قەشقەردىكى تىل خۇراپاتلىقى ۋە سۆز بو

kapTalis

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 56قەۋەت  YamanKiz كە 2011-10-14 08:15 PMئەۋەتىلدى  : ۋاي خۇدا ، بولدى تەسلىم. مەن دېدىم قەشقەردىن ئەمەس، ھازىرقى سىياسەتتىن كۆرىمەن دەپ. يالغانچى ئەمەسمەن. كۆرگىنىم راست. ھەممىنىڭ ئىشى كۆڭلىگە ئايان. مەن ئۈرۈمچى قارامايلىقلارنىڭ ئەسلىگە قايتىۋاتقىنىدىن سۆيۈنسەم، ۋەتەننىڭ جەنۇبىدىكى كىشىلەرنىڭ بىز ئىلگىرى ماڭغان ئەبجەش يولنى تېخىمۇ ئەبجەش قىلىپ ماڭغىنىدىن ئەپسۇسلىنىپ يازدىم. يۇرتۋازلىق يوق. بولمىسا نېمە قىلىمەن قەشقەرلىقنى تېپىپ؟ ئەمدى بۇ توغرىلىق يازمايمەن. خۇشۋاق بولۇڭلار.  يالغان سۆزلىگىنىڭىزنى ئىتىراپ قىلدىڭىزما ؟

نۇربىيە

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 41قەۋەت  salaheden-911 كە 2011-10-13 03:19 PMئەۋەتىلدى  : مانامەن نەق قەشقەردىن ھەجەپ مەن ئۆمرۈمدە ئاڭلىمىغان بىرگەپنى قىلدىڭىز؟پولاش دىگەننىڭ دەملەش دىگەن گەپ ئىكەنلىكىنى ئەمدى بىلدىم سىز قەشقەرنىڭ نەرىدە مەسىلەن:قايسى كوچا ياكى ئىدارىدە ئاڭلىدىڭىزمەن تەكشۈرۈپ بىرىپ باقاي،مىنىڭچە سىز سەل ئاشۇرىۋەتتىڭىزمۇقانداق!!!سىز راس گەپ قىلسام بىر يالغانچى ئىكەنسىز!!!ھەي 10گپنىڭ5نى خەنزۇچە دىيىش ئۈچۈنمۇ خىلى تىل سەۋىيەسى كىتىدۇ،لىكىن قەشقەرنىڭ خەنزۇتىلى ئاساسى بەك ئاجىز،مەندەك بىر ئالى مەكتەپ تولۇق كۇرىس ئوقۇغۇچىسىمۇ 10گەپنىڭ 5نى خەنزۇچە دەي دىشەممۇ ئارىلاشتۇرۇپ دىيەلمەيمەن ئاشۇ كۆپ قىسمى ئانچە كۆپ ئوقۇمىغان قەشقەرنىڭ ئادەملىرى قانداق ئۈگىنىۋالغاندۇ ماڭا بىردەپ بىرىڭە؟؟؟تورغاچىققان10يىلدىن بۇيان تۇنجى قىتىم ھەقىقى بىر ئىغۋانى ئاڭلىشىم ماۋۇ مىنىڭ بۇ دىگنى چوكا دىگەننى كويزا.ئۇرۇندۇق دىگەننى جوزا ،دىرىزە دىگەننى چاڭزا دىگەندەك بىزنىڭ تۇرمۇشۇمىزغا ئەڭ يىقىن سۆزلەر كۆپرەك ئىشلىتىلگەچكە شۇنداق ئويلاپ قالغان گەپ ،مەنمۇ قەشقەردىن مىنىڭ بىرەر ئاتا بوۋامدىن تارتىپ ھارزىغىچە چاي پولاپ ئىچىمەن دىگەن گەپنى ئاڭلىمىدم ، چاي دەملەپ ئىچىمەن دەيمىز ئادەتتە .. مۇنبەرداشلار  ئۆپكىنى گۆش كۆرسىتدىغان نەيرەڭۋازلىق قىلماڭلار ، قەشقەردە ھىچقانداق شەھەردە يوق نۇرغۇنلىغان ئۆرىپ ئادەتلىرىمىز ساقلانغان ،سىلەت كۆرگىنىڭلار ئاز بىر قىسىمدۇر خالاس،بۇ پۈتۈن بىر يۇرۇتقا ۋەكىللىك قىلالمايدۇ، ھەممە يەردە  قوش تىل ئۈگۈنۈش ئەۋجىگە چىققان بۈگۈنكى   دەۋىردە كىشلەر قارىغۇلارچە خەنزۇچە سۆزلىشىۋاتىدۇ،ھەممە ئىشىىنڭ ياخشى ۋە يامان تەرپى بۇلىدۇ،خۇددى ئەينەككە ئوخشاش  ،قانداق قاراش بىزنىڭ ئىددىيمىزدىكى مەسلە ؟

Scholar

	مەيلى ‹‹كۇتۇتاڭ،چاي پولاش›› دىگەنلەرنى نەدە دىسۇن يەنلا بىز ئۇيغۇرلا دەپتۇغۇ !!! ئۇنىڭ يەنە تالاشقۇدەك نەرى بار ؟ ئۆزمىزدە بولسا تۈزەتسەك ،باشقىلاردا بولسا تۈزتۈشكە دەۋەت قىلساق بولدۇغۇ ؟؟؟      مەن يەنلا بىزدە يولداش ‹‹جاللات شڭشىسەي ›› نىڭ دىگەن بەشىنچى بىرلىك ‹‹دىل بىرلىكى ›› بۇلشىنى چىن دىلىمدىن ئۈمۈد قىلمەن !!!   ئالدىنقى ھەپتە كوچا ئاپتۇبۇسغا چىقىپ تۇرشۇمغا كەينىمدىن ئۈچ -تۆت ياش ئەتراپدىكى  بالسىنى ئەگەشتۈرگەن بىرئايال چىقتى .تۇرۇپلا ئۇلارنىڭ پارڭىغا قۇلاق سېلىپ قاپتىمەن ،ھېلقى بالا خەنزۇچنى ئەمدى پو ئاتمىدىم ،مەندىن ياخشى سۆزلەيدىغاندەك تۇرۇپتۇ ،ئۇلا ئانا -بالا ئىككىسى خەنزۇچە پاراڭلىشىپ كەتتى ،ھېلقى بالغا قارسام ئۇيغۇردەك تۇردۇ چىرايدىن ،تازا ئۆرلۈپ ئانسىغا قارسام ئۇيغۇر ئىكەن ،ئۇلانىڭ پاراڭلاشقىنغا قاراپ تۇرسام ،ئۇ ئايال سەل نۇمۇسقىلدى بولغاي ،بالسغا بۇنىڭدىن كىيىن مەكتەپنڭ سىرتىدا ئۇيغۇرچە سۆزلىشىىش توغرىسدا تەربىيە بەردى ..... بۇنى كۈرۈپ باشقىلارغا شۇنچىلىك تەسىر قلالىغنىمدىن پەخرلەندىم ...

edekut

	ئەزىز قىرىنداشلىرىم،قەشقەر ئامان بولسۇن ،جىمى ئۇيغۇر دىيارى ئامان بولسۇن!!مەيلى نەلىك دىسۇن،ئۇخشاش ئۇيغۇر دەپتىغۇ!ھەممىمىز ئۆزىمىزدىن باشلايلى!

Qapaqhenim

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 71قەۋەت  Scholar كە 2011-10-15 11:40 AMئەۋەتىلدى  : مەيلى ‹‹كۇتۇتاڭ،چاي پولاش›› دىگەنلەرنى نەدە دىسۇن يەنلا بىز ئۇيغۇرلا دەپتۇغۇ !!! ئۇنىڭ يەنە تالاشقۇدەك نەرى بار ؟ ئۆزمىزدە بولسا تۈزەتسەك ،باشقىلاردا بولسا تۈزتۈشكە دەۋەت قىلساق بولدۇغۇ ؟؟؟      مەن يەنلا بىزدە يولداش ‹‹جاللات شڭشىسەي ›› نىڭ دىگەن بەشىنچى بىرلىك ‹‹دىل بىرلىكى ›› بۇلشىنى چىن دىلىمدىن ئۈمۈد قىلمەن !!! ....... ناھايىتى تېتىملىق گەپ قىلىپسىز. مېنىڭچە، ئەسلىدىنلا بۇ تېمىنىيڭ ماۋزۇسى جايىغا چۈشمىگەن. ئەمىليەتتە، بۇ خىل ھادىسىلەر ئانا يۇرتىمىزنىڭ ھەممىلا يېرىدە بار. پەقەت ئىپادىلىنىش شەكلى، ئېغىر يەڭگىللىك دەرىجىسى ئوخشىمايدۇ. تىل تەرەققىيات نۇقتىسىدىن ئېيىتقاندىمۇ، بۇنداق ئەبجەش تىل مۇھىتىدا بۇ خىل ھادىسىلەرنىڭ، بىز ياقتۇرۇش ياكى ياقتۇرماسلىقىمىزدىن قەتئى نەزەر، يۈز بېرىشى تەبىئى. بۇ يۇرتۋازلىققا بېرىپ تاقالمايدۇ ياكى بىرەر يۇرتنىڭ ئادەملىرىنىڭ بەك ناچار، ئانا تىلنى سۆيمەيدىغانلىقىدىن دېرەك بەرمەيدۇ. مەسىلەن: ئۇيغۇر تىلىدىكى ‹‹شوۋىگۈرۈچ›› دىگەن تاماقنى، ئاقسۇدا ‹‹شىپەن›› دىسە، مارالبېشىلىقلار ‹‹مىتاڭ›› دەيدىكەن. لەغمەننىڭ چۆپىنى پۇشۇرغان سۇنى، بەزى جايدا ‹‹مەنتەڭ›› دىسە، قەشقەر تەرەپتە ساپ ئۇيغۇر تىلىدا ‹‹ ئاش سۈيى›› دەيدىغانلارمۇ بار. قىسقىسى، ئانا تىلىمىزنى قىزغىن سۆيۈش، بۇ خىل ھادىسىلەرنىڭ بەك چەكتىن ئېشىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش بىزنىڭ بۇرچىمىز! سىلەرگە يەنە بىر ئۆزەم ئېچىنغان گەپتىن بىرنى دەپ بېرەي: بۇ يەردە ئوتتۇرا ئاسىيادىكى سابىق سوۋېت ئىتتىپاقى جۇمھۇرىيەتلىرىدىن كەلگەن ئۇيغۇر، قازاق، قىرغىزلار ئۆز ئارا رۇسچە سۆزلىشىدۇ. ئۇلارغا رۇسچە تېخى ئۆزىنىڭ ئانا تىلىدەكلا ئىكەن. بەزىلىرى ئۆزىنىڭ ئانا تىلىدا قەتئى سۆزلىيەلمەيدۇ.  تۇرۇپ ئويلاپ قالىمەن، يۇرتىمىزىدكى ئۇيغۇر بالىلار خەنزۇچە سۆزلەپ، گېرمانىيەدىكىلىرى گېرمانچە سۆزلەپ، شىۋېتسىيەدىكىلىرى شىۋېتچە سۆزلەپ، نورۋېگىيەدىكىلىرى نورۋېيچە سۆزلەپ، روسىيە تەۋەسىدىكىلىرى روسچە سۆزلەپ، ئېنگىلىز تىلى ئىشلىتىدىغان دۆلەتلەردىكىلىرى ئېنگىلىزچە سۆزلەپ، ئەرەپ دۆلەتلىرىدىكىلىرى ئەرەپچە سۆزلەپ، فىنلاندىيەدىكىلىرى فىنلاندچە سۆزلەپ، ياپوندىكىلىرى ياپونچە سۆزلەپ.....چوڭ بولسا، كەلگۈسىدە ئاشۇ باللىرىمىز ئۇچرىشىپ قالسا، قايسى تىلدا بىر بىرى بىلەن ئالاقە قىلار؟ ئۇيغۇر تىلىدا قىلالارمۇ؟ ياكى بىرسى بىلەن رۇسچە، بىرسى بىلەن خەنچە، يەنە بىرسى بىلەن ئەرەپچە، يەنە بىرلىرى بىلەن گوللاندچە، ۋە ياكى ياپونچە.....چە سۆزلىشىشكە توغرا كېلەرمۇ؟!  بەزىدە نىمە دىگەن چېچىلىپ كەتكەن بىچارە خەق بىز ھە؟ دەپ ئويلاپ قالىمەن. قىسقىسى، تىل ئەبجەشلىكى ياكى تىل بۆھرانى ھازىر پۈتۈن ئۇيغۇر دۇچ كېلىۋاتقان جىددى مەسىلە.

toxkanjan

	بىزگە ۋەكىل بولۇپ مەركەزدە ۋە ئاپتۇنۇم رايۇندا ئولتۇرغان ئۇيغۇر باشلىقلار بۇنىڭغا بىر نىمە دىيشى كىرەك،بولمىسا تارىخ بىزدىنمۇ بەك ئۇلارنى لەنەت تۈۋرىكىگە مىخلايدۇ.ھەرقايسى ئازسانلىق مىللەتلەرنىڭ ئۆز ئانا تىلنى قوغداش ھوقۇقى  بار دەپ دۆلىتىمىز قانۇندا بەلگىلەنگەن.شۇڭا ھەممىمىز ئاڭلىق ھالدا  قانۇنغا رىئايە قىلىشىمىز ۋە قانۇنى ھوقۇقىمىزنى قانۇن ئارقىلىق قوغدشىمىز كىرەك. مەركەزدىكى ۋەكىللىرمىز بىزگە ۋاكالىتەن قۇرۇلتايغا قاتناشقاندا مۇشۇنداق بىزنىڭ جانىجان مە نپەتىمىزگە چېتىلدىغان،مۇشۇ  قانۇننى توغرا ئىجرا قىلمىغان ئىشلارنى يىغىنلاردا ئوتتۇرغا قويۇپ ھەل قىلشى كىرەك.بولمىسا بىزنىڭ ئاھۇ زارىمىز مەڭگۈ مەركەزگە بارالمايدۇ.مەركەزدىكىلەر بەزى يەرلىك تارماقلار يوللىغان يالغان نەرسىلەر بىلەن ئالدىنىپ قالدۇ.بۇنداق يۇقىردا مەركىزى ھۆكىمىتىمىزنى تۆۋەندە پۇخرالارنى ئالدايدىغان ئەمەل ئۆسۈش تەمەسىدە يۈرگەنلەر يوق ئەمەس.شۇڭا ھەممممىز ئاساسى قانۇنغا ۋە ۋىجدانىمىزغا شۇنداقلا پارتىيمىزنىڭ پارلاق سىياسەت قانۇنلىرغا  سادىق بولۇپ خەلققە ۋە پارتىيمىزگە بىر ئۆمۈر مەسئۇل بولشىمىز كىرەك. ھوقۇق ،پۇل بىزگە بىر ئۆمۈر باقىۋەندە ئەمەس.لىكىن خەلق  ھەمممىز ئۈچۈن ئون ئۆمۈر باقىۋەندە.

nurmuhammat

	يەي نەگە باسا شۇخەنسۇچىگەپ  مەن تەخى ئۇرۇمچىدە  خەنسۇچى بىلمەي 60  ياشلىق بىر  قىردىن گەپ ئاڭلىدىم   بىز  گە  نىم ئامال ئەمدى  نەگەباساشۇ؟

tursun.aini

	بۇ پەقەت مىللتىمىزنىڭ تەرەققىياتى ئارقىلقلا ئەمەلگە ئاشىدۇ،بۇرادەرلەر تىرىشايلى!

تىرەن