يىلتىز ئەپەندىم ئۆزىنىڭ يىلتىزىنى ئۇنتۇپ قالدىمۇ قانداق؟

يىلتىز ئەپەندى گەرچە ماقالىنى ئوڭشاپ يازالىغان بولسىمۇ،لېكىن ئەدەبىياتتىكى شېئىر ژانىرىدىن قىلچىلىكمۇ چۈشەنچىسى يوق ئىكەن.بۇ شېئىرنى مەنچىلىكمۇ چۈشەنمەي(بىلىمسىز بولساممۇ) تۇرۇپ تەھلىلىنى بىز بىلەن ئورتاقلاشقانلىقىدىن ئەجەبلەندىم.
مېنىڭچە ماقالىنىڭ بېشىدا مويسىپىت بىلەن بولۇنغان سۆھبەت ئويدۇرۇلغان بولۇشى مۈمكىن،ماقالىنى ئوقۇشۇمغىلا شۇنداق تەسىراتقا كەلدىم، دەرۋەقە ئاپتور شۇ سۆھبەت ئارقىلىق مەقسەتنى مەزكۈر شېئىرغا يۆتكىدى...

يىلتىز ئەپەندىم شىئېرنىڭ ئارقا كۇرىنىشىنى ئاساس قىلماي چۈشۈنۈشتىن باشقا يەنە مەزمۇنىنىمۇ باشقىچە چۈشىنىپتۇ ،

{[«ئۆلگەندە ھەممىمىز تەڭ بولىمىز» دېگۈچىلەر ئۆزگىلەرنىڭ ياشىشىغا قاراپ تۇرغۇچىلار، تەقدىرگە تەن بەرگۈچىلەر،  مەغلۇبىيەتچىلەردۇر. دېمەك، ھەربىر ئىنساننىڭ كىملىكى ئۇنىڭ ئۆز تىرىشچانلىقى، ئۆز ئەمگىكى ئارقىلىق ۋۇجۇتقا كېلىدۇ.]} بۇ ئەپەندىنىڭ بۇ پىكرى تازا توغرا بولماپتۇ ، تەقدىرگە تەن بەرگۈچىلەرنى مەغلۇب بولغۇچىلار دىيىش ئاقىلانىلىك ئەمەس ، تەقدىر ئالدىدا مەغلۇب بولمايدىغانلا بارمۇ ؟

يىلتىز ئەپەندىم قارىشىدا ئادەمنىڭ ئىززەت-ھۈرمىتى قانداق ياشاشتا بۇلىدۇ ، دىيىلگەندەك قىلىدۇ ، ناھايىتى توغرا قاراش شۇنداقلا مەزكۇر بىر كۇپلىت شىئېر ئىپادىلىگەن مەزمۇنمۇ شۇ !
تۇغۇلغاندا تەڭ ئىدۇق تەڭرى ئالدىدا،
تـەڭ ئەمەس بىز لېكىن دەۋر ئالدىدا.  
بۇ پەقەت ئەسكەرتىش خالاس ، شۇ ۋاقىتتىكى ھۇقۇقدار ئەلەمدار قەلەمدار  لاغا ئەمەس ، ھازىرغىمۇ بەكلا ماس كىلىدۇ ، قېنى كىم تەڭ ياشاپتۇ ، قۇدۇقنى ھويلىمىزدىن قازدۇق ئەمما ئۆزىمىز ئۇسساپ كەتتۇق ،......... ...............،   بولمىسا نىمە دەپ <ئالتۇن ئۈستىدىكى تىلەمچىلەر > دىگەن مۇبارەك نامغا قالدۇق ،

كۆرەڭلەپ كەتمىگىن ئامەتلىرىڭدىن،
تـەڭ بولىـمىز ئاخىـر قـەبـرە ئالـدىدا.

بۇ قانداقمۇ قېيىداش بولسۇن قەبرىدە تەڭ بۇلىدىغانلىقىمىزنى ھەرقانداق ئەقىل ئىگىسى بىلىدىغان بىر گەپ ،  
ئامەتلەردىن كۈرەڭلەپ كەتمەسلىك بىر كۇپلىتتىكى پۇتۇن مەزمۇننى ئىپادىلىگەن مەزمۇن مۇشۇ بىر مىسرادىن چىقىدۇ ،
يىلتىزجان ئادەمنىڭ قەبرە ئالدىدىكى ۋە كىيىنكى ھۈرمەت ئىززىتى شۇ ھاياتلىقتا قانداق ياشاشتا دەپتۇ   بۇبىر مىسرامۇ دەل شۇ  مەنانى بىرىدۇ .

ئەسسالامۇ-ئەلەيكۇم؟
مىنىڭچە بۇ شىئىردىكى  
كۆرەڭلەپ كەتمىگىن ئامەتلىرىڭدىن،
تـەڭ بولىـمىز ئاخىـر قـەبـرە ئالـدىدا
ئادەملەر ھامان ئۆلىدۇ ، مەيلى ئۇ گاداي  ۋە ياكى  باي، دىھقان ۋە ياكى شاھىنشاھ بولسۇن، ھەممىسىنىڭ بارىدىغان مەنزىلى شۇ ئۆلۈم..
ھەممىلا كىشىنىڭ شاھ ياكى دىھقان بوپ قىلىشى مۈمكىن ئەمەس ئەلۋەتتە، ھەممىلا ئادەم دىھقان بولسا بۇلارنى باشقۇرۇش ، يىتەكلەش ئۈچۈن بىر باشقۇرغۇچى كىتىشى مۇقەررەر، ھەممىسىنىڭلا شاھ بولىشى ناتايىن، شۇنىڭ ئۈچۈن مەرھۇم ئابدۇرىھىم ئۆتكۈر (مەرھۇمنىڭ ياتقان يىرى جەننەتتە بولسۇن)ئەپەندى، مۇشۇ شىئىر ئارقىلىق نادانلىق، ھاكاۋۇرلۇق ، كىشىلەرگە زۇلۇم سىلىشتىن ساقلىنىش، شۈكۈر -قانائەت قىلىشنىڭ ئەڭ ئىسىل ئەخلاق -پەزىلەت ئىكەنلىنى، ھەممىمىزنى ياراتقۇچىنىڭ بىر ئاللاھ، يەنى تۇغۇلغان ئىكەنمىز، يالىڭاچ كىلىپ، يالىڭاچ كىتىدىغىنىمىزنى، بۇ دۇنيادا ئۇ مەيلى قانداقلا تۇرمۇش كەچۈرسۇن يەنىلا ئاخىرى ئۆلۈمنىڭ بىزنى كۈتۈپ تۇردىغىنىمىزنى ، بىشىدا كەلگەندەك كىتىدىغىنىمىزنى ، ھەممىمىزنىڭ ھامان ئاللاھنىڭ دەرگاھىغا كىتىدىغىنىمىزنى  بىلدۈرمەكچى خالاس، مەيلى ئۇ يىلتىز ياكى كۆتەك بولىشىدىن قەتئىى نەزەر، ھەممىمىز بىلىمىزغۇ؟ دۇنيادا قانداق ياشاش، تۇرمۇشتىكى ئورنىمىز، بايلىقىمىز قاتارلىقلارغا نىسبەتەن تۇرمۇشىمىز ھەم ياشاش شارائىتىمىز ئوخشىمايدۇ، بۇنى بىلمەيدىغان ئادەم بولمىسا كىرەك...
مەخسىدى نىمە ؟ ھىلىقى يىلتىزمۇ ياكى كۆتەكمۇ ھىلىقى ئەپەندىنىڭ؟ بۇ شىئىىر دىگەنگە ئۇنداق قالايمىقان  گەپ ئەگىتىپ ئۆزىنىڭكىنى راس دەپ قوشىۋىلىۋەرسە ھەممە ئۆزگىرىپ كىتىشى مۈمكىن، شۇڭلاشقا بۇ شىئىرلارنى ئۆزىنى ئۇيغۇر دىگۈچىلەرنىڭ بىلمەيدىغىنى، ھەم قايىل بولمايدىغىنى ئازغۇ دەيمەن....
يەنىلا دەيدىغىنىم، ئۇنداق چۈپەي سۈرۈشتۈرسە مەسىلەن، ئەسكەرلەر ئوقتا ئۆلىشى مۈمكىن، شوپۇرلار قاتناش ھادىسىسىدە....بەزىلەر كىسەل سەۋەبلىك، بەزىلىرى ئولتۇرغان يىرىدە ئولتۇرغان پىتى ، ئەمما بىر نۇقتا ، ھەممىمىز ئۆلىمىز، مۇشۇنىڭدىنلا ئىبارەت.

يېلتىز ئەپەندىم ، ئۆزىنىڭ توغرا بولغان كۆز قارىشىنى كۆچلەندۇرۇش ئۈچۈن مۇناسىۋەتىسز سۆھبەتنى قۇشۇۋاپتۇ ، ئەگەر بۇ سۆھبەت شۇنداق بولغان دىيىلگەن تەقدىردىمۇ ئۇ بۇۋاينىڭ كۆزدە تۇتقىنى ئۆتكۈر ئەپەندىمنىڭ روبائىيسىدا كۆزدە توتقان مەسىلىگە توپتىن ئوخشىمايدىغان ئىككى مەسىلە ، شۇنداقلا يىلتىز ئەپەندىمنىڭ كۆزدە توتقىنىمۇ ئايرىم كۆز قاراش ، ئەپسۇس يېلىتىز ئەپەندىم بۇ ماقالىسدە ئۆتكۈر ئەپەندىنىڭ بۇ روبائىيسىنى ئۆز كۆز قارىشىنى چۈشەنمىگەن بۇۋايدەكلا چۇشەنمىگەن خالاس.. بۇ يەردە كۆز قاراشنىڭ توغرا - خاتالىق مەسىلىسى مەۋجۇت ئەمەس ، پەقەت ئۈچ خىل كۆز قاراشلا مەۋجۇت ، ئۇلارنىڭ كۆز قارىشىمۇ ئۆز مەيدانىدا ، ئۆز نوۋىتىدە توغرا كۆز قاراش ، بۇ پەقەت ماقالىدىكى مۇناسىۋەتسىز ، قايىل قىلىش كۆچىنى ئاجىزلاندۇرۇپ قويغان ھەم مۇۋاپىقىيەتسىزلىكىگە ئېلىپ بارغان  ئېلىمنىت ئىبارەت خالاس.

ئابدىرىيىم ئۆتكۈر ئەپەندىنىڭ بۇ شېئىرىنى مەيلى قانداق تەھلىل قىلىڭ مەڭگۈ كۇچكە ئىگە،مۇنازىرسىز ئىجادىيەت.ئاغدۇرماقچى بولغانلار چۈشەكەپ قاپتۇ يېڭىلىقنى نىمە دەپ ياراتسا بۇلدىغان نەرسە ئەمەس.

يىلتىز مىش تىخى ،،، ئۇ ،پىتنىخور تىپىدىكىلەرنىڭ يىلتىز كەن .ئۇيالماي  ئۆتكۈر ئەپەندىدىن قۇسۇر تاپماقچى بولغىننى توۋا.
ئۇ نىڭ كىشىنى قايىل قىلغىدەك تونۇلغان ئىجادى ئەسەرلىرى بامۇ ..بولسا يوللاپ قويۇڭلار ،ئوقۇپ چۈشۈنۈپ باقىلى.

قارىشىڭىزنى قوللايمەن.

ھە  شۇ ،كىم ئاغزىنى بۇزۇپ ھاقارەت قىلسا شۇ ھامان ئىنكاسىنى ئۆچۈرۈش كېرەك.