2010-06-20
مۇناسىۋەت سۈپەتلىرى - [تۈركچە ئۆگىنەيلى ]
版权声明：转载时请以超链接形式标明文章原始出处和作者信息及本声明
logs/66555610.html
مۇناسىۋەت سۈپەتلىرى
مۇناسىۋەت سۈپەتلىرى بولسا ئىسىمدىن تۈرلىنىپ ياسالغان . بۇ خىل سۈپەتلەر تۆۋەندىكىلەرنىڭ قوشۇلۇش ياردىمىدە تۈزۈلىدۇ .
1.lı , li , lu , lü
قوشۇلغان سۈپەت سۆلىرى مەلۇم نەرسىنىڭ خاسلىقىنى بىلدۈرىدۇ .
tuz تۇز tuzlu تۇزسىز
tat تەم tatlı پۇراقلىق
ev ئۆي evli خوتۇنى بار
göz كۆز gözlii كۆزى بار
akıl ئەقىل akıllı ئەقىللىق
sakal ساقال sakallı ساقاللىق ، ساقىلى بار
بۇ خىل قوشۇمچىلەر جۇغراپىيە مەخسۇس ئىسىملىرى ياكى بەزى مىللەت ئىسىملىرىدا ئىشلىتىلگەندە ، ئۇ شۇ يەردە تۇغۇلغان ئادەم ياكى شۇ مىللەت كىشىسىنى كۆرسىتىدۇ .
moskova موسكىۋا
moskovalı موسكىۋالىق
iran ئىران
iranlı ئىرانلىق
Şehir شەھەر
Şehirli شەھەرلىك
yer يەر
yerli يەرلىك ،
köylü دېھقان ، يېزىلىق
2. siz , sız , suz , süz
قوشۇلغان سۈپەت سۆزلىرى مەلۇم نەرسە ، كىشى ياكى ھېس تۇيغۇنىڭ كەملىكىنى بىلدۈرىدۇ .
tatsız تەمسىز
tuzsuz تۇزسىز ئەمەس
Şeker (پارس تىلىدىكى سۆز)
Şekersiz شىكەرسىز
3.ki , kü
بۇ خىل قوشۇمچە سوزۇق تاۋۇشنىڭ ماسلىشىش قانۇنىيىتىگە بويسۇنمايدۇ . ı, u شەكىلدىكى ھالىتى كەمچىل ، بۇ خىل سۈپەت ئورۇن ۋە ۋاقىتنى بىلدۈرىدۇ .
öğle چۈش
öğleki چۈشتىكى
akŞam ئاخشام
akŞamki ئاخشامقى
dün تۈنۈگۈن
dünkü تۈنۈگۈنكى
bugün بۈگۈن
bugunkü بۈگۈنكى
beri بۇ تەرەپ
beriki يېقىندىكى
öte ئۇ تەرەپ
öteki ئۇ يەردىكى
4. daki , deki , taki , teki
بۇ خىل سۈپەت نەرسىنىڭ بار ئورنىنى كۆرسىتىدۇ .
dolap (پارىسچە سۆز) ئىشكاپ
dolaptaki ئىشكاپ ئىچىدە
bahçe (پارىسچە سۆز) باغچا
bahçemizdeki باغچىمىزدا (باغچا ئىچىدە)
ev ئۆي
evdeki ئۆيدە (ئۆينىڭ ئىچىدە )
su سۇ
sudaki سۇدا (سۇ ئۈستىدە)
5.sı , si , su , sü
پەقەت ئۈزۈك تاۋۇش بىلەن ئاخىرلاشقان سۆزلەرگە قوشۇلىدۇ . مەلۇم ئوخشاشلىق ، ئوخشىشىپ كەتكەن ھادىسىنى بىلدۈرىدۇ .
adam (ئەرەبچە سۆز) ئادەم
adamsı ئادەمدەك ، ئادەمگە ئوخشاش
maymun مايمۇن
maymunsu مايمۇندەك ، مايمۇنغا ئوخشاش
erkek ئەركەك ، ئەر كىشى
erkersi ئەركەكتەك ، ئەركەكلەرگە ئوخشاش ،
6. ı)msı , (i)msi ,(u)msu ,(ü)msü )
ئوخشىش مەنىسىنى بىلدۈرىدۇ .
süt سۈت
sütümsü سۈتتەك (سۈتنىڭ ھالىتى)
dalga دولقۇن
dalgamsı دولقۇنسىمان ، دولقۇنلۇق
iğne يىڭنە
iğnemsi يىڭنىسىمان ، يىڭنىدەك
تۈرك تىلدىكى مۇناسىۋەت سۈپەتلىرى باشقا تىلدىكى سۆز ۋە قوشۇمچىلارنىڭ ياردىمى ئاستىدىمۇ تۈزۈلىدۇ .
ئەرەبچىدىن كىرگەن سۆزلەر بىلەن بىرگە يەنە ئەرەبچىدىكى قوشۇمچىلارمۇ بىرگە تۈرك تىلغا سىڭىپ كىرگەن بولۇپ ،
ئۈزۈك تاۋۇش بىلەن ئاخىرلاشقان سۆزلەرگە i ، سوزۇق تاۋۇش بىلەن ئاخىرلاشقان سۆزلەرگە vi ئەگىشىپ كىلىدۇ .
seher سەھەر
seheri سەھىرى
tarih تارىخ
tarihi تارىخى
iktisad(t) ئىقتىساد
iktisadi ئىقتىسادى
sene يىل
senevi يىللىق
ilim ئىلىم
ilmi ئىلمى
his ھېس
hissi ھېسى
hakikat ھەقىقەت
hakiki ھەقىقى
ياۋروپا تىللىرىدىن كىرگەن سۆزلەردىمۇ ئوخشاش .
elektrik (فىرانسۇز تىلى ) ئېلىكتىر
elektriki ئېلىكتىرلىق
fizik (فىرانسۇز تىلى) فىزىك ئىلىمى
fiziki فىزىكىلىق
پارس تىلدىن كىرگەن سۆزلەرگە y ( i قوشۇلىدۇ .
رەڭنىڭ ئىسمى
neft نېفىت
nefti نېفىت رەڭ
saman سامان
samani سامان رەڭ
demir تۆمۈر
demiri تۆمۈر رەڭ
kurŞun قوغۇشۇن
kurŞuni قوغۇشۇن رەڭ
gümüŞ كۈمۈش
gümüŞi/gümüŞü كۈمۈش رەڭ