بىل گەيتىس: ئۇنىۋېرسىتېتتا ئوقۇش تېخىمۇ ئىلمىي مۇۋەپپەقىيەت يولى

Qarluq-IT

ئالىي مەكتەپتە ئوقۇش تېخىمۇ ئىلمىي مۇۋەپپەقىيەت قازىنىش يولى
ئاپتورى: بىل گەيتىس
" K7 }8 p* x1 X) y/ G% {+ tمىكروسوفت شىركىتىنىڭ قۇرغۇچىسى
ئوكيان تورى تەرجىمىسى

# M* }. `, ]) u( k2 ]2015-يىلى باھاردا، پۈتۈن ئامېرىكىدىكى 2 مىليوندىن ئارتۇق ئوقۇغۇچىسى مەن ئەزەلدىن ئەمەلگە ئاشۇرالمىغان نىشاننى ئەمەلگە ئاشۇردى، ئۇلار قەتئىيلىك بىلەن ئالىي مەكتەپنى تاماملىدى. بۇ بىز بارلىق كىشىلەر تەبرىكلەشكە تېگىشلىك غايەت زور مۇۋەپپەقىيەت. گەرچە مەن ئۆزەم ئالىي مەكتەپتىن قاچقان ھەمدە تەلەيگە يارىشا يۇمشاق دېتال كەسپىدە مۇۋەپپەقىيەت قازانغان بولساممۇ، ئەمما ئالىي مەكتەپ تېخىمۇ ئىلمىي مۇۋەپپەقىيەت قازىنىش يولى.
  \3 p+ S9 c1 s8 V" O0 u% N& Yمەن ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنى مەكتەپتىن قاچماسلىققا نەسىھەت قىلىمەن: دىپلوم مۇۋەپپەقىيەت قازىنىشنىڭ كاپالىتى.
ئالىي مەكتەپنى پۈتتۈرگەن ئوقۇغۇچى كىشىنى رازى قىلىدىغان خىزمەتنى تېخىمۇ ئاسان تاپالايدۇ، تېخىمۇ يۇقىرى كىرىم قىلالايدۇ، ھەتتا بەزى پاكىتلاردا ئۇلارنىڭ تېخىمۇ ساغلام تۇرمۇش كەچۈرىدىغانلىقى كۆرسىتىلدى. ئۇلار يەنە تەربىيەلەش ۋە ئىقتىدارنى ئامېرىكا كەسپ بازىرىغا ئېلىپ كىرىپ، ئىقتىسادىمىزنىڭ تېز سۈرئەتتە ئېشىش ۋە كۈچلۈك رىقابەت كۈچىنى ساقلاپ قېلىشىمىزغا ياردەم بېرىدۇ، بۇ بارلىق كىشىلەرنى مەنپەئەتلەندۈرىدۇ.
5 ?7 c& e  p6 h6 Vئەمما كىشىنى تېخىمۇ ئەپسۇسلاندۇردىغىنى، ئامېرىكا تېخىمۇ كۆپ ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنى تەربىيلەپ چىقىشقا ئامالسىز. 2015-يىللىق ئوقۇش پۈتتۈرگەن ئوقۇغۇچىلارنىڭ خىزمەتكە چىقىشىغا ئەگىشىپ، نۇرغۇن كىشىلەر ئېھتىمال تېخى ئامېرىكىنىڭ ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى كەمچىل بولۇش قىيىنچىلىقىغا دۇچ كەلگەنلىكىنى ھېس قىلمىغان بولۇشى مۇمكىن.
بۇ قارىماققا ئانچە مۇمكىن ئەمەستەك قىلىدۇ، بولۇپمۇ كۆپلىگەن ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى ئىشسىز يۈرمەكتە. ئەمما مەن سانلىق مەلۇماتنى دەلىل قىلىمەن: 2025-يىلغا بارغاندا، پۈتۈن ئامېرىكىدىكى ئۈچتىن ئىككى قىسىم خىزمەتكە تولۇق ئوتتۇرىدىن يۇقىرى مائارىپ تەربىيەسى كۆرگەن ئادەمنىڭ قىلىشىنى تەلەپ قىلىدۇ. ئامېرىكا جورج توۋىن ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ مائارىپ ۋە ئەمگەك كۈچى مەركىزى ئىستاتىستىكا قىلىشىچە، ئامېرىكىنىڭ نۆۋەتتىكى ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى تەربىيەلەش سانى بويىچە ھېسابلىغاندا، كەلگۈسى 10 يىلدا ئامېرىكىنىڭ يۇقىرى تېخنىكا ساھەسىدە 11 مىليون ئالىي مەكتەپنى پۈتتۈرگەن ئوقۇغۇچى كەمچىل بولىدىكەن.
مەن ئىلگىرى چىكاكو ئۇنىۋېرسىېتىنىڭ مۇدىرى شېرلىي خايمان (Cheryl Hyman) بىلەن «ئىقتىدار ھاڭى»غا ئالاقىدار ئەندىشە ھەققىە مۇھاكىمە قىلغان. مەن 2014-يىلى تۇنجى قېتىم كۆپلىگەن مائارىپ ساھەسىدىكى داڭلىق زاتلار بىلەن بىرگە كەچلىك تاماق يېگەن، خايمان ئەپەندىنىڭ مۇۋەپپەقىيەتى ماڭا چوڭقۇر تەسىر قالدۇردى. خايمان نامراتلىقتا چوڭ بولغان، كومپيۇتېر ئىلمى ئۇنۋانىغا ئېرىشكەن، بايلىقى 500 كۈچلۈك كارخانىدا خىزمەت قىلغان، ھازىر ئالىي مائارىپ ساھەسىدىكى ئەڭ يېڭىلىق يارىتىش روھىغا ئىگە داھىيلارنىڭ بىرى. 2010-يىلى چىكاكو ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ مۇدىرى بولغاندىن بۇيان، مەزكۇر مەكتەپنى پۈتتۈرگەن ئوقۇغۇچىلار سانى بىر ھەسسە ئاشتى.
, M& _! V# J' B4 [+ j0 I9 uبىرىنچى قېتىم بىرلىكتە كەچلىك تاماق يېگەندىن كېيىن، خايمان ئەپەندى ئىشخانامغا بېرىشقا قوشۇلدى، شۇنداق بولغاندا بىز داۋاملىق سۆزلىشەلەيتتۇق. مەن خايمان ئەپەندى بىلەن كۆپرەك سۆزلەشكەن ئىش بولسا «ئىقتىدار ھاڭى»نى پەيدا قىلغان ئاچقۇچلۇق مەنبە بولدى. بۇ مەسىلە ئالىي مەكتەپتە ئوقۇيدىغان ئادەمنىڭ بەك ئاز بولغانلىقى سەۋەبلىك ئەمەس، بەلكى ئوقۇشنى قەتئىيلىك بىلەن تاماملايدىغان ئادەمنىڭ يېتەرلىك بولمىغانلىقىدا. پۈتۈن ئامېرىكىدا 36 مىليون ئادەم (ئامېرىكا ئەمگەكچى يېشىدىكى نوپۇسنىڭ بەشتىن بىرىنى ئىگىلەيدۇ) ئالىي مەكتەپكە كىرگەن، ئەمما ئۇنۋانغا ئېرىشەلمىگەن.
! v# K, b: s. ?- Uكۆپلىگەن ئوقۇغۇچىنىڭ ئۆزىنىڭ ئوقۇشتىن قېچىشتىكى باھانىسى بار، كۆپلىگەن ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئائىلىسى نامرات، ھەمىشە ئائىلىسىدە بىرىنچى بولۇپ ئالىي مەكتەپتە ئوقۇغان ئادەم. ئۇلار كەلگۈسىگە بولغان ئارزۇ-ئۈمىدلەر بىلەن ئالىي مەكتەپكە كېلىدۇ، ئۇنۋانغا ئېرىشىشنى ھەمدە يۇقىرى مائاشلىق خىزمەت تېپىشنى ئۈمىد قىلىدۇ. لېكىن، ئارزۇسى ئەڭ ئاخىرى بەربات بولىدۇ.
; @- [1 f% n$ l, G" @# U5 Q7 |نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ ئوقۇشتىن قېچىشىنىڭ سەۋەبى ئۇلار تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپتىكى تىرىشچانلىقىنىڭ ئالىي مەكتەپتە ئوقۇش ئۈچۈن تەييارلىنىپ بولالمىغانلىقىنى ھېس قىلغانلىقتىن بولغان. بەزىلەر قىممەتلىك ئوقۇش ھەققىنى تۆلەپ بولۇشقا ئامالسىز. يەنە بەزىلەر ئالىي مەكتەپ سىستېمىسىدا ئوقۇغاندىن كېيىن، يېتەكچىسىنىڭ ئۆزىنى يېتەرلىك يېتەكلىمىگەنلىكىنى بايقايدۇ. ئەمما ھەممىسى مۇستەسنا ئەمەس، مەكتەپتىن ئايرىلغان بارلىق ئوقۇغۇچىلار دېگۈدەك غايەت زور سوممىلىق قەرزنى ئارتىۋالغان، تېخىمۇ چاتاق بولغىنى، بۇ كىشىلەرنىڭ ئۆزلۈك ئېڭى ئازلاپ، ئۇلارنىڭ ھاياتىدا ئېرىشىش مۇمكىن بولغان مۇۋەپپەقىيەتكە تەسىر يەتكۈزىدۇ.
ئەمەلىيەتتە، ئالىي مەكتەپ ئوقۇشىنى تاماملىمىغان كىشىلەرنىڭ كۆپىنچىسى تۆۋەن كىرىملىك ئائىلىلەردىن كەلگەن، ئۇلار بىزنىڭ كۆڭۈل بۆلىشىمىزنى قوزغىشى كېرەك. دىپلومى بولمىسا ئۇلارنىڭ تېخىمۇ نامراتلىققا پېتىپ قالىدىغانلىقىدىن دېرەك بېرىدۇ. بۇنىڭ بىلەن بىرگە، ئەمگەك كۈچى بازىرىدا تېخنىكىلىق ئىشچىلارنىڭ كەمچىل بولۇشى ئالىي مەكتەپنى تاماملىغان ئوقۇشۇچىلارنىڭ ئىش ھەققىنىڭ ئۈزلۈكسىز ئېشىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئامېرىكىدا كىرىم تەڭپۇڭ بولماسلىقنىڭ ئېغىرلىشىشىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى.
بىزنىڭ فوندىمىزدا، بىز دەل مائارىپ ساھەسىدىكى داھىيلار بىلەن ھەمكارلىشىۋاتىمىز، خايماننىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، بىز ئالىي مەكتەپنىڭ ھازىرقى ئۆزگەرتىپ، ئوقۇغۇچىلارنى تېخىمۇ ئاسان قالدۇرۇپ قالىمىز، ئۇلارنى قەرز يۈكىنى كۆتۈرەلەيدىغان باھادا ئوقۇشنى تاماملىشىغا ياردەم بېرىمىز، بولۇپمۇ تۆۋەن كىرىملىك ۋە بىرىنچى ئەۋلاد ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى ئائىلىسىدىن كەلگەن ئوقۇغۇچىلارغا شۇنداق.
: v9 D9 t, w) h; W* i; s2 }مەن ۋە خايمان ئالىي مەكتەپ نىشانى تېخىمۇ ئېنىق دەرسلىك تەسىس قىلىشى كېرەك دەپ قارايمىز. ئوقۇغۇچىلار ھەمىشە مائارىپتا ئىلگىرىلەشنى قولغا كەلتۈرۈشكە ياردەم بېرەلمەيدىغان دەرسلىكلەردە ۋاقتىنى ۋە قىممەتلىك ئۆگىنىش پۇرسىتىنى ئىسراپ قىلىدۇ، چۈنكى ئۇلار ئۇنۋان تەلىپىنى ئەسلا چۈشەنمەيدۇ. لېكىن يېڭى خاسلاشقان تور يېتەكلىك قورالى ئوقۇغۇچىلارغا ئېنىق يېتەكچىلىك تەمىن ئېتىدۇ، مەۋسۈم بويىچە ئۇلارغا ئوقۇش پۈتتۈرۈش ۋە ئىشقا ئورۇنلىشىش يولى تەمىنلەيدۇ.
& B  z- T8 O; t4 w% w% Cئىلگىرى، مەن تور دەرسلىكىنىڭ ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ ئوقۇش ھەققىنى تۆۋەنلىتىشكە قانداق ياردەم بېرەلەيدىغانلىقىنى، ئۇلارنىڭ ئۆگىنىش پىلانىنى ئېلاستىكىلىق تۈزۈپ چىقىشىغا رۇخسەت قىلىدىغانلىقى ھەققىدىكى ماقالىنى يازغان ئىدىم. گەرچە مېنىڭ تور دەرسلىكىنىڭ كەلگۈسىگە بولغان قىزغىنلىقىم تولۇپ تاشقان بولسىمۇ، ئەمما مەنمۇ خايماننىڭ قارىشىغا قوشۇلىمەن، ئۇ تور دەرسلىكى «سېھىرلىق ئوق» ئەمەس، بارلىق ئوقۇغۇچىلارغا ماس كېلىپ كەتمەيدۇ دەپ قارايدۇ. ئۇنىڭ كۆپلىگەن ئوقۇغۇچىلىرى يەنىلا يېتەكچىسى ۋە ساۋاقداشلىرى بىلەن يۈزمۇيۈز ئالاقە قىلىپ، ئۇلارنىڭ باشقىلار بلەن قانداق پىكىر ئالماشتۇرۇش ۋە ھەمكارلىشىشنى ئۆگىنىشىگە ياردەم بېرىشكە موھتاج.
بۇ تىرىشچانلىقلار «ئىقتىدار ھاڭى»نى تولدۇرۇشتا ئىنتايىن مۇھىم. خايماننىڭ دېيىشىچە، ئەڭ چوڭ مەسىلە ئالىي مائارىپ مەدەنىيەتىنى قانداق ئۆزگەرتىش ئىكەن. كۆپ يىللاردىن بېرى، ئالىي مەكتەپنىڭ مۇۋەپپەقىيەت قازانغىنىنى ئۆلچەيدىغان ئۆلچەم ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئاز-كۆپلىكى بىلەن بەلگىلىنەتتى، مائارىپ تەربىيەسى كۆرگەن بۇ ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەمگەك كۈچى بازىرىنىڭ ئېھتىياجىغا ماسلىشالىغان ماسلىشالمىغانلىقى بىلەن ھېسابلاشمايتتى. ئۇ:«بىزنىڭ ئالىي مائارىپىمىز نىشاندىن ئېغىپ كەتتى، بىز رېئال دۇنيادىن بەك ئۇزۇن ئايرىلىپ قالدۇق» دېدى.
; s7 J: k/ }% w$ _ھازىر، ئالىي مائارىپ ۋە رېئال دۇنيادىكى غوجايىنلار ھەمكارلىشىپ، بىرلىكتە ئامېرىكىنىڭ كەمچىل بولۇۋاتقان 11 مىليون تېخنىك ئىشچى ئېھتىياجىنى قاندۇرۇشقا باشلىدى. ئەگەر بىز كەلگۈسى 10 يىلدا مۇۋەپپەقىيەت قازانساق، بىز يەنىمۇ ئىلگىرىلەپ «ئىقتىدار ھاڭى»نى يەنىمۇ ئىلگىرىلەپ تولدۇرالايمىز. بۇنىڭ بىلەن بىرگە، بىزمۇ ئامېرىكىدىكى باي-نامراتلىق پەرقىنى ئازايتىش جەھەتتە زور ئىلگىرىلەشكە ئېرىشەلەيمىز.

, ~: ^( @3 b- \0 N* O. s! |/ Kئوكيان تورى تەرجىمىسى

نۇرلان

تېما يوللۇغۇچىغا رەھمەت، مۇشۇنداق ئەھمىيەتلىك تېمىلارنى داۋاملىق يوللاپ تۇرىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن.

Ayshemgul

ياخشى تېما. بۇنداق دۇنياۋى تەسىرنى قوزغىغان مۇۋاپىقىيەتشۇناسلارنىڭ ئوقۇشقا ئىلھاملاندۇرغان سۆزى بەلكىم بىزنىڭ شوئارىمىزدىن ئۈنۈملۈك بولىشى مۇمكىن. چەمبەرەككىمۇ ھەمبەھىرلىۋىتەي.

ئەزھەر36

ناھايىتى ياخشى تېما ئىكەن ، رەھمەت .