2 – ئىيۇن مەركىزىي بانكىنىڭ ‹‹كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونىنى باشقۇرۇش ۋاقىتلىق چارىسى›› ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن، ئاپتونوم رايونىمىزدىكى جۇڭگو بانكىسى، سودا – سانائەت بانكىسى، يېزا ئىگىلىك بانكىسى، قۇرۇلۇش بانكىسى قاتارلىق پۇل ئامانەت كەسپىي ئاپپاراتلىرى 15 – ئىيۇن تۇنجى قارارلىق كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونى تارقىتىشقا باشلىدى. بۇ قېتىمقى كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونىنىڭ قەرەلى بىر ئايلىق، ئۈچ ئايلىق، ئالتە ئايلىق ۋە بىر يىللىقتىن ئىبارەت تۆت خىل، ئۆسۈم نىسبىتى ئايرىم – ئايرىم %2.54، %2.59، %2.87، %3.15 بولۇپ، ئوخشاش قەرەلدىكى بانكا قەرەللىك ئامانىتىنىڭ ئۆسۈم نىسبىتىدىن 49 پىرسەنت پوئېنتتىن 65 پىرسەنت پوئېنتقىچە يۇقىرى ئىكەن. ئىگىلىنىشىچە، شەخسلەرنىڭ ئەڭ تۆۋەن سېتىۋېلىش چېكى 300 مىڭ يۈەن بولۇپ، مەبلەغ سالغۇچىلار بانكا تىجارەتخانىلىرى، تور بانكىسى ياكى يان تېلېفون بانكىسى ئارقىلىق سېتىۋالالايدىكەن.
كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونى سودا بانكىسى، سىياسەت خاراكتېرلىك بانكا، يېزا ئامانەت – قەرز كوپىراتىپى قاتارلىق پۇل ئامانەت كەسپىي ئاپپاراتلىرى مەبلەغ جۇغلاش ئۈچۈن تارقىتىدىغان، ئامانەت پۇل خۇسۇسىيىتىگە ئىگە ھېسابقا خاتىرىلىنىدىغان پۇل ئامانەت مەھسۇلاتى بولۇپ، ئامانەت پۇل سۇغۇرتىسىغا قاتناشتۇرۇلىدۇ. ئۇ ئىككىلەمچى پۇل مۇئامىلە بازىرىدا ئوبوروت قىلىشقا، ئۆتۈنۈپ بېرىشكە، مۇددەتتىن بۇرۇن نەقلەشتۈرۈشكە بولۇشتەك ئالاھىدىلىككە ئىگە. شەخسلەرنىڭ ئەڭ تۆۋەن سېتىۋېلىش چېكى 300 مىڭ يۈەن، مەبلەغ سېلىش ئاپپاراتلىرىنىڭ ئەڭ تۆۋەن سېتىۋېلىش چېكى 10 مىليون يۈەن. ئۇ ئۆسۈم ھېسابلاش ئۇسۇلىغا قاراپ مۇقىم ئۆسۈملۈك ئامانەت تالونى ۋە لەيلىمە ئۆسۈملۈك ئامانەت تالونىدىن ئىبارەت ئىككى خىلغا ئايرىلىدۇ، مۇقىم ئۆسۈملۈك ئامانەت تالونىنىڭ ئۆسۈمى يىللىق ئوتتۇرىچە ئۆسۈم نىسبىتى بويىچە ھېسابلىنىدۇ. لەيلىمە ئۆسۈملۈك ئامانەت تالونىنىڭ ئۆسۈمى شاڭخەي بانكىلار ئارا مەبلەغ ئۆتنە – يېرىم مەركىزىنىڭ ئۆسۈم نىسبىتى بويىچە ھېسابلىنىدۇ.
كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونى ھېسابقا خاتىرىلىنىدىغان بولۇپ، بىخەتەر مەبلەغ سېلىش قورالى ھېسابلىنىدۇ. جۇڭگو بانكىسىنىڭ شىنجاڭ شۆبە بانكىسىدىن ئەسقەر جاپپارنىڭ تونۇشتۇرۇشىچە، بۇ قېتىم سېتىلغان كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونى مۇقىم ئۆسۈملۈك بولۇپ، دىرى بىلەن ئۆسۈمىگە كاپالەتلىك قىلىنىدىكەن. كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونىنى رەنىگە قويۇپ قەرز پۇل ئالغىلى، چەت ئەلگە چىقىش ئامانەت پۇل ئىسپاتنامىسى يازدۇرغىلى بولىدىكەن. كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونىنى قەرەلى توشۇشتىن بۇرۇن ھەممىسىنى ياكى بىر قىسمىنى ئىككىلەمچى پۇل مۇئامىلە بازىرىدا ئوبوروت قىلغىلى، ئۆتۈنگىلى، سودىلاشقىلى، نەقلەشتۈرگىلى بولىدىكەن. مۇددەتتىن بۇرۇن نەقلەشتۈرۈلگەن قىسمىغا شۇ كۈندىكى قەرەلسىز بانكا ئامانىتىنىڭ ئۆسۈم نىسبىتى بويىچە ئۆسۈم ھېسابلىنىدىكەن، قالغان قىسمىغا ئەسلىدىكى ئۆسۈم نىسبىتى ئىجرا قىلىنىدىكەن. كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونى رەنىگە قويۇلغان، مەبلەغ ئىسپاتى قىلىنغان ياكى توڭلىتىپ قويۇلغان بولسا، مۇددەتتىن بۇرۇن نەقلەشتۈرگىلى بولمايدىكەن.
ھەر قېتىم تارقىتىلىدىغان كۆپ سوممىلىق ئامانەت تالونىنىڭ تۈرى، قەرەلى، كۈتۈلمە ئۆسۈم نىسبىتى ئوخشاش بولمىغاچقا، مەبلەغ سالغۇچىلار ئۆزىنىڭ مەبلەغ ئەھۋالى، تەۋەككۈلچىلىكى ۋە قىزىقىشىغا قاراپ تاللاپ مەبلەغ سېلىشى، شۇنداقلا مۇددەتتىن بۇرۇن نەقلەشتۈرگىلى، ئۆتۈنگىلى بولامدۇ – يوق، ئۆسۈم ھېسابلاش ئۇسۇلى قانداق دېگەندەك مەسىلىلەرنى ئوبدان ئويلىشىپ سېتىۋېلىشى كېرەك.