نامازدۈكۈ ھېكمەت ۋە خاسۈيەت
[ېۇيغۇرچە]
الچكمە في الپلاە وۆھميتھا
[باللغە الۆويغوريە]
ېابدۇرەقۈپ ېابدۇلغەنۈ
ىبد الرقيب ىبد الغني
تەكشۇرۇپ بۈكۈتكۇچۈ: ن. تەمكۈنۈ
المراجىە: ن. تمكيني
رۈياد شەھرۈ رەبۋە رايونۈ دۈن تەشۋۈقات ھەمكارلۈق مەركۈزۈ
المكتب التىاوني للدىوە وتوىيە الجاليات بالربوە بمدينە الرياگ
1429 – 2008
نامازدۈكۈ ھېكمەت ۋە خاسۈيەت
( ناھايۈتۈ شەپقەتلۈك ۋە مېھرۈبان ېاللاھنۈڭ ېۈسمۈ بۈلەن باشلايمەن )
ېادەتتۈكۈ ېەھۋالدا شەرېۈ ېۈبادەتلەرنۈ ېادا قۈلۈشتا ېۇنۈڭ ھېكمۈتۈنۈ بۈلۈش شەرت قۈلۈنمايدۇ، مۇھۈمۈ مۇتلەق ېۈتاېەتمەنلۈك بۈلەن ۋاقتۈدا، تولۇق بەجا كەلتۈرۈشتۇر. ېەگەر مۇسۇلمان كۈشۈ مەلۇم ېۈبادەتنۈڭ ھېكمۈتۈنۈ بۈلۈپ يەتسە، بۇ نۇر ېۈستۈگە بۇر بولۈدۇ، شۇنداقلا ېاللاھ تاېالا ېۈززەتلۈك قۈلغان ېارۈفلارنۈڭ قاتارۈدۈن ېورۇن ېالۈدۇ. ناماز ېاللاھ تاېالا مۇسۇلمانلارغا پەرز قۈلغان، مۇنتۈزۈم ھەركەتلەر ۋە مۇېەييەن ېايەت- دۇېالار بۈلەن تەرتپلۈك رەۋۈشتە، خاس شەكۈلدە، كۈندە بەش قېتۈم ېادا قۈلۈدۈغان كۈندۈلۈك ېۈبادەت.
ناماز تولۈمۇ قەدۈم تارۈخقا ېۈگە ېۈبادەتتۇر. ېاللاھ تاېالا مۇسا ېەلەيھۈسسالامنۈ نامازنۈ ېادا قۈلۈشقا ۋە ېەھلۈنۈ نامازغا بۇيرۇشقا ېەمر قۈلۈدۇ.ېۈسا ېەلەيھۈسسالام ېاللاھنۈڭ ناماز ۋە زاكاتنۈ بۇيرۇغانلۈقۈنۈ زۈكۈر قۈلۈدۇ. لوقمان ھەكۈم ېوغلۈغا نامازنۈ ېادا قۈلۈش ۋە باشقۈلارنۈ ياخشۈلۈققا بۇيرۇش ھەققۈدە تەلۈم بېرۈدۇ .رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈسسالام ېۈسرا كېچۈسۈ بەيتۇلمۇقەددەستە پەيغەمبەرلەرگە نامازدا ېۈمام بولغان. دېمەك، ېۈلگۈرۈكۈ ېۇممەتلەردە ناماز ھەر-خۈل شەكۈلدە مەۋجۇت بولغان.رەسۇلۇللاھ بەش ۋاقۈت ناماز پەرز بولۇشتۈن ېۈلگۈرۈ ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالامغا ېوخشاش ېەتۈگەن ۋە كەچتە ېۈككۈ رەكېەتتۈن ناماز ېوقۇيتتۈ. مۈېراج كېچۈسۈ نامازنۈڭ ېەڭ ېاخۈرقۈ، تولۇق ۋە ېۈسلامۈ شەكلۈ پەرز قۈلۈندۈ.
ناماز ېاللاھ بۈلەن بەندە ېوتتۇرۈسۈدۈكۈ يۈكسەك روھانۈي ېالاقە. ېۇ بەندۈنۈ ېاللاھنۈڭ رۈزاسۈغا يېتەكلەپ، ېۈنايۈتۈگە مۇيەسسەر قۈلۈدۇ.
نامازنۈ ېۆرە بولۇشقا قادۈر بولالمۈغانلار ېولتۇرۇپ، ېۇنۈڭغۈمۇ قادۈر بولالمۈسا يېتۈپ ېۈشارەت بۈلەن ېادا قۈلسا، پەقەت بولالمۈغاندا نامازنۈڭ ېەركانلۈرۈنۈ دۈلۈدا جارۈ ېەتسە بولۈدۇ. بۇنۈڭدۈن ېۈسلام دۈنۈنۈڭ نەقەدەر ېاسانلۈقنۈ تەشەببۇس قۈلۈدۈغانلۈقۈ ھەم نامازنۈڭ ھەر قانداق ېەھۋال ېاستۈدا ساقۈت بولمايدۈغانلۈقۈ ېايان بولۈدۇ.دەرھەقۈقەت، نامازنۈڭ جۈھاد مەيدانلۈرۈدۈمۇ ساقۈت بولمايدۈغانلۈقۈ ېۇنۈڭ ېۈسلام شەرۈېۈتۈدۈكۈ ۋە مۇسۇلمانلارنۈڭ قەلبۈ- ېەمەلۈيۈتۈدۈكۈ مۈسلۈسۈز ېورنۈنۈ تۈكلۈگەن. قۇرېان كەرۈم سۈرە نۈسانۈڭ 102-ېايۈتۈدە جەڭ مەيدانۈدا نامازنۈ جاماېەت بۈلەن ېادا قۈلۈش ېۇسۇلۈ تەپسۈلۈ بايان قۈلۈنغان بولسا، مۆتەبەر پۈقھۈ كۈتاپلۈرۈدا جەڭ مەزگۈلۈدۈكۈ ېالاھۈدە شاراېۈتتا نامازنۈ قانداق ېادا قۈلۈش ېۇسۇلۈ«قوغلاش ياكۈ قېچۈش ھالۈتۈدۈكۈ كۈشۈنۈڭ نامۈزۈ» دېگەن ېايرۈم سەرلەۋھە ېاستۈدا مۇنداق بايان قۈلۈدۇ:'' ېەگەر جەڭچۈ دۇشمەننۈ قوغلاۋاتقان بولسا ياكۈ دۇشمەننۈڭ قېچۈپ كېتۈشۈدۈن ېەندۈشە قۈلسا ۋەياكۈ دۇشمەنلەر جەڭچۈنۈڭ پېيۈگە چۈشكەن بولسا، قۈبلۈگە يۈز كەلتۇرەلمەسلۈكتۈن قەتېۈ نەزەر، دۇشمەن قاچقان تەرەپكە ياكۈ بۈخەتەر جايغا يۈزلۈنۈپ تۇرۇپ ېۈشارە بۈلەن نامازنۈ قولاي رەۋۈشتە ېادا قۈلۈدۇ.بۇ شەرۈېەتتە ېەيۈپلەنمەيدۈغان بارلۈق قېچۈش ھالەتلۈرۈدۈكۈ كۈشۈگە، شۇنداقلا رۇكۇ، سەجدە قۈلۈش ېۈمكانۈيۈتۈدۈن مەھرۇم، ېۆزۈگە، ېاېۈلۈسۈگە، مال-مۇلكۈگە دۈشمەن ياكۈ يۈرۈتقۇچ ھايۋان تەرۈپۈدۈن زۈيان يېتۈش خەۋپۈدۈكۈ كۈشۈگۈمۇ تەدبۈقلۈنۈدۇ"(سەييۈد سابۈقنۈڭ پۈقھۈ سۈننە دۈگەن كۈتابۈنۈڭ 1-جۈلد 336-بەتتۈن ېۈلۈندۈ).
ناماز باشقا ھەر قانداق ېۈبادەتتۈن كۆپ يۇقۈرۈ تۇرۈدۇ.رەسۇلۇللاھتۈن: " قايسۈ ېەمەل ېەۋزەل؟" دەپ سورالغاندا، پەيغەمبۈرۈمۈز:"ېۆز ۋاقتۈدا ېادا قۈلۈنغان ناماز" دەپ جاۋاپ بەرگەن.ناماز ېاللاھ تاېالا مۇسۇلمانلارغا پەرز قۈلغان ېۈبادەتلەرنۈڭ تۇنجۈسۈ.ېاخۈرەتتە بەندۈنۈڭ ېەمەللۈرۈ ېۈچۈدۈن تۇنجۈ رەت ھېساپ ېېلۈنۈدۈغۈنۈمۇ ناماز.
نامازنۈڭ يۇقۈرۈقۈدەك نۇرغۇن پەزۈلەتلۈرۈ ۋە يۇقۈرۈ ېورنۈ بولغاچقا، ېۇ باشقا ېۈبادەتلەردۈن پەرقلۈق ھالدا، ېالاھۈدە شەكۈلدە، رەسۇلۇللاھنۈڭ جۈسمانۈ ۋە مەنۈۋۈ
جەھەتتۈن پۈتكۇل كاېۈناتتۈن ھالقۈغان، يەتتۈنچۈ ېاسماندۈكۈ سۈدرەتۇلمۇنتەھا*دا ېاللاھقا يېقۈن تۇرغان مۇبارەك ساېەتلۈرۈدە پەرز قۈلۈندۈ.
نامازنۈڭ قۇرېان كەرۈمدە ېالاھۈدە قەيت قۈلۈنغان ھېكمەتلۈرۈدۈن: ناشايان ېۈشلاردۈن چەكلۈشۈ،نەپسۈنۈ پاكلاشتۇر. بۈر ۋاقۈت نامۈزۈ قازا بولسا پەرۈشان بولۈدۈغان، بۈر ۋاقۈت تاماقتۈن قالغاندەك ېېچۈرقاش ھېس قۈلۈدۈغان نامازخانلار نامازدۈكۈ ھېكمەتكە يېقۈنلاشقانلاردۇر.بەش نامازنۈڭ كۈندۈلۈك بۇيرۇلغان ۋاقۈتلۈرۈغا نەزەر سالغۈنۈمۈزدا نۇرغۇن ھېكمەتلەر زاھۈر بولۈدۇ. ېۇ ۋاقۈتلار شۇ كۈندۈكۈ ناھايۈتۈ ېەھمۈيەتلۈك ۋە خاسۈيەتلۈك دەقۈقۈلەردەك تۇيۇلۈدۇ. بۇ خۈل تۇيغۇ شەكسۈزدۇر. سۈز بامدات نامۈزۈنۈ ېادا قۈلماقچۈ بولۇپ تۇرغۈنۈڭۈزدۈلا سەھەر ېورنۈدۈن تۇرۇشتۈن ېۈبارەت بۈر ياخشۈ ېۈشنۈ قۈلۈپ بولغان بولۈسۈز. بۈر كۈنلۈك مەشغۇلۈيۈتۈڭۈزگە كۈرۈشۈشتۈن بۇرۇن ېادا قۈلغان روھۈ ۋە جۈسمانۈ ېۈبادەت قەلبۈڭۈزنۈ پاك-پاكۈزە يۇيۇپ قويۈدۇ. پېشۈن، دۈگەر، شام ۋە خۇپتەن نامازلۈرۈمۇ ېۆزگۈچە قۈممەتتە. دېمەك بۈر كۈنلۈك پاېالۈيۈتۈڭۈز ېۈبادەتنۈ مۇقەددۈمە ۋە خاتۈمە قۈلۈدۇ. رەسۇلۇللاھنۈڭ خۇپتەن نامۈزۈنۈ ېادا قۈلۈپ بولغاندۈن كېيۈن (بۈھۇدە) گەپ قۈلۈشتۈن چەكلۈگەنلۈكۈ بۈزنۈڭ دۈققۈتۈمۈزدە بولۇشۈ كېرەك.
ېۈسلام خەلۈپۈلۈكلۈرۈنۈڭ تېرتورۈيۈسۈ كېڭەيگەن دەسلەپكۈ مەزگۈللەردە مۇسۇلمانلار ېاسترونومۈيۈنۈڭ كۆرۈنەرلۈك تەرەققۈياتلارغا ېېرۈشۈشگە، نامازنۈڭ ېۈنچۈكۈلۈك بۈلەن ېېلۈپ بېرۈلۈدۈغان ېۈشەنچۈلۈك مەلۇماتلار ېاساسۈدا قۈبلۈنۈ توغرا بېكۈتۈشگە ۋە يۈلنۈڭ ېوخشۈمۈغان پەسۈل - كۈنلۈرۈدە بەش نامازنۈڭ ۋاقتۈنۈ توغرا ھېسابلاشقا مۇھتاج بولغان.
نامازنۈڭ نامازخانغا بېغۈشلايدۈغان ېاتالۈرۈ ھېسابسۈز...كۈشۈلۈك ھايات ېۈنساننۈ چېنۈقتۇرۈدۈغان، تاۋلايدۈغان ېوچاق.ھاياتتا كۈشۈ بەزۈدە ېاجايۈپ خوشال مۈنۇتلار ېۈلكۈدە ېەللەيلەنسە، بەزۈدە دەھشەتلۈك، ېازاپلۈق دەقۈقۈلەر قوينۈدا تولغۈنۈدۇ.ناماز ېۈنسانغا ھەر قانداق روھۈي بېسۈمغا بەرداشلۈق بېرۈش كۈچۈ ېاتا قۈلۈدۇ. نامازخان نامازدا قەلبۈدۈكۈ ېەڭ ېالۈ قۇدرەت ساھۈبۈغا ساداقۈتۈنۈ بېغۈشلاش
بۈلەن، ېۆز ۋۇجۇدۈدۈن تاشقۈرۈ بارلۈق مەۋجۇداتتۈن مۇستەقۈل بولالايدۇ. شۇڭا نامازخاننۈڭ قەلبۈ غايەت خۇشاللۈقنۈمۇ، چەكسۈز قايغۇنۈمۇ ېوخشاشلا سۈغدۇرۇپ كېتەلەيدۇ.
ناماز ېۈنسان بېشۈدۈن كېچۈۋاتقان ھەر بۈر زەپەر، تەنتەنە ۋە پېشكەل، مۇسۈبەت ېۈچۈن بۈردەك ېەسلەتمۈدۇر. نامازخانلار ېالدۈنقۈ ېەھۋالدا شۇكرانە نامۈزۈ ېوقۇپ مۈننەتدارلۈقۈنۈ ېۈپادۈلۈسە، كېيۈنكۈ ېەھۋالدا ھاجەت نامۈزۈ ېوقۇپ، ېاللاھتۈن ېۆز بېشۈغا كەلگەن قۈسمەتنۈ كۆتۈرۈۋېتۈشۈنۈ، مۇسۈبۈتۈنۈڭ ېورنۈغا تېخۈمۇ ياخشۈسۈنۈ بېرۈشنۈ تۈلەيدۇ.قۈسقۈسۈ، ېۈنسان ناماز ېارقۈلۈق ېۆز روھۈيۈتۈنۈڭ قارشۈ قۇتۇپلۈرۈ ېارۈسۈدا بۈمالال قاتنۈيالايدۇ.
رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋە سەللەم بۈلالنۈ ېەزان ېېيتۈشقا بۇيرۇپ: «بۈزنۈ ناماز بۈلەن راھەتلەندۇرگۈنە، بۈلال» دەيتتۈ.
ېاللاھ ېۇلۇغلۇق ېەۋجۈدە مەۋجۇت، ېاللاھنۈڭ بۇ مەقامۈغا سېلۈشتۇرغاندا ېۈنسان ناقۈسلۈق پاتقۈقۈدا تۇرۈدۇ.شۇنداقتۈمۇ ېۈنسان ناماز ېارقۈلۈق ېاللاھ بۈلەن بۈۋاستە ۋە چۈن، تۈلۈ ۋە دۈلۈ بۈلەن باغلۈنالايدۇ، مەجۇدۈيەتنۈڭ مەركۈزۈگە يۈزلۈنۈپ خۈتابەن سۈردۈشالايدۇ.
ېاللاھ چەكسۈز گۈزەلدۇر، ېۈنسان ېۇنۈڭغا مەھلۈيا بولۇپ تەلپۈنۈدۇ،ېاللاھ ېۇلۇغدۇر، ېۈنسان ېۇنۈڭدۈن ېەيمۈنۈدۇ ۋە قورقۈدۇ.بۈراق بۇ قورقۇش زەېۈپ كۈشۈنۈڭ قۇدرەتلۈك زوراۋان ېالدۈدۈكۈ تۈترۈشۈ ېەمەس، بەلكۈ ناقۈس ېۈزدەنگۈچنۈڭ كامالەت ېالدۈدۈكۈ ھودۇقۈشۈدۇر.
رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋە سەللەم مۇنداق دۈگەنۈدۈ:« ناماز مېنۈڭ خۇشاللۈقۈم، ېاللاھنۈڭ زۈكرۈ قەلبۈمنۈڭ مېۋۈسۈ»
"مۇېەييەن روھۈ پاېالۈيەت نېرۋا تالالۈرۈ ۋە ھەر قايسۈ ېورگانۈزۈملاردا ېاناتومۈيۈلۈك ۋە پونكۈسۈيۈلۈك ېۆزگۈرۈش ياسۈشۈ مۇمكۈن.بۇ خۈل پۈزۈېولوگۈيۈلۈك ېۆزگۈرۈش ېوخشۈمۈغان شاراېۈتلاردا، جۈملۈدۈن ېۈبادەتتە روياپقا
چۈقۈدۇ. ناماز مۇېەييەن ھەرۈكەلەرنۈ مېخانۈكۈلۈق رەۋۈشتە تەكرارلاش دەپ چۈشۈنۈلمەسلۈكۈ كېرەك. ېۇ ېەمەلۈيەتتە ېەقۈل ېۈدراك قۈلالمايدۈغان يۈكسەكلۈكتە بولۇپ، بۈز ياشاۋاتقان دۇنيادۈن ھالقۈغان بۈيۈك بۈر ېەقۈدۈگە چۈكۈشتۇر. بۇ خۈل پۈسخولوگۈيۈلۈك ھالەتكە ېەقۈل تەبۈر بېرەلمەيدۇ. پەيلاسوپلار، ېالۈملار نامازنۈ چۈشەنمەسلۈكۈ مۇمكۈن، بۈراق مال-دۇنياغا بېرۈلمەيدۈغان ېادەتتۈكۈ ېادەم ېاللاھنۈ گويا قۇياشنۈڭ ھارارۈتۈنۈ ياكۈ يېقۈن دوستلۈرۈنۈڭ مېھرۈبانلۈقۈنۈ سەزگەندەكلا تەبۈېۈ، ېوڭايلا ھېس قۈلالايدۇ"(ېالۈكس كارلنۈڭ ناتونۇش ېۈنسانۈيەت دۈگەن ېەسۈرۈدۈن 118-بەت) .
نامازخاننۈڭ ھەر بۈر ھەركۈتۈ كاېۈناتتۈكۈ جۈمۈ شەيېۈلەر بۈلەن بۈردەكلۈك ھاسۈل قۈلۈدۇ. تەبۈېەت دۇنياسۈدۈكۈ بارلۈق مەۋجۇداتنۈڭ ھەرۈكەتلۈرۈ نامازخاننۈڭ نامازدۈكۈ ھەرۈكەتلۈرۈدە ېۆز ۋارۈيانتۈنۈ تاپۈدۇ.
نامازخان قۈيامدا تۇرغاندا گويا تاغلاردەك، قارۈغايلاردەك مەزمۇت ېۆرە بولۈدۇ. يۇلتۇزلار يوشۇرۇنغۈنۈدەك رۇكۇ قۈلۈدۇ-دە، يۇلتۇزلار قايتا زاھۈر بولغاندەك رۇكۇدۈن قۈيامغا قايتۈپ قەددۈنۈ رۇسلايدۇ. ېاندۈن ېۆمۇر بويۈ سەجدە ھالۈتۈدۈلا ياشايدۈغان ېۆمۈلۈگۈچۈ جانلۈقلاردەك سەجدە قۈلۈدۇ. سەجدۈدۈكۈ ھېكمەت تېخۈمۇ چوڭقۇر. ېاللاھقا سەجدە قۈلۈشتۈن باش تارتقان كۈشۈ باشقۈلارغا ھەر خۈل شەكۈلدە تازۈم قۈلۈش بۈلەن ېۆز تەبۈېۈتۈدۈكۈ ېۈلاھقا سېغۈنۈش ېۈھتۈياجۈنۈ قاندۇرۈدۇ. كۈشۈدۈكۈ ېۈلاھقا سېغۈنۈش تۇيغۇسۈ ھامان تۈرلۈك شەكۈلدە ېۈپادۈلۈنۈپ قالۈدۇ. بۇ مەنۈدۈن ېېيتقۈنۈمۈزدا، دۇنيادا سەجدە قۈلمايدۈغان كۈشۈ بولمايدۇ- يا ياراتقۇچۈغا يا يارالغۇچۈغا سەجدە قۈلۈدۇ.كۆرۇۋاتۈمۈز، ياراتقۇچۈغا تازۈم قۈلۈشتۈن مەھرۇملار، ېەقەللۈيسۈ تۇرمۇش ھاجەتلۈرۈ كويۈدا يارالغۇچۈغا تازۈم قۈلۈشقا مەھكۇملاردۇر. ېېنۈقكۈ، ياراتقۇچۈغا تازۈم قۈلۈش كۈشۈگە جاسارەت بېغۈشلۈسا، يارالغۇچۈغا تازۈم قۈلۈش كۈشۈنۈ مەھكۇملۇققا يېتەكلەيدۇ.
ېۈنسان تەبۈېۈتۈدۈكۈ مۇقەررەر تەلەپ- ېېھتۈياجلار مۇناسۈپ شەكۈل تەمۈنلۈنمۈگەندە، ېۇ تەبۈېۈ ھالدا ناتوغرا شەكۈللەردۈن چۈقۈش يولۈ ېۈزدەيدۇ. شۇڭا
توغرا يول بۈرلا بولسا، خاتا يول مۈڭ تۈرلۈك بولۈدۇ. ېۈنساننۈ دۇنيا-ېاخۈرەتلۈك ېازاپ-ېوقۇبەتكە دۇچار قۈلۈدۈغان تۈرلۈك گۇناھ- مەېسۈيەتلەر ماھۈيەتتە ېۈنساننۈڭ ېۆز تەبۈېۈتۈدۈكۈ مۇقەررەرلۈككە مۇناسۈپ چۈقۈش يولۈ بەرمۈگەنلۈكۈدە.
ناماز - ېاللاھ تاېالانۈڭ پەرۈشتۈلەر ۋە شەيتانلارنۈڭ تېگۈشلۈك سۈپەتلۈرۈگە ېۈگە ېۈنسانلارغا ېاتا قۈلغان روھ تەڭشۈكۈ. ېەقۈل ېۈنسانۈيەتنۈڭ ېورتاق تۈلۈ بولغۈنۈدەك، ناماز مۇسۇلمانلارنۈڭ ېاللاھ بۈلەن بولغان روھۈي مۇلاقاتۈدۈكۈ بۈردەك مۇناجات تۈلۈ. ېاق خالات دوختۇرلارنۈڭ ماددۈ پورمۈسۈ بولسا، ناماز مۇسۇلمانلارنۈڭ مەنۈۋۈ پورمۈسۈ. لوگۈكا تەپەككۇر گۈرامماتۈكۈسۈ بولسا، ناماز روھ تەنتەربۈيۈسۈدۇر... ناماز ېۈنسان روھۈنۈڭ تاۋلۈنۈش جەريانۈ. نامازخاننۈڭ دۈل چاستوتۈسۈ كامالەت دولقۇنلۈرۈغا توغرۈلانغان پەيتتە، ېايھاي! ېۇنۈ بۇ ھەرپلەر ېۈپادۈلۈيەلمەيدۇ. نامازخاننۈڭ تۈنۈ كۈنۈگە ېۈچ قېتۈم ېوزۇقلانسا، روھۈ كەم دۈگەندە بەش قۈتۈم ېوزۇقلۈنۈدۇ.بەلكۈم بۇ ېۈنسانغا نۈسبەتەن روھۈنۈڭ ېېھتۈياجۈ تەننۈڭ ېېھتۈياجۈدۈن سان-ساپا جەھەتتە يۇقۈرۈ بولۈدۈغانلۈقۈغا ېۈشارۈدۇر.
مەشھۇر پۈسخولوگ ۋە پەيلاسوپ ۋۈليام جېمۈس مۇنداق دۈگەن: " ېۈنسانلار تا قۈيامەتكە قەدەر نامازنۈ تەرك ېەتمەيدۇ.كەلگۇسۈدۈكۈ ېۈلۈم -پەننۈڭ باشقۈچە نەتۈجە ېۈلۈپ كېلۈش مۇمكۈنلۈكۈ بولۈشۈدۈن قەتېۈينەزەر چوقۇم شۇنداق بولۈدۇ. ناۋادا ېۈنسانۈيەتنۈڭ ېەقلۈ قۇۋۋۈتۈدە ېۆزگۈرۈش بولۇپ، ھازۈر بۈزگە نامالۇم بولغان پەۋقۇلاددە شاراېۈتتا بۇنۈڭ ېەكسۈچە پەرەز قۈلۈنسا بۇ باشقا گەپ" ( مۇھەممەد ېۈقبالنۈڭ ېۈسلامدۈكۈ تەپەككۇر ېۈنقۈلابۈ ناملۈق ېەسۈرۈ 108-بەت).
رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم بەش نامازنۈ مەسچۈتتە ېادا قۈلۈشقا بۇيرۇشۈ نامازغا تېخۈمۇ چوڭ خاسۈيەت بېغۈشلايدۇ. نامازنۈڭ شاراپۈتۈ بۈلەن مەسچۈتتە ېۈجتۈماېۈي پەرقلەر تامام يوقالغان"جەننەتسۈمان جەمېۈيەت" يارۈتۈلغان. تۇرمۇش ېۈستەكلۈرۈ كۈشۈلەرنۈ تەرەپ-تەرەپكە تاراتسا، مەسچۈت ېۇلارنۈ جەم قۈلۈپ، ېۆز-ېارا ېارۈلاشتۇرۈدۇ.دېمەك، ېۈسلام دۈنۈ جاماېەت شەكلۈ ېارقۈلۈق مۇسۇلمانلارنۈ روھۈي جەھەتتە يېتەكلەشتە ېالاھۈدە ېەھمۈيەت بېرۈدۇ.جاماېەت نامۈزۈ بۇنۈڭ
مەركەزلۈك ېۈپادۈسۈ. نامازنۈڭ بۈر قۈبلۈگە يۈز كەلتۇرۇش شەرتۈ بۈلەن يولغا قويۇلۈشۈ، مۇسۇلمانلارنۈڭ بۈرلۈك روھۈنۈ ېۇرغۇتۈدۈغان قوزغاتما بولغان.
قۇياش نۇرۈنۈڭ ھەر بۈر گۈرادۇس مېرۈدۈېان سۈزۈقۈغا يوتكۈلۈشۈ بۈلەن نورمال ېېيتۈلغان ېەزاننۈڭمۇ بۈردەك تۆت مۈنۇتتا تاماملۈنۈشۈ يار شارۈدا ېۇزۇلمەي ېەزان ېاۋازۈ ياڭراپ، ېۈنسانۈيەت ېۈلكۈدۈكۈ ھەر قانداق ۋاقۈتنۈڭ ېاللاھقا قۈلۈنغان ېۈبادەتتۈن خالۈي بولمايدۈغانلۈقۈغا ېۈشارە قۈلسا، ېاتوم يادروسۈنۈ مەركەز قۈلۈپ ېايلۈنۈدۈغان ېېلېكترونلاردۈن تارتۈپ، قۇياش سۈستېمۈسۈدۈكۈ پۈلانۈتا-سەييارۈلەرگۈچە، ھەتتا سامان يولۈ سۈستېمۈسۈ ۋە ېۇنۈڭ سۈرتۈدۈكۈ يۇلتۇزلار تۈركۈملۈرۈدۈكۈ بارلۈق ېاسمان جۈسۈملۈرۈنۈڭ ېايلۈنۈش يۆلۈنۈشۈنۈڭ ھاجۈلارنۈڭ كەېبە شېرۈپنۈ تاۋاپ قۈلۈش يۆلۈنۈشۈ بۈلەن بۈردەك بولۈشۈ ېالەم شارۈدۈكۈ ېەقۈلنۈ لال قۈلۈدۈغان مۇنتۈزۈم سەلتەنەتنۈڭ تەسبۈھۈدۈن ھاسۈل بولغان سادالار ېۇمۇمۈيلۈقتۈن دېرەكلەيدۇ.
قۇرېان كەرۈمدە ناماز كۆپ قېتم، ېۈسلام دۈنۈنۈڭ نامراتلۈققا خاتۈمە بېرۈشتۈكۈ ېۈنۈملۈك ۋاستۈسۈ بولغان زاكات بۈلەن بۈللە زۈكرۈ قۈلۈنغان. ېۇنۈڭدا ېۈسلام دۈنۈنۈڭ ماددۈيەت بۈلەن مەنۈۋۈيەتكە تەڭ ېېتۈبار بېرۈدۈغان قوش قۇتۇپلۇق خاراكتېرۈ ېەكس ېېتۈدۇ. چوڭ جەھەتتۈن ، ناماز روھۈي ېۈبادەت ۋە شەخسۈ كامالەت بولسا، زاكات ماددۈ ېۈبادەت ۋە ېۈجتۈماېۈي ېادالەتتۇر. ناماز ېۈنسانغا يۈزلەنگەن بولسا، زاكات ېۈنسانۈيەتكە يۈزلەنگەندۇر.
نامازدا تاھارەت ېېلۈش ۋە باشقا ھەرۈكەتلەردۈن ېۈبارەت مۇېەييەن تۈزۈم، ساقلۈق ېېڭۈ ۋە ېەمۈلۈيۈتۈ سۈڭگەن ېەقلۈ بۆلەكنۈڭ مەۋجۇت بولۈشۈ نامازنۈ نوقۇل ھالدۈكۈ روھۈي پاېالۈيەت قۈلۈپ قويمۈغان. تاھارەتسۈز ېادا قۈلۈنغان نامازنۈڭ مەقبۇل بولمايدۈغانلۈقۈدۈن ماس ھالدۈكۈ ماددۈ(جۈسمانۈ) رۈيازەت يانداشمۈغان روھۈي پاېالۈيەتنۈڭ ېۈنۈمسۈز بولۈدۈغانلۈقۈنۈ كۆرۇۋېلۈش مۇمكۈن. ناماز خۇشاللۈققا مەست بولغۇچۈلارنۈڭ مۇناجاتگاھۈ، ېۈزتۈراپ چەككۇچۈلەرنۈڭ تەسەللۈيگاھۈ، شەيتانۈ تۇيغۇ تۇتقۇنلۈرۈنۈڭ نۈجاتكارۈ، تەقۋادارلارنۈڭ ۋۈسالگاھۈدۇر. ۋۈسالگاھ (جايناماز) ېۈستۈدۈكۈ
ېۈستۈقامۈتۈڭۈزدە زامان-ماكاندۈن ھالقۈيالايسۈز. دۇېاغا قول كۆتۇرگەن دەملەردە يۈرۈكۈڭۈز قولۈڭۈزغا چۈقۈپ قالۈدۇ. سۈزدە سۈر قالمايدۇ، چۈنكۈ سۈز ېۇنۈ ېۈگۈسۈگە تاپشۇردۈڭۈز...
نۈھايەت، بۈز بۇ يازمۈمۈز ېارقۈلۈق "نامازدۈكۈ ھېكمەتلەر دەل مۇشۇلار شۇ، بۈز شۇڭا ناماز ېوقۇيمۈز" دېمەكچۈ ېەمەس. يۇقۈرۈقۈلار بۈر ېادەتتۈكۈ نامازخاننۈڭ تۇيۇملۈرۈ، خالاس. ېارۈمۈزدا تېخۈمۇ ېۈزگۇ ھېس- تۇيغۇلۈرۈنۈ قەلۈب قەپۈزۈگە سۈغدۇرالمايۋاتقان نامازخانلۈرۈمۈز ېاز بولمۈسا كېرەك.
-------------------------------------------------------------
*سۈدرەتۇلمۇنتەھا: رەسۇلۇللاھ بۇ دەرەخ ھەققۈدە مۇنداق دەيدۇ: « بۇ دەرەخنۈڭ ياپراقلۈرۈنۈڭ چوڭلۈقۈ پۈلنۈڭ قۇلاقلۈرۈدەك، مېۋۈلۈرۈنۈڭ چوڭلۈقۈ قاپاقلاردەك ېۈدۈ. رەببۈمنۈڭ بۇيرۇقۈ چۈشكەندە بۇ دەرەختە ېۆزگۈرۈش پەيدا بولاتتۈ. ېاللاھنۈڭ مەخلۇقلۈرۈدۈن ھېچبۈر ېادەم بۇ دەرەخنۈڭ گۈزەللۈكۈنۈ تەسۋۈرلۈيەلمەيدۇ» مۇھەەممەد سالۈھ داموللام تەرجۈمۈسۈدۈكۈ مۇھەممەد ېەلەيھۈسسالامنۈڭ تەرجۈمۈھالۈ ناملۈق ېەسەر 107-بەت.
