەر. بۇ شەھەرنىڭ پادىشاھسى ھەم نوقۇل، ھېلىقى مەلىكىگە باغلاپ كۆڭۈل، ھەر قېتىم يانغاچ جاۋاپسىز ئەلچىلەر، ئۇخلىماي ھەتتا ئۇ ئەمدى كېچىلەر، گاھى پۇل، گاھى زۇلۇم قىلماق بىلەن بەند ئىكەن بىر چوڭ قوشۇن يىغماق بىلەن. بايىقى تەرسا يىگىت پالۋانلىقى خۇددى شۇ كۈنلەرگە دەل كەلگەن چېغى؛ شۇ سەۋەپتىن پادىشاھمۇ شۇ كۈنى "بىر كۆرەي" دەپ، تۇتقۇزۇپ كەپتۇ ئۇنى، قارىسا، بەستى يوغان بولغان بىلەن، گەپ-سۆزىدىن تولىمۇ نادان ئىكەن. شۇندىقى لازىم ئىدى، دەپ خۇش بولۇپ، كۆڭلىگە پۈككەن ئۈمىدى قوش بولۇپ. دەپتۇكىم: "قىلساڭ ئەگەر خىزمەت ماڭا، كۈلگۈسى دۆلەت گۈلى جەزمەن ساڭا، چۈنكى ئۇ شەھرى قەمەر قىلدى نىزا، بەرمىكىم لازىم بولۇپ قالدى جازا. شۇندا مەن دارغا ئېسىپ پاشاسىنى، يەتكۈزەي مەلىكىگە جەزمەن سېنى. شەرت شۇكى، پالۋانلىقىڭنى ئايىما، ئۆز دىيارىم دەپ ئاڭا يۈز قارىما!" شۇندا ئۇ ئەقلى بۇزۇق ئازغىن نادان، نە نادانكىم، لەنىتى تۇزكور قاۋان، باغلىبان دۈشمەنگە خىزمەت كەمىرىن، نەچچە ۋاغ تەلىم ئېلىپ جەڭ ھۈنىرىن، بىر كۈنى باشلاپتۇ ئۇ ياۋ لەشكىرىن، قانغا غەرق قىلماق ئۈچۈن ئۆز شەھىرىن. ياۋ تەرەپ پاشاسىمۇ دەل شۇ كۈنى قىچقىرىپ خاس مەھرىمىدىن بىرسىنى، دەپتۇكى: "بىزگە زەپەر كۈلگەن ھامان، قويما بۇ ئەبلەخنى ھەرگىز تىنىچ-ئامان. ئارقىسىدىن ئوق ئېتىپ جايلا ئۇنى، تۇيمىسۇن ھەم چىقمىسۇن ھەرگىز ئۈنى. چۈنكى ئۇ ئۆز ئىلىگە سالدى جاپا، ئەمدى قانداق كۈتكۈلۈك ئۇندىن ۋاپا!" ئەلقىسسە، ئۇ ياۋ باشلاپ كىرگەن شۇ كۈن، قوزغىلىپ چۆللەر ئارا دەھشەت قۇيۇن، سىلكىنىپ يەرۇ زىمىن، تىتىرەپتۇ تاغ، دومىلاپ تاشلار چۈشەرمىش ھەر قاياق. ئۇرۇلۇپ قىرغاققا دەريا تاشقۇدەك، ۋادىدا جەرەن-كىيىكلەر قاچقۇدەك، ئۈركۈشۈپ بارچە ئۇچار قۇشلارمۇ تەڭ، تىنچ ياتالماي قاپتۇ ھەتتا شەپىرەڭ. شۇندا بىر بۆرە ئىگىز دۆڭدە تۇرۇپ، دەر ئىمىش ھۇۋلاپ ئاڭا لەنەت ئوقۇپ: "ئەي رەزىل ئەبلەخ، سېنىڭ ھالىڭغا ۋاي، ئادىمىدىن سەندىكى ھېچ چىقمىغاي. مەن چېغىمدا ئۆڭكۈرۈم-ئىنىم سايان باشلىمايمەن دۈشمىنىمنى ھېچقاچان. گەرچە قان ئىچمەي تاپالماسمەن ئارام، ئۆز قېرىنداشىم قېنى مۇتلەق ھارام. شۇمىدى سەندە ئادەملىك خىسلىتى؟ ياغسۇن ئەمدى مەڭگۈلۈك ھەقنىڭ لەنىتى!" 7 شۇ يوسۇن تا يەتكۈچە ياۋدىن خەتەر، ئۇيقۇ ئىچرە غەرق ئىكەن شەھرى قەمەر. سەلتەنەت تەختىدە شاھ غەپلەت بىلەن، مەست ئىكەن ھەر كۈنلۈكى ئىشرەت بىلەن. بولسىمۇ مەلۇم قوشۇن-لەشكەرلىرى، بولمىغانكەن ئېھتىيات تەدبىرلىرى. چۈنكى نە ھاجەت ئۇرۇش دەپ ئويلىغان، باشقىلارنى ھەم ئۆزىدەك چاغلىغان. دەل شۇ چاغدا ياندۇرۇپ دەھشەت ئالاۋ، باستۇرۇپ كىرگەچكە ئەلگە ۋەھشى ياۋ، ئاندا يانغىن، مۇندا قىرغىن-قەتلىئام ھەم تالان-تاراج بىلەن خامان تامام. ياۋ كېزەر پىتراپ گويا چېكەتكىدەك، يەر-جاھاننى توزىتىپ يەپ كەتكۈدەك، قارشىلىق كۆرسەتسىمۇ يۇرت ئەرلىرى، كۆپ ئىكەن ھەم زور ئىكەن ياۋ لەشكىرى. ئاخىرى شەھرى قەمەر بوپتۇ قامال، ھەم قامالدىن يوق ئىكەن ئۆزگە ئامال. گەرچە خانغا كەتسىمۇ دەرھال چاپار، يول يىراق، تاغلار ئىگىز، قاچان بارار؟ بەختىگە قورغان تېمى بەكمۇ ئىگىز، تاش بىلەن پۇختا سېلىنغان دەخلىسىز، ياۋ كىرەلمەي قاپتۇ سىرتتا خېلى كۈن، تۇمشۇقى تاغقا تېگىپ، ھالى زابۇن، قىلسىمۇ ياۋ كۆپ ھۇجۇم دەھشەت بىلەن، قايتۇرار قورغان ئۇنى شىددەت بىلەن. چۈنكى ئەمدى ئويغىنىپ شەھرى قەمەر، ياش-قېرى، ئەرۇ ئايال باغلاپ كەمەر، قوغدىماققا يۇرتىنى يادلاپ قەسەم، ھەممىسى قويغان ئىدى دادىل قەدەم. قىلسىمۇ شۇنچە جاسارەتلەر، بىراق، تەس ئىدى ياۋنى بوسۇغتىن قوغلىماق. چۈنكى ياۋنىڭ سېپىدە بىر پەھلىۋان بار ئىدى، ئۇ خۇددى بىر غالجىر قاۋان. ھىچ كىشى بەرداش بىرەلمەي زەربىگە، "خەپ سېنى" دەپ ئاستا قايتار كەينىگە. قانچىلارنى شۇ قاۋان قىلغاچ ھالاك، ئەھلى قورغان ياقىسى كۆپ بولدى چاك. ئۇ ئىدى شۇ بايىقى ئازغىن نادان، ئۇ نادان كىم، بايىقى خائىن يۇھان. خەلق ئۇنى دەرھال تونالماي نەچچە كۈن، شۇ يوسۇن ئۇ ئەلگە ساپتۇ قارا كۈن. ئاخىرىدا بەزىلەر يەتكەچ تونۇپ، قارغىشىپتۇ تۇشمۇ-تۇش لەنەت ئوقۇپ. بەزىلەر "ئەمەستۇ"، دەپ تالاشقۇدەك، بەزىلەر ئانىغا يات قاراشقۇدەك. 8 بىر كۈنى قورغان بېشىدا بەند ئانا، جەڭ ئىشىغا جان بىلەن پەيۋەنت ئانا. بىر قاراپ مەيدان ئارا ھاڭ-تاڭ بولۇپ، ھېچ ئىشەنمەي كۆزىگە ھەيران بولۇپ، "توۋا!" دەپ تۇتۇپ ياقا غەزەپ بىلەن، ئاھ ئۇرۇپتۇ مىسلى يوق بىر دەرد بىلەن: "ۋاي ئىسىت، نىمدەپ سېنى تۇغقاندىمەن!؟ نىمەدەپ ئاق سۈت بېرىپ باققاندىمەن!؟ شۇمىدى سەندىن يېتەر ئەلگە ۋاپا؟ بالىمەس، بولدۇڭغۇ يۇرتقا بىر بالا!" دەپتۇ-دە، ئوتتەك يېنىپ غەمكىن كۆزى، تاشقىرى چىققان ئىمىش تەنھا ئۆزى. قولدا تىغ، ئات ئوينىتىپ تۇرغان قاۋان، تونۇغاچ ھەم ئانىنى كۆرگەن ھامان، ئېتىدىن دەرھال چۈشۈپ، رەڭگى ئۆچۈپ، يۈگۈرۈپتۇ ئالدىغا ئوقتەك ئۇچۇپ. كەپتۇ-دە، قۇچاق ئېچىپتۇ ئانىغا، تاش كەبى قاتقان ئىكەن لېكىن ئانا. ئانىنىڭ ئۆتكۈر نىگاھى نەيزىدەك سانجىلىپ تۇرغاچقا كۆزگە يەكمۇ-يەك، تىزلىنىپتۇ ئاخىرى ئۇ شۇم قاۋان تىترە-تىترە بار ۋۇجۇدى، باش تۆۋەن. شۇ مىنۇت جىم بوپتۇ بارچە يەر-جاھان، نە جاھان، جىم بوپتۇ ھەتتا ئاسمان. مۇندا قورغان ئەھلى جىم ھەيرەت بىلەن، ئاندا دۈشمەن تىترىشەر دەھشەت بىلەن. شۇ سۈكۈنات ئىچرە ئۇ قەيسەر ئانا بۇرچىنى نومۇس بىلەن ئەيلەپ ئادا، تىغ ئۇرۇپتۇ ياۋغا قايناپ نەپرىتى، دۈم چۈشۈپتۇ شۇ زامان ئۇ لەنىتى. كۆز يۇمۇپ ئاچقۇنچە ئىش بوپتۇ تامام، ياش تۆكۈپتۇ ئانا ھەم تارام-تارام. نە ئۈچۈن ياش تۆككىنىن بىلمەس ئىكەن، كۆز يېشىنى ئۆزىمۇ سەزمەس ئىكەن. بىر چىگىش تۇيغۇ بىلەن بىھۇش كەبى، يادىغا ھېچ نەرسىمۇ كەلمەس ئىكەن. دەل شۇ چاغ ۋولقان كەبى پارتلاپ شەھەر ئېتىلىپتۇ ياۋغا قارشى سەرمۇ-سەر. ئانىمۇ شەمشەر بىلەن جەڭگە كىرىپ، ئەل بىلەن ئالغا مېڭىپتۇ سەپ يېرىپ. پىترىشىپ ياۋ ھەر قاياققا ئۇرۇنار، خۇددى بىر باشسىز ئىلاندەك تولغىنار. باستۇرۇپ قوغلار ئۇنى تاشقىن قىيان، ياۋ قاچار پىتراپ پەرىشان ھەر تامان. خاتىمە سۆز تامام بولدى مانا، چۆچەك تامام، ئەمدى نە ھاجەت ئىزاھات، ۋەسسالام. ھەر كىشى قىلسا تەپەككۈرنى ھەۋەس، بۇ جاھاندا ھېچنىمەرسە سىر ئەمەس. جان نىمە، جانان نىمە، ۋەتەن نىمە؟ ھەر كىشىنى ئادىمى ئەتكەن نىمە؟ يانمىسا كۆڭۈل ئۆيىدە بىر چىراق، گۆش-تېرە، سۆڭەك بىلەن بۇ تەن نىمە؟ شول ئىرۇر بۇ چۆچىكىمنىڭ خاتىمى، مەنىسىگە يەتسە گەر ھەر ئادىمى. مەنبە: « ئۆمۈر مەنزىللىرى » شىنجاڭ ياشلار - ئۆسمۈرلەر نەشرىياتى. 1985 - يىل 6 - ئاي نەشرى بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 04:39

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:27:08


	بولمىسا ئابدۇرىھىم ئۆتكۈر گۈللا بولسا گۈل ئەمەس،گۈلدەك پۇراقى بولمىسا، گەپلا بولسا گەپ ئەمەس، مەزمۇن تۇراقى بولمىسا. ئىككى پۇتلاپ ماڭىمىش ئېيىقمۇ بەزەن تىك بولۇپ، ئەرلا بولسا ئەر ئەمەس ئەردەك سىياقى بولمىسا. ئادىمىنى ئادىمى ئەتكەن ئۇنىڭ ھۆسنى ئەمەس، ھۆسنى بىر سۈرەت ئېرۇر دىلنىڭ چىراقى بولمىسا. بىر مىسال: پانۇسنى كۆر، شام چىراغسىز يورۇماس، نۇر چاچامدۇ شام چىراغ، پىلىك ۋە ياغى بولمىسا! 1980-يىل13-مارت، ئۈرۈمچى بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 12:47

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:27:47


	ئىز ناملىق تارىخى روماننىڭ ئېلكىتاب نۇسخىسى بۇ يەردىن كىرىپ چۈشۈرۈڭ ئويغانغان زېمىن رومانىنىڭ ئاۋازلىق ئەسەر نۇسقىسى بۇ يەردىن چۈشۈرۈڭ ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر تەرجىمھالىنىڭ ئاۋازلىق ئەسەر نۇسخىسى ئاڭلاش بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-3-4 04:15

maripatogli · ۋاقتى: 2015-2-5 04:28:28


	ياشلىق ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر ياشلىق چېغىم – گۈل بېغىم، قەدرى ئۇلۇغ بىر چېغىم، ھەيۋىتىم ھەم سۆلىتىم، ھەم يۆلەنچىم زور تېغىم . ياشلىق، تىرىش زامان شۇ، بىلمەك – قۇتلۇق نىشان شۇ . بىلىم تاپماي قۇتۇلۇش، ھېچ بولمىغان خىيال ئۇ . بىلمەكنىڭ چېغى ياشلىق، ئىلەامنىڭ بىغى ياشلىق، ھاياتىڭ بىر قاچا سۈت، قايمىقى، يېغى ياشلىق . بىلمەك – ئەرنىڭ زور ئىشى، پەرق قىلىنماس ئەر – تىشى . ھېچكىم سېنى يەكلىمەس، بىلىك يۇرتى ئۆركىشى . بىلەي دېسەڭ بىلىك كۆپ، ھاياتىڭىدا بىتىك كۆپ ئەگەر غەيرت قىلمىساڭ، بىر ھەرپمۇ بىلىك يوق ... << ئۇزغان ئۆمۈر – ئاتقان ئوق >> ياشلىق كېتىپ قايتقان يوق . پەيغەمبەرمۇ، سۇلتانمۇ، تاغدەك ئۆمۈر تاپقان يوق . قۇياش پاتسا مەغرىبتىن، تۇغۇر ئەتە مەشرىقتىن . ياشلىق كېتىپ بىر يولا . قايتمىغان ھېچ تارىختىن . كۆكلەم كېتىپ كەلگەن بار . جانان ئىستەپ سۆيگەن بار . كەتكەن ياشلىق ئارقىدىن كىم قوغلىشىپ يەتكەن بار؟ كۈزدە غازاڭ بولغان گۈل، كۆكلەمدە قۇچار بۇلبۇل؛ ئارچا ياغىچى كۆيسە، كۈل قالارىن ئوبدان بىل . « خاس » نى پۈتكەن « قۇتادغۇ »، بىلىكتىن تاپتى ئاساس . بىلىكتىن مەھرۇم كىشى ئوچۇق كوردۇر ھەمدە گاس . ئۆگەن ياشلىق، چېلىشقىن، بىلىك تېغىغا ياماشقىن . بىر يىقىلساڭ، بىر قوپۇپ، ھاياتقا كەڭ يول ئاچقىن ! 1947- يىل 2- ئۆكتەبىر، ئۈرۈمچى بۇ يازمىنى ئاخىرىدا maripatogli تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-23 13:58

ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنىڭ ھاياتى ۋە ئىجادىيەت پائالىيەتلىرى

باھالاش