سىگنال---(ئانا تىلىم)

ئىستەك

مەن شاڭخەيدىكى مەلۇم باشلانغۇچ مەكتەپ پاراكتىكا قىلىش جەريانىدا مۇنداق بىر ئىشقا ھەيران قالدىم ، پاراكتىمىز ئاخىرلىشىشقا ئاز قالغان چاغلا ئىدى ، مەكتەپنىڭ گۈزەل سەنئەت بايرىمى  (艺术节) سەنئەت بايرىمىغا ماتېرىيال تەييارلىماقچى بولۇشتى ، شۇ كۈنى مەكتەپنىڭ ئەدەبىيات ئۇقۇتۇش گۇرۇپپسىىڭ دەرس باھالاش يىغىنىغا قاتناشتۇق ، گۇرۇپپا باشلىقى ئاخىردا ئوقۇغۇچىلار بىر ماتىريالنى ئۇقۇپ بەردى ، ماتېرىيال تىلى خەنزۇچە بولغان بولسىمۇ مەن بىر ئېغىز گەپنى چۇشەنمىدىم ، كېيىن ئۇ ئوقۇتقۇچى بىزگە چۈشەندۇرۈپ ، « ھازىر  ئۇمۇميىۈزلۈك ئامىباپ (普通话) تىلدا سۆزلەش تەكىتلىنۋاتقان بولغاچقا ، ھازىرقى بالىلار شاڭخەي تىلىنى ئۇنتۇپ قېلىشتى ، ئۇلارغا بۇ ماتىريالنى يادىقا ئالدۇرۇشتىكى مەخسەت ئۇلارنىڭ شاڭخەي تىلىنى ئۇنتۇپ قالماسلىقىنى بىلدۇرۇش ئۈچۈندۇر »، مەن بۇنى ئاڭلاپ چۇڭقۇر غەمگە پاتتىم .
   پاراكتىكىمۇ ئاخىرلىشىپ ، ھە دەپ دوكىلات ۋە جەدۋەل تولدۇرۇش بىلەن ئالدىراش بۇلىۋاتقان كۈنلەرنىڭ بىرىدە ، ساۋاقتىدىشىمدىن بىرسىنى تۇيۇقسىزلا مەندىن ، ئىنگىلىز تىلىدىكى بارلىق ھەرىپلەرنى يېزىپ باقە دېدى ، مىنىڭ ئىنگىلىزچىدىن ئازراق خەۋرىم بولغاچقا ناھايتى تىزلا يېزىپ بەردىم ، ئاندىن ئۇ خەنزۇتىلىدىكى ، يۇنمۇ ، شىڭمۇلارنىمۇ يازدۇردى ، مەن تولۇق يېزىپ بەردىم ، ئۇ ئاخىردا ئەمدى ئۇيغۇرتىلىدىكى 32 ھەرىپنى يېزىپ باقە دىگەنتى خېىلى ئويلىنىپ مىڭ تەستە 28 يېزىپ ، قەلىمىم توختاپ قالدى . سەۋەبى قالغان ھەرىپنى تاپالمدىم .ئۇ ساۋاقدىشىم ، كۈلۈپ قۇيۇيدى ، يېنىمدىكى پارتا دېشىم مەن يېزىپ باقاي دەپ ، ئۇمۇ مەن بىلەن پەرىقلەنمىگىدە دەرجىدە يېزىپتۇ ، ھېلى ساۋاقتدىشىم ، ئۆز ئانا تىلىڭنىڭ ھەرىپىنى تولۇق يېزىپ بىرەلمىسەڭ قانداق بولغىنى دىگەنتى ، خىجىلچىلىقتىن ئۈزۈمنى قويغۇدەك يەر تاپالماي قالدىم .
   بىز قايتقاندىن كېيىن قايتقاندىن كېيىن يەنە خەنزۇتىلىدىن ئىمتىھان بىردىغان بولغاچقا بۇ يەردە بىزگە بۇرۇن دەرس بەرگەن ( يېشى مەن بىلەن تەڭ ، 30 ياشلار ئەتراپىدىكى ئەر ئوقۇتقۇچى ) ئۇقۇتقۇچىمىزنى ئەڭ ئاخىرقى قېتىم ، ئىمتىھاندا دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك مۇھىم نۇقتىلار ، ئىمتىھان بىرىش تاكتىكىسى دىگەندەك مۇھىم نوقتىلار توغرىسىدا سۆزلەپ بىرىشكە تەكلىپ قىلىدۇق . ئۇ ئوقۇتقۇچى دوكتۇرلۇق ئونىۋانى ئېلىش ئىلىمى ماقالە يېزىش ئىشى بىلەن ئالدىراش بولغان بولسىمۇ ، ۋاقىت چىقىرىپ كەلدى . بىز بەك خۇش بولدۇق . ئۇ ئوقۇتقۇچى مۇنداق بىر گەپ قىلدى « چەتئەل تىلىنى ئۆگىنىش ئۈچۈن ئاۋۋال ئۆز ئانا تىلىغا پىششىق بۇلىشى كېرەك » . بۇ گەپ دىمىسىمۇ ناھايىتى توغرا ئىدى .
مەنچۇ ، ئۆز ئانا تىلىمدا يېزىلغان بىر جۈملە ئىچىدىكى ، بۆلەكلەرنى ئايرىيالماي تۇرۇپ ، چەتئەل تىلىنى ئۈگۈنۈشكە كىم قۇيۇپتۇ . ئاۋۋال ئۆز ئانا تىلىڭغا پىششق بول ، ئاندىن ، خەنزۇتىلى ئۈگەنسەڭمۇ ، ئىنگىلىزتىلى ئۈگەنسەڭمۇ پەقەت قىيلانمايسىەن دىدىم ئۆز-ئۈزۈمگە .
ھۆرمەتلىك تورداشلار ( كەلگۈسى ئىزباسارلارنىڭ ئۇستازلىرى ) ماڭا ئوخشاشلاردىن بىزدە يوق كىسىپ ئېيتالامسىز ؟ ئۇيغۇر تىلى بىزنىڭ ئانا تىلىمىز ، ئەينى زاماندىكى بۇۋىمىز يۈسۈپ خاس ھاجىپ ، مەھمۇت كاشىرى ، ئىنقىلاپچى شائىر ئابدۇخالىق ئۇيغۇر ، لۇتپۇللا مۇتەللىپ ، مۇقام ئۇستازى شائىرە ئاماننىساخان ئوخشاش نۇرغۇن ئالىملار بۇ ئانا تىلىمىز ئارقىلىق نۇرغۇن نادىر ، ئۆلمەس ئەسەرلەرنى قالدۇرغان . كومپۇتېر ساھاسىدىكى مۇنەۋۋەر ياشلارنىڭ ۋەكىلى ، ئۇيغۇر سوفىت كومپۇتېر شىركىتىنىڭ دىرىكتۇرى ئالىم ئەخەت باشچىلىقىدىكى ئىقتىدارلىق، مىللەت سۈيەر كىشللىرىمىز ھەتتا كومپۇتېر دېگەن بۇ نەرسىگە ئۆز ئانا تىلمىزنى تۇنتۇش ئۈچۈن قان- تەر سىڭدۈرۈپ بۇ ساھادە زور ئۇتۇقلارنى قولغا كەلتۈردى . لېكىن كۆپ قىسىم كىشللىرىمىز يەنىلا غەپلەت ئۇيقىسدا ئۇخلىماقتا .
بىزدە ھەتتا ئۇيغۇرنىڭ  مىللى ئۆرۈپ ئادەتلىرى ، مەشھۇر قول-ھۈنەرۋەنچلىكلىرى ، ئۇيغۇر يېمەك ئىچمەكلىرى ، ئاسارە ئەتىقىللىرى ، ئۇلۇغ ئالىملىرنى بىلىدىغانلىرىدىن قانچىسى باردۇ؟ ھازىر دېگەن ئۇچۇر دەۋىرى ، تورغا كىرىپ مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرنى باسسىڭىز ، سىز ئىزدىمەكچى بولغان ئۇچۇرغا تىزلا ئىرشەلەيسىز . لىكىن توردا ئۇيغۇرغا ئائىت ماتىرياللارنى ئىزدەپ باقسىڭىز ، تاپالمايسىز ، تاپسىىزمۇ يۈزەكى ھەم تولۇق ئەمەس ، بىز ئەتىگەندىن كەچكىچە باشقىلاردىن ئاغرىنىپلا يۇرىمىز ھە دىسە ئاتا-بۇۋىللىرىمىزنىڭ شان-شەرەپلىرنى  سېتىپ خەجلەشنىلا بىلىمىز . دوستۇم ئەمدى تىرشمساق بولمايدۇ ، تىل ئۆگىنىش ئۆز ئانا تىلىنى ئۇنتۇش ، مەدىنيەت ئۆگىنىش ، ئۆز مەدىنىيتىنى ئۇنتۇش ئەس . قېنى كەلگۈسىنىڭ ئىزباسارلارنىڭ ئۇستازلىرى بىز تىرىشىپ ، مۇشۇنداق ناچار ئىشلارغا خاتىمە بىرەيلى . گەلگۈسىنىڭ ئىزباسارلىرنى ، مىللەتكە ، ۋەتەنگە ھەم دۆلەتكە ياراملىق ئىختىساسلىق ئادىملەردىن قىلىپ تەربىيلەش ئۈچۈن بىرلىكتە كۈچ چىقىرايلى !

بايقاش

تارىختىن بۇيان بىزنىڭ تىلىمىز بىر كۈنمۇ خىرىسسىز قالغان ئەمەس،ھازىر تېخىمۇ شۇنداق، ھەمىمىز ئۆزىمىزنىڭ ئەمەلىي ھەركىتى ئارقىلىق ئانا تىلىمىزغا كىلىۋاتقان خىرىسلاردىن غالىپ كىلىشىمىز كېرەك.
مەزكۇر تېمىنى تېخىمۇ يۇرۇتۇش ئۈچۈن بۇ فىلىمنى ئېلىپ كەلدىم.

مەزكۇر فىلىم ئەلكۈيى توردىن ئېلىندى.

بەختىيار(بايقاش

ئىستەك ئەپەندىم،ئانا تىل توغرىسىدا ئۆز ئەمەلىيتىڭىزدە كۆرۈلگەن ئەمەلى جانلىق مىساللار ئارقىلىق ‹‹ئانا تىل››نى سۆيۈش،قوغداش،قەدىرلەشنىڭ زۆرۈرلۈكى ھەققىدە توختۇلۇپىسىز،ھەممىمىز ئانا تىلنى قەدىرلەشنى تۇرمۇشىمىزدىكى كىچىك ئىشلاردىن باشلىشىمىز كېرەك.تېمىڭىزغا رەھمەت.

گۈلزار

ئانا تىلنى سۆيۈشنى ئېغىزىمىزدا ئەمەس بەلكى ئەمىلى ھەركىتىمىز ئارقىلىق سۆيەيلى .  مۇنبەردىكىلەرنىڭ كۆپىنچىسى ئوقۇتقۇچى شۇڭا بىز   باشقىلارنىىڭ ئانا تىلىڭلارنى كۈچەيتىڭلار دەپ بېرىشىنى ساقلاپ تۇرماي ئەمىلى ھەركىتىمىز ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلىرىمىزغا ئانا تىلنى سۆيۈش ، قەدىرلەش ھەم قوغداش ئېڭىنى يېتىلدۈرەيلى .
تېمىڭىزغا رەھمەت ئەپەندى .

دىلرۇس

«ئانا تىلنى سۆيۈشنى ئېغىزىمىزدا ئەمەس بەلكى ئەمىلى ھەركىتىمىز ئارقىلىق سۆيەيلى .  مۇنبەردىكىلەرنىڭ كۆپىنچىسى ئوقۇتقۇچى شۇڭا بىز   باشقىلارنىىڭ ئانا تىلىڭلارنى كۈچەيتىڭلار دەپ بېرىشىنى ساقلاپ تۇرماي ئەمىلى ھەركىتىمىز ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلىرىمىزغا ئانا تىلنى سۆيۈش ، قەدىرلەش ھەم قوغداش ئېڭىنى يېتىلدۈرەيلى .» بۇ تولىمۇ ئورۇنلۇق پىكىر.

يۈسۈف

تولىمۇ ياخشى تىما بوپتۇ،ھەممەيلەن تىرىشايلى

ئەنجۈر1

ئانا تىلىم - جان تىلىم ، ئانامنىڭ تىلى ھەم مىنىڭ تىلىم .تولىمۇ ياخشى تىما بوپتۇ،ھەممەيلەن تىرىشايلى!

★parixta★

ئانا تىلىمىزنىڭ يۈكسىلىشى ئۈچۈن ھەممىمىز بىرلىكتە كۈچ چىقىرايلى !

pari

ئەنە تىلىمىزنى قوغدايلى ، ئانا تىلىمىزنى يۇكسەلدۈرەيلى ، قەدىرلەيلى !!