ئابدۇبەسىر مۇئەللىم ھەققىدە

گۇلنۇر

ھەركىمنىڭ قانداق ياشاش يولىنى تاللىشى ئۆزىگە باغلىق. قانداقلا بولسۇن، كىشىلەرنىڭ لۇغىتىدە «مەسئۇلىيەت» دېگەن ئۇقۇم بولۇشى كېرەك. ھاياتلىقتا كۆپلەر ئۆزى ۋە جەمئىيەتكە مەسئۇلىيەتچانلىق بىلەن مۇئامىلە قىلىدۇ، ھاياتىنى مەنىلىك ئۆتكۈزۈشكە تىرىشىدۇ ھەم شۇ تىرىشچانلىقلارنىڭ ھالاۋىتىنى كۆرىدۇ. شۇڭا ئۇلارنىڭ ماڭغان يوللىرىدىن گۈللەر ئۈنىدۇ، خەلقنىڭ ھۆرمىتى، جەمئىيەتنىڭ ئېتىراپ قىلىشىغا ئېرىشىدۇ، قەدىرلىنىدۇ. ئۇيغۇر ئەدەبىيات تەتقىقاتى ساھەسىدە كۆزگە كۆرۈنگەن ياش، شىنجاڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتى فىلولوگىيە ئىنستىتۇتىنىڭ پىروفېسسورى ئابدۇبەسىر شۈكۈرى ئەنە شۇنداقلارنىڭ بىرى.　
ئابدۇبەسىر شۈكۈرى 1964-يىلى پىچان ناھىيەسىنىڭ پىچان يېزىسىدا ئۇقۇمۇشلۇق دېھقان ئائىلىسىدە تۇغۇلغان. كىچىكىدە مومىسىنىڭ تەربىيەسىنى ئالغان. ئۇ باشلانغۇچ مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان ۋاقىتلىرىدىلا كونا يېزىقتا نەشر قىلىنغان كىتابلارنى ئوقۇشنى، بولۇپمۇ　سوۋېت ئۇيغۇر شائىرلىرىنىڭ شېئىرلىرى تاللاپ كىرگۈزۈلگەن «شېئىرلار» ناملىق كىتابنى ئوقۇشنى ياخشى كۆرەتتى. ئابدۇبەسىر تولۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپتىن باشلاپلا شېئىر يېزىشقا باشلىغان. مەركىزىي مىللەتلەر ئۇنىۋېرسىتېتىدا ئوقۇۋاتقان مەزگىلىدە قەدىمكى ئۇيغۇرتىلى، چاغاتاي تىلىنى ئۆگىنىش بىلەن بىللە، كىلاسسىك ئەسەرلەر بىلەن تونۇشقان. ئۇ كىلاسسىك ئەدەبىياتنى ھەقىقىي چۈشەنمەي تۇرۇپ، ھازىرقى زامان ئەدەبىياتىنى يۈكسەلدۈرگىلى بولمايدىغانلىقىنى تونۇپ يېتىپ، بۇ ھەقتىكى بىلىملىرىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، تەتقىقاتقا كىرىشكەن.
ئۇ ھازىرغىچە مەملىكەت ئىچى - سىرتىدىكى نوپۇزلۇق ژۇرناللاردا ئۇيغۇر مەدەنىيىتى، ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتى، تۈركولوگىيەگە　مۇناسىۋەتلىك تەتقىقات ماقالىلىرىدىن 72 پارچە ئېلان قىلدى.　ئۇنىڭ تەتقىقاتقا ئائىت ماقالىلىرىدىن «ئۇيغۇر خەلق داستانى ‹ئاق ئۈلۈمبەردىخان› ۋە شامان دىنى»، «تۇتېمنىڭ مەنىۋى ئاساسى ھەققىدە»،　«‹ئوغۇزنامە› ۋە ‹ماناس›»، «يېڭى پلاتونىزم ۋە مىستىتىزم»، «شەرق ئەدەبىي ئويغىنىش دەۋرىنىڭ مەشھۇر تەسەۋۋۇپ شائىرى قۇل خوجا ئەھمەد يەسسەۋى ۋە ئۇنىڭ پەلسەپەۋى قاراشلىرى»، «‹كۆزگۈ› نىڭ شامانىزىمدىكى مەدەنىيەت مەنىسى» قاتارلىقلار يۇقىرى ئىلمىي قىممەتكە ئىگە . ئۇ يەنە　«قۇياش ۋە چۆچەك»، « ‹ئوۋ تاماشاسى›دىن تۇغۇلغان ئوي»، «سىرلىق ۋە مۇرەككەپ ئىنسانىي ھېسسىياتنىڭ يارقىن ئوبرازى»، «غورا خىياللار»، «پىنھان قەلب سىزغان سۈرەتلەر»، «پاكىز سەھرانىڭ بىغۇبار ناخشىسى»، «ئابدۇخالىق ئۇيغۇر شېئىرلىرىنىڭ پەلسەپەۋى ئىدىيەسى ۋە بەدىئىي ئالاھىدىلىكلىرى»، «ئەدەبىياتىمىز ھەققىدە ئويلىغانلىرىم» قاتارلىق 30 پارچىغا يېقىن ئوبزور - ماقالىلىرىنى يېزىپ، «ئەدەبىياتىمىز نېمە دەيدۇ» ناملىق ئەدەبىي ئوبزورلار توپلىمىنى نەشر قىلدۇرۇپ، ئوقۇرمەنلەرنىڭ ياخشى باھاسىغا ئېرىشتى.
ئابدۇبەسىر شۈكۈرى ئۇيغۇر ئەدەبىياتى ۋە قەدىمكى مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىمىز ھەققىدە ئېلىمىز ۋە چەت ئەللەردە ئېلان قىلىنغان　نادىر ئەسەرلەرنى خەلقىمىزگە تونۇشتۇرۇشنى ئۆزىنىڭ يۈكسەك مەسئۇلىيىتى دەپ تونۇپ، خەنزۇ تىلىدا يېزىلغان بىر قىسىم نادىر ئەسەرلەرنى، ئاتاقلىق رۇس تۈركولوگى كىلياشتورنىينىڭ «تۈرك - رونېك يېزىقىدىكى ئابىدىلەر» ناملىق قىممەتلىك ئەسىرىنى، مەشھۇر تۈركولوگ تالات تېكىننىڭ «ئورخۇن ئابىدىلىرى» ناملىق كىتابىنى تەرجىمە قىلىپ نەشر قىلدۇردى. 2000-يىلى شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى تەرىپىدىن «‹پالنامە› ۋە قەدىمكى ئۇيغۇرلارنىڭ دۇنيا قاراشلىرى» ناملىق تەتقىقات كىتابى نەشر قىلىندى. «نۇتۇق ۋە نۇتۇقشۇناسلىق» ناملىق كىتابى　ئالىي مەكتەپلەرنىڭ دەرسلىكى سۈپىتىدە ئىشلىتىلمەكتە.　
ئابدۇبەسىر شۈكۈرى 2002-يىلىدىن 2003-يىلىغىچە ياپونىيە شەرقشۇناسلىق ئىنستىتۇتىنىڭ تەكلىپىگە بىنائەن مەزكۇر ئىنستىتۇتتا ساقلىنىۋاتقان　قەدىمقى ئۇيغۇرچە يازما يادىكارلىقلارنىڭ كاتالوگىنى ئىشلەشكە قاتناشتى، بۇ جەرياندا چەت ئەللەردىن كەلگەن نۇرغۇن تۈركولوگلار بىلەن تونۇشۇپ، كېيىن ئۇلارنى شىنجاڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتىغا تەكلىپ قىلىپ لېكسىيە سۆزلەتتى. مۇشۇنداق تىرىشچانلىقلار بۇ تىنماس باغۋەنگە نۇرغۇن شان - شەرەپ ئاتا قىلدى. 1993-يىلى «مەمتىمىن ھوشۇر ھېكايىلىرىنىڭ بەدىئىي ئالاھىدىلىكلىرى» ناملىق ماقالىسى مەملىكەتلىك ئاز سانلىق مىللەت ئەدەبىياتى ئوبزور مۇكاپاتىغا، 1994-يىلى «غورا خىياللار» ناملىق ماقالىسى «خانتەڭرى ئەدەبىيات مۇكاپاتى»غا، 1995-يىلى «قەدىمكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئات مەدەنىيىتى ھەققىدە ئىزدىنىش» ناملىق ماقالىسى ئاپتونوم رايونلۇق ئىجتىمائىي پەن تەتقىقاتى بويىچە «نادىر تەتقىقات مۇكاپاتى» غا ئېرىشتى.　
ئابدۇبەسىر شۈكۈرى ھازىر خەلقئارا ئالتايشۇناسلىق ئىلمىي جەمئىيىتىنىڭ ئەزاسى، جۇڭگو يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ ئەزاسى، شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ ئەزاسى، تۇرپانشۇناسلىق ئىلمىي جەمئىيىتىنىڭ ئەزاسى، شىنجاڭ خەلق ئېغىز ئەدەبىياتى جەمئىيىتىنىڭ ھەيئەت ئەزاسى، جۇڭگو ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتى ۋە ئون ئىككى مۇقام ئىلمىي جەمئىيىتىنىڭ ھەيئەت ئەزاسى

بەختىيار(بايقاش

بۇ ئۇستازنىڭ نامىنى خىلى بۇرۇنلا ئاڭلىغاندىم،تەپىسلى تونۇشتۇرۇپسىز.مۇمكىن بولغان بولسا رەسىمىنى قوشۇپ يوللىغان بولسىڭىز كۆرۈلۈش ئۈنۈمى ھەقىقەتەن ياخشى بولاتتى!

مەتتۇردى

بۇ ئۇستازنىڭ نامىنى خىلى بۇرۇنلا ئاڭلىغاندىم،تەپىسلى تونۇشتۇرۇپسىز!

سەييارە0

ئابدۇبەسىر شۈكۈرى ئەپەندىنىڭ ئىشلىرنىڭ ئۇڭۇشلۇق،تىننىڭ سالامەت بۇلشىنى تىللەيمەن.

خۇمارى

مىللەت ئۈچۈن ئاقىرىپتۇ چاچلىرى،
مائارىپقا بېشغىشلانغان يۈرىكى.
دەۋىر بىلەن توختاۋسىز ئىلگىرلەپ،
گۈللەندۈرۈش ئەلنى ئۇنىڭ تىلىكى.
مەكتەپتە ئۇ بىر كۇيۇمچان ئۇستازدۇر،
تەتقىقاتچى ھەمدە بىزگە يول باشچى ،
شۇنداق ئاددى  ھەم كىلىشكەن بىر زاتتۇر،
مۇنبەر ئۇنىڭ خۇشاللىقى ھەم بەختى!
ھۆرمىتىم كۆپ شۇ مۇبارەك ئۇستازغا،
قەلىمىگە بەرىكەتلەر تىلەيمەن.
يىللارئۆتۈپ سانجىلسىمۇ چاچقا ئاق ،
ئۇنى مەڭگۈ گۈللەپ ياشنىسۇن دەيمەن!

زەھرا

   ياخشى تېما ئىكەن. ئىچىمىزدىن ئابدۇبەسىر شۈكىرى مۇئەللىمگە ئوخشاش پەخىرلىك ئوغلانلارنىڭ كۆپلەپ يېتىشىپ چىقىشىنى ئۈمىد قىلىمەن .ھەمدە ئابدۇبەسىر شۈكىرى مۇئەللىمنىڭ بۇنىڭدىن كىيىنكى تەتقىقاتىغا زور مۇۋاپپىقىيەتلەر تىلەيمەن.

زەھرا

خۇمارى، شىئېر يېزىشقا ئۇستا ئىكەنسىز ،شۇنداق قاملاشتۇرۇپ يېزىپسىز.يەنىمۇ تىرشىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن.

زەپەر

بەك ياخشى يېزىپسىز بىز ئۇيغۇرلار ئىچىدىمۇ مۇشۇنداق ئادەملەرنىڭ كۆپلەپ چىقىشىغا ئىشىنىمەن

خۇمارى

رەھمەت سىلەرگە،ئابدۇبەسىر مۇئەللىم ھەقىقەتەن بىزنىڭ ئالقىش مەدىھيەلىرىمىزگە لايىق ئىختىساس ئىگىسى.مەن ئۇنۇڭغا چىن كۆڭلۈمدىن قايىل