ئەرسىز ئۆتكەن كۈنلىرىم (پوۋىست )

بىلگيار

ئەسسالاممۇ ئەلەيكۇم مىھرىيە، ياخشىمۇسىز!
  بۇ ئەسەر خىلى ياخشى باشلىنىپتۇ. بىراق، مىنڭچە بولغاندا بىز پىروزا ئەسەرلەرگە تۇتۇش قىلغاندا پىروزا ئەسەرلەرنىڭ بايانىغا دىققەت قىلىشىمىز كىرەك، مەزمۇننى دەپ بەرسەكلا بولمايدۇ، ئاشۇ دېئالوگ، تەسۋىر قاتارلىقلار ئارقىلىق، پىرسۇناژنىڭ روھى ھالىتىنى ئارقىلىق ئوقۇرمەننى ئەسەرگە مەپتۇن قىلىشقا تىرىشىشىمىز كىرەك.
  يەنە تەكلىۋىم، ئەسەرنى بۆلەكلەرگە بۆلۈپ يوللاشقا قارشى ئەمەسمە. بىراق يەنە مىنىڭچە بولغاندا، ئاۋۋال ئەسەرنى تولۇق پۈتتۈرۈپ بولۇپ ئاندىن يەنە بىر تەھرىرلەپ مەزمۇننى يەنە بىر قوراشتۇرۋەتكەندىن كىيىن ئاندىن يوللىساق ياخشىراق بولامىكىن دەيمەن. مەسىلەن مۇنبەرگە يوللىنىۋاتقان ‹‹كاككۇك سايرىغان چاغلار.›› نىڭ تۆتىنجى قىسمى ۋە خاتىمىسى تولۇق يېزىلىپ تاماملىنىپ تەھرىرلىنىپ بولدى، مۇشۇنداق بولغاندا مەزمۇن ۋە ۋاقىت ئورۇنلاشتۇرۇش جەھەتتىن ئارتۇق چاتاق چىقمايدۇ دەيمەنغۇ. سىزنىڭچە قانداق مىھرىيە!؟؟؟
    قەلەملىرڭىزگە بەركەت تىلەيمەن. يېزىشقىلا ئەمەس، ئاۋۋال كۆپلەپ ئوقۇپ تەھلىل قىلىشقىمۇ، ۋە بايانلىرڭىزنى كىتاب ئوقۇش خاتىرسى ياكى ئىنكاس يېزىش ئارقىلىق ئورتاقلىشىشىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمەن. مۇشۇنداق بولغان يېزىشتا ئاسانلا ئىگىرلىيەلەيسىز.
   تىخىمۇ ياخشى ئەسەرلەرنى يېزىپ بىزلەرگە سۇنىشىڭىزغا چەكسىز تىلەكداشمەن ۋە مەزكۇر ئەسەرنى ياخشى ئاخىرلاشتۇرالايدىغانلىقىڭىزغا ئىشىنىمەن.
   سالامەت بولغايسىز!!!

مېھرىيە

ئىليارنىڭ تەبەسسۇملۇق چىرايى بىلەن  مۆلدۈرلەپ تۇرغان ئوتلۇق كۆزلىرى ئەمدىلىكتە ئېيتقۇسىز بىر خىل ئازاپتا ماڭا تىكىلدى . ۋىسال تەشنالىقىدا رەتسىز  سوقۇۋاتقان يۈرىكىم   شۇ تاپنىڭ ئۆزىدە ئازاپ ۋە خوشاللىقنىڭ ئاچىلىدا تىپچەكلىمەكتە . 8 يىلدىن بۇيان ئىچىمگە سېلىپ كېلىۋاتقان ئازاپلىرىم ، شۇنداقلا تاقىتى تاق بولغان سېغىنىشلىرىم بۈگۈن بىراقلا ئېغىز ئالغاندەك ئۆزەمنى ھەرقانچە قىلىپمۇ تۇتىۋالالمىدىم  ، گويا كەينىمدىن بىرى ئىتتىرگەندەكلا ئىليارنىڭ باغرىغا ئۆزەمنى ئېتىپ ھوڭرەپ يىغلاپ كەتتىم .  

2

مەن ئېسىمنى بىلسەملا بوۋام بىلەن موماملارنىڭ ئۆيىدە تۇراتتىمكەن . ئاتا-ئانامنىڭ كېملىكىنىمۇ بىلمەيتتىم . مومام ماڭا سىز كىچىك ۋاقتىڭىزدا ئۇلار ماشىنا ھادىسىدە تۈگەپ كەتكەن دېگەنتى . كىچىك ۋاقتىلىرىمدا بۇ سۆزگە ئىشىنىپلا يۈرەتتىم . تۇرمۇشىمىزمۇ بوۋامنىڭ تېرىغان ئىككى مو يېرىگە تايىنىپ جان باقاتتۇق . مەكتەپ يېشىغا توشقان يىلىم ، بوۋام قۇلۇمدىن يېتىلەپ مەكتەپكە ئېلىپ كەلدى . بۇ مەكتەپ لاي بىلەن سۇۋالغان ئىككى كورپۇس ، ئىشىك -دېرىزىلىرىنىڭ ئەينەكلىرىمۇ  يوق دېيەرلىكلا كونا ئۆيلەر ئېدى . مەن كىرگەن  سىنىپتا 9 نەپەر بالا بۇلۇپ ، ئىليارمۇ شۇ سىنىپتا ئېدى . سىنىپىمىزدا توت دانە كونىراپ كەتكەن پارتا بىلەن ئولتۇرسىڭىز غىچىرلاپ ئۆرلۈپ چۈشكىدەكلا ئۇزۇن ئىككى كىشلىك ئۇرۇندۇقتىن تۆتىسىلا بار ئېدى . 9 بالىغا تۆت ئورۇندۇق ، تۆت پارتىنى قانداق تەقسىملەشتە مۇئەللىمنىڭمۇ بېشى قېتىۋاتقاندەك قىلاتتى . بۇ چاغدا  ۋىجىككىنە كەلگەن بۇغداي ئوڭلۈك خوشنىمىزنىڭ قىزى ئايگۈل  ؛
— مۇئەللىم گۈزەلئاي يەردە ئولتارسۇن ، - دېدى ماڭا ئالىيىپ قاراپ .
كىچىككىنە سەبى قەلبىم مەكتەپكە كىرگەن تۇنجى كۈنىلا باشقىلارنىڭ يەكلىشىگە ئۇچۇردى . مۇئەللىم ھەيرانلىق بىلەن ؛
— نېمىشقا ئۇنداق دەيسىز ؟
— ئۇ دېگەن ھارامدىن بولغان  يىتىم ئوغلاق .
— بۇنداق دېسىڭىز بولمايدۇ ، — دېدى مۇئەللىممۇ ئايگۈلگە تەربىيە بېرىپ .
— مەن ھارامدىن بولغان يىتىم ئوغلاق ئەمەس ، دادام -ئاپاملار كىچىك چېغىمدا تۈگەپ كەتكەن ، — دېدىم مەنمۇ بوش كەلمەي .
— ئاپام سېنى بوۋاڭ  مەسچىتنىڭ ئالدىدىن تېپىۋالغان دەيدۇ .
— يالغان ...
مەن بۇ سۆزنى ئاڭلاپ يىغلىغىنىمچە سىنىپتىن يۈگۈرۈپ چىقىپ كەتتىم .
كەينىمدىن مۇئەللىم چىقىپ  ، ‹ ئۇلارنىڭ قالايمىقان سۆزلىرىگە قۇلاق سالماڭ › دەپ بەزلەپ سىنىپقا ئېلىپ كىرىپ ، ئىليار ، ھەنىپە لەر بىلەن بىر پارتىغا ئولتۇرغۇزۇپ قويدى .
ئىليار بىزنىڭ مەھەللىدىكى سودىگەر مەمەت شاڭخەينىڭ ئوغلى ئېدى . ئۇنىڭ دادىسى بىر قېتىم شاڭخەيگە بېرىپ كىلىشى بىلەن مەھەلىدىكىلەر ئۇنى مەمەت شاڭخەي دەپ ئاتايدىغان بۇلۇپ قالغان ئىكەن . ئۇلارنىڭ ھال ئەھۋالى مەھەلىدىكىلەردىن ياخشى ئېدى . شۇڭا ئۇ دائىم ماڭا قەلەم ، ئۆچۈرگۈچلىرىنى بېرەتتى .  بالىلار مېنى‹ يىتىم ئوغلاق› دەپ چاقىرسا ، ئۇ مەن تەرەپتە تۇرۇپ ئۇلارنى تىللايتتى . مەن نېمىشقا ئۇنداق قىلىسەن دېسەم ‹ مەن ئەسلىدە قوش كېزەك ئېكەنمەن ، بىر سىڭلىم باركەنتۇق ، ئەمما تۇغۇلۇپ 3 كۈندىن كېيىن تۈگەپ كېتىپتىكەن ، سېنى شۇ سىڭلىمغا ئوخشۇتىمەن › دەپ جاۋاپ بەرگىنى ھازىرمۇ شۇنداق ئېنىق ئېسىمدە تۇراتتى .
مەن مومامدىن ئاتا -ئانام توغرۇلۇق يەنە نەچچە رەت سورىغان بولساممۇ ، مومام يەنىلا بۇرۇنقىدەكلا جاۋاپ بەرگەن ئېدى . شۇڭا بالىلارنىڭ مېنى ‹يىتىم ئوغلاق› دەپ ئاتاشلىرىغىمۇ كۈنۈپ كەتتىم .
كۈنلەر ئايلارنى ، ئايلار يىللارنى قوغلىشىپ باشلانغۇچ مەكتەپنىمۇ ئەلا نەتىنجە بىلەن  پۈتتۈردىم . مەھەللىمىزدىكى بۇ مەكتەپتە ئوتتۇرا مەكتەپ بولمىغاچ ، ناھىيە بازىرىدىكى ئوتتۇرا مەكتەپكە بېرىپ ئوقۇشقا توغرا كېلەتتى . بىر كۈنى كېچىدىكى مومامنىڭ ئۆكسۈپ يىغلىغان يىغا  ئاۋاز ىدىن ئۇيغۇنىپ كەتتىم .
— مەيلى قانداق جاپا تارتساقمۇ بالىنى ئوقۇتساق بۇلاتتى دادىسى ، بىزمۇ ياشىنىپ قالدۇق ، ئۇ بىزدىن قالسا يا بىر ئۇرۇق -تۇققىنى بولمىسا ، قانداقمۇ قىلار ؟!
—مېنىڭمۇ شۇنداق ئوقۇتقۇم بار ، ئۇنىڭ چېچەن ئەقىللىقلىغىغا قارىمامسەن  ، ئۇنى تاشلىۋەتكەن ۋاپاسىز ئاتا -ئانىسىغا ئىلگىرى مىڭ لەنەت ئوقۇغان بولساممۇ ، ئەمما ھازىر گۈزەلئاينىڭ بۇنداق ئەقىللىق ، ئىش بىلىدىغان قىز بۇلۇپ چوڭ بولغىنىنى كۆرۈپ ، ھازىر ئۇلارغا رەھمەت داۋاتىمەن . قارىغىنا ئۇنىڭ كىچىك تۇرۇپلا ئۆي ئىشلىرىغا قوللىرىنىڭ ئەپلىك كېلىشلىرىنى ، يەنە تېخى ئېتىز ئىشلىرىمغىمۇ ئوغۇل بالىدەك ياردەملىشىدۇ .
— شۇنى دېسىلە دادىسى ، بىز يۇرتنى تاشلاپ قېچىپ چىقىۋالغىنىزغىمۇ 40 يىل بۇلاي دەپتۇ ، بۇ جەرياندا ئاز جاپالارنىمۇ تارتمىدۇق ، ئەمما بىرلا ئۈكۈنىشىم بار ، ئۇ بولسىمۇ سىزگە بالا تۇغۇپ بېرەلمىدىم .
مومامنىڭ مىچىلداپ يىغلاپ تۇرۇپ دېگەن بۇ سۆزلىرىدىن مەھەلىدىكى بالىلارنىڭ نېمە ئۈچۈن مېنى ھارامدىن بولغان يىتىم ئوغلاق دەيدىغانلىقىنى چۈشەنگەندەك قىلدىم ، ھەم شۇنداق خورلۇق ھېس قىلدىم ، شۇ مىنۇتتىن باشلاپ ھەتتا چۈشۈمدىمۇ كۆرۈپ باقمىغان  ، ئاتا-ئانام بولغۇچى ئىنسان ئاتلىق كىشىلەرگە  بىر خىل نەپرەت  ، كىچىككىنە سەبى قەلبىمنى  قاماللىدى .
— نەدىكى گەپنى قىلىدىكەنسەن موماي ، ھېچقىسى يوق ، خۇدايىم مانا بىزگە گۈزەلئاينى بەردىغۇ ، ئۇنى  ئۆز كۆز قارچۇغاڭنى ئاسرىغاندەك ئاسراپ چوڭ قىلدىڭ ، مەن بىلەن جاپادىمۇ تەڭ يۈرۋاتىسەن . شۇنچە يىلاردىن بېرى گەرچە ئاتا-ئاناڭنى ، يۇرتنى سېغىنغان بولساڭمۇ ، مېنى دەپ بىرە قېتىم ئالدىمدا ئۇلارنىڭ گېپىنى قىلىپ باقمىدىڭ ، بەزىدە كۆزلىرىڭدىكى ھارغىنلىقتىن ئەينى چاغدىكى قىلغان يەكۈنىمدىن پۇشايمەنمۇ قىلىپ قالىمەن . لېكىن سەن بىرەر قېتىممۇ مەندىن نارازى بۇلۇپ باقمىدىڭ . ساڭا يا راھەت ياشىغىدەك تۇرمۇشمۇ ئاتا قىلالمىدىم . كونىلارنىڭ ‹ ئاتا رازى خۇدا رازى › دېگىنى توغرىكەن دەپ ئويلاپ قالىمەن بەزىدە . ناۋادا ئۇلارنىڭ رازىلىقىنى ئېلىپ سەن بىلەن بىرگە بولغان بولسام ، بەلكىم كۈنلىرىمىزمۇ بۇنچىلىك غۇربەتچىلىكتە ئۆتمەسمىكىن . ئىشقىلىپ سېنى بەكلا جاپادا قويدۇم .
كىچىككىنە قەلبىم بوۋام دېگەن سۆزلەرنى تازا چۈشۈنىپ كېتەلمىگەن بولسىمۇ ، ئەمما مومامنىڭ ئىسەدەپ يىغلاپ تۇرۇپ ‹‹ مەن سىلىدىن رازى دادىسى ›› دېگەن سۆزلىرىدىن ئۇلارنىڭمۇ مەن ھېس قىلىپ كېتەلمەيدىغان نۇرغۇن ھېكايىلىرىنىڭ بارلىقى چىقىپ تۇراتتى .
— ئەتە گۈزەلئاينى مەكتەپكە ئاپىرىپ قۇيايلى . مەن ئېتىزدا باشقىلارنىڭ پاختىسىنى تېرىپ بولسىمۇ ئۇنى ئوقۇتىمەن دادىسى ،— دېدى مومام بىر ھازادىن كېيىن ئۇلۇغ كىچىك تېنىپ .
— ماقۇل ، ئەتە ئۇنى مەكتەپكە ئاپىرىپ قۇيايلى ، ھاياتلا بولسام ئۇنى ئوقۇتۇپ ، كېيىن ئۆز نېنىنى ئۆزى تېپىپ يىگىدەك قىلىپ قۇيۇپ ، بۇ ئالەمدىن كەتسەممۇ ئارمىنىم يوق .
— شۇنداق قېلىلى ...
بوۋام بىلەن مومام جىمىپ قېلىشتى . بەلكىم بوۋام قۇرلۇش ئورنىدا خىش كېسەك توشۇپ  ، مومام بولسا باشقىلارنىڭ ئېتىزلىقىدا پاختا تېرىپ چارچىغان بۇلىشى مۇمكىن . مەن خېلى ۋاققىچە ئۇخلىيالمىدىم ، كاللامدا نۇرغۇنلىغان ‹ نېمە ئۈچۈن › لەر جاۋاپ تاپالماي يا يىغلاشنى يا كۈلۈشنى بىلمەيتتىم .
ئەتىگەندە مومامنىڭ يېرىلىپ يىرىكلىشىپ كەتكەن قوللىرى بىلەن چېچىمنى مېھرىبانلارچە سېلىشىدىن كۆزۈمنى ئاچتىم .
— تۇرىڭە قىزىم ، مەكتەپكە بارىمىز .
— موما ، بىر گەپ قىلسام خاپا بۇلامسىز ؟
— ۋۇتتان ،  شەيتان قىزنىڭ گەپلىرىنى ، قېنى دەڭە ، نېمە گەپتى ؟— مومام مېنى ئەركىلىتىپ مەڭزىمنى چىمداپ قويدى .
— مەن مەكتەپكە بارمايمەن .
— نېمىشقا ؟
— سىلەرنى كۈندە كۆرەلمەيدىكەنمەن ئۇ يەردە
— ئارانلا بەش كۈن كۆرەلمەيسىز قىزىم . جۈمە كۈنى بوۋىڭىز بېرىپ قايتۇرۇپ كېلىدۇ ئەمەسمۇ ؟!
— ياق ، بارمايمەن . مېنىڭ ئوقۇغۇم يوق موما ، سىزگە ياردەملىشىپ مەنمۇ پاختا تېرىمەن . جىق پاختا تېرىپ سىزگە ھەم بوۋامغا يېڭى كىيىم ئېلىپ بېرىمەن موما !
— رەھمەت بالام رەھمەت ،  ئەمما مەكتەپتە ئوقۇسىڭىز ، كېيىن كادىر بۇلىسىز ، ئۇ چاغدا بىزگە كىيىملا ئەمەس ، چوڭ ئازادە ئۆيلەرنىمۇ ئېلىپ بېرەلەيسىز ئەمەسمۇ ؟!
— راستلا مەن ئوقۇسام كادىر بۇلامدىم ؟
— ئەلۋەتتە ، سىز دېگەن ئەقىللىق قىز تۇرسىڭىز
..........
شۇنىڭ بىلەن شۇ كۈندىن باشلاپ ناھىيىدىكى ئوتتۇر مەكتەپكە كېلىپ ئوقۇشنى باشلاپ كەتتىم . ئىليارمۇ مېنىڭ كەلگىنىمدىن تولىمۇ خوشال بولدى . ئىككىمىز دائىم بىرگە دەرس تەكرار قىلاتتۇق . ئۇ ماڭا شۇ يىللاردا نۇرغۇن ياردەملەرنى قىلدى . مەنمۇ بوۋام بىلەن مومامغا ئېغىرلىقىمنى سالماسلىق ئۈچۈن كۈندە بىر ۋاقلا تاماق يەيتتىم ، باشقا چاغلاردا ئۆيدىن ئەكىلۋالغان نان بىلەن چاي ئىچەتتىم . بوۋام مېنى ياخشى تاماق يىسۇن دەپ تاماق پۇلى بېرىپ تۇراتتى  ، ئەمما مەن مومامغا ‹ سەن ياققان نان مەكتىۋىمىزدىكى ئېسىل تاماقلارغا يەتمەيدۇ › دەپ ھەر ھەپتىدە قايتىپ كەلگۈچە ناندىن نەچچىنى سومكامغا سېلىۋالاتتىم . كەچلىكى نان بىلەن قايناقسۇ ئىچىپ ئولتۇرغىنىمنى كۆرگەن ئىليار ،  ئاشخانىدىن تاماق ئەپچىقىپ ئۇنىمىساممۇ ئۇنىماي ماڭا بېرەتتى . ئۇنى شۇ چاغلاردا ئۆز ئاكامدەكلا تولىمۇ ياخشى كۆرەتتىم . ئوقۇشتا ھەر ئىككىمىز سېنىپنىڭ ئالدىدا ماڭاتتۇق ، سىنىپ مەسئۇلىمىز مېنىڭ ئائىلە ئەھۋالىمدىن خەۋەردار تاپقاندىن كېيىن ، نۇرغۇن جەھەتتە ماڭا ياردەم قىلىپ . كىتاپ پۇلىنىمۇ مەندىن ئالمايدىغان بولدى .
ئاخىرى  تۇلۇقسىزنىمۇ ياخشى نەتىنجىلەر بىلەن پۈتكۈزۈپ ، ۋىلايەتلىك دارىلمۇئەللىم مەكتىۋىگە  ئىمتىھان بەردىم . ئىليار تۇلۇق ئوتتۇردا بىللە ئۇقۇپ ئالى مەكتەپكە ئىمتىھان بېرەيلى دەپ شۇنچە گەپ قىلغان بولسىمۇ ، ئەمما جاپاكەش بوۋام بىلەن مومامنى كۆزدە تۇتۇپ ، ئۇلارنىڭ بىر كۈن بولسىمۇ يۈكىنى يىنىكلىتىش ئۈچۈن بۇ يولنى تاللىغان ئېدىم .
ئىمتىھاننىمۇ شۇنداق ياخشى بەرگەن ئېدىم ، ئەمما ‹ دېھقاننىڭ بالىسى ھامان دېھقان بۇلىدۇ › دەپ ، شۇنچە تەلمۈرۈپ كۈتكەن چاقىرىق قەغىزى ماڭا ئەمەس ، بەلكى سىنىپىمىزدىكى مەندىن ئوقۇش جەھەتتە خېلىلا تۆۋەن ئۇقۇيدىغان خوشنىمىزنىڭ قىزى ئايگۈلگە كەلدى . مەن ھېچ چۈشىنەلمەي مۇئەللىمنىڭ يېنىغا بارسام ، مۇئەللىم بىر ئوھ تارتىۋەتكەندىن كېيىن ؛
— گۈزەلئاي ، سىز ئىمتىھاندىن ئۆتەلمەپسىز ، ھېچقىسى يوق يەنە بىر يىل قايتىلاپ ئوقۇسىڭىز بۇلىدۇ ،— دېدى .  
بوۋام بىلەن مومامنىڭ شۇنچە جاپادا مېنى ئوقۇتقىنىنى ئويلاپ ، ئۇلارغا بۇ خەۋەرنى قانداق ئېيتىشنى بىلمەي بېشىم ساڭگىلغان ھالدا ئۆيگە قايتىپ كەلسەم ، بوۋام بىلەن مومام تەڭلا ئالدىمغا چىقىپ
— ھېچقىسى يوق قىزىم ، بىز سىزنى ئەيىپلىمەيمىز ، سىز ئەسلىدە ئىمتىھاننى ياخشى بەرگەن ، ئەمما ... ھەي بولدىلا قىزىم . بولغىلىق بوپتۇ . كېلەر يىلى يەنە بېرىڭ ، بىز سىزنى قاچان ئىمتىھاندىن ئۆتكىچە ئوقۇتىمىز .
ئۇلارنىڭ بۇ مېھرىبانلىقىدىن پاڭڭىدە يىغلىۋەتتىم .

داۋامى بار

مېھرىيە

بىلگيار يوللىغان ۋاقتى  2015-3-25 10:46
ئەسسالاممۇ ئەلەيكۇم مىھرىيە، ياخشىمۇسىز!
  بۇ ئەسەر خى ...

ۋاقىت چىقىرىپ تەكلىپ -پىكىر بەرگىنىڭىزگە رەھمەت ، ئىمكان بولسىلا سىز دېگەندەك قىلىشقا تېرىشىمەن .
بۇ ئەسەرنىڭ بىر قانچە بۆلىكىنى يېزىپ بولغان ، ئەمما ئەسەر يازسام ئاۋال يېزىۋېلىپ ، ئۇنى تەھرىرلەپ ، پۈتتىرىپ ئاندىن يوللىمايلا ، شۇ كومنىڭ ئالدىدا ئولتۇرۇپ تاراقشىتىپ ئۇرۇپلا يوللىۋېتىدىغان ئەسكى ئادىتىمنى ئۆزگەرتەلمىدىم . شۇ ۋەجىدىن سىز دېگەن مەسىللەر ئەسەردە ئېغىر دەرىجىدە ساقلىنىدۇ . بۇندىن كېيىن تۈزىتىشكە تېرىشىمەن .

قاھىرە

ياخشى چىقىۋاتىدۇ . ئاخىرىنى ئوقۇشقا تەقەززارمەن دوستۇم ..

قاھىرە

مىنڭ سڭلىممۇ شۇندا بولغان ئىدى . ئۇ 549-نۇمۇر بىلە ن  ئۇتكەن ئىدى . ئەمما بارالمىدى ساپساقلا قىزنى يۈرەك كېسىلى دەپ چقاردى .  ئۇمۇ بەكلا قايغۇردى .   كىيىن ئورنىغا باشقا بىرى بارغان ئوخشايدۇ . ........ ھەي    بولدىلا ....ئاخىرىنى ئوقۇشقا قىزىقىۋاتىمەن .

مۇئەللىم

ئېسىل بىر ئەسەر بىلەن ئۇچراشتۇرغانلىقىڭىزغا تەشەككۈر...

كۆزۈم ئەسىرىڭىزنىڭ داۋامىدا....

ئەزىزىم

ئۆزەمنىڭكىنى يېزىپ بولاممايلا بۇ ئەسىرىڭىزنىڭ چىقىشىنى كۈتىۋاتىمەن

ئايقۇت

ئېسىل ئەسەر بىلەن ئۇچىراشتۇرغىنىڭىزدىن تولىمۇ مەمنۇن بولدۇم ،داۋامىنى تەقەززالىق بىلەن كۈتىمىز.

چولپان

قىزىقىپ ئوقۇۋاتىمەن،داۋامىنى ئوقۇپ بولۇپ بىراقلا ئىنكاس يازاي !قەلەملەر بەركەتلىك بولسۇن !

مېھرىيە

3

مانا بۈگۈن قۇلۇمغا چاقىرىق قەغىزىنى ئالغان ھاياتىمدىكى ئەڭ بەخىتلىك كۈنىم ئېدى . ئىچ -ئىچىمدىن چىقىۋاتقان ھاياجان ھەم خوشاللىقىمنى يۇشۇرۇشقا ئاجىز ئېدىم . بىردەم بوۋامنىڭ بوينىغا خۇددى كىچىك چاغلىرىمدەك ئېسىلسام ، بىردەم مومامنىڭ بوينىغا ئېسىلىپ ، ئۇنىڭ  يول -يول قوۋرۇق باسقان يۈزلىرىگە چوكىلدىتىپ سۈيەتتىم . تۇرمۇش غۇربەتچىلىكىدە چاچ -ساقاللىرى ۋاقىتسىز ئاقىرىپ ، ئېغىر جىسمانى ئەمگەكتىن بەللىرى مۈكچىيىپ قالغان بوۋامنىڭ كۆزلىرىدىن خوشاللىق ھەم ھاياجان ياشلىرى ئاشۇ ئاپپاق ساقاللىرىنى بويلاپ ئاقماقتا ئېدى . ئالدىمدا تۇرغان بۇ پەرىشتە  سۈپەت ئاق كۆڭۈل ،كۈيۈمچانلىرىم ئۈچۈن چوقۇم ياخشى ئوقۇشنى كۆڭلۈمگە پۈكتىم . 
    شۇ ئاخشىمى ھاياجاندىن كۆزۈمگە ئۇيقۇ كېلىدىغاندەك ئەمەس ئېدى ،  ‹ ئىليار بۇ خوش خەۋىرىمنى ئاڭلىغانمىدۇ ؟ ئاڭلاپ قانچىلىك خوش بولغاندۇ ؟   قانىتىم بولسا ئېدى ئۇچۇپ بېرىپ بۇ خەۋەرنى ئۇنىڭغا يەتكۈزسەم ، ئۇ چوقۇم خوشاللىقىدا ئىككى قۇلۇمدىن تۇتۇپ چورگىلەپ سەكرەپ كېتىدۇ  › دېگەن  تاتلىق خىياللاردىن ئۆزەمچە پىسىڭڭىدە كۈلۈپمۇ قۇياتتىم . 
ئەسلىدە ئالدىنقى يىلى ئىمتىھاندىن ئۆتەلمەسلىكىمنىڭ سەۋەبى باشقىلار تەرىپىدىن غەرەزلىك ئالماشتۇرۋېتىلگەنلىكىمنى  ئىلياردىن ئاڭلىغىنىمدا ، ئوقۇشقا بولغان قىزغىنلىقىم بىراقلا سوۋۇپ كەتكەن ئېدى . ئەمما بوۋام ، موماملارنىڭ قاتتىق تۇرىشى ھەم ئىليارنىڭ ئاكىلارچە قىلغان نەسىھەتلىرى بىلەن مەكتەپ قوينىغا قايتا قەدەم باسقان ئېدىم . بۇ بىر يىل جەريانىدا ئىليار ماڭا روھى ئۇزۇق بولدى دېسەممۇ بۇلاتتى . چۈنكى مومام بىلەن بوۋامنىڭ ئاشۇ كېچىدىكى سوھپىتىنى تولا ئويلايدىغان ، ئادەملەرنىڭ رەززىللىكىدىن ئۇھ تارتىدىغان بۇلۇپ قالغان ئېدىم . 
ئىليار دەرىستىن چۈشۈپلا  مېنى ئىزدەيتتى ، سۇلغۇن چىرايىمغا قاراپ ھە دېسە  يۇمۇر ئېيتىپ كۈلدۈرەتتى . ئۇنىڭ ھاياتقا ، كەلگۈسىگە بولغان ئۈمۈتلۈك سۆزلىرى مېنىڭ قاراڭغۇ يولىمنى يۇرۇتۇپ  ، ئۈمۈتسىزلىككە تولغان سەلبى قەلبىمدە ئۈمۈت چىراقلىرى پىلدىرلاپ ، روھلىنىپ  تېتىكلىشىپ قالاتتىم . 

تاڭ سەھەر ... ئۇپۇق تەرەپ سۈزۈلۈپ ئاقىرىشقا باشلىدى ، خۇددى غايىپ بىر قول تۈننىڭ قارا پەردىسىنى ئاستا سېرىپ ئېچىۋاتقاندەك ، قارامتۇل تاغلار ، ئىگىز -پەس تۇرخۇنلار ، دەل -دەرەخلەر بىرمۇ -بىر نامايەن بۇلىشقا باشلىدى . گىرىمسەن تاڭ نۇرى ئۇلارنى سۈيۈپ ئويقىدىن ئۇيغاتماقتا ...
مەن بۈگۈن بۇ توپىلىق مەھەللەمنىڭ تاڭ مەنزىرسىنىڭ بۇنچىلىك گۈزەللىكىنى تۇنجى قېتىم ھېس قىلىشىم ئېدى . تاڭ مەنزىرسىگە زوقلانغان ھالدا ئۆيىمىزنىڭ كەينىدىكى قېرى جىگدە دەرىخى ئالدىغا كېلىپ ساپ ھاۋادىن قانغۇچە نەپەس ئالدىم . يىقىنلا يەردىن ئاياق تېۋىشى ئاڭلاندى . ئىتتىك بۇرۇلۇپ كۈلۈمسىرىگىنىچە كىلىۋاتقان ئىليارنى كۆرۈپ خوشاللىقىمدا ۋاقىرۋەتكىلى تاسلا قالدىم . 
— بۇنچە ئەتىگەندە جىندەك بۇ يەردە نېمە قىلىۋاتىسەن ئىليار ؟
— مېنى خوشاللىقتىن تەڭ بەھرىمان بولما دىمەكچىمۇ سەن ؟ 
— ھە سەن خەۋەر تېپىپسەندە ؟ مەن تېخى قانداق بولغاندۇ دەپ كېچىچە تىت -تىت بۇلۇپ چىقتىم .
— ئەلۋەتتە خەۋەر تاپىمەندە ، بۇ كىچىككىنە مەھەللىدە بۇنداق  خەۋەرنىڭ بىردەمدىلا ھەممە ياققا تارقىلىپ كېتىدىغانلىقىنى سەنمۇ بىلىسەن ،  ئاخشام كەچتە ئاڭلاپلا كەلگەن ئېدىم ، ئەمما ئۆيىڭلەرگە شۇنچە  كەچتە كىرىشكە پېتىنالماي ، خېلىغىچە سىرتتا ئايلىنىپ يۈرۈپ  قايتىپ كەتتىم . سېنى تەبرىكلەيمەن گۈزەلئاي . سەن ئۈچۈن بەكمۇ خوشال بولدۇم . 
ئىليار شۇنداق دېگىنىچە بىر تۇتام ياۋا گۈلنى ماڭا ئۇزاتتى . 
— ۋاھ ، نىمانداق چىرايلىق !
— ياقتۇردۇڭمۇ ؟
— ئەلۋەتتە !
— سېنى دەپ قاق سەھەردە ئېتىزمۇ -ئېتىز يۈرۈپ ئۈزۈپ  كەلدىم . 
— رەھمەت ساڭا ، ناۋادا مېنىڭ ئۆز ئاكام بولسىمۇ بەلكىم سەنچىلىك قىلماس بولغۇيتتى . مېنىڭ نېمىنى ياخشى كۆرۈپ ، نىمىگە ئامراقلىغىمنى سەنلا بىلىسەن . 
— ياق گۈزەلئاي ، مەن ئەمدى ساڭا ئاكا بولمايمەن .
— بۇ نېمە دېگىنىڭ ، ياكى ئاپاڭ ساڭا سىڭىلدىن بىرنى تۇغۇپ بەردىمۇيا ؟
— ئەخمەق قىز ، كىينچە چۈشۈنىپ قالىسەن . بولدى مەن قايتاي ، ئۆيدىكىلەرگە تۇيدۇرمايلا چىققان ئېدىم . كەچتە سېنى مۇشۇ يەردە ساقلايمەن . خوش !
ئىليار شۇنداق دېگىنىچە كەينىگە بۇرۇلۇپلا تېز -تېز مېڭىپ كىتىپ قالدى  ، ئۇنىڭ چەبدەس قەدەملىرىدىن  چىقىۋاتقان توپىغا  قارىغىنىمچە ،  بايامقى گېپىنى ئويلاپ بىر ھازا تۇرۇپ كەتتىم . ‹ ئەجىبا ئىلياردىمۇ مەندەك ، ئۆزەممۇ چۈشەنمەيدىغان تۇيغۇلار پەيدا بۇلۇپ قالغانمىدۇ ؟ ياكى بۇ كىتاپلاردا تەسۋىرلەنگەندەك  مۇھەببەتمىدۇ ؟ › دېگەن خىياللار بىلەن ئاستا ئۆيگە قاراپ ماڭدىم . 
شۇ كۈنى كۈن تولىمۇ تەستە كەچ بولدى ، كۆزلىرىم يولغا تەلمۈرەتتى ، قەدەملىرىم ئىختىيارسىز مېنى قېرى جىگدە دەرىخى تەرەپكە سۆرەيتتى . نەچچە رەت ئەينەككە قاراپ ، ئۆزەمدە بولىۋاتقان ئۆزگىرىشلەرنى ئىزدەپ باقتىم . قەلبىمنىڭ بىر يەرلىرىدىن بىر خىل تەسۋىرلىگۈسىز ئىنتىلىش ئۇخچۇپ ، ۋۇجۇدۇم ئىسسىق بىر سىزىمدە بىھۇشلىناتتى . 
تەققازالىق بىلەن كۈتكەن كەچمۇ بولدى ، تامىقىمنى مومامنىڭ زورلىشىغا قارىماي چالا -بۇلا يەپلا ، ئېغىلدىكى بار -يوقى بىرتاللا قويىمىزغا ئوت ئەكىرىشنى باھانە قىلىپ ئويدىن چىقتىم . 
خۇددى بوۋامنىڭ ناخشىسىدەك يۈرەكنى ئېزىدىغان مۇڭ بىلەن شىۋىرلاپ سوقۇپ تۇرغان مەيىن شامال ، تاغ باغرىدىكى بۇ خىلۋەت يېزىنى كېزىپ يۈرەتتى . شالاڭ يانتاق ،قۇمۇش ئۆسكەن توپىلىق دۆڭلەرنىڭ باغرىلىرىدا ، قاغجىراپ ياتقان توپىلىق يوللارنىڭ قىرلىرىدا ئۆسكەن ياۋا گۈللەرنىڭ ئۇسسۇزلىقتىن تۈكۈلگەن بەرگىلىرى توزغاقلارغا قوشۇلۇپ ئۇياقتىن بۇياققا ئۇچاتتى ، ئوتلاقتىن قايتقان پادىنىڭ ئايىغىدىن توزىغان توپىدىن ئاققۇچ تۇمانغا قاپلانغان مەھەللە پېتىۋاتقان قۇياشنىڭ ئاجىز نۇرىغا يۆلەنگەن ھالدا سوزىلىپ ياتاتتى .
    مەن يىراقتىنلا ئىليارنىڭ جىگدە دەرىخىگە يۆلەنگەن ھالدا ئولتۇرغانلىقىنى كۆرۈپ خوشاللىقىمدا يۈگۈرۈپلا باردىم . ئەمما ئۇ مېنىڭ يېنىغا كەلگىنىمنى سەزمىدى بولغاي ، كۆزلىرىنى بىر نوقتىغا تىككەن ھالدا خىيال سۈرۈپ ئۆلتۇراتتى .
— نېمىنى خىيال قىلىپ كەتتىڭ ئىليار ،— دېدىم مەن ئۇنىڭ مىسكىن چىرايىغا قاراپ .
— ھە كەلدىڭمۇ گۈزەلئاي ، ھېچنىمە ، كېلە بۇ يەردە ئولتۇرە .
— ھېچنىمە دەيسەنغۇ ، قارىغىنە ئەپتىڭگە .
—شۇ ...شۇ ...
— ۋاي ۋۇي ، تېلىڭنى چاينىماي گاچ -گاچ دېگىنە ،  بىرە ئىش بولمىغاندۇ ساڭا ؟
— ياقەي ! شۇ سەن ئوقۇشقا كىتىپ قالساڭ ، سەندىن ئايرىلىپ قېلىشنى ئويلاپ مۇشۇنداق ...
— نەدىكى گەپنى قىلمىغىنە ، مەن ئوقۇشقا كەتسەم ئولگىلى كەتمەيمەنغۇ ؟!
—ئەمما سېنى باشقىلار بوزەك قىلمىسۇن دەپ ئەنسىرەپچۇ ؛
—ئۇنداق بولمايدۇ ،سەندەك ئاكام بار يەردە مېنى كىم بوزەك قىلالايتتى ، - دېدىم مەن قەلبىمدە ئۇلغۇيۋاتقان ئىزتىراپلىق خىياللىرىمنى يۇشۇرۇپ  .
ئىليار ئويچان كۆزلىرىنى ماڭا تىكىپ تۇرۇپ ، تىترەپ تۇرغان قوللىرى بىلەن قوللىرىمنى مەھكەم قىستى-دە ، مېنى ئالدىغا تارتىپ ئوتلۇق باغرىغا  باستى . شۇ تاپتا يۈرىكىم گويا قېپىدىن قاڭقىپ چىقىپ كېتىدىغاندەك ، كۆكرەك قەپەسلىرىمگە كۈچلۈك سوقماقتا ، تۇمۇرلىرىمدا قانداقتۇر بىر ئىللىق ئېقىم يامراپ ، قەلبىمنىڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىدا كۈچلۈك ماگما ھاسىل قىلماقتا ، ئۇنىڭ باغرىدىن چىقىۋاتقان كۈچلۈك بىر ئوت - يالقۇن پۈتكۈل جىسمىمنى سىماپتەك ئېرىتىپ كۆيدۈرمەكتە ئېدى .

4

ئوقۇشقا كېلىۋالغىنىمغىمۇ ئىككى ئايدەك بولدى ، بۇ جەرياندا ئىليار بىلەن كۈندە دېگىدەك خەت ئالاقە قىلىپ يۈردىم . خېتىمىزنىڭ مەزمۇنى بولسا  ئوقۇش ھەم  سىنىپىزدىكى قىزىقارلىق ئىشلار توغرۇلۇق ئېدى . مەن ئۇنىڭ ئالى مەكتەپكە چوقۇم ئۆتىشىگە ئىشىنەتتىم . ئۇمۇ ماڭا مەكتەپتە ياخشى ئوقۇپ ،ئوقۇش مۇكاپاتىنى قولغا كەلتۈرۈشىمنى تەكىتلەيتتى . گەرچە خەتلىرىمىزنىڭ مەزمۇنى شۇنداق بولسىمۇ ئەمما بىر -بىرىگە تەشنا بۇ يۈرەكلەرنىڭ ئۈنتىنسىز سېغىنىشلىرىنى بىلىۋالغىلى بۇلاتتى .
ئۆزەمنى بەختلىك ساناپ كېلىۋاتقان كۈنلەرنىڭ بىر كۈنى سىنىپ مەسئۇلىمىز تۇيۇقسىز مېنى ئىشخانىسىگە چاقىرىپ ؛
— گۈزەلئاي ، بوۋىڭىزنىڭ كېسىلى ئېغىركەن . دەرھال ئۆيىڭىزگە قايتىڭ ،— دېدى جىددى قىياپەتتە . مەن قۇلاقلىرىمغا ئىشەنمەيلا  قالدىم .‹ بوۋام مەن ماڭغاندا ساپ-ساقلا قالغان تۇرسا ، قانداقسىگە كېسىلى ئېغىر بۇلۇپ قالىدىغاندۇ ؟ › دېگەن خىيال كاللامدا چاقماق چاققاندەك پەيدا بۇلۇپ ‹‹ بوۋا !›› دېگىنىمچە سىرتقا يۈگۈردىم .
مەھەللە دوقمىشىدىن قايرىلىپلا گويا چوڭقۇر قېقىلغان قوزۇقتەك ، پۇتلىرىمنى بىر قەدەممۇ يۆتكىيەلمەي كۆزلىرىمنى چەكچەيتكىنىمچە تۇرۇپ قالدىم . دەرۋازا ئالدىدا قېرى -ياش بىر توپ
كىشى باشلىرىنى ساڭگىلاتقان ھالدا تۇراتتى . ھەسرەتلىك يىغا ئاۋازى قۇلىقىمغا كىرگەندەك بولۇپ ، يۈرىكىم بىردىنلا ئەنسىز ئېغىپ كەتتى .
ئالدىمدا توساتتىن پەيدا بولغان ئىليارغا ئېسىلغىنىمچە ھۆڭرەپ يىغلىۋەتتىم .
ئەسلىدە بوۋام مېنى ئوقۇشتا ئىقسادىي جەھەتتىن قىينىلىپ قالمىسۇن دەپ  ، كۈندۈزى قۇرۇلۇش ئورنىدا ئىشلىسە ، كېچىسى باشقىلارنىڭ تېرىلغۇ يەرلىرىنى سۇغۇرۇپ تىنىم تاپماي ئىشلەپتىكەن ، شۇ كۈنىمۇ كېچىچە يەر سۇغۇرۇپ ،ئەتتىگەندە قۇرلۇش ئورنىدا يوغان بىر تال لىمنى كۆتۈرىشىگە سەمتۈرلۈپ يىقىلىپ ، مېڭىسىگە قان چۈشۈپ ، دوختۇرخانىگە ئاپارغىچىلا جان ئۈزگەن ئىكەن .
بوۋامنىڭ تۇيۇقسىز ۋاپاتى بىلەن ، مېنىڭ دارىلمۇئەللىمدە ئوقۇپ ، ئوقۇتقۇچى بۇلۇشتەك ئارزۇلىرىم سۇ ئۈستىدىكى كۈپۈكتەكلا غايىپ بولدى .مەھەللە ئىش باشقۇرۇش كومىتىتنىڭ  كادىرلىرى ئەھۋالىمنى مەكتەپكە ئىنكاس قىلىپ ماڭا ئوقۇش ياردەم  پۇلى  بىجىرىپ بېرىشكە ئىلتىماس سۇنغان بولسىمۇ ، ئەمما  ياشىنىپ قالغان مومامنى تىكەندەك يالغۇز تاشلىغۇم كەلمىدى . شۇڭا ئىليارنىڭ نەسىھەتلىرىگىمۇ قۇلاق سالماي مەكتەپتىن چىكىندىم .
شۇندىن بۇيان بۇ ئائىلىنىڭ ھەم ئوغلى ھەم قىزى بۇلۇپ ، ئىككى مو يېرىمىزگە چامامنىڭ يېتىشىچە ئىشلىگەندىن  باشقا ، باشقىلارنىڭ ئېتىز ئىشلىرىغا كۈنلۈك ئىشلەپ ، مومامنىڭ ھالىدىن خەۋەر ئالدىم . مومام بوۋام كەتكەندىن بۇيان تولىمۇ جىمغۇر ، كۆزىدىن ياش قۇرىمايدىغان بۇلىۋالدى . بەلكىم  ، شۇنچە يىلدىن بېرى ئىناق، ئىجىل ئۆتكەن ھەمرايىنىڭ  بىرەمۇ  ئۇرۇق -تۇققىنى يوق بۇ يۇرتقا بىزنى تىكەندەك قالدۇرۇپ كېتىشى ئېغىر كەلگەن بۇلىشى مۇمكىن . مەنمۇ كىيىنكى كۈنلىرىمىزنى ئويلاشقا جۈرئەت قىلالمايتتىم . ئىليار ھەر ھەپتە مەكتەپتىن كەلگەندە يېنىمغا كىلىپ ماڭا تەسەللى بېرەتتى . كۈنلەر شۇ تەرىقىدە داۋام قىلىپ مانا ئىليارنىڭمۇ ئالى مەكتەپكە ئۆتكەنلىك خەۋىرى پۈتۈن مەھەللىگە پۇر كەتتى .