ئۇيغۇر سەئىدىيە خاندانلىقى

yaxtukma

	سە ئىدىيە ىانلىقىنىڭ  سۇلتانى  چىڭگىز خاننىڭ ئەۋ لا دى ئەمەس       ئۇ بىر تا رى خىمىز دىكى مەشھۇر قەھرىمان            ئۇ لار غا ھاقا رەت كىل ماسلىكىمىز كىرەك         ئۇلارنىڭ قالدۇرۇپ كەتكەن  تارىخلىرىغا  ھۇرمەت  قىلايلى،،،،،،،،،،،

ankarali

	سەھىدىيە خانلىغىنى موڭغۇل ئۇكۇمرانلەرنىڭ خاندانلىغى دىيىشكە بولمايدۇ،مەخدۇم ئەزەم ئەھلاتلىرى سىەيىدىيە خانلىقى تەۋەسىگە دىن تارقىتىش تونىغا ئورۇنىۋېلىپ كىلىپ،مەزھەپ-سۇلۇك قۇرۇش ئىشى بىلەن شۇغۇللانغان،خاننى ئالداپ ئاۋام-پۇقرالار ئارىسىدا پىتنە-ئغۋا تارقىتىپ،ئاۋامنى قايمۇقتۇرۇپ ئۇزىنى ئەھلىيا ئەلادى دەپ پەدازلاپ،سۇپىلارنى كوپلەپ قۇبۇل قىلىپ،ئۇزىگەمۇرۇت توپلىغان،ئاۋام-پۇقرانى ئۇزلىرىنىڭ رەززىل پىلانى ئۇچۇن خىزمەت قىلدۇرۇپ،ئۇزئارا قىرغىنچىلىققا سالغان،ئەڭ ئاخىرىدا ئاپئاق غوجامىللى ساتقىنق قىلىپ،ياتلارنى باشلاپ كىلىپ يۇرۇتنى بۇلغىغان.

ankarali

	شۇنىڭ بىلەن خاندانلىق يوقىلىپ،بېقىندى ھاكىمىيەت قۇرۇلغان،ئاپئاق غوجا دىننى ساپلاشتۇرۇش نامى بىلەن سۇيىقەستلىك قىرغىنچىلىق ئېلېپ بېرىپ باشقا سۇلۇكتىكىلەرنى يوقاتقان،شۇندىن باشلاپ يۇرتىمىز ئىچكى زىدىيەت ۋە تاشقى زۇلۇمدىن قۇتۇلالمىغان،ئۇيغۇر جەمىيىتى چاك-چىكىدىن بۇلۇنۇپ كەتكەن ،ئاۋام -پۇقرا غوجىلارنىڭ جېدەللىرىدىن جاق تويغان.

lawrence

	adiyat يوللىغان ۋاقتى  2012-1-6 13:12 گەپلىرىڭىز بەك ئورۇنلۇق ..شۇنىڭ بىلەن  تۈگىدىما؟ تولۇق ... adiyat بۇرادەر ، ئەگەر  مېنى  كۆزدە  تۇتقان بولسىڭىز گەپ تېخى تۈگىمىدى ، دىمەكچى  بولغىنىم  خەنزۇ  مىللىتى  ئۈچۈنمۇ مىسلىسىز  بالايى ئاپەتلەرنى  ئېلىپ  كەلگەن  مەدىنىيەت  ئىنقىلاۋىي قاتارلىق  ھەركەتلەرنىڭ مىللىتىمىزگە ئېلىپ  كەلگەن پاسسىپ  تەسىرى بىلەن  ئاتالمىش « سوپىلار  دەۋرى»نىڭ  مىللەتكە  ئېلىپ  كەلگەن  ناچار  تەسىرىنى  ۋىجدانىڭىز  بىلەن  سېلىشتۇرۇپ  كۆرگەيسىز .   مەن  رومانلارغا  ئىشەنمەيمەن ، تارىخىي  چىنلىققا  ئىشىنىمەن . يەركەنت خانلىقىنىڭ  يۇقۇرى  دەرىجىلىك  ھەربىي  ئەمەلدارى ، كېيىن  بابۇرشاھنىڭ كەشمىردە تۇرۇشلۇق  ھۆكۈمرانلىقىنىڭ پادىشاھى  بولغان ، مۇسۇلمان  كىشى مىرزا مۇھەممەد ھەيدەر كۆرەگانى يازغان تارىخنامە « تارىخىي رەشىدىي » دىگەن  كىتاپقا  ئىشىنىمەن ، دۇنيا  تارىخشۇناسلىقىغا ئىنتايىن  چوڭ  تەسىر  كۆرسەتكەن ئىككى  چوڭ  ئالىم ، ئەنگىلىيەلىك گراف دېنىسون روسس ئەپەندى بۇ  كىتاپنى  پارىسچىدىن  ئېنگىلىسچىغا  تەرجىمە  قىلغان ۋە  يەنە  ئەنگىلىيەلىك  چوڭ ئالىم ، يېقىنقى زاماندىكى ئەڭ  بۈيۈك  تارىخشۇناس دەپ  نام ئالغان Arnold Joseph Toynbee ئەپەندىلەر  بۇ  ئەسەرنىڭ ئىلمىي  قىممىتىگە ئىنتايىن  يۇقۇرى  باھالارنى  بەرگەن . مانا  مۇشۇ  ئەسەردە مۇئەللىپ خوجىلار توغۇرلۇق « ئۇلار  ياخشى  نىيەتلىك تەقۋادار  ، بىلىملىك  كىشىلەر  ئىدى » دەپ  يازغان . مەخدۇم  ئەزەم تارىختا 200 نەچچى پارچە  كىتاپ  يازغان  زور  ئالىم ، ئۇنىڭ  دىنىي  تونغا ئورىنىۋېلىپ  ئەسكىلىك  قىلىشىغا ئىشەنمەيمەن . ئەۋلادى  ئاپپاق  خوجا سىياسىي  بىلەن ئارىلىشىپ ئۆز  مەنپەئەتى  ئۈچۈن جۇڭغارلارنى باشلاپ  كىرگىنى  ھەقىقەت ، لېكىن  ئۇنىڭ  مۇشىنىڭ  بىلەن  دىنىي  تونغا  ئورىنىۋالغان ئادىمىي  شەيتان  ئىكەنلىگىگە ئىشەنمەيمەن . چىڭخەي ، گەنسۇ نىڭشالاردا ، ئوسمانلى  ئىمپىرىيەسىدە  كۈرمىڭلىغان ئادەملەر  ئۇنىڭ  سۈلۈكىگە كىرگەن ، بىز  كىشىگە ئادىل  باھا  بېرىلىشى  كېرەك ، ئادىل ، ئىلمىي  ئاساسلىق ، زۇلۇم  قىلىىنمىغان تەتقىقات  ماقالىلىرى  ئېلىپ  بېرىلمىگىچە ، رومانلارنىڭ ، ھىكايىلەرنىڭ  ۋە تەشۋىقاتنىڭ  سەنىمىگە ئۇسۇل  ئوينىمايمەن . ئەڭ ئاخىرىدا مەشھەرگاھتىكى  ئادىل ھۆكۈمنى  كۈتىمەن . adiyat بۇرادەر

adiyat

	بولىدۇ  ..دوستۇم  لاۋرىنسى.. مەھشەرگاھتا ئىككىلىمىزنىڭ  نامە-ئەملىمىزنىڭ ئوڭ  تەرەبتىن  بىرىلىشىنى  ئاللادىن  تۆۋەنچىلىك  بىلەن  سورايمەن... مىنىڭ نەزرىمدە مەخدۇم ئەزەمنىڭ يولى ئاپپاق غوجا دەۋرىدە  ئەڭ  چاقنىغان... شۇڭا  ئاپپاق غوجا ھەققىدكى بايانلارنىڭ  ئۇنىڭ ئورتا ئاسىيادا پائالىيەت ئىپ بارغان باشقا ئەجدادلىرىغا قارىغاندا سەزگۇرلىكى  بەك يۇقىرى..مەن ئاپپاق غوجنى سىياسىغا ئارلاشقان دەپ  قارىمايمەن..بەلكى  ئۇنىڭ مۇۋاىقىيىتى  ھۆكۆمرانلار  كۆرۈشنى خالىمايدىغان ھالەت يەنى خەلىقتە پەيدا بولغان دىمكىراتىيە ئۇقۇمى باشقىلارنىڭ ئاپپاق غوجانى ئۆز مەۋقەسىدىن تاندۇرۇش ، ۋە سىياسى قالايمىقانچىلىق تۇغدۇرۇپ، ھەقىقەتنىڭ ئايدىڭلىشىشگە قارشى ئورتا ئاسىيادا  ئىلىپ بىرىلغان ئەڭ چوڭ سىياسى پائالىيەتكە سەۋەب بوپ قالغان.. مانداقچە  ئىتقاندا ئۇ ئورتا ئاسىيادا نەچچە ئەسىر تۈگۈلگەن تۈگۈچنىڭ يىشىلىشىغا سەۋەب بوپ قالغان.. باشقىسى رايونىمىزدا  يالتىرىغان ئىمان نۇرى .. سىياسىنىڭ زىيانكەشلىكى  بىلەن ئۆچۈرۈلگەن..

matimatika

	adiyat ئەپەندىم: دىن بىر مىللەتكە نىسبەتەن پەقەت مەدەنىيەت خاسلىقىنىىڭ بىر تۇرلۇك ئىپادىلىنىشىدۇر.. بۇگۇنكى دۇنيادىمۇ بىر مىللەتتە بىر نەچچە دىنلارنىڭ تەڭ مەۋجۇت بولىشى رىياللىق. مەسىلەن باشقا مىللەتنى ئەمەس ئۇيغۇرلارنى ئىلىپ ئىيىتساق : كىملىكىگە«ئۇيغۇر»دەپ يىزىلغا خەلىقلەر ئىچىدە خۇنەن ئۇيغۇرلىرى بۇددا دىنىغا ئىشىنىدۇ. شىنجاڭ ئۇيغۇرلىرىنىڭ ئازغىنە كەم 30% (بۇ مىنىڭ پەرەز سانىم) ھەقىقى ئىسلام تەقۋادارى ئەمەس. چۇنكى : «پەيغەمبىرىمىز مۇنداق دېگەن:        ئىسلام قۇۋمى ئىچىدىن ئاللاھقا ئىشەنمەيدىغان ئون تۈرلۈك ئادەم چىقىدۇ. ئەگەر ئۇلار ئۆزىنى مۇسۇلمان دەۋالسىمۇ. 1) قاتىل. 2)سېھرىگەر. 3)دەييۇس، يەنى ئۆزىنىڭ ئايالىنىڭ ناباب ئىشلىرىنى كۆرمىگەن ياكى ئاڭلىمىغان بولغۇچى 4)زاكات بېرىشكە قارشى تۇرغۇچى. 5)ھاراقكەش. 6)ھەج قىلىشقا لايىق بولسىمۇ ، بارمۇغۇچى. 7)پىتنە- پاسات تېرىغۇچى. 8) دۇشمەنگە قۇرال سېتىپ بەرگۇچە. 9)ئايالى بىلەن لىۋاتەت قىلغۇچى. 10) بىۋاستە تۇققانلىرى بىلەن توي قىلغۇچى. مەنبە - ئىبنىي ھەجەر ئەسقەلانىي (ئىران) ، « ئەخلاقنامە» ، 78-بەت.» مۇشۇ ئۆلچەم بويىچە ئايرىساق،30%مۇ ئاز ئىيتىلغان سان بولىشى مۇمكىن. سەئىدىخان مەيلى مۇسۇلمان بولسۇن ياكى بولمىسۇن، ئۇنىڭ ئاسسىمىلاتسىيە تارىخىدىن ئىيىتقاندا ئۇيغۇر دېيىشكە تامامەن ھەقلىقمىز. بىر نەرسىگە ھۆكۇم قىلىشتا ئالدى بىلەن ئۆلچەم بولىشى كىرەك، ئوخشاش بىر نەرسىگە ئوىشىمىغان ئۆلچەم بويىچە جاۋاپ ئىزدىسەك نەتىجىسى ھەرخىل بولىدۇ. شۇڭا سەئىدىيە خانلىقىنىڭ ئۇيغۇر خانلىقىمۇ-ئەمەسمۇ؟ دېگەن مەسىلىگە ئورتاق ئىتىراپ قىلىنغان ئۆلچەم بويىچە ھۆكۇملىسەك«سەئىدىيە خانلىقى ئۇيغۇر خانلىقى! »دېگەن يەكۇن چىقىدۇ.شۇڭا بىرلا دىنى ئىتىقات ئۆلچىمىگىلا ئىسىۋىلىشى توغرا ئەمەس.

adiyat

	خەقنىڭ پادىشالىق قىلىشىدىن جاق تويوپ كەتكەن تۈركى خەلىقلەر ئىچىدە ‹ئۆزەم خان ئۆزەم بەگ› دەيدىغان بىر قەۋىم چىقتى(ئۆزبەك شۇ ) ئەمما ئۇلار ئۆزلىرىگە ئەدەب -ئەخلاق ،ئادەم بولۇش يوللىرىنى ئۈگۈتىدىغان ئۇستازلىرىدىن يۈز ئۆرىمىدى، ئەمما ئۆزىدىن بۇددىزىمنىڭ تەسىرلىرىنى يۇيالمايۋاتقان قىسمەن كىشىلەرنىڭ پادىشاغا چوقونۇش پادىشالىققا سىغىنىش ھىىسياتلىرى  ئۇلارنىڭ مۇستەقىل ئىش قىلالمايدىغان ،لايغەزەل ، كىشىگە يۆلىنۋالدىغان خارەكتىرىنى بەلگىلىگەن...

alexir

alexir

	سەئىدىيە خانلىقىنى ھەقىقى ئاغدۇرغىنى ئاپاق خوجا   بۇنىڭ تەپسىلاتىى ئەخەت تۇردىنىڭ«بەخىتسىز سەئىدىيە» ناملىق ئەسىرىدە ئىنىق سۇزلىنىدۇ

yawuzsultan

	شۇنداق ئىنكاس يازغاندا سوغۇققان بولايلى دوستلار.  بۇ ھازىر ئىنتايىن نازۇك تېما.  ئەڭ ئاۋال بىز ماقالىدىن بىلىۋالدىغىنىمىز بىر مەڭگۈ بوشاشمايدىغان ئىرادە بولغاندىلا ئاخىرىدا چوقۇم غەلىبە قىلىدۇ، دىگەن ئىدىيە ئاساسلىق. ئۇيغۇربەگ دىگەن دوستىمىز سەئىدىيە خانلىقىنى قۇرغانلارنى ساپ ئۇيغۇر ئەمەس دەپتۇ. بۇغۇ توغرا، بىراق بۇ گەپ پۈتۈنلەيمۇ  توغرا ئەمەس. سەئىدخان تۇغۇلغاندا موغۇلىستان پۈتۈنلەي مۇسۇلمانلاشقان ياكى ئۇيغۇرلاشقان. مۇڭغۇللارنىڭ ھاكىمىيىتى يوقالغىلى 200 يىلدىن ئاشقان ۋاقىتلار. ئەگەر بۇ گەپكە قۇشۇلمىساڭلار ئازراق تارىخ ئوقۇپ باقساڭلار ياكى ياسىنجان سادىقنىڭ «باھادىرنامە» ناملىق ئەسىرىنى ئوقۇپ باقساڭلار بولىدۇ.