ئوقۇتقۇچى بۇ مەن ئۈچۈن ئولۇغ نام

koktugh

ئوقۇتقۇچى  بۇ مەن ئۈچۈن ئولۇغ نام

(ئاقسۇ گېزىتى  1993-يىلى 12-ئاينىڭ 21-كۈنى 2-بەت)
ئابدۇراخمان پولات توغرىسىدا
+ x" {; ?/ j7 h+ o6 S( fئۇ 1956-يىلى 9-ئايدا شىنجاڭ ئۇنۋېرسىتىتىنىڭ ماتېماتىكا فاكولتېتىنى پۈتتۈرۈپ، ئاقسۇ ۋىلايەتلىك دارىلمۇئەللىمىنگە كەلگەن كۈندىن باشلاپ ئوقۇغۇچىلار ئۇنى تۇنجى قېتىم«مۇئەللىم»دېگەندىلا ئۇ ئۆز كەسپىنىڭ نەقەدەر شەرەپلىك ھەم مۇقەددەس ئىكەنلىكىنى ھېس قىلغاندى. ئۇ مىللىي مائارىپنى ەۈللەندۈرۈشكە بولغان چوڭقۇر مۇھەببىتى ۋە كۈچلۈك ئىرادىسى بىلەن كەسپىنى قېتىرقىنىپ ئۆگەنگەندىن باشقا، تەبئىي پەنلەرگە دائىر ئالگېبىرا ، ئانالىتىك گىئومېتىرىيە قاتارلىق دەرسلەرنى تەكرارلىدى. مەكتەپتىكى ئۇزۇن مۇددەت ئوقۇتۇش بىلەن شۇغۇللانغان، تۆھپىسى زور پېشقەدەم ئوقۇتقۇچىلارنى ئۇستاز تۇتۇپ، كەمتەرلىك بىلەن ئۆگەندى ۋە دەرس ئۆتۈش مىتودى جەھەتتە كۆپ ئىزدەندى. ئۇدا بىر قانچە يىل كەسپىي سىنىپلارغا دەرس ئۆتتى. بۇ سىنىپلارغا قۇبۇل قىلىنغان ئوقۇغۇچىلارنىڭ ھەممىسى تولۇق ئوتتۇرىنى پۈتتۈرگەن، مەلۇم ئاساسىي بار ئوقۇغۇچىلار بولۇپ، ئادەتتىكى ساۋاتلار بىلەن قانائەت ھاسىل قىلمايىتتى. مەكتەپ مەمۇرىيىتى ئابدۇراخمان پولاتنى ياش ھەم مەسئۇلىيەتچانلىقى كۈچلۈك دەپ قاراپ، تەبئىي پەنلەر سىنىپى، قاتارلىق كەسپىي سىنىپقا دەرس ئۆتۈش ۋەزىپىسىنى تاپشۇرغاندىن باشقا، يەنە بىر سىنىپنىڭ سىنىپ مۇدىرى قىلىپ بەلگىلىدى. ئۇ قىلچە ئىككىلەنمەي، ئالدى بىلەن ئۆزىگە قاتتىق تەلەپ قويۇپ، ئەمەلىي ھەرىكىتىدە بارلىق ئوقۇغۇچىلارغا ئۈلگە ياراتتى. ئوقۇغۇچىلارنى قانداق قىلىپ ھەم تېز ھەم كۆپ بىلىمگە ئىگە قىلىش ئۈچۈن باش قاتۇرۇپ، ئۆزى ئۆتكەن دەرسنىڭ جەلپ قىلىش كۈچىنى ئاشۇرۇشقا تېرىشىتى. دەسلەپتىلا ئەستە قالدۇرۇش قىيىن بولغان تىئورمىلارنى شېئىرلاشتۇرۇپ ئۆگىتىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئېسىدىن ئۇزۇن مۇددەت چىقمايدىغان ھالەتكە كەلتۈردى. بىر قېتىم ئۇ گىئومېتىرىيە دەرسىنى ئۆتكەندە مۇنداق بىر تىئورمىنى ئەسلىدىكى كىتابقا قاراپ تۇرماي ئۇنى شېئىرلاشتۇرۇپ تۆۋەندىكىدەك بايان قىلدى:
0 \, j1 I$ L) J, O. z) ~بېرىلسە چەمبەرنىڭ سىرتىدا بىر نۇقتا،
يۈرگۈزسەك ئۇنىڭدىن ئىككى ئورۇنما.
تەڭ بولۇر ئۆز ئارا ئۇزۇنلۇقلىرى،
شۇنىڭدىن ئىبارەت مەزكۇر تىئورما،
% e8 s9 S- [! z: ^$ z4 j0 S7 d0 |ئۇنىڭ دەرس ئكتۈش ماھاىتى كەڭ ئوقۇغۇچىلارنى ئىختىيارسىز جەلپ قىلىپ، ئۇلارنى ئەستيىدىل ياخشى ئىگىنىشكە ئۈندىدى. مۇتلەق كۆپ سانىدىكىئوقۇغۇچىلار ئۇنىڭ دەرسىنى ئاڭلاشنى بىر خىل سەنئەتتىن ھۇزۇرلىنىش دەپ قارايدىغان بولدى.ئەمەلىي خىزمەت ئابدۇراخمان پولاتنى تەلەپچان ھەم ئەستايىدىل ئوقۇتقۇچى قىلىپ يېتىلدۈردى.
ئۇ ئۈچ قارار ئالىي تېخنىكوم سىنىپىغا ئالىي ئالگېبرا، ئانالىتىك گىئومېتىرىيە دەرسىنى ئۆتتى. ئۇنىڭ دەرس ئۆتۈش مىتودى ۋە مەزمۇنى ئوقۇغۇچىلارنى تولۇق رازى قىلدى. 1980-يىلى ۋىلايەت بويىچە ئۆتكۈزۈلگەن بىر قېتىملىق ئۈلگىلىك دەرس ئاڭلاش پائالىيىتىدە يولداش ئابدۇراخمان پولات ۋىلايەتتىكى ھەر قايسى ئوتتۇرا مەكتەپلەردىن كەلگەن مۇدىرلارغا ئۈلگىلىك دەرس ئۆتۈپ، دەرس ئاڭلاشقا قاتناشقان ھەممەيلەننىڭ بىردەك ماقتىشىغا ۋە ھۆرمىتىگە ئىگە بولدى.
تۈرلۈك سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن ۋىلايەتلىك دارىلمۇئەللىمىن ئۈچ قېتىم مەكتەپ كۆچتى ھەر قېتىمدا دېگىدەك مەكتەپ ئورنى شەھەردىن چەت، قاقاسلىق جايغا قايتىدىن سېلىندى. ئابدۇراخمان پولات ھەر قېتىملىق مەكتەپ قۇرۇلۇشىدا باشلامچى بولۇپ، جاپالىق ئىشلەپ ، باشقىلارغا ئۈلگە كۆرسەتتى. ئۇنىڭ ئائىلىسى مەكتەپكە يىراق بولسىمۇ، يەنىلا ئەتىگەن چىقىپ، شەرەپلىك بۇرچىنى ئادا قىلىپ كەلدى. يەتتە قارار سىنىپ مەسئۇلى بولغان مەزگىلدە، داۋاملىق مەكتەپنىڭ تېخنىكا خاراكتىرلىك ئەمگەكلىرىنى ئۆز ئۈستىگە ئالدى. مەكتەپنى كۆكەرتىش خەرىتىسىنى ئۆز قولى بىلەن لايىھىلەپ چىقتى. ئۇ مەكتەپنى ئكز ئائىلىسىدىن ئېزىز كۆرۈپ،ئىزچىل ھالدا خوجايىنلىق پوزىتسىيىسىدە تۇرۇپ ئىشلىدى. 1972-يىلى ئۇ ئىلگىرىكى مەكتەپ ئورنىدا كەڭ ئوقۇغۇچىلارنى يېتەكەلپ ، ئىككى يېرىم ئاري لاي كارىزدىن چىقماي كېسەك قۇيۇپ، مەكتەپنىڭ ئۈچن كورپۇس ئوقۇغۇچىلار ياتىقىغا كېرەكلىك بولغان كېسەك مەسلىسىنى ئۆز كۈچىگە تايىنىپ ھەل قىلىشنى ئىشقا ئاشۇردى ۋە ئىككى چوڭ كۆكتات گەمىسى ياسىدى. ئۇنىڭدىن باشقا، مەكتەپ چارۋىچىلىرى ئۈچۈن ئالتە ئېغىزلىق، ئوقۇتقۇچىلار ئۈچۈن تۆت ئېغىزلىق ، يۈز يۇيۇش ئۆيى ماشىنا ئۆيى قاتارلىقلارنى ئۆز كۈچىگە تايىنىپ ھەل قىلدى. ئۇ ، ماتېماتىكا پەنلىرىدىكى بولۇپمۇ گىئومېتىرىيە پەنلىرىدىكى بىلىمىنى مەكتەپ قۇرۇلۇشىنىڭ ئەمەلىيىتىگە بىرلەشتۈرۈپ، كۆكەرتىش قۇرۇلۇشى، ئۆي قۇرۇلۇشى، تەنتەربىيە مەيدانى قۇرۇلۇشلىرىنى بىر تۇتاش پىلانلاپ چىقتى.مەكتەپنىڭ كونا ئورنىدىكى رەتسىز باغنى ئوقۇغۇچىلار بىلەن بىللە رەتلەپ پەرۋىش قىلدى،مەكتەپ ئالدىدىكى قۇمۇشلۇق، يانتاقلىقنى يوقىتىپ، ئورنىغا گۈللۈك ۋە تۆت كىچىك باغچا قىلىپ قۇرۇپ چىقتى. ھازىرقى مەكتەپ ئورنى ئەسلى ئۆي دڭگۈل، قاقاسلىق بىر جاي ئىدى. ئۇ ئوقۇغۇچىلارنى باشلاپ ئكزى لايىھىلەپ چىققان خەرىتىسى بويىچە مەكتەپ مەيدانىنى تەكشىلەپ، كېرەكلىك كۆچەتلەرنى ئۆزى مەسئۇل بولۇپ ئەكىلىپ، تېخنىكا تەلىپىگە ئاساسەن قويدۇردى. بەش ئورۇنغا 36 مودىن ئارتۇق باغ بەرپا قىلىپ، ھەر خىل گۈل-گىياھلارنى كۆپەيتىپ، مەكتەپ مۇھىتىنى گۈزەللەشتۈردى.
* B/ _  h4 x# u) L( Vئابدۇراخمان پولات بىرگە ماھىر، كۆپكە قادىر ئوقۇتقۇچى، ئۇ ئوقۇتقۇچىلىق ھاياتىدا كېسەك قويۇپ تام قوپاردى، كۆچەت تىكىپ باغ، ئورمانزارلىق بەرپا قىلدى.كىشلەرگە ھەقسىز مۇلازىمەت قىلىپ، ئىشتىن سىرتقى ۋاقىتلاردا باشقىلارغا 400 دىن ئارتۇق تام مەس، ئەل-ئاغىينىلىرىگە 20 دىن ئارتۇق دۇتار ياساپ بەردى. ئۇ سىنىپ مۇدىرى بولغان مەزگىللەردە ، تەلىم-تەربىيە سەنئىتىنىڭ ئىنسانلار سەنئىتى ئىچىدە ئەڭ قىيىن، ئەڭ مۇھىم سەنئەت ئىكەنلىكىنى چوڭقۇر ھىس قىلدى. ئۇنىڭ كۆپ ئىشلارنى بىلىشى، ھەر خىل ھۈنەر-سەنئەت كەسىپلىرىدىن ئازدۇر-كۆپتۈر خەۋەردار بولۇشى ئۇنىڭ تەلىم-تەربىيە سەنئەت سەۋىيىسىنى ئاشۇرۇشقا زور ياردىمى بولدى. شۇڭا ئۇنىڭ تەربىيىسىدە چېنىققان ئوقۇغۇچىلار خىزمەت ئورنىنىڭ يۇقىرى-تۆۋەن بولۇشىغا قارىماي، ئۇنى يۈكسەك دەرىجىدە ھۆرمەتلەپ كەلمەكتە.
ئۇ سىنىپ مۇدىرى بولغان مەزگىلدە بىرمۇ ئوقۇغۇچىنى جازاغا ئۇچراتمىدى، بەلكى ھەممىسى بىلەن جاپا-ھالاۋەتتە بىللە بولۇپ، ئىقتىسادىي جەھەتتە قىيىنچىلىققا ئۇچرىغان، يۆلەنچۈكى يوق تۆت نەپەر ئوقۇغۇچىنى ئۆز ھىمايىسىگە ئېلىپ، ئۇلارنىڭ تۇرمۇش ،ئۆگىنىش ئىشلىرىغا باشتىن-ئاخىر ياردەم بەردى. ئۇ گەرچە ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسى بولمىسىمۇ، ئوقۇغۇچىلارغا ئۈلگە كۆرسىتىش ۋە ئىلھاملاندۇرۇش ئۈچۈن،ئىشتىن سىرتقى ۋاقىتلىرىدا كۈچلۈك تۇرمۇش پەلسەپەسىگە، چوڭقۇر مەزمۇنغا ئىگە بولغان نۇرغۇن شېئىر ۋە ماقالىلارنى يازدى. ئىلگىرى-كېيىن بولۇپ ئۇنىڭ 27 پارچە شېئىرى ۋە ئىككى پارچە ئىلمىي ماقالىسى«تارىم»ژۇرنىلى،«شىنجاڭ گېزىتى»، «ئاقسۇ گېزىتى»،«ئاقسۇ ئەدەبىياتى»،«ئاقسۇ مائارىپى»قاتارلىق گېزىت-ژۇرناللاردا ئېلان قىلىنىپ، كەڭ كىتابخانىلارنىڭ دىققەت-ئېتىبارىنى قوزغىدى. ئۇنىڭ«تارىم»ژۇرنىلىغا بېسىلغان مۇنۇ رۇبائىسىنى ھېلىمۇ كىشلەر سۆيۈپ ئوقۇماقتا.
# F6 _; \* t  V( Q! vمىننەتلىك غىزادىن ياخشىدۇر ئاچلىق،
ئەۋزەلدۇرە غەرەزسىز خالىس ياخشىلىق.
% p. v7 F( r& q! Q# F5 z% q9 n! Mقايناقسۇ ئىچسەڭمۇ كۆڭۈل بولسا تىنىچ،
$ [. H. N+ _' ?( u8 h: J! q) pبەس يېتەر كۈندە بىر قىلغان ناشتىلىق.
; H- V# k, r, Uيولداش ئابدۇراخمان پولاتنىڭ خىزمەت ئىقتىدارى ۋە خىزمەت ئېھتىياجىغا ئاساسەن، مەكتەپ مەمۇرىيىتى 1988-يىلى ئۇنى مەكتەپ ئوقۇغۇچىلار بۆلۈمىنىڭ مەسئۇلى قىلىپ بەلگىلىدى. بۇ ئۇنىڭ ئۈچۈن ئېغىر ۋەزىپە بولمىسىمۇ ، لېكىن ئىشخانىدىكى تۈگىمەس ئىشلار، كەسىپكە دائىر خىزمەتلەر ۋە ئوقۇغۇچىلارنى باشقۇرۇشقا دائىر تۈرلۈك قائىدە-تۈزۈملەرنى تۈزۈپ چىقىش ئۇنى كۈتمەكتە ئىدى. ئۇنىڭ ئۈستىگە جەمئىيەت كەيپىياتىدىكى يامان ئىللەتلەر ۋە ھەر خىل گەپ-سۆزلەر ئۇنىڭغا ئاز بېسىم بولمىدى. خىزمەت داۋامىدا ئۇ نۇرغۇن خىجالەتچىلىككە ، تەڭلىككە، ھەتتا-تاپا-تەنىلەرگە ۋە ئايرىم كىشلەرنىڭ تەھدىتىگىمۇ ئۇچرىدى. بەزىلەر ئۇنى:ئەمدى يەيدىغان، ئالىدىغان يەرگە كەلدى.دېدى. ئايرىم كىشلەر ھەتتا ئۇنى پارا ئالدى،دەپمۇ قارلىدى. ئابدۇراخمان پولات بۇ ئىشلارغا سەگەكلىك بىلەن قاراپ ، مەرھۇم دادىسىنىڭ \«باش كېتىدۇ ئېغىزدىن،يۈز كېتىدۇ گالدىن»دېگەن سۆزىنى ئەستىن چىقارمىدى. ئۇ ، بۇ ۋەزىپىنىڭ مۇھىم ھەم قاتتىق سىناق ئىكەنلىكىنى بىلىپ، غەرەزلىك ھالدا ئۇنىڭغا يېقىنلاشقۇچىلاردىن ئۆزىنى چەتكە ئالدى ۋە ھۇشىيار بولدى. بۇلۇپمۇ ئوقۇغۇچى قۇبۇل قىلىش مەزگىلى ۋە دىپلوم تارقىتىش جەريانىدا ئۇ، پارتىيىنىڭ پاك-دىيانەتلىك بولۇش تەلىپىگە قاتتىق ئەمەل قىلىپ، پرىنسىپتا چىڭ تۇرۇپ، مەكتەپنىڭ شان-شەرىپىگە ۋە ئۆزىنىڭ ئىناۋىتىگە داغ تەگكۈزىدىغان ئىشلارنى قىلمىدى. يېقىنقى بىر قانچە يىلدىن بۇيان، بەش نەپەر كىشىنىڭ «كۆرۈشۈش سوۋغىسى»نى رەت قىلدى، ئۇ بەزىلەرنى سەمىمىي تەنقىد قىلىپ قايتۇرسا، پرىنسىپقا ئۇيغۇن كەلمەيدىغان تەلەپلەرنى قويغۇچىلارغا ئېنىق چۈشەنچە بەردى. بەزى ئۇرۇق تۇغقان، خىزمەتداش ، ساۋاقداش، دوستلىرىغىمۇ يۈز خاتىرە قىلمىدى. ئۇ ئادەم ئاز، ئىش كۆپ چاغلاردا ئۆيىگە قايتماي ئىشلىدى. ئوقۇغۇچىلار رىئايە قىلىشقا تېگىشلىك بولغان 11 تۈرلۈك قائىدە-تۈزۈمنى تۈزۈپ چىقتى ۋە ئۇنى ئىجرا قىلىش، ئەمەلىيلەشتۈرۈش قاتارلىق ئىشلارغا ئۆزى بىۋاستە يېتەكچىىك قىلدى. بەزى ئوقۇغۇچىلار ئۆزلىرىنىڭ سادىر قىلىپ قويغان بىر قسىم قىلمىشىدىن ئەنسىرەپ، ھەر خىل بولمىغۇر خىياللاردا بولۇپ، مەكتەپ ۋە ئاتا-ئانىسىغا ئاۋارىچىلىق كەلتۈرۈش ئېھتىمالى بولغاندا،ئۇ مەسلىنى ۋاقتىدا ئىگلەپ، مەسلىلەرنى بىخ سالىتىدىلا ھەل قىلدى. نەدە مەسىلە كۆرۈلسە شۇ يەردە پەيدا بولۇپ، مەسىلەرنى نەق مەيداندا، ۋاقتىدا ھەل قىلىپ، نورمال ئوقۇتۇشقا كاپالەتلىك قىلدى. بۇ يىل ئچىدە ئۇ ، 36 نەپەر ئوقۇغۇچى ۋە 28 نەپەر ئائىلە باشلىقلىرى بىلەن جەمئىي 64 قېتىم سۆھبەت ئۆتكۈزدى.
2 ^% W4 D6 r9 }+ z/ Dجاپالىق ئەمگەك ۋە ھەقىقىي باغۋەنچىلىك روھى ئابدۇراخمان پولاتقا نۇرغۇن شان-شەرەپلەرنى ئاتا قىلدى. ئۇ 28 يىللىق ئوقۇتقۇچىلىق ھاياتىدا يەتتە قارار سىنىپ مۇدىرى بولۇپ ، ھەر يىلى دېگىدەك مۇنەۋۋەر ئوقۇتقۇچى، ئۇ باشقۇرغان سىنىپ ئىلغار سىنىپ كوللىكتىپى بولۇپ باھالاندى. ئۇ، 1983-يىلى شەرەپ بىلەن جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسىگە ئەزا بولدى. شۇ يىلى ئۇ يەنە مەكتەپ بويىچە ئەڭ كۆپ ئاۋاز بىلەن مەملىكەتلىك مۇنەۋۋەر سىنىپ تەربىيچىسى بولۇپ سايلانغاندا ، ئۇ ، بۇ شان-شەرەپنى باشقىلارغا ئۆتۈنۈپ بەردى.
! |# b, U7 T; j5 ~3-ئومۇمىي يىغىندىن بۇيان ئۇ مەكتەپ ۋە ۋىلايەت بويىچە جەمئىي 11 قېتىم ئىلغار خىزمەتچى مۇنەۋۋەر پارتىيە ئەزاسى، مۇنەۋۋەر مائارىپ خىزمەتچىسى، مەنىۋى مەدەنىيەت قۇرۇلۇش سېپىدىكى ئىلغار شەخىس، كۆكەرتىش نەمۇنچىسى بولۇپ باھالىنىپ، ئايرىم-ئايرىم ھالدا ماددىي ۋە مەنىۋى جەھەتتىن مۇكاپاتلاندى. 1991-يىلى ۋىلايەت بويىچە مۇنەۋۋەر كومپارتىيە ئەزاسى، بۇ يىل يەنە مەكتەپ بويىچە ئىلغار خىزمەتچى بولۇپ تەقدىرلەندى.
# y* I% K. V- R$ N! L; [-مۇئەللىم، بۇ ماڭا بېرىلگەن ئەڭ ئۇلۇغ نام، مېنىڭ ھېچقانداق يۇقىرى نام، ئاتاقتىن قىلچە تامايىم يوق. مىسالى بىر شام بولۇپ ئۆمۈر بويى قاراڭغۇ دىللارغا يورۇقلۇق بەخىش ئېتەلىسەم شۇنىڭغا رازى،-مانا بۇ ئابدۇراخمان پولاتنىڭ ھەقىقى يۈرەك سۆزى.

4 R$ H  @( t- ~