پاشاگۈل ئىسمائىل تۇردىھاجى قىزى: مىڭ ئۆيلەر پىغان چەكمەكتە

گۇلستان

مىڭ ئۆيلەر پىغان چەكمەكتە
پاشاگۈل ئىسمايىل تۇردى ھاجى قىزى

　　　ئېنىقكى ،بىر مىللەتنىڭ ئۆزى بىلەن بىر زېمىندا ياشاۋاتقان ،باشقا مىللەتلەر قاتارىدا پۇت دەسەپ تۇرالىشى ئۈچۈن ئۇنى تونۇتىدىغان تارىخىي ،ئىلمىىي قىممەتكە ئىگە مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرى ،ئالىمى ،شۇ ئالىمىنى ئۇلۇغلاپ كۆككە كۆتۈرىدىغان خەلقى بۇلۇشى كېرەك .
　　　كۇچا مەدەنىيتىى پەقەت ناخشا –ئۇسۇلىنىڭ مەشھۇرلىقى ،خەلقىنىڭ باتۇر ۋە ئەمگەكچنلىقى بىلەنلا ئەمەس ،بەلكى بۇددا مەدەنىيتىنىڭ خېلى ئىلگىرىلا ،مىلادىيە 2-ئەسىردىلا جۇش ئۇرۇپ راۋاجلانلىنىپ ،دۇنياۋى شۆھرەتكە ئىگە بولغانلىقى بىلەن داڭلىق .
) h' ^% G8 r  M　　　كۇچا ئەسلىدە قەدىمى غەربىي دىيارىدىكى مەشھۇر بۇددا مەدەنىيىتى تەرەققى قىلغان كۈسەن دۆلىتى ئىدى.كۈسەن دۆلىتىنىڭ پادىشاھى بۇددا دىنىغا چىن ئېتقادى بىلەن ئېتقاد قىلاتتى .خەلقىمۇ ئىخلاسمەن ،راستىچل خەلق ئىدى.
  |' x7 s/ @/ Y! K3 P% H! J　　　مىلادى 2-ئەسىرىدىن باشلاپلا ئۇيغۇرلاردىن ۋايسا باجىبىنا ،ۋايسا ئىرساتكا ،ساۋجۇڭدا ،دىھارماچىنلاردەك دۇنياغا داڭلىق مەشھۇر رەساملار يېتىلىپ چىققانىدى.
　　　ئاشۇ ئەجداتلىرىمىزنىڭ ئەقىل –پاراسىتىنىڭ جەۋھەرلىرى بولغان «قۇمتۇرا مىڭ ئۆي »لەردىكى رەسملەرنىڭ نەپىسلىكى ،جانلىق ھەم مول مەزمۇنلىقى ،قۇرۇلما ،پىرسوناژلار ئوبرازىنى يارىتىشتىكى ئۆزگىچىلىكى بىلەن باشقا تاشكېىمىرلاردىن پەرقلىنىپ تۇرىدۇ.
　　　مەن يازلىق كانىكولىدا قۇمتۇرا مىڭ ئۆي  ، قىزىل مىڭ ئۆي  ، قىزىل قاغا مۇنارى»لارغا بېرىپ بەك ئازابلاندىم.1996 -يىلى دادام بىلەن بارغان ۋاقتىمدا (دادام كىچىك ۋاقتىلىرىمدىن تارتىپ ئاشۇنداق جايلارغا ئاپىرىپ ساياھەت قىلدۇراتتى.ئاجايىپ قىسىسلەرنى ئېيتىپ بېرەتتى .بالىلىق سوئاللىرىمغا جاۋاب ئىزدەش ئۈچۈن كېچىلەپ كىتاب كۆرەتتى.ياش ئالاھىدىلىكىمگە خاس كىتابلارنى ئالدىمغا دۆۋېلىۋىتەتتى)ئۇ ۋاقىتتا تاشېكىمىرلار 80دىن ئارتۇق ئىدى.ھازىر 60قىمۇ يەتمەيدىكەن .يىللارنىڭ ئۆتىشى بىلەن تۈرلۈك تەبىئىي ۋە ئىجىتمائى ئاپەتلەر تۈپەيلى «قۇمتۇرا مىڭ ئۆي »تەدىرىجى بۇزغۇنچىلىقلارغا ئۇچراپ يوقۇلۇش گىردابىغا بېرىپ قاپتۇ،مەن كەچتە ئۆيگە مەيۈس ،ھارغىن ھالەتتە قايىتىپ كەلدۇم .دادام تۇرقۇمغا قاراپ :«روھلۇقراق بۇلۇڭ قىزىم ،سىزنىڭ جۇشقۇن ھەم مەغرۇر ھالىتىڭىزنى كۆرۈپ ياشلىقىمىنى ئەسلەيمەن ،شۇ تاپتا سىزنىڭ نېمىگە بۇنچە ئازابلىنىۋاتقانلىقىڭىزنى چۈشىنۋاتىمەن .سىزدە ئازابلىنىش ھېسىياتى تۇغۇلۇپتۇ ،دېمەك ،ۋىجدانىڭىز ئويغۇنۇپتۇ قىزىم .ئويغۇرلار ئۆز تارىخىدا شامان دىنى ،مانىي دىنى ،ئاتەش دىنى ،بۇددا دىنى ،ئاخىردا ئىسلام دىنغا ئېتقاد قىلدى.بۇددىزىم دەۋىردە ئويغۇرلارنىڭ مەدەنىيتى قالىتىس تەرەققىي قىلىپ ،كامالەتكە يەتكەن ،رەسىاملىق ،ھەيكەلتىراشلىق ۋە ھۈنەر سەنئەتتە دۇنياغا تۇنۇلغان .ئەمما بىز مىڭ ئۆي ئەمەس،تاغدىن بىرەر ئۆي قېزىپ ،تاملىرىغا رەسم سېزىپ ،بېزەپ ۋۇجۇدىقا چىقىرالمىدۇق.ئەگەر چىقاردۇق دىگەندىمۇ، ئاشۇنداق رەسملەرنى سىزالايتتۇقمۇ؟نەچچە مىڭ يىلغىچە ئۆڭمەيدىغان ئاشۇنداق رەڭ، سىياھ بارمۇ؟ ئەمدى مۇشۇ بارىنى بولسىمۇ قوغداپ ،مۇھاپىزەت قىلىپ ،بېزەپ رېمونىت قىلىش ،بۇزغۇنچىلىقلارغا ئۇچراشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش سىلەر ياشلارغا قالدى قىزىم. ھەربىر كۇچا خەلقى سىزگە ئوخشاش ئازابلانسا ،«تاپقىنى گۈل كەلتۈرۈپ ،تاپالمىغىنى بىر باش پىياز»دىن كۆڭۈل سۈپىتىدە ئاتىسا «قۇمتۇرا مىڭ ئۆي »مۇ چىرايلىق چاپان كېيىۋالاتتى .
　　　بىر ياپونىيىلىك ئەپەندى بۇددا دىنى شىنجاڭ ئارقىلىق ئىچكىرى ئۆلكىگە ،ئىچىكىرى ئۆلكە ئارقىلىق ياپونىيگە تارالغان دەپ ئۆز يېنىدىن نۇرغۇن پۇل چىقىرىپ ياردەم قىلدى.بۇ ئەھۋال كۇچا مىليونېرلىرىنى چوقۇم تەسىرلەندۈردى. چۈنكى كۇچا خەلقى ئەزەلدىن ئەجدادلىرىنىڭ ئەقىل –پاراسىتىگە ،تالانتىغا ۋە مول مىراسلىرىغا ۋارسلىق قىلىپ  تەدىرىجى تەرەققى قىلدۇرىۋاتقان خەلق. ئاشۇ پاكىستانلىقلار يۇرتىمىزدىن كونا گېلەمنى ئالىمەن دەپ ئۆيمۇ- ئۆي يۈرۇپمۇ گېلەم سېتىۋالالمىدى،چۈنكى ھېچكىم ئاتا –بوۋىلىرىدىن قالغان مەدەنىيى مىراسلىرىنى ئازغىنە پۇلغا سېتىۋېتىشىنى راۋا كۆرمىدى.ئاسارە-ئەتىقىلەر سۈپىتىدە بىر ئۆمۈر ساقلايدىغانلىقىنى ئېيتتى ،-دېدى دادام.
9 c& a! R( f( c* z) U6 n　　　ئەسلىدە كۈسەن دۆلىتىنىڭ پادىشاھى ئۆگەن دەريا ۋادىسغا ،ناھىيە بازىرىدىن 10نەچچە كېلومىتىر يېراقلىققا ساڭراملارنى سالدۇرۇپ،مىڭ ئۆيلەرنى قازدۇرۇپ ،مەدەنىيتىمىزگە ئۆلمەس تۆھىپلەرنى قوشقانىدى.
　　　«قۇمتۇرا »دېگەن سۆز «قۇملۇقتىكى تۇر»دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۈ.لېكىن ھازىر قۇملۇقنىڭ ئوتتۇرىسىدىكى «تۇر»دىن ،دەريانىڭ ئىككى قاسنىقىدىكى بۈك –باراقسان يېشىلچىلىقلاردىن سۆز ئېچىش ئەسلا مۇمكىن ئەمەس .ئۇچۇرۇلۈپ چۈشكەن تاشكېمىرلارنىڭ تاملىرى ئۆگەن دەرياسىنىڭ شەرقىي ،غەربىي قىرغاقلىرىدا قاقاسلىشىپ ،ئەسلى ھالىتىنى يوقاتقان ھالدا بىچارىلارچە سالپىيىپ تۇرىدۇ- دېدى دادام.
# w4 V. ?( b* E* l; Y6 M9 \0 D　　　دادامنىڭ دادىسى تۇردى ھاجىم بوۋام ئاتۇشتا نامى بار بايلاردىن بولۇپ، ئەينى ۋاقىتتا ئوتتۇرا شەرق ۋە تۈركىيەلەرگە تۆگە بىلەن سودىگەرچىلىك قىلىپ، نۇرغۇن دۆلەتلەرنى ئايلانغان ئوقۇمۇشلۇق، ۋەتەنپەرۋەر زات ئىكەنتۇق. دادامنىمۇ كىچىكىدە ئۆزى بىلەن بىرگە يىراق ئەللەرگە ئاپىرىپ، ئىلىم تەھسىل قىلدۇرۇپتىكەن، شۇڭا دادام بەش خىل تىللارنى بىلەتتى.دادام نەزەر دائىرسى كەڭ،يىراقنى كۆرەر،غۇرۇرى كۈچلۈك،ئەۋلاتلارغا قاتتىق مەسئۇلىيەتچان،خۇش چاخچاق،كەڭ قورساق ئادەم ئىدى. تۇردى ھاجىم بوۋام تۈگەپ كەتكەندىن كېيىن، 12- پەرزەنتى بولغان دادامنى چوڭ ئاكسى ئايۇپ دارېن چوڭ دادام ئۆز ھېمايىسىگە ئېلىپ، شەھەرمۇ- شەھەر بىللە ئېلىپ مېڭىپ، ئوقۇتقان. 1944  - يىلى دادام ئۆلكىلىك دارىلمۇئەللىمىننى پۈتتۈرۈپ، ئالتاي ۋىلايەتلىك ۋالىي مەھكىمىدە تەرجىمان،كېيىن ۋالىي بولغان. مول بىلىمگە ئىگە دادام قاتتىق ئېچىنغان ھالدا ماڭا يەنە تۆۋەندىكىلەرنى سۆزلەپ بەردى:
　　　«قۇمتۇرا مىڭ ئۆي »گۈمبەز شەكىللىك بولۇپ ،ئىچكىرى - تاشقىرى ئىككى ھوجرىلىق، پۈتكۈل تاملارغا بۇت تەكچىلىرى ياسالغان، بۇت تەكچىلىرىنىڭ ئىككى تەرىپىدىن ئىچكىرى ھوجرىلارغا كىرگىلى بولىدۇ.تاشقارقى ھوجرىغا ئىشىكنىڭ رۆجەكلىرىدىن كۈن نۇرى چۈشۈپ ،ئاز –تولا يورىسىمۇ ،لېكىن ئىچكىرى ھوجرا قاپقاراڭغۇ ،تورۇسىتىكى نۇرغۇن رومىبا شەكىللىك رەسىملەر بىر مۇكەممەل رەسىملەر تۈرىنى شەكىللەندۈرگەن ،ھەربىر رومبا ئىچىدە بىر پارچىدىن رەسىم بار بولۇپ ،مايتىرنىڭ ئالۋاستىنى تۇتۇشى ۋە ساكيامونىنىڭ ساخاۋەتلىك ئىشلىرى ھېكايە قىلىنغان .بۇنىڭدا رومبا ئىچىدىكى يارالمىش قىسسىلىرىنىڭ ئەڭ نەپىس ،ئەڭ مەركىزى ۋەقەلىكى بىر پۈتۈن ۋەقەلىك قىلىپ، سىزىپ چىقىلغان.
　　　تۆپىلىكتىكى «46-كېمىر »نىڭ شور ئۆرلەپ كەتكەن تاملىرىدا خەت بار بۇلۇپ ، قۇرمۇ- قۇر ئاجايىپ كۆركەم ھەم رەتلىك يېزىلغان.بۇ ئەڭ مۇكەممەل ساقلانغان كېمىر بولۇپ ،تاشقارقى ھوجرىنىڭ گۈمبەز شەكىللىك تورۇسىدا ئىلاھ ،قۇياش،ئاي ۋە تۆت تېمىنىڭ ھەممىسدە يارالمىش قىسسىلىرى بار ئىكەن .رەسىملەرنىڭ سىزىقلىرىدىكى جانلىقلىق ۋە رەڭلىرىنىڭ نەپىس ،يارىشىملىقى كىشىنى تاڭ قالدۇرىدۇ.كېمىردىن چىقىپ ،شېغىللىق يولدا ئەتراپغا تويماي قارىماقىتىمەن .
　　　ساپ ھاۋادىن چوڭقۇر نەپەس ئالماقتىمەن .قەلبىم ئىچ –ئىچىدىن ئازابلانماقتا .ئەجدادلىرىمىزنىڭ ئۇزۇن يىللىق جاپالىق ئەجرى،ئەقىل-دۇردانلىرىنىڭ جەۋھىرلىرى بولمىش مىڭ ئۆيلەر ،تامدىكى ئادەم سۈرەتلىرىنىڭ بەدىنىدىن ئانا تۇپراققا قان تەپچىپ ئاقماقتا .ھەسرەتلىك ئېڭرىماقتا، پىغان چەكمەكتە .چەت ئەل موزىيخانلىرىدا ساقلىنىۋاتقان ،نەچچە مىڭ تۈمەن پۇل خەجلەپمۇ قايتۇرۇۋالغلى بولمايدىغان بىباھا مەدەنىيەت يادىكارلىقىلىرىمىز بىزگە قوللىرىنى شىلتىپ تۇرۇپ: «ئەجداتلىرىڭغا يۈز كېلەلەمسەن، ۋىجدانسىزلار؟ھۇ نامەردلەر ،قورساق ئۈچۈنلا ياشايدىغان نادان كالۋالار؟ بىلشسەڭ ،بىز سەنلەرنىڭ كۆزۈڭ ،قۇلىقىڭ ،تىلىڭ ،پۇتۇڭ ۋە قولۇڭ ئىدۇق،قورقۇنچاقلار ،ئەمدى بارنى بولسىمۇ قوغداشنى بىل ،سىرتقا چىقارما ،ئۆزۈڭگە ھېزى بول،تەقدىر ئۆزىنى –ئۆزى قۇتقۇزغانلارغا مەدەتكار .يەھۇدىي ۋە ياپون مىللىتىنىڭ بۈگۈنكى دۇنىيادىكى تەڭداشسىز ئورنىغا قاراپ باقساڭلار بولىدۇ.ئۇلار دۇنيانى تەجرىبە كۆزى بىلەن كۆزىتىپ كەلگەن ،سىلەر نېمىشقا قايتا –قايتا تەكرالانغان تارىختىن ھوشۇڭلارنى تاپمايسىلەر ...»دەپ خىتاب قىلماقتا .«تۈركىي تىللار دۋانى»نىڭ ،«قۇتادغۇبىلىك »نىڭ چەت ئەل كۈتۇپخانلىرىدا ساقلىنىۋاتقان ئەسلى نۇسقىسى ئېتىلىپ كېلىپ، كارنىيىمنى بوغدى .مەن خىرقىراپ قالدىم. كۆزلىرىم پارقىراپ ،پۇتلىرىم ماغدۇرسىز ھالدا يەرگە سوزۇلماقتا...
　　　«شىنجاڭ سەنئېتى»ژورنىلى (2002-يىلى 2-سان)
　　

گۇلستان

     پاشاگۈل خانىمنىڭ بۇ تېرەن پىكىرگە ئىگە،سۈزۈك،پاكىز قەلب بىلەن يېزىلغان ماقالىسى ژورنال تەرىپىدىن مۇكاپاتقا ئېرىشكەن. كىشىنى چوڭقۇر ئويلاغا  سېلىپ، تەپەككۇر مەنزىللىرىگە ئېلىپ بارىدۇ.

دېھقان

مەن مەكتەپتە ياخشىراق ئوقىمىغان،بىراق بۇ ماقالىنىڭ بەزەن بىر يەرلىرى،تازا ئىدىيىرىمدىن ئوتمىدى.

ahat0902

2 Y5 t! Y2 s0 h  i9 j
" F+ J, u, S. b+ @+ g0 Fمۇنۇ قۇرلار پەقەتلا ياقمىدى؛

«ئەجداتلىرىڭغا يۈز كېلەلەمسەن، ۋىجدانسىزلار؟ھۇ نامەردلەر ،قورساق ئۈچۈنلا ياشايدىغان نادان كالۋالار؟ بىلشسەڭ ،بىز سەنلەرنىڭ كۆزۈڭ ،قۇلىقىڭ ،تىلىڭ ،پۇتۇڭ ۋە قولۇڭ ئىدۇق،قورقۇنچاقلار ،ئەمدى بارنى بولسىمۇ قوغداشنى بىل ،سىرتقا چىقارما ،ئۆزۈڭگە ھېزى بول،تەقدىر ئۆزىنى –ئۆزى قۇتقۇزغانلارغا مەدەتكار .يەھۇدىي ۋە ياپون مىللىتىنىڭ بۈگۈنكى دۇنىيادىكى تەڭداشسىز ئورنىغا قاراپ باقساڭلار بولىدۇ.ئۇلار دۇنيانى تەجرىبە كۆزى بىلەن كۆزىتىپ كەلگەن ،سىلەر نېمىشقا قايتا –قايتا تەكرالانغان تارىختىن ھوشۇڭلارنى تاپمايسىلەر ...»دەپ خىتاب قىلماقتا.

پاشاگۈل خانىمنىڭ مىللىتمىزگە تىل سېلىش ئۇسلۇبى ماڭا ئازراقمۇ ياقمىدى. تارىخنى ھامان غەلبە قىلغۇچى مەغلۇپ بولغۇچىلارنىڭ ئىسسىق قانلىرى بىلەن بۇرمىلاپ يارىتىدۇ. ۋە مەغلۇپ بولغۇچىنىڭ تارىخىنى پۈتۈنلەي ۋەيران قىلىدۇ ھەم ئۆزىنىڭ قىلىۋالىدۇ. ....

نەۋرۇز

ئەجداتلىرىڭغا يۈز كېلەلەمسەن، ۋىجدانسىزلار؟ھۇ نامەردلەر ،قورساق ئۈچۈنلا ياشايدىغان نادان كالۋالار؟ بىلشسەڭ ،بىز سەنلەرنىڭ كۆزۈڭ ،قۇلىقىڭ ،تىلىڭ ،پۇتۇڭ ۋە قولۇڭ ئىدۇق،قورقۇنچاقلار ،ئەمدى بارنى بولسىمۇ قوغداشنى بىل ،سىرتقا چىقارما ،ئۆزۈڭگە ھېزى بول،تەقدىر ئۆزىنى –ئۆزى قۇتقۇزغانلارغا مەدەتكار .يەھۇدىي ۋە ياپون مىللىتىنىڭ بۈگۈنكى دۇنىيادىكى تەڭداشسىز ئورنىغا قاراپ باقساڭلار بولىدۇ.ئۇلار دۇنيانى تەجرىبە كۆزى بىلەن كۆزىتىپ كەلگەن ،سىلەر نېمىشقا قايتا –قايتا تەكرالانغان تارىختىن ھوشۇڭلارنى تاپمايسىلەر

, B% S8 v8 z. g0 p3 Z
& t3 K) s  w# Pبولاقتىن سۇ چىقىدۇ تۇمۇردىن قان . لۈشۈن ئەپەندىنىڭ بۇ گېپى دوسلارغا تۇنۇش بولسا كېرەك. ئادەم بۇلۇپمۇ قەلەم ئىگىسى سۆز ئىشلىتىشتە ئىچىدە نىمە بولسا قەلەمگە شۇ چىقىدۇ. مەن ئارتۇق سۆزلىمەي. يەنە بۇ ماقالىگە قارىتا بىر نىمە دىسەم كىشىلەر پاشاگۈل بىلەن شەخسى ئاداۋېتى  بار ئوخشايدۇ دەپ قالمىسۇن. ھەرگىز ئۇنداق ئەمەس. ،مەن پاشاگۈلنىڭ نۇرغۇن ئەسەرلىرىنى ئوقۇغان ھەم قايىلمۇ بولغان. بىر قەلەم ئىگىسى ئەدەبىياتنىڭ يۇقۇرى پەللىسىگە چىقىشتىن بۇرۇن ئەلۋەتتە نۇرغۇن ئوڭۇشسىزلىقلارنى باشتىن ئۆتكۈزدۇ. يازىدۇ، يازىدۇ........يازغانلىرىنىڭ ھەممىسى سۈپەتلىك ئەلا بولىۋەرمەيدۇ. ئەمما سۈپەتسىز يازمىنى بوۋاق پېتى تاشلاپ قويغان تۈزۈك. ۋە ياكى ئۇنى خەلىققا ياققۇدەك، خەلىقنىڭ يارىسىغا مەلھەم بولغۇدەك ‹‹چوڭ قىلىپ›› ئەلگە سونغان تۈزۈك........شۇنداق بولغانكەن سۈپەتسىز يازمىسىغىمۇ تىگىشلك باھا بېرىش مەجبۇريىتىم بار دەپ قارىغاچقا ‹‹يىگىتلەر سىلەر كىم بۇ قەيەر؟؟ گە ئىزاھات››نى يېزىپ ئېلان قىلدىم. بۇ ھەرگىزمۇ شەخسى غەرەز بىلەن قىلنغان ‹‹ھوجۇم››ئەمەس.
' a+ D. ^  Z, h2 w# Mبۇنى روھلان ئەھلى چۈشىنەلەيدۇ. قالغىنى تورداشلارنىڭ قانداق ھەزىم قىلىشىغا باغلىق.

نەۋرۇز

.«تۈركىي تىللار دۋانى»نىڭ ،«قۇتادغۇبىلىك »نىڭ چەت ئەل كۈتۇپخانلىرىدا ساقلىنىۋاتقان ئەسلى نۇسقىسى ئېتىلىپ كېلىپ، كارنىيىمنى بوغدى .مەن خىرقىراپ قالدىم. كۆزلىرىم پارقىراپ ،پۇتلىرىم ماغدۇرسىز ھالدا يەرگە سوزۇلماقتا...

* B! Y6 Y; j( U1 O+ r- e+ d
بۇ ئەزىز تەۋەرۈك بايلىقلىرىمىز ھېلىمۇ چەتئەلدە بوپ قاپتىكەن. بولمىسا ‹‹مەدەنيەت ئىنقىلابى››دىگەن يالماۋۇز بۇنى يەپ كېتەتتى. تۈرلۈك مەدەنيەت يادىركارلىقلىرىمىزنى چەتئەلگە ‹‹ئوغۇرلاپ››چىقىپ كەتكەن سىۋېن ھېدىن قاتارلىق  ئاشۇ چەتئەلىكلەرگە رەھمەت دەپ دۇئا قىلىشقا ئەرزىيدۇ. مۇشۇنچىلك بىر ئەقەللى تارىخى يەكۈننى ساۋاقىلىيالمىغان پاشاگۈلگە ھەيرانمەن.
7 y; U' n- o- t* F0 d) dمەن ئارتۇق سۆزلىمەي ما سەزگۈر ۋەزىيەتتە . ...........

جام

پاشاگۈل خانىم بىر مائارىپچى، يەنە كېلىپ زامانىمىز خوتۇن- قىزلىرىنىڭ «مۇنەۋەر ئۈلگىسى» تۇرۇقلۇق نېمىشقا بۇنچە مۈجىمەل ئىدىيەدە بىر نەرسە يازىدىغاندۇ دەيمەن!
مەن باياتىن بېرى شۇنچە ئويلاپمۇ بۇ ماقالىنىڭ تېگىگە يېتەلمىدىم، بۇ ئارقىلىق بىزگە قانداق ئۇچۇر بەرمەكچىدۇ، نېمىنى، قانداق ئىدىيىنى ئىلگىرى سۈرمەكچىدۇ؟ بۇددىزم مەدەنىيىتىمۇ ياكى قىممەتلىك تەۋەرۈكلىرىمىزنىمۇ؟ بۇددىزم مەدەنىيىتىنى ئىلگىرى سۈرمەكچى بولسا (ياكى شۇنى تەشۋىق قىلماقچى بولسا) بۇنچە كۈچەپ كېتىشىنىڭ نېمە زۆرۈرىيىتى، قىممەتلىك تەۋەرۈكلىرىمىزنى ئاسىراشنى تەشەببۇس قىلسا پەقەت شۇ «قىزىل مىڭ ئۆي» دىن باشقا نەرسىلەر يوقمۇ؟ (ياكى ئۇ ئەشۇ قىممەتلىك تەۋەرۈكلىرىمىزگە ۋەكىل خارەكتېرلىك بىردىنبىر نەرسىمىكەن؟) دەرۋەقە، كۆپچىلىككە مەلۇم بولغىنىدەك ئەشۇ «مەدەنىيەت ئىنقىلابىي» مەزگىلىدىكى بىرقىسىم خاتا، سولچىل سىياسەتلەرنى تۇتقا قىلىپ تۇرۇپ، ئاتالمىش «مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى ساقلاپ قالغۇچى ئەژنەبىيلەر» نى (بۇ ئۆز تىلىم- ئۆز چۈشەنچەم) نى ئەشۇ «قىممەتلىك يادىكارلىق» لارنى قۇتقۇزۇپ قالغۇچى ئىلاھ قىلىپ كۆرسەتمەكچىمۇ؟ پاشاگۈل خانىم پەقەت كۇچا دىيارىدا توغۇلغانلىقى ئۈچۈن- ئەشۇ تام رەسىملىرىگە زىيادە ئاشىقلىقى تۈپەيلىدىن ھوشۇنى يوقىتىپ قويغانمىدۇ؟ ...........؟
: W; ]" t7 n  F: o$ Kمېنىڭمۇ بۇ ھەقتە ئارتۇق گەپ قىلغۇم يوق، شۇ تاپتا كۆڭلۈم غەش، كاللام قاپاق، غەلىتىلا بولۇپ قالدىم، ئارتۇق سۆزلىمەي (يەنە سۆزلىسەم پاشاگۈل خانىمدەك قالايمىقان جۆيۈلۈپ، كۆپچىلىكنىڭ كۈلكىسىگە قالماي يەنە   ).

غىلاپ

‹ پاشاگۇل  خانىم ›   دەپ   ئاتالغان  بۇ ئايالنىڭ  يازمىلىرىنى  پەقەت  ئوقۇغۇم   كەلمەيدۇ ، تورداشلارنىڭ  يازغان  ئىنكاسلىرىغا  قاراپ  باقساملا  ئۇ   ئايالنىڭ  نىمىلەرنى  يازغانلىقىنى  ئاساسەن  بىلىۋالالايمەن .

روھلان

خاتا ئېتىقادتىن قالغان ئۇنداق تەۋەرۈكلەرگە ئېچىنغۇدەك ئىش ئەمەس ئىدى. ھازىر ۋەزىيەتتە ئېچىنغۇدەك قوغداشقا چوقۇم تېگىشلىك، بولمىسا ئىككى دۇنيالىق ئازابقا قالىدىغان تەۋەرۈكلىرىمىز بار.
ئالدىنقى قېتىمقى ئەسەردەك  ئېغىر خاتا سۆز  «پەيغەمبەر تۇغۇڭ» دىگەندەك گەپ ئۆزىنى مۇسۇلمان دەيدىغان كىچىكرەك دۆت بالىغىمۇ ياراشمايدىغان گەپ دەپ قارايمەن. شۇ يازمىدىنلا ئاللىقاچان بۇ خانىم مېنىڭ قەلبىمدە بىر ئورۇنغا ئىگە بولۇپ بولغان ئىدى. بۇ يازمىدا جام ئەپەندى دىگەندەك زادى قايسى مەقسەتنى ئىلگىرى سۈرمەكچى بىلگىلى بولمىغىدەك ھالەتتە مۈجمەلكەن.
* z/ T1 @, O) U) H' T* jبۇددىزىمنى ساقلاشنىڭ ھاجىتى يوق. چۈنكى ئۇ باتىل، ئەجدادلىرىمىز خاتالىق ئۆتكۈزۈپ بەرپا قىلغان مەدەنيەتنى قوغدايمەن دىگۈچە توغرىلىققا قايتىپ قالدۇرغان مەدەنىيەتنى قوغدىيالىساق چوڭ گەپ ھازىر.  توغرىلىققا قايتقاندىن كېيىن ئەينى چاغلاردىكى ساھابىلەرمۇ پۈتۈن بۇددىزىم قۇرلۇشلىرىنى يوق قىلغان. بىز ئۇلارغا ئەگەشمەي شۇ خاتانى ساقلىسام دەپ يىغلاپ يۈرەمدۇق.

نەۋرۇز

0 s8 H* `1 e& _

خاتا ئېتىقادتىن قالغان ئۇنداق تەۋەرۈكلەرگە ئېچىنغۇدەك ئىش ئەمەس ئىدى. ھازىر ۋەزىيەتتە ئېچىنغۇدەك قوغداشقا چوقۇم تېگىشلىك، بولمىسا ئىككى دۇنيالىق ئازابقا قالىدىغان تەۋەرۈكلىرىمىز بار.

* m, W! [6 F% a; B- X5 R8 Wقەتئى كىسىپ ئېيتىمەنكى  بۇ تېمىنى يوللىغۇچىنىڭمۇ ھەم بۇ تېمىنى يازغۇچىنىڭمۇ  بۇ سۇئالىڭىزغا جاۋاپ بەرگۈدەك ئىقدىدارى ھەم بۇنى سېزىپ ئالالىغۇدەك ئەقلى ئىتقادى يوق. باشقىلارنى يەنە كىلىپ ئۆز قەۋمىىنى قىلچە ئىككىلەنمەي يات كەبى مۇناپقلارچە ئىبارىلەر بىلەن ھاقارەتلەشكە پېتىنغان بۇنداق شەرمەندىلىكنى كەچۈرۈشكە بولمايدۇ. ئەسەر يازسىلا ئەسەر بولمايدۇ. بىر ئەدەبى ئەسەر ئەڭ ئالدى بىلەن ئۆز قەۋمىنىڭ دىننى ئىتقادىنى ھاقارەتلىمەسلىكى كېرەك. ئۆز قەۋمىنىڭ يېغىرنى تاتلىماسلىقى ئەكسىچە ئۇنىڭغا مەلھەم بولاللىشى كېرەك.بىر قەلەم ئىگىسى  تارىخنى بويلاپ بىز ئۈچۈن قان كېچىپ ئىسىىق قېنىنى ھېچ تەمەنناسىز ئاقتۇرغان باھادىرلار بىلەن ھەر بىر مىسرا ھەر بىر جۇملە سۆزدە سىردىشالىغاندا، دېھقان ئاتىلىرىمىز بىلەن پىژغىرىم ئاپتاپتا لاي سۇغا قاتتىق ناننى چىلاپ ئېتىز بېشىدا مۇڭدىشالىغاندا، مۇناپىق ئەمەلدارلار بىلەن ھەق تەرەپتە تۇرۇپ ئېلىشىپ قەلەمنى نەيزە قىلىپ يۈرىكىگە سانچىيالىغاندا، ئاچا سىڭىل ئاكا ئۇكىمىزدا ئەيىپ كۇرۇلسە ئاۋال ئۆزى ئۈلگە بۇلۇپ ئارقاڭغا قايىت دىيەلىگەندە، ئىمان ئىتقادىمىز، مويسىپىت ساقاللىقلار ،ھايا-ئىپپەت پەردىللىرىگە ئورالغانلار ھەققىدە يۈرۈكلىك ھالدا مەدىھەلىك مىسرالار بىلەن قەلەم تەۋرىتەلىگەندە، ئاشىقلارغا ئەگىشىپ يېغلىيالىغاندا......ئاندىن خەلىق ئالدىدا ئىتراپقا ئېرىشىدۇ. قانداقكى بىرەر توپلام ۋە ياكى بىرەر كىتاپ نەشىر قىلىپ ‹‹ئەل سۆيگەن››، ‹‹داڭلىق››بولغىلى بولمايدۇ.بۇلۇپمۇ ‹‹ئەل سۆيگەن›› دىگەن گەپنىڭ ۋەزنى پاشاگۈلنى ئاشۇنداق داڭلىغان گۈلىستاننىڭ پۈتۈن دۇنياسىنى
نەچچە ھەسسىلەپ  جڭلىسىمۇ ئۇنىڭدىن ئېىغىر توختايدۇ.
ئەينى يىللىرى مۇناپىقانە ئەسەر شەيتان داستاننى يازغۇچى ھېندىستانلىق سالمان راشىد پەيغەمبەر ئەلەيھىسالامنى ھاقارەتلىگەنلىكى ئۈچۈن  ئىراننىڭ شۇ يىللاردىكى مەنىۋى داھىسى ھومەينى تەرىپىدىن پۈتۈن دۇنيا مۇسۇلمانلىرىغا  ئۆلتۈرۈش بۇيرۇقى چىقىرىلغان. ئارقىدىنلا ئىككى مۇسۇلمان باي ئىككى يېرىم مىليۇندىن بەش مىليۇن ئامرىكا دوللىرى (تەخمىنەن 35مىليۇن خەلىق پۇلى)مۇكاپات بېرىلدىغانلىقىنى ئېلان قىلغان. كىيىن بۇ مۇناپىق يازغۇچى ئەنگىليەگە قېچىپ بېرىپ پاناھلنىپ  ئۆزىنى قۇتقۇزۋېلىشنى مۇراجەت قىلغان.ئامىرىكا بۇ ئىشقا ئارلىشىپ ھۆمەينى تەرىپىدىن  گەرچە ئۆلتۈرۈش بۇيرىقى ئەمەلدىن قالدى دەپ جاكارلانغان بولسىمۇ ئەمما ئىسلام دىىننىڭ يولباشچىىسى رەسۇلىلا ئەلەيھى ۋەسسەللەمنى ئەشەددى تىللار بىلەن ھاقارەتلىگەن بۇ مۇناپىقنى ئىسلام دۇنياسى كەچۈرگىنى يوق. ئاشۇ مۇناپىق سالمان راشىد شۇندىن بېرى  ئۆزى خالىغانچە كۆكتات بازىرغىمۇ چىقالماي ئىتتەك كۈن كۈرۈپ يۇرۋاتىدۇ.
' P% K8 ~9 U. `- a+ Eئاشۇ مۇناپىق سالمان راشىدمۇ شۇ چاغلاردا ھېندىستان بۈيىچە ئەمەس پۈتۈن ئەرەپ يېرىم ئارىلدا نامى بار يازغۇچى ئىدى.
بۇنى ئاز دەپ بۇنداق مۇناپىقلىق بىزنىڭ مىللەتىمۇ تۇنجى قېتىم 30-يىللاردا قەشقەردە ئۆتكەن شاپتۇل داموللا ئىسملىك مۇناپىقمۇ :- ئەگەر پەيغەمبەر ئەلەيھى ۋەسسەللەم مەندىن كىيىن پەيغەمبەر كەلمەيدۇ دىمىگەن بولسا شىڭ دوبەن(شىڭ شىسەي دىگەن مۇناپىقنى دىمەكچى) بىزگە پەيغەمبەر بولاتتى --دىگەن ئىدى.
ئەمدى بولغاندا ما پاشاگۈل :-ئانىلارغا پەيغەمبەر ، داھى ، ئالىم تۇغۇڭلار .......دەپ ‹‹مۇراجەت قىلىپ›› يۈرەمىش. بۇنىڭ قانداق سۆز ئىكەنلىكىنى بىر قەلەم ئىگىسى بىلمەستىن يېزىپ سالپتىمەن ۋە ياكى بۇ ئەسلى مۇنداق دىگەن گەپ دىگەندەك يالغان ياۋداق باھانە بىلەن بۇ مۇناپىقلىقتىنن قۇتۇلىمەن دىيىش ئاسانغا توختىمايدۇ.
گۈلىستان دىگەن ئاخپارات خادىمنىڭ دىيىشىچە پاشاگۈل ‹‹ئەرگە تەككەن›› ئوخشايدۇ. ئاشۇ خوتۇن زادى نىمە تۇققاندۇ؟؟؟؟؟؟ ھەسسىنىڭەي شۇ تاپتا .........نىمىلەرنى دىگۈم بار ئىدى........
4 F* v! V9 p1 a  F* t4 Rكونىلار توغرا ئېيىتقان نىجاسەتكە چالما ئاتساڭ ئۆزۈڭگە چاچرايدۇ. شۇڭا بەزىدە ئويلاپ قالىمەن يازمايدىغان بىر نەرسىنى يېزىپ سالدىممۇ دەپ؟