ئوقوغۇچىلار ئۆمۈرلۈك كەسىپنى قانداق تاللاش كېرەك ؟

arxidin0925

" y) k6 p- \/ U( s, p5 k' W6 R
ئۆمۈرلۈك كەسىپ تاللاشئوقوغۇچلار،ئوقوتقۇچلارھەم ئاتا-ئانىلار  قىزىقىدىغان،كۆڭۈل بۆلىدىغان مەڭگۈلۈك تېمىغا ئايلاندى.دۇنيا ئۇچۇر-تېخنىكا دەۋىرگە قەدەم قويغىلىخىلى ئۇزاق بولدى.پەن-تېخنىكنىڭ ئۇچقاندەك تەرەققى قىلشىغا ئەگىشىپ بىزتالىيالايدىغان كەسىپنڭ تۈرلىرىمۇ تېز سۈرەتتە كۆپيىشكە باشلىدى. كەسىپ تۈرىنڭ كۆپېيشگە ئەگىشپ،كەسىپ تاللاشتىكى رىقابەت تېخمۇ كەسكىنلىشىشكە باشلىدى.مۇشۇجەرياندا بەزى كەسىپلەر ئاتا-ئانلارنىڭ تۇلىمۇ ياقتۇرشىغا ئىرشكەن بولسا ،يەنە قىسمەنكەسپلەر ئوقوغۇچلارنىڭ ياقتۇرشىغا ئىرشىپ كەلدى.مۇشۇ جەرياندا ،جەمئىيەتتەبازارلىق كەسپتىن ئىبارەت بىر يېڭى ئۇقۇم مەيدانغا كەلدى.بازارلىق كەسپلەر نۇرغۇن ئادەمنىڭ  ئۆمۈرلۈك ئارزۇسغائايلاندى.بۇلۇپمۇ ئاتا-ئانىلار ئۆز پەرزەنتىنىڭ ئاشۇ بازارلىق كەسىپلەرنى تالليىيالىشنىئارزۇ قىلشىدۇ،ھالبۇكى،ئاتا-ئانىلار ئۆز پەرزەنتىنىڭ نېمگە قزىقىدىغانلقنى،قانداقكەسپكە ئامراقلقى بىلەن ھىساپلىشىپ ئولتۇرمايدۇ،پەقەت ئۆزى ئارزۇ قىلغان كەسىپنىپەرزەنتىنىڭ تاللىشى قىلىپ بەلگىلۋىتدۇ.   ئۆمۈرلۈك كەسىپنى توغرا تاللاش ھەربىر ئوقوغۇچىنڭ بۇنىڭدىن كىيىنكى ئۈگۈنۈش،خىزمەت ۋە تەرەققى قىلشىغا تەسر كۆرسىتىدىغان ئۆمۈرلۈك مۇھىم ئىش ھېسابلىندۇ.  ئۆز كەچۈرمىشم بىلەن ئاڭلىغان،بىلگەنلرىمئاساسىدا ئۇيغۇر ئوقوغۇچىلارنىڭ كەسىپ تاللىشغا تەسر كۆرستدىغان ئامىللارنى يەكۈنلەپ چىقتىم.ئۇلار تۆۋەندىكچە      
" C8 G! m( C0 k" {9 s  i" [) s' ^  ئاتا-ئانىلار:ھەربىرئاتا-ئانا ئۆز پەرزەنتىنىڭ ياخشى ھەم بازارلىق كەسىپنى ئۆمۈرلۈك كەسىپ قىلالىشىنى ئارزۇ قىلدۇ،ھېچقاندا ئاتا-ئانا پەرزەنتىنڭ ئستقبالى يوق،كەلگۈسى يوق بىر كەسىپنى تاللاپ قىلشىنى خالىمايدۇ.شۇڭلاشقا نۇرغۇن ئاتا-ئانىلار ئۆزى ئارزۇ قىلغان،لىكىن ئۆزى ئوقۇشقا مۇيەسسەر بولالمىغان ئاشۇ كەسىپنى پەرزەنتىنڭ تاللىشى قىلىپ بەلگىلەيدۇ.يەنى ئۆزى يېتەلمىگەن ئارزۇ-ئارمانلىرىغا پەرزەنتى ئارقىلق يەتمەكچى بۇلىدۇ.  نۇرغۇن ئوقوغۇچىلار ئاتا-ئانسى ئارزۇ قىلغان كەسپنى ياقتۇرمىسمۇ ئۆزىنى ئاشۇ كەسىپنى تاللاشقا مەجبۇرلايدۇ.چۈنكى ئوقوغۇچىلارئۆزى قىزققاننى تاللاي دېسە ئاتا-ئانسىغا يۈز كىلەلمەيدىغاندەك ،ئۇلارنىڭ ئۆزىنىبېقىپ چوڭ قىلغان ئەجىرنى يەردە قويغاندەك ھېس قىلىپ ئاتا-ئانسىنڭ رايىغا بېقىپكەسىپ تاللايدۇ.يەنە بەزى ئاتا-ئانىلار پەرزەنتىگە كەسىپ تاللاشتا مەجبۇرلاش،بىسم ئشلتىش ۋاستسنى  قوللنىدۇ.ئەمەللىيەتتە،ئاتا-ئانىلار پەرزەنتىنڭ ئالي مەكتەپتە نېمىش قىلۋاتقانلىنى،نېمە قىلغىلى كەلگەنلىكنى بىلمەي ئىككلىنىپ يۈرگەنلىكنى ئويلاپ قويمايدۇ.ئەڭ ئىچنىشلق يىرى شۇكى،پەرزەنتىنڭ ،ئۆز قىزىقىشى ئۈچۈن ئەمەس ،بەلكى ئاتا-ئانىسنڭ ئونىدا ئالي مەكتەپكە كىلىپ،ۋاقتنى،ياشلىق باھارىنى لاي سۇدەك ئۆتكۈزىۋاتقانلىقنى ئسگە كەلتۈرمەيدۇ.
   بۇرۇنقى ئەلاچى ئوقوغۇچىلار:بەزى ئوقوغۇچىلار كەسىپ تاللاشتا ئۆزىدىن بۇرۇن ئوقۇش پۈتتۈرگەن ئەلاچى ئوقوغۇچىلارنى ئۆزىنڭ كەسىپ تاللاشتىكى ئەينىكى قىلۋالىدۇ.«ئەلاچى ئوقوغۇچىلار تاللىغان كەسىپنى چوقۇم ياخشى كەسىپ،ئىتىقبالى باركەسىپ،ياخشى كەسىپ بولمىسا ئەلاچى ئوقوغۇچىلار تاللىماس ئىدى،مەنمۇ ئاشۇ كەسىپتەئوقۇسام چوقۇم ئۇتۇق  قازىنمەن».دەيدىغانخاتا كۆز قاراشتا بۇلىدۇ.ئەمەليەتتە،كەسىپ توغرۇلۇق كۆپ ئۇچۇرغا ئىگە بولماستىنلائۆزىگە نىسبەتەن مەۋھۇم بولغان كەسىپنى يىنىكلىك بىلەن تاللاپ قۇيىدۇ.ئوقوغۇچىلاركەسىپنڭ ئۆزىگە ماس كىلدىغان ياكى ماس كەلمەيدىغانلقىنى بىلىپ بولغۇچە ئالي مەكتەپنڭ2-3يىللىقىغا چىقىپ قىلىپ ئۆزىنڭ ئالي مەكتەپتىكى ئالتۇن ۋاقتىنى گاڭگىراش ۋە قايمۇقۇش ئىچدە ئۆتكۆزۇشىكە دۇچار بۇلىدۇ.
    ئوقوتقۇچى-ئۇستازلار:ئوقوغۇچىلاركەسىپ تاللاشتا ئار-سالدە بولۇپ ئىككلىنپ تۇرغان چىغىدا ئوقۇتقۇچىلارنى ئىزدەپمەسلھەت سۇرايدۇ.كۆپىنچە ۋاقىتتا كەسپنڭ ئىستىقبالى ۋە شۇ كەسىپكە نۇمۇرنىڭچۈشدىغان ياكى چۈشمەيدىغانلىقىنى ئوقوتقۇچسىغا باھالىتىپ بېقىشقا ئامراق.ئوقوتقۇچلارمۇ ئوقوغۇچىسىنڭ ئەمەلي ئەھۋالىغا قاراپ مۇۋاپىق تەكلىپ پىكىربىرىدۇ،ئەلۋەتتە،قانداق بولۇشىدىن قەتئىنەزەر ئوقوتقۇچلار ئۇلارغا رىغبەت بولدىغان،ئىلھاملاندۇردىغان تەكلىپ-پىكىر بىرىدۇ.لىكىن مەسلە شۇ يەردىكىئوقوتقۇچىنڭ بىر سېنىپتىكى ھەممە باللارنىڭ قىزىقىشىنى بىلىپ كېتىشىناتايىن.ئوقوتقۇچلار كۆرسىتىپ بەرگەن كەسىپلەر راستىنلا بازارلىق كەسىپ بولىشىمۇ مكىن.ئەمما ئۇ كەسىپكە قىزىقامسز يوق؟ كەسىپنى چۈشنەمسىز يوق؟ بۇ بىر نامەلۇم ئىش.ئەگەر تاللىغان كەسىپڭىز كۆڭۈلىڭىزدىكدەك چىقىپ قالسا ياكى ئۇزاق ئۆتمەيلا كەسپىكە ماسلىشىپ كېتەلىسىڭىز چاتاق يوق.ناۋادا سىز تاللىغان كەسىپ كۆلىڭىزگەياقماي،كەسىپنى چۈشەنمەي كىلىپ قالغان بولسىڭىز ئالي مەكتەپ ئوقۇش ھاياتىڭىزدا كۆپ بىلىمگە ئىرىشەلمەي قۇرۇق قول قايىتپ قىلىشىڭىز مۇمكىن.   
' X4 v* }3 t, lئوقوغۇچىنڭ ئۆزى: ئۆمۈرلۈك كەسىپ تاللىغاندا ئۆزىگە تاينىپ مۇستەقىل كەسىپ تاللايدىغانلار دىيارىمزدا ئىنتايىن ئاز سالماقنى ئىگەللەيدۇ،چۈنكى يۇقىردا بايان قىلىپ ئۆتكەن ئامىللار ئوقوغۇچىلارنڭ كەسپتاللىشىغا ئىنتايىن چوڭ تەسر كۆرسىتدۇ. ھەمدە ئۇلارنىڭ مۇستەقىل كەسىپ تاللاش كۆزىنى ئىتىۋالدۇ،بولۇپمۇ ئاتا-ئانسىنڭ تەسرى ئىنتايىن روشەن ئىپادىلىندۇ.گەرچەنۇرغۇن ئامىللار تەسر كۆرسەتسىمۇ،يەنىلا ئاز ساندىكى ئوقوغۇچىلار ئۆزى ياخشىكۆرگەن،قىزىققان،ئۆزىنڭ ئۆمۈرلۈك غايىسى بولالايدىغان كەسىپنى مۇستەقىل تاللاۋاتىدۇ.ئۆزى مۇستەقىل تاللىغان كەسىپ ئوقوغۇچىلارنڭ قىزىقىشغا،قىتىرقىنپ ياخشى ئۈگىنشگە تۈرۈتكە بولالايدۇ.ئەڭ ئاددىسى ئۆزى مۇستەقىل تاللىغان كەسىپكەئۆزىنى بېغىشلىيالايدۇ.بىر كەسىپتىكى غايەت زور نەتىجىلەر ئاشۇ كەسىپ ئەھلىنڭ ئوتتەك قىزىقىشى بىلەن بېغىشلاش روھىدىن ئايرىلالمايدۇ.شۇڭا ھەرقانداق بىر كەسىپكەئۆزىنى ئاشۇ كەسىپكە بېغىشلىيالايدىغان ئادەملەر لازىم بۇلىدۇ ئەلۋەتتە.  
يۇقارقى بايانلاردىن شۇنى يەكۈنلەشكەبولدۇكى،ئوقوغۇچىلارنىڭ ئۆمۈرلۈك كەسىپ تاللىشى ھەرگىزمۇ سەل قارايدىغان مەسلەئەمەس .ئۆمۈرلۈك كەسىپنى توغرا تاللاش دېگەن سۆز،مىللەتنىڭ،جەمئىيەتنىڭ تەقدىرىنىتوغرا تاللاش دېگەن سۆزدۇر.شۇڭلاشقا ئوقوغۇچىلار ئۆمۈرلۈك كەسىپنى تاللىغانداچوقۇم مۇستەقىل بولىشى،ئۆزىنڭ قىزىقىشى،ئارزۇسى بويىچە كەسىپ تاللىشى كىرەك.ئاتا-ئانىلار ئۆزىنڭ ئارزۇسنى،قىزىقىشىنى،خاھىشىنى پەرزەنتلىرىگەزورلىماسلىقى،مەجبۇرلىماسىقى لازىم.ئاتا-ئانىلار ۋە ئوقوتقۇچىلارنڭ تەكلىپ-پىكرنىپەقەت پايدىلىنش سۈپتىدە ئىشلىتىشى،ھەرگىزمۇ ئۆزىنڭ كەسىپ تاللاشتىكى مىزانى قىلۋالماسلىقى كىرەك.پەقەت كەسىپ تاللاشتا مۇستەقىل بولغاندىلا،بىزنىڭ ئوقوغۇچىلاردىن كۆپلەپ تەبىئي-پەن ئالىملىرى،يازغۇچى –مۇتەپپەككۇرلار چىقىدۇ.
قىسقىسى ئوقۇغۇچىلار ئۆمۈرلۈك كەسىپتاللاشتىكى ئەنئەنىۋى كۆز قارىشىنى چوقۇم ئىسلاھ قىلىشى كېرەك. كەسىپ تاللاشتىكى مۇستەقىللىق بىر مىللەت تەرەققىياتىنىڭ جان-تومۇرى بولغان سانائەت ،ئىقتىساد پەنلىرىنىڭ گۈللىنىشىگە تۈرتكە بولىدۇ.بىز ئۇيغۇرلاردا «قۇشقاچ بولسىمۇ قاسساپ سويسۇن»دېگەن ھېكمەتلىك سۆز بار ،شۇڭلاشقا كەسىپ تاللاشتا مۇستەقىل بولۇش،ئۆزى قىزىققاننى تاللاش كىرەك.
# f6 ]$ D/ \0 _! @) o/ v6 \( z
شىنجاڭ تېببىي ئۇنۋېرستېتى تېببي سىن ئىلمى2012- يىللىق 4-سىنىپتىن:               ئەمەت ئەلى
$ d* y& U& W0 B+ `- T( s# I  
                                                                                                                                  2014-يىل 5- ئاينىڭ 16- كۈنى   
" e- z% k5 A" F& G+ O) T1 Q% O                                                                                                                                    تىلفۇن:13139911682  
3 t- x7 b. ?! R6 \8 o

Nurbagh

ئېسىلكەن