ئەرسىز ئۆتكەن كۈنلىرىم (پوۋىست )

gvzalnur

ھەدىجانىم ماڭا شەپىڭىزنىمۇ بەرمەي پوۋىستنى باشلىۋالدىم دەڭە ھى ھى بۇمۇ بولاپتۇ بوممىسا قاچان چىقار مانا چىقتى ئەنە چىقتى دەپ ئىڭىكىم چۈشۈپ قالاركەن،تۈنۈگۈن تېخى مەغرۇردىن ئاڭلىغان ئىدىم ھەدەم پوۋىستقا تۇتۇش قىلدى پات ئارىدا كۆرىسەن دەپ ھىم ئەمسە ھەدە كىيىنكى بۆلەكلىرىگە تەقەززارمەنباھالىرىمنى كىيىن تۇلىقلىۋالىمەن جۇمۇڭ

قاھىرە

ھەي يەنە ئوبدانلا  يىرىگە كەلگەندە تۈگەپ كەتتى ...........بەكلا قىزىقىپ ئوقۇۋاتاتتىم ........يەنەساقلاي ئەمدى

نازىم

داۋامىغا تەشنامەن ھەدە ، قەلەم تۇتقان قوللىرىڭىزغا دەرت كەلمىسۇن،قەلەملىرىڭىز بەركەتلىك بولسۇن.

مېھرىيە

گەرچەئىليارنىڭ ئىچكىردىكى داڭلىق ئالى مەكتەپكە ئۆتكىنىدىن خوشال بولغان بولساممۇ ، ئەمما ئۇنىڭدىن ئايرىلىشقا كۆزۈم قىيمايتتى .
ئەمما بۇ ھېسىياتىمنى ئۇنىڭدىن يۇشۇرۇپ چىرايىمغا يالغان كۈلكە يۈگۈرتۈپ تۇرۇپ ئۇزۇتۇپ قۇيماقچى بولدۇم . ئۇ ئەتە ماڭىمەن دېگەن كۈنى بىر كۈن گېلىمدىن تاماقمۇ تۈزۈكرەك ئۆتمىدى ، كۆزلىرىمدىن ئىختىيارسىز ياشلار قۇيۇلاتتى ، ئۆزەمچە ئىليار خۇددى كەتسە ئەمدى كەلمەيدىغاندەكلا بىلىنىپ ، ئىچ -ئىچىمدىن ئوھ تارتاتتىم . يۈرىكىمنىڭ بىر يەرلىرى ئېچىشىپ ئاغرىپ ، نەپەسلىرىم قىسىلاتتى . قوللىرىم ھېچ ئىشقا بارىدىغاندەك ئەمەس ئېدى . ھويلىنىڭ ئوتتۇرسىدا ئۇياقتىن بۇياققا توختۇماي ماڭاتتىم . مومام بۇ قىلىقىمدىن ھەيرانلىق ھېس قىلدى بولغاي ؛
— قىزىم بۈگۈن سىزگە نېمە بولدى ؟ - دەپ سورىدى .
— ھېچنىمە موما ، شۇ ئىليار ئەتە ماڭاتتىكەن ، ئۇنىڭغا نېمە يوللۇق قىلسام بۇلا دەپ، - دېدىم دۇدۇقلاپ .
— ۋاي شۇ ئىشمىتى قىزىم ، يىڭىدىن قۇرۇتقان گۈلىدىن بىر خالتا تەييارلاپ قويغانتىم ، شۇنى بېرىڭ قىزىم . ئىچكىردە ئوقۇيدىكەن دەيدۇ ،  كىشىنىڭ يۇرتىدا يۇرتۇمىزنىڭ نەرسىلىرىنى يىگىسى كېلىدۇ بالام .
— ماقۇل موما ، ئەمىسە مەن ھازىر ئاپىرىپ بېرەي .
— بەك كەچ قالماي كېلەرسىز قىزىم !
— ماقۇل ، ئەنسىرمەڭ موما ،— دېدىم مۇمامنى خاتىرجەم قىلىش ئۈچۈن . ئەسلىدە ئىليار مېڭىشنىڭ تەيارلىقلىرىنى قىلىپ بۇلۇپ،  كەچتە مېنى قېرى جىگدە دەرىخىنىڭ ئاستىدا ساقلىماقچى بولغان بولسىمۇ ، ئەمما كەچكىچە ئۇنى ساقلاشقا تاقىتىم يەتمىگەن ئېدى . مومامنىڭ ‹ بېرىڭ › دېگەن سۆزىدىن خوشال بۇلۇپ بايامقى ئەندىشلىرىم بىراقلا يوقاپ ، ئىليارنىڭ ئالدىغا تېزراق بېرىشنىلا ئويلايتتىم . ئىچكىركى ئۆيدىن گۈلىنى ئېلىپ چىقىۋېتىپ ئىختىيارسىز تامغا مىقلاپ قۇيۇلغان پۇچۇق ئەينەككە كۆزۈم چۈشۈپ قالدى ھەم قەدەملىرىمنى توختاتتىم .
ئەينەكتە گۇيا ئېچىلاي - ئېچىلايلا دەپ قالغان گۈل غۇنچىدەك بىغۇبار ، سەبىي سەھرا قىزى تۇراتتى ، ئۇنىڭ قاپقارا سۇمبۇل چاچلىرى ، ھىلال ئايدەك ئەگىم -ئەگىم قاشلىرى ،بەرگى قىياقتەك تال -تال كىرپىكلىرى ، قىڭراقنىڭ بىسىدەك قاڭشاسى ، ئويماقتەك ئېغىزى ، قىزىلگۈل بەرگىدەك نىپىز لەۋلىرى، گويا غۇلجىنىڭ ۋايىغا يىتىپ پىشقان قىپقىزىل ئالمىسىدەك يۈزلىرى خۇددى كىتاپلاردا تەسۋىرلەنگەن ھۆر - پەرىلەرنىمۇ بېسىپ چۈشكىدەك گۈزەل ئېدى ، ئەمما بۇلاقتەك قاپقارا كۆزلىرى بولسا تولىمۇ ئويچان كۆرۈنەتتى .
‹ توۋا ، كىشىلەرنى شۇنچە گۈزەل ياراتقان ئېگەم ، نىمىشقىمۇ يەنە ئۇلارغا ئازاپ ئاتا قىلىدىغاندۇ › دەپ غۇدۇرغىنىمچە چاچلىرىمنى تۈزەشتۈرۈشكە باشلىدىم . باشقىلاردىن ‹ قىز بالا ئۆزىنى ئەينەككە قاراپ تۈزەشتۈرگىنى چوڭ بولغىنى › دەپ ئاڭلىغان ئېدىم . مانا بۈگۈن ئۇلارنىڭ نېمە ئۈچۈن شۇنداق دېگىنىنى چۈشەندىم . ئۆزەمچىلا ئۇيەر -بۇ يەرلىرىمنى تۈزەشتۈرۈپ ، ئەينەكنىڭ ئالدىدا خېلى ھەپىلەشتىم .
بىر چاغدا مومامنىڭ توۋلىغان ئاۋازىدىن يۈگۈرگىنىمچە ئويدىن چىقتىم .
تاغ تەرەپتىن كىلىۋاتقان سالقىن شامال چىڭقى چۈشتىكى تىمتاسلىق قاپلىغان مەھەللەمدە كېزىپ يۈرەتتى ، توپىلىق يولنىڭ ئىككى تەرىپىدىكى سۇۋادان تېرەكلەرنىڭ يۇپۇرماقلىرى ئىزغىرىن شامالدا شىلدىرلاپ نىمىلەرنىدۇ پىچىرلايتتى . يولنىڭ نېرىسىدىكى ئېتىزلىققا تېرىلغان ماي گازىرى چىڭقى چۈشتىكى بىزغىرىم قۇياش نۇرىدا تەكشى ئېچىلىپ  ، ئۇنىڭ بەرگىلىرىدە  ھەسەل ھەرىلىرى غۇڭۇلداپ ئۇچۇپ يۈرەتتى . كۆز ئالدىمدا تۇرغان خۇددى ئۇستا رەسسام سىزغان ماي بۇياقتەك گۈزەل مەنزىرە مېنى ئۆزىگە تارتالمايتتى . قەدەملىرىمنى تېز -تېز ئېلىپ ئېليارنىڭ ئۆيىگە قاراپ ماڭدىم . ئەمما ئۇلارنىڭ ئۆيىگە قايرىلدىغان دوقمۇشتا ئالدىراپ كىلىۋاتقان ئىليار بىلەن دۇقۇرۇشۇپ قالدىم ؛
—  بۇنچە ئالدىراپ نەگە ماڭغانتىڭ ئىليار ؟
— مەن سېنىڭ يېنىڭغا ماڭغانتىم ، سەنچۇ ؟
— نېمانداق توغرا كېلىپ قالغان ، مەنمۇ سېنىڭ ئۆيىڭگە ماڭغانتىم ، بۇ گۈلىنى مومام ساڭا يوللۇق قىلدى ، - دېدىم  قۇلۇمدىكى خالتىنى ئۇنىڭغا سۇنۇپ تۇرۇپ .
— رەھمەت ، جۈرە دەريا بۇيىغا بېرىپ چۆگىلەپ كېلەيلى .
— ئەمما تەييارلىق ئىشلىرىڭ پۈتكەنمىدى ؟  
— ۋاي -ۋۇي قويغىنە ئۇ ئىشلارنى ، مېنىڭ پۈتۈپ بولدى ، ئەمما ئاپاملارنىڭ پۈتتىدىغاندەك ئەمەس ، ھېلى ئۇنى ئالايلى داۋاتقان  ھېلى بۇنى ، ئىشىلىپ چوڭلارنىڭ ئىشلىرى جىقكەن . شۇڭا ئاستا ئويدىن يىنىپ چىقتىم ، مەن قاراپ تۇرمىساممۇ قىلىۋەرمەمدۇ .
— ئۇلار خاپا بۇلۇپ قالمىسۇن بىكا ؟
— خاتىرجەم بولغىن ، ئۇلارنى سەنمۇ بىلىسەن ، ئۇلار خېلى ئىش كۆرگەن ئادەملەر ، مەھەللىمىزدىكى بىر قىسىم كىشىلەرگە ئوخشۇمايدۇ .  ساڭا دەيدىغان نۇرغۇن گەپلىرىم بار گۈزەلئاي .
ئىليار شۇنداق دېگىنىچە ماڭا مەنىلىك قاراپ قويدى ، ئۇنىڭ  بۇ قارىشىدىن خىجىل بۇلۇپ يەرگە قاراپ ، گەپ قىلمايلا كەينىمگە بۇرىلىپ ماڭدىم .
مەھەلىمىزدىن تۆۋەنكى مەھەللىگە ئۆتىدىغان يەردە  بىر ئۆستەڭ بار بۇلۇپ ،كىشىلەر بۇ ئۆستەڭنى مۇبالىغە قىلىپ دەريا دەپ ئاتايتتى .  ياز كۈنلىرى تاغدىكى قارلار ئېرىپ سۈيى خېلىلا ئولغۇيۇپ قالاتتى .  ئۆستەڭنىڭ ئىككى قاسنىقى قۇمۇشلۇق بۇلۇپ   ، مەھەللىدىكى كىشىلەر كۈزدە بۇ قۇمۇشلارنى ئورۇپ بورا ياسايتتى ياكى ماللىرىغا قىشلىق يەم قىلىپ بېرەتتى .
ئىليار بىلەن ئىككىمىز دەريا بۇيىغا كەلدۇق . دەريا بويىدىكى گويا كۆپكۆك دېڭىزدەك دولقۇنلىپ تۇرغان قۇمۇشلۇق ، يىقىملىق چۇۋۇلداپ تۇرغان بوز تورغايلار ، ئاچ كۆك ئېچىلغان چىغىرتماقلار ، كەڭرى ئوتلاپ يۈرگەن كالا -قوي پادىلىرى ، قۇمۇشلۇق ئارىسىدىكى پاقىلارنىڭ كۆرۇلداشلىرى، جىمى -جىمى نەرسىلەر شۇنچە تەبىي ، شۇنچە ئەركىن ، شۇنچە گۈزەل ئېدى . پەقەت مېنىڭ كۆڭلۈملا بىئارام ئېدى .
ئىككىمىز قۇمۇشلار ئارىسىدا ئۆسكەن  ئىككى تۈپ تېرەكنىڭ ئاستىغا كىلىپ ئولتۇردۇق . مەن ئىچىمدىن قايناۋاتقان يىغامنى زورغا بېسىپ . چىرايىمغا كۈلكە يۈگۈرتىشكە تېرىشاتتىم . ئىليارنىڭ تۈرۈلگەن قوشۇمىسىدىن ، پات- پات ئوھ تارتىشىدىن ئۇنىڭمۇ مەندەك ھېسىياتتا ئولتۇرغىنىنى ھېس قىلىش تەس ئەمەس ئېدى . ئىككىمىز سۈكۈت ئىچىدە بىر دەم ئولتۇرۇشتۇق . بىر چاغدا ئىليار ؛
— مەن كەتسەم ، مېنى سېغىنامسەن ؟ — دېدى ماڭا مۇھەببەتلىك كۆزلىرىنى تىكىپ تۇرۇپ .
— ئەلۋەتتە سېغىنىمەن ، چۈنكى سەن مېنىڭ ئەڭ سۈيۈملۈك ئاكام تۇرساڭ .
— ياق گۈزەلئاي ، ئەمدى مېنى ئاكام دېمە ، مەن سېنى ياخشى كۆرۈمەن ، ئۆتكەندە بىر قېتىم ساڭا ئاكا بولغۇم يوق دېگىنىم ئېسىڭدە باردۇ ؟ شۇ چاغدىلا ئۆزەمنىڭ سېنى ياخشى كۆرۈپ قالغىنىمنى ھېس قىلغان ، ئەمما ئوقۇشنى دەپ ، بۇلارنى ئىچىمدە ساقلاپ كەلدىم . مانا ئەمدى ئارزۇيۇمدىكىدەك مەكتەپكىمۇ ئۆتتۈم .   سېنى كۆز قارچۇغامنى ئاسرىغاندەك ئاسرىغىم بار ، ئەمما مەن كەتكەندىن كېيىن جاپا تارتىپ قالارمۇ ،باشقىلار بوزەك قىلارمۇ دەپ بەك ئەنسىرەپ كېتىۋاتىمەن .
— راست داۋاتامسەن ئىليار ؟
— ئەخمەق قىز ، ئەلۋەتتە بۇ گەپلەرنى چىن يۈرىكىمدىن چىقىرىپ دەۋاتىمەن ، ئەگەر سەن خالىساڭ ، مەكتەپ پۈتتىرىپ كىلىپلا توي قىلايلى ، مەن سېنى چوقۇم بەخىتلىك قىلىمەن ، ماڭا ئىشەنگىن !
— ساڭا ئىشىنىمەن ئىليار ، ئەممە سەندىن ئايرىلىپ قېلىشتىن قورقۇۋاتىمەن ، سەن كەتسەڭ بۇ مەھەللىدە كىمگە يىغلاپ ، كىمگە كۈلۈپ بېرەمەن ؟ سەندىن باشقا دەردىمنى تۈكۈدىغان بىرەمۇ ئادىمىم يوق ، موماممۇ ياشىنىپ قالدى ...
— ئەنسىرمىگىن ، مەن ساڭا دائىم خەت يېزىپ تۇرىمەن ، سەن تىرىشچان ئەقىللىق قىز ، چوقۇم ئىشلار ئوڭۇشلۇق بۇلىدۇ ،بەش يىل بىردەمدىلا ئۆتۈپ كېتىدۇ . كۆزۈمگە قاراپ تۇرۇپ ماڭا جاۋاپ بەرگىن ، مېنى ساقلىيالامسەن ؟
ئىليارنىڭ مۇھەببەت ئۇچقۇنلىرى چاقناپ تۇرغان كۆزلىرىگە قاراشتىن ئەيمىنىپ بېشىمنى يەردىن كۆتەرمەي تۇرۇپ بوش ئاۋازدا ‹ساقلايمەن › دېدىم .
— ياق گۈزەلئاي ، بۇ ھېساپ ئەمەس ، كۆزۈمگە قاراپ تۇرۇپ دېگىن ، - دېدى ئىليار ئىككى قۇلى بىلەن بېشىمنى كۆتۈرۈپ ئۆزىگە قارىتىپ تۇرۇپ . ئويچان كۆزلىرىم ئۇنىڭ ئوت چاقناپ تۇرغان يالقۇنلۇق كۆزلىرى بىلەن ئۇچراشقان ھامان پۈتكۈل ھۇجۇدۇم قانداقتۇر بىر قۇدرەتلىك كۈچنىڭ تەسىرىدە گويا ئاپئاق ئىككى توپ بۇلۇت تۇيۇقسىزلا قاتتىق سوقۇلۇپ دەھشەتلىك چاقماق چېقىلغاندەك  تىترەپ كەتتى . ئۇنىڭ نۇرلۇق كۆزلىرىدىن تارالغان مۇھەببەت ئۇچقۇنى  قەلبىمنىڭ ئەڭ خىلۋەت گۇڭگا جايلىرىنىمۇ يۇرۇتىۋەتتى . مەن گەپ قىلاي دەپ غەيرەتكە كىلىپ بار كۈچۈم بىلەن ئېغىزىمنى ئۆمەللەپ باقتىم - يۇ ، ئەمما ئاۋازىمنى سىرتقا چىقىرالمىدىم . يۈرىكىم ھاياجاندىن دۈپۈلدەيتتى ، مەڭزىلىرىم ئوت بۇلۇپ يېنىپ ،پۈتۈن ھۇجۇدۇم سىماپتەك ئېرىمەكتە ئېدى . ئىليارنىڭ ئوت بۇلۇپ يانغان لەۋلىرى لەۋلىرىمگە تەككەندە ،ھېچقاچان ھېس قىلىپ باقمىغان شىرىن بىر تۇيغۇ مېنى غەرىق قىلغان ئېدى .
ئىليار مېنى مەھكەم قۇچاقلاپ تىنغىدەكمۇ ئىمكان بەرمەيتتى ، ئۇ نېپىز لەۋلىرىمگە ، يۈزلىرىمگە ، بويۇنلىرىمغا ئەسەبىلەرچە سۆيەتتى . مەن كۆزلىرىمنى يۇمۇپ ، ئۇنىڭغا ئۆز ئىختىيارلىقىمنى تاپشۇردۇم . ئەمما دەل شۇ چاغدا ئېليار مېنى قۇيۇۋەتتى .
— مەن سېنى بەك ياخشى كۆرىمەن ، خۇدا ھەققىدە بەك ياخشى كۆرىمەن ، گۈزەلئاي ، — دېدى ئىزىدا زوڭزىيۇپ ئولتۇرۇپ ، قوللىرى بىلەن يۈزلىرىنى مەھكەم تۇتىۋېلىپ ، — مەن سېنى ھەرقانداق ئىشتا مەجبورلىسام بولمايدۇ ، سېنى ئايىمىسام ، سېنىڭ رازىلىقىڭنى ئالمىسام بولمايدۇ . شۇڭا ئىككىمىز توي قىلغاندا ئاندىن ساڭا چېقىلىمەن . ئۇندىن بېرسىدا سېنى ئۆز كۆز قارچۇغامنى ئاسرىغاندەك ئاسرايمەن .
— رەھمەت ساڭا ئېليار ، مەنمۇ مۇھەببىتىمىزگە ئاسىيلىق قىلىدىغان ئىشنى ھەرگىز قىلمايمەن ...
— ئەمىسە كېلە بۇ تېرەككە بۈگۈنكى ۋەدىمىزنىڭ گۇۋاھچىسى سۈپىتىدە ئىسمىمىزنى ئۇيۇپ قۇيايلى .
— ماقۇل ، ئەمىسە بۇ يەر ئىككىمىزنىڭ ئۇچۇرشىدىغان جايىمىز بولسۇن . سەن ۋە مەن مەيلى نېمىلا ئىش يۈز بەرسۇن ، ھەر يىلى مۇشۇ مەزگىلدە بۇ يەردە بىر -بىرىمىزنى ساقلايمىز .
— ۋەدىمىز ۋەدە ، ئەكىلە قۇلۇڭنى ، — ئىليار شۇنداق دېگىنىچە باش بارمىقىنى چىقاردى ، مەنمۇ باش بارمىقىمنى چىقىرىپ ، خۇددى كىچىك چاغلاردىكىدەك بىر -بىرمىزگە ۋەدە بېرىشتۇق .
ھارغىن قۇياش تاغ كەينىگە ئۆزىنى ئاتتى . غەرب ئۇپۇقى قۇياش يۈرىكىدىن چاچراپ چىققان قان بىلەن قىپقىزىل بۇيالدى ...
داۋامى بار .
ئەسكەرتىش : خىزمەت ئالدىراشچىلىقىدا ئۇياقتىن يېزىپ بۇياقتىنلا يوللاندى ، ئىملا خاتالىقىدىن نېرى بۇلالمايمەن ، قالماشمىغان يەرلىرى بولسا تۈزۇتىپ ئوقۇشۇڭلارنى ئۈمۈت قىلىمەن ،ھەم كۆپرەك تەكلىپ -پىكىر بەرگەيسىلەر . رەھمەت

مېھرىيە

gvzalnur يوللىغان ۋاقتى  2015-3-26 16:31
ھەدىجانىم ماڭا شەپىڭىزنىمۇ بەرمەي پوۋىستنى باشلىۋالد ...

ئۇماق سىڭلىم قۇلىقىڭىز ئۇزۇن جۇما
ئەمدى ئۆزەمنى چاغلىماي بۇ ئەسەرگە تۇتۇش قىلىپ قالدىم ، ئەمما قەلەملىرىم گاللىشىپتۇ ، تاقا -تۇققىلا بىرنىمىلەرنى جىجىلاپ ، مۇنبەرنىڭ بوشلىغىنى ئىسراپ قىلىپ ئولتاردىم .
تەكلىپ -پىكىرلەرنى ئايىماي بېرەسىز سىڭلىم ھە !

gvzalnur

مېھرىيە يوللىغان ۋاقتى  2015-3-27 21:50
ئۇماق سىڭلىم قۇلىقىڭىز ئۇزۇن جۇما
ئەمدى ئۆزەمنى ...

ئۇيى ئادەم چاندۇرماڭە ھەدە ،ئۆزىنى چاغلىمىغان مەن جۇمۇ ھى ھى

قاھىرە

ئەمدى قانداق بولا ئاخىرى ؟  ئۇلار توي قىلالارمۇ ؟گۈزەلئاي ئىليارنى ساقلىيالامۇ ؟كاللامدا نۇرغۇن خىياللار ئەگىپ يۈرۈيدۇ ،،،،،ئاخىرىغا بەكلا قىزىقىۋاتىمەن ،

ئەزىزىم

ئاخىرىنى يېزىڭە تېز،قىزقىۋاتىمەن

تۇمارىس

ھەمسى يولنىوپپ بولغاندا  ئوقاي  دەپ   ئوقمغان  يەنلا  دەۋامنى  ساقلايدىكەنمىزدە  ھىييي  تىز  يولڭە .

مېھرىيە

5

ئىليارمۇ مەكتەپكە ماڭغىلى ھەش -پەش دېگىچە يېرىم يىل بۇلاي دېدى ، كۈنلىرىم ئۇنىڭ خېتىغا تەلمۈرۈش ئىچىدە ئۆتىۋاتاتتى . بىر كۈنى خوشنىمىزنىڭ مومامغا دېگەن گەپلىرىدىن سېغىنىشقا تولغان قەلبىمنى قورقۇش ، ئەنسىرەش چىرمىۋالدى .
شۇ كۈنى ئېتىزغا قىر چاپقىلى ماڭغان ئېدىم ، بوۋامنىڭ مەمەت قارىم دەيدىغان بىر قەدىناسى  بوۋام تۈگەپ كەتكەندىن كېيىن ، ئېتىز -ئېرىق ئىشلىرىمىزغا  ئوغۇللىرى  بىلەن   ھەمدەمدە بۇلاتتى . شۇ كۈنىمۇ مەمەت بوۋام ئېتىزغا قىر چېپىش ئۈچۈن ئەتىگەندىلا ئىككى ئوغلىنى ئېلىپ كەپتىكەن ، ئۇلار بىلەن ئېتىزغا ماڭغان ئېدىم . ئەمما مەمەت بوۋامنىڭ ‹ چۈشتىمۇ ئېتىزدا چاي ئىچىپ ئىشنى تۈگۈتىپلا قايتىلى › دېگەن سۆزى بىلەن ئۆيگە نان ، چاي ئېلىۋېلىش ئۈچۈن كىرگەن ئېدىم ، ئىشىكنىڭ يېنىغا كىلىشىمگە مومام بىلەن مەمەت بوۋامنىڭ ئايالى سارىخان مومامنىڭ قىلىشقان گەپلىرى ،مېنى ئىشىك ئالدىدا توختۇتىپ قويدى .
— گۈزەلئايمۇ چوڭ بۇلۇپ قالدى ، قىز بالا دېگەن پاختا ئىچىدىكى ئوت ، تېزراق بىرەسىگە بېرىپ ، خاتىرجەم ئولتۇرماملا خوشنام !—داۋاتاتتى سارىخان مومام .
— بالا تېخى كىچىك سارىخان ، بۇ ئىشنى تېخى كىيىنچەرەك ئويلىساممۇ كېچىكمەسمەن .
— ئۇنداق دېگەنلىرى بىلەن ھازىرقى ياشلار بەكلا يامان ، ئاۋۇ تۆۋەنكى مەھەللىدىكى ئايشەمخاننىڭ قىزى 16 گە كىرگەن تېخى ، نەچچە كۈندىن بېرى مەھەللىدە ئۇ قىزنى  توي قىلماي تۇرۇپ قوسىقى يۇغۇناپ قاپتۇ دەپ سۆز -چۆچەكلەر ئېقىپ يۈرىيدۇ . شۇڭا مەنمۇ ياخشى كۆڭلۈم بىلەن سىلىگە داۋاتىمەن .
— مەنمۇ ياخشى كۆڭلىڭىزنى چۈشەندىم خوشنام ، قىز بالىنىڭ غېمى يامان بۇلىدىكەن ، ئەمما مۇۋاپىقراق كىم بار دەيسىز بۇ مەھەللىدە ، يىراق يەرگە بېرىشكە كۆزۈم قىيمايدۇ ، ئۇنىڭ ئۈستىگە  ئۇنى ياتلىق قىلۋەتسەم تىكەندەكلا يالغۇز قالىمەن ،رەھمەتلىك بوۋاي دائىم ماڭا ‹ قىزىمىزنىڭ تويىنى چوڭ قىلىپ ، ئەل -جامائەتكە بارلىق بىساتىمنى بولسىمۇ چىقىرىپ داستىخان سالىمەن  › دەيدىغانتى . ئەپسۇس بۇ كۈنلەر نېسىپ بولمىدى . گۈزەلئاينىڭ كىشىنىڭ كۆزىنىڭ يىغىنى يىگىدەك چوڭ بۇلىۋاتقىنىغا قاراپ ،  كېچىلىرى بۇ ئىشنى ئويلاپ كۆزۈمگە ئويقۇمۇ كەلمەيدۇ ،  يىقىنراق يەر بولسا كۆزۈمنىڭ ئەتراپىدا يۈرسە ياخشى بۇلاتتى . . .
— مەھەللىدىكى ئەمىتاخۇننىڭ ئوغلى سىلىچە قانداق بۇلا ؟ ناۋادا ماقۇل كۆرسىلە بۇ ئىشلارنى ئۆزەملا جۆندەيمەن .
— ھېلىقى بىر پۇتى ئاقساپ ماڭىدىغان ئوغلىنى دەملا سارىخان ؟
— ھە ، بۇ بالا مىيىپ بولغىنى بىلەن بەكلا يۇۋاش ، گۈزەلئاينى ھەرگىز بوزەك قىلالمايدۇ . ئۇنىڭ ئۈستىگە ئائىلە شارايىتى خېلىلا ياخشى ، گۈزەلئاي ئۇ ئائىلىگە كىرسە ، قوساقتىن ، كىيىم -كېچەكتىن غەم قىلمايدۇ .
— ئەمما تۇتقاق كېسىلىمۇ باركەن دەپ ئاڭلايمەنغۇ ؟
— ۋاي ئۇ كېسىلى ناگاندا @ بىر قوزغىلارمىش ، ھازىر يۇۋاش بالىلارنى تاپماق تەس ، سەل چارچاڭ بۇلۇپ قالسا ، جۈمەلىكىڭ تولا بۇلۇپ كەتتى ، ھە دېسە موماڭنىڭكىگە قاترايسەن دەپ مۇشتىنى تەڭلىسە ، ۋاي خۇدايىم ئۇ خاپىچىلىقنى بۇ قېرىغان جېنىڭىزدا نەدە كۆتۈرۈپ يۈرىيلا ؟!
— ئەمما قىزىم بۇنىڭغا قۇشۇلماسمىكىن ، ھازىر نىكا ئەركىنلىكى دەپ ، بالىلار ئالىمەن دېگەننى ئالىدىغان ، تېگىمەن دىگەنگە تىگىدىغان  بۇلۇپ كەتتى  . بۇرۇنقى بىزلەرنىڭ زامانىمىزدا چوڭلار نېمە دېسە شۇ ئېدى خوشنام . تەگمەيمەن دەپمۇ ھەددىمىز ئەمەس ئېدى . ھەي ... ھازىر بالىلار  بەختلىك جۇمۇ !
— ۋاي نېمىسىنى دەيسىز ، ھازىر شۇ نىكا ئەركىنلىكى دەپ ئۆزلىرى تاپقانغا تېگىپ ،ئالىمەن دېگەننى  ئېلىپ ، ئىككى كۈن ئۆي تۇتمايلا ئاجىرشىپ يۈرمەمدۇ ئەنە ! چوڭلارنىڭ كۆرگىنى كۆپ بۇلىدۇ ، شۇنداقلا قارشى تەرەپنىڭ تېگى -تەكتىنى سۈرۈشتۈرۈپ ، ئوبدان ئادەملەردىن بولسا ئاندىن ماقۇللىقىنى بىلدۈرىدۇ . ھازىر ياشلار شۇ ئاتا- بوۋىلىرىنىڭ تېگى -تەكتىنى سۈرۈشتۈرمەيلا كۆيدۈم -پىشتىم دېيىشىپلا توي قىلىشىدۇ . بىر ئۆينىڭ مورىسىدىن ئىس چىقىرىش ئۇنداق ئاسان ئىش ئەمەس خوشنام .
— ئۇ دېگەنلىرىغۇ راست ، قىزىم گۈزەلئاينىڭ بەختىنى كېچە -كۈندۈز خۇدايىمدىن تېلەۋاتىمەن . پىشانىسى پۈتۈلگەن بولسا بۇلا ، بولمىسا ئۇنىڭغىمۇ ئىلاجىمىز يوق سارىخان .
— ئەمىسە سىز گۈزەلئايدىن سوراپ بىقىڭ ، ئاندىن بۇ ئىشنى دىيىشەيلى . گۈزەلئايغۇ بەكلا ئوڭ ياخشى قىز ، چوقۇم گېپىڭىزنى يارمايدۇ .
— ماقۇل ، مەن كەچتە بۇ توغرۇلۇق ئېغىز ئېچىپ باقاي ، قېنى نېمە دەيدىكىن ؟!
— ئەمىسە مەن ئەتىگىچە يەنە كېرەمەن ، خوش مەن چىقاي !
—  خوش ئەمىسە .

مەن بۇ سۆزلەرنى ئاڭلاپ ئىليار بىلەن قىلغان ۋەدەمنىڭ ئاسانغا توختۇمايدىغانلىقىنى ھېس قىلىپ ، ھوجۇدۇم ئازاپلىق تىترەپ كەتى . ئەمما پاك مۇھەببىتىمدىن بۇنداقلا ۋاز كېچىشكە يۈرىكىم يول قويمايتتى ، شۇڭا ناۋادا مومام بۇ گەپنى قىلىپ قالسا قەتئىلىك بىلەن رەت قىلىش توغرۇلۇق ئويلىنىپمۇ قويدۇم .

ئىش ئەمگەكلەر قىزىغان ، ئەمگەك ناخشىلىرى ئۈزۈلمەي ئېيتىلىپ ، ھارغىن دىللارغا غەيرەت ، جاسارەت ئاتا قىلغان قايناق  بۇ كۈنمۇ ئاخىرلىشىپ ، بىپايان زىمىنغا گۈگۈم پەردىسى يېيىلغان چاغدا ئېتىزدىن قايتىپ كەلدۇق . مومام ئۇچاققا ئوت يىقىپ ، كەچلىك تاماققا تۇتۇش قىلىۋاتقان ئېدى . مەن كىلىپ ئۇچاق بېشىدىكى ئوتۇنلارنى ئۇشتۇپ ئۇچاققا سالغاچ ،مومامنىڭ ئېغىز ئېچىشىنى كۈتتۈم .
ئەمما مومام خۇددى ھېچ ئىش بولمىغاندەك ماڭا بۇ توغرۇلۇق گەپ قىلمىدى . تاماقمۇ يىيىلىپ ،قاچا- قۇچىلارنىمۇ يىغىشتۇرۇپ بۇلۇپ ،  ئارام ئالاي دەپ ياتسام ، مومام ئاستا بېشىمغا كىلىپ ئولتۇردى ؛
— قىزىم سىزدىن سوراپ باقسام ، كەلگۈسىدە قانداقراق يىگىتكە ياتلىق بۇلاي دەيسىز ؟ ئارزۇيىڭىزنى ماڭا دىيىشنى خالامسىز بالام ؟
— ۋاي -ۋۇي موما ، مەن تېخى يىگىرمە ياشقىمۇ كىرمىسەم ، نېمە ئۇ توينىڭ گېپىنى قىلىپ كەتتىڭىز ؟!
— ياق ئەمدى دەيمەنغۇ قىزىم ، قىز بالا دېگەن ھامان تالانىڭ ئادىمى دەپ سىزنى ھېچكىمگە بەرگىم بولمىسىمۇ ، لېكىن يەنىلا بىر كۈنى ئۇچۇپ كېتىسىز يېنىمدىن ، ئەمما سىزنىڭ قانداق ئويلىرىڭىز بار بىلىپ باققىم كىلىۋاتىدۇ .
— موما ، مەن ئەتتىگەن سارىخان مومام بىلەن دېيىشكەنلىرىڭلەرنى ئاڭلاپ قالدىم ، مېنىڭ ئۇ ئابلىز بىلەن توي قىلغۇم يوق .
— ۋۇي شەيتان قىز ، ئەسلىدە ئوغرۇلىقچە قىلىشقان گەپلىرىمىزىنى ئاڭلىۋاپسىز-دە!
— ياق موما ، مەن ئوغرۇلۇقچە ئاڭلىمىدىم ، توغرا كىلىپ قالدى  شۇڭا ئاڭلاپ قالدىم ، مەن تېخى كىچىك ، يەنە كىلىپ  توي قىلمىساممۇ قىلمايمەنكى ، سىزنى ھەرگىز يالغۇز تاشلاپ قويمايمەن .  
— رەھمەت بالام ئىنساۋىڭغا ، لېكىن ئاتا-ئانا بولغۇچىنىڭ بالىلار چوڭ بولسا ياتلىق قىلىش ، ئۆيلەش مەجبۇرىيىتى بار ، ئەمما مەن سىزنى ھەرگىزمۇ مەجبورلاپ بىرسىگە توي قىل دېمەيمەن قىزىم . بۇنداق مەجبۇرلاش مېنىڭ بېشىمدىنلا كەتسۇن ،— مومام شۇنداق دېگىنىچە مىچىلداپ يىغلاشقا باشلىدى .
—ۋاي -ۋۇي موما ، مەن توي قىلمايمەن بولدى ، يىغلىمىڭە ، خاتىرجەم بۇلۇڭ ، مەن ھەرگىز سىزنىڭ ھەم رەھمەتلىك  بوۋامنىڭ يۈزى تۆكۈلدىغان ئەسكى ئىشلارنى قىلىپ يۈرمەيمەن .  
— ساڭا ئىشىنىمەن قىزىم ، ئەمما قىز بالا دېگەن ئاجىز بۇلىدۇ .  خۇدايىم ساقلىسۇن بالام ، مەنمۇ سېزىپ تۇرۋاتىمەن ، سىزنىڭ كۆڭلىڭىزدە ئىليار بار ، شۇنداقمۇ ؟
— موما ...  سىز ،—مەن قىزارغىنىمچە ياتقاننى تارتىپ بېشىمنى ياتقاننىڭ ئىچىگە تىقىۋالدىم .
— خىجىل بولماڭ قىزىم ، مەن بۇنى خېلى بۇرۇنلا ھېس قىلغان بالام ، ئىليار ياخشى بالا ، ئاتا-ئانىسىمۇ شۇنداق ياخشى كىشىلەر ، ئەمما ئۇ ھازىر ئالى مەكتەپتە ئوقۇۋاتىدۇ ، مەكتەپ پۈتتۈرگەندىن كېيىن بۇ يېزىغا كەلمەي ، شۇ چوڭ شەھەرلەردە قالامدۇ تېخى !
— ياق موما ، ئۇ قايتىپ كىلىدۇ ، مەن ئۇنى ساقلايمەن .
—راست ساقلامسىز ؟
—راست موما ، ئۇ ماڭا كىچىكىمدىن ياردەم قىلىپ كەلدى ، كىچىك ۋاختىمدا مەكتەپتە بالىلار مېنى ھارامدىن بولغان يىتىم ئوغلاق دەپ ھاقارەتلىسە  ، ئۇ ئۇلار بىلەن تەڭ تۇراتتى . ناھىيەدە ئوقۇۋاتقان مەزگىلدىمۇ ماڭا جىق ياردەملەرنى قىلغان .
—بۇلارنى بىلىمەن ، ئەمما بەش يىل ئوقۇپ كەلگىچە كىم بىلىدۇ قىزىم ، شەھەرلىك بىرەسىنى تېپىۋالامدۇ تېخى  ، ئۇنداق بولسا سىزگە بەكلا ئازاپ بۇلىدۇ .
—مەن قانچە ئازاپ چەكسەممۇ ، ئىليار بىلەن بىللە بۇلىدىغانلا ئىش بولسا ماڭا ھېچقانچە ئىش ئەمەس موما .
—بارىكاللا قىزىم ، مۇھەببەتنىڭ كۈچ قۇدرىتى تارتقان جاپا مۇشەققەتلەر ئالدىدا ھېچ گەپ ئەمەس . ئەمىسە سىزنى مەجبۇرلىمايمەن . خۇدايىم پىشانىڭىزگە  ئىليار پۈتۈلگەن  بولسا  رېسقىڭلار قوشۇلار . مەنمۇ كېچە -كۈندۈز سىزنىڭ بەختىڭىزنى خۇدادىن تېلەۋاتىمەن ...
—ۋۇي موما ، قارىسام گەپلىرىڭىز ئىچىدە گەپ باردەكلا قىلىدۇ ، قېنى ماڭا سۆزلەپ بېرىڭە ، بوۋام بىلەن ئىككىڭلار مۇھەببەتلىشىپ توي قىلغانمۇ ؟
—ھوي شەيتان قىز ، ئۇ چاغلاردا مۇھەببەتلىشىش نېمە قىلسۇن قىزىم ، دەپ بەرسەم گەپ تولا ، ئىشقىلىپ مەنمۇ شۇ بوۋىڭىزغا تېگىمەن دېسەم ، ئۆيدىكىلەر قوشۇلماي ، باشقا بىرسىگە ياتلىق قىلماقچى بولدى ، يىغلاپ قاھشاپ يالۋۇرۇپمۇ باقتىم ، ئاتا -ئانامغا گەپ ئاڭلىتالمىدىم ، بوۋىڭىز شۇ چاغلاردا تولىمۇ قاۋۇل يىگىت ئېدى ، ئۇمۇ مېنىڭ باشقىلارغا ياتلىق قىلىشىمغا چىداپ تۇرالمىدى . ئاخىرى توي كۈنى كېچىدە بوۋىڭىز مېنى توينىڭ مەشرىپى قىلىۋاتقان يەردىن ئېلىپ قېچىپ كەتكەن . مانا شۇ قاچقانچە تا ھازىرغىچە مەن ئاتا-ئانامنىڭ يېنىغا بارىمەنمۇ دەپ باقمىدىم ، ئۇلارمۇ كىيىن بىزنىڭ نەدىلىكىمىزنى بىلىپتۇ ، ئەمما مەندەك قىزىمىز يوق دەپ مېنى يوق قاتارىغا چىقىرۋېتىپتۇ . شۇندىن بېرى بوۋىڭىز بىلەن ئىككىمىز ياققا -يۇرتلاردا يۈرسەكمۇ ئىككى بىلىكىمىزگە تايىنىپ ، تۇرمۇشنىڭ بەختىنى سۈرۈپ كەلدۇق . مال -دۇنيا ، بايلىقىمىز بولمىسىمۇ ، ئىككىمىزنىڭ بىر -بىرىمىزگە سادىق مېھرى -مۇھەببىتىمىز بار ئېدى قىزىم ، ئەمما بوۋىڭىز مەندىن بۇرۇن كېتىپ قالدى ! مېنىڭمۇ كۆرىدىغان كۈنىم ئاز قالدى ، شۇڭا كۆزۈمنىڭ مىدىراپ تۇرغان ۋاقتىدا ، سىزنى ياتلىق قىلىپ ، بىرەسىنىڭ پىشىگە ئېسىلدۇرۇپ قۇيۇپ كەتسەم ئارمىنىم يوقتى . سىز ئەمدى ئىليارنى ساقلايمەن دەپ تۇرۋالسىڭىز مېنىڭمۇ ئامالىم يوق قىزىم . مېنىڭ بېشىمدىن ئۆتۈلگەن ئىش مېنىڭ بېشىمدىنلا كەتكەي .
—رەھمەت موما ، مېنى چۈشەنگىنىڭىزگە رەھمەت ،— مەن ئەركىلەپ مومامنىڭ مەڭزىگە چوككىدە بىرنى سۆيۈپ قويدۇم . موماممۇ مەڭزىمنى بىرنى چىمداپ قۇيۇپ ئورنىغا بېرىپ ياتتى . گەرچە مومامنىڭ گەپلىرىدىن خاتىرجەم بولغان بولساممۇ ، ئەمما يەنىلا كۆڭلۈم بىر شۇملىقنى سەزگەندەك ئېغىپ كەتتى .

بۇ ئىش بۇلۇپ نەچچە كۈن ئۆتمەيلا ئۆيىمىزگە تۆۋەنكى مەھەللىدىن ئىككى ئايال ئەلچىلىككە كەپتۇ ، بۇ مەزۇملارنىمۇ مومام چىرايلىق گەپلەر بىلەن ‹ قىزىم تېخى كىچىك › نى باھانە قىلىپ يولغا سالدى . شۇ كۈنلەردە ئۆيگە بىرەسى كىرسىمۇ ئەندىكىدىغان بۇلۇپ قالدىم . ئىليار ئوقۇشقا كېتىپ بىر يىل بولماستىن ئۆيىمىزگە ئۇ يەر -بۇ يەرلەردىن ئەلچىلەر كىلىشكە باشلىدى . بۇ گەپلەرنى ئىليارغا دەپ ، ئۇنى ئەنسىرتىشنىمۇ خالىمىدىم . خېتىمدە پەقەت ياخشى تۇرۋاتقىنىمنى ، مەندىن ئەنسىرمەسلىكنىلا يازاتتىم . ئۆزەمنىڭ چوڭ بولماي شۇ يېشىمدىلا تۇرۇپ قېلىشىمنى ئۈمۈت قىلاتتىم . ئەمما بۇ مۇمكىن ئەمەستە !
مەھەللىدە بىرە ئىش بولسىلا تاختا كۆۋرۈك بېشىدا ئولتۇرۇپ گازىر چاققاچ غەيۋەتكە چۈشىدىغان بىر نەچچە ئاياللارنىڭ ئاغزىدىن ئۆزەم توغرۇلۇقمۇ سۆز -چۆچەكلەرنى ئاڭلاپ قالاتتىم . ‹ نېمە دېسە دېمەمدۇ › دەپلا يۈرىۋەردىم .
بىر كۈنى مومام ئېتىزدىن كىلىشمگە مېنى ئوينىڭ ئىچىگە تارتۇشتۇرپ ئەكىرىپ ؛
—قىزىم ، مەن بۈگۈن غەلىتىلا گەپلەرنى ئاڭلاپ قالدىم ، بەلكىم بۇ باشقىلارنىڭ تاپقان گېپىدۇ ، ئەمما يەنىلا ئۆز ئاغزىڭىزدىن ئاڭلاي قىزىم ، دەڭە ، سىز مەمەت بوۋىڭىزنىڭ چوڭ ئوغلى بىلەن قانداق مۇناسىۋېتىڭىز بار ؟
— نېمە دەيدىغانسىز موما ؟ ئۇ دېگەن مېنىڭ ئاكامنىڭ ئورنىدىكى ئادەم ، يەنە كىلىپ ئايالى خەيرىنىسا ئاچامغىمۇ مەن بەكلا ئامراق ، ئۇلارنىڭ قىزىنى ئۆز سىڭلىمدەكلا ياخشى كۆرۈمەن .
— ۋاي جېنىم بالام ، بايام ئۆيدە ئولتارسام ، سارىخان موماڭ كىرىپ بىرمۇنچە كايىپلا كەتتى . سىزنى‹ ئوغلۇم بىلەن غەيرى مۇناسىۋىتى باركەن ، شۇ سەۋەپتىن كېلىنىم خەيرىنىسا ئوغلۇم بىلەن بالىسىنى تىرىك يىتىم قىلىپ ئاجىرشىمەن دەيدۇ › دېمەسما قىزىم ، بېشىمدىن تۈتىن چىقىپ كەتتى . ئەمما سارىخان مومىڭىزغا چۈشەندۈرۈپ ، سىزگە كەلگەن ئەلچىلەرنى نېمە سەۋەپتىن ياندۇرۋاتقىنىمنى دەپ بەرسەم ، شۈك بۇلۇپ چىقىپ كەتتى .
— توۋا ، ئەمدى مەھەللىدىكىلەرنىڭ تاپمايدىغان شۇ گېپى قالماپتىدە ، يا مەن ئۇلارنىڭ ئۆيىگە نان تېلەپ بارمىسام ، ئەمدى قىلىدىغان گەپ تاپالماي ، مەندەك بىر قىزغا تىغنىڭ ئۇچىنى قاراتقىنىغا ھەيران قالدىم .  
—قىزىم تىل دېگەننىڭ سۈڭىكى يوق ، نېمە دېگىسى كەلسە دەۋېرىدۇ . ئەمما ئۆزىمىزگە پۇختا بولساقلا بۇلىدۇ . چۈشەندىڭىزمۇ قىزىم گېپىمنى ؟
—چۈشەندىم موما ، ئەمدى مەن خەيرىنىساخان ئاچاملارنىڭكىگە جىق كىرمەي ، ئېتىز ئىشلىرىمىزغا ياردەم قىلغاندىكىن دەپ ، ئۆي ئىشلىرى بولسا قىلىشىپ بېرەي دەپلا تولا كىرەتتىمكەن  . قارىغاندا بۇنداق قىلسام باشقىلاردا خاتا چۈشەنچە پەيدا قىلىپ قويغان ئوخشايمەن . دىققەت قىلاي بۇندىن كىيىن موما !
— بالام ، مەن سىزدىن ئەنسىرەپلا قېلىۋاتىمەن ، سىزنى مەن ياتلىق قىلغۇچە مەھەللىدىكىلەر ياتلىق قىلىۋېتىدىغان ئوخشايدۇ . مۇشۇ كۈنلەردە مەھەللىدە گەپ تولا ، ئىليارغا يەنە توت يىل باركەن ، ئۇ كەلگىچە خېلى گەپلەرنى ئاڭلايدىغان ئوخشايمىز
— مەن قوقمايمەن موما ، ئۇلار نېمە دېسە دەۋەرسۇن ، مېنىڭ قوقىدىغان يېرىممۇ يوق .
ھەي بۈگۈن مۇشەگىچە يازالىدىم ،ئۆزرە ...
ناگاندا —— بىرە -بىر دېگەن مەنىدە