29-تىئورمىنىڭ ماتىماتىكىلىق مودىلى

ziya

29-تىئورمىچە ئېغىشنى تەسۋىرلەشتە تۇۋەندىكى قورالمۇ كارغا كېلەمدۇ-يوق،كەسىپ ئېگىلىرى قاراپ باقسا：

（英语：Lagrangian）مىقدارى
拉格朗日量 - 维基百科,自由的百科全书

拉格朗日方程_百度百科

拉格朗日方程的应用_百度文库
拉格朗日力学_百度百科

ziya

يەنىلا كۇچانىڭ سوپۇنى ياخشى دىگەندەك،ماگنۇس ئىففىكىتى ۋە ئۇنىڭ ئالاقىدار تەڭلىمىسىنى ھەقىقى بوشلۇققا كېڭەيىتكەننىڭ ئۇزى ياخشىمدۇ؟:

马格努斯效应 - 维基百科,自由的百科全书


马格努斯效应及其在船舶上的应用--《江苏船舶》1990年02期

ziya

بىرخىل فىزىكىلىق رىياللىقنىڭ،بىر قانچە خىل ماتىماتىكىلىق كەلتۆرۆپ چىقىرىش،ئسپاتلاش ئۇسۇلى بولسا تېخىمۇ ياخشى بولىدۇ،دەپ ئويلايمەن.29-تىئورمىنىڭ ماتىماتىكىلىق مودىلى دىگەن بۇ يازمىنىڭ ئاپتۇرىدىن باشقا كەسىپ ئېگىلىرنىڭ خالسا بۇ نۇقتىدا ئويلۇنۇپ بېقىشىنى ئۈمىت قىلىپ،يۇقۇرقى ئىككى قەۋەتتىكى ئۇلىنىشلارنى ۋە ئىزاھلارنى قالدۇردۇم.

ziya

ھازىرقى تەتقىقاتلاردا سىزىقلىق ئىلگىرلەش يۆنىلىشى بىلەن ئايلىنىش ئوقى مۇتلەق ھالدا بىر تۇز سىزىق ئۈستىدا ياتىدىغان زەررىچە ۋە جىسىملارنىڭ بارلىغىنى ئىسپاتلايدىغان بىرەرمۇ ئۇچۇرنى ئۇچراتمىدىم.بۇ ھالدا پۈتۈن ماكرۇ ۋە مىكرۇ دۇنيا دىگىدەك 29-تىئورمىچە ئېغىشقا ئوخشىمىغان دەرىجىدە قاتنىشىۋاتىدۇ،دەپ قاراشقا بولىدۇ.

ئۇزىنى ئايلىنىش ئوقى بىلەن سىزىقلىق ھەركەت يۆنىلىشىنىڭ ئارىسىدىكى بۇلۇڭنىڭ چوڭ كىچىكلىگى،شۇنداقلا ئۇزىنى ئايلىنىش تېزلىكى بىلەن 29-تىئورمىچە ئېغىش  قىممىتى  ئوڭ تاناسىپ بولىدۇ.

يەنى،زەررىچە ۋە جىسىملارنىڭ سىزىقلىق ھەركەت يۆنىلىشى بىلەن ئۇزىنى ئايلىنىش ئوقى  ئارىسىدىكى بۇلۇڭ 0بولمىسىلا  ئۇلارنىڭ سىزىقلىق ھەركىتى جەريانىدا 29-تىئورمىچە ئېغىش كۇرۆلىدۇ.

ziya

جىسىمنىڭ تۆز سىزىقلىق ھەركىتى ئەڭ كەم بولغاندىمۇ تۆۋەندىكىچە شەرىت ئۈستىدە كاپالەتكە ئىگە بولىدۇ:

سىزىقلىق ئىلگىرلەش يۆنىلىشىدە جىسىمنىڭ ھەممە نۇقتىلىرى ماس قەدەملىك ۋە ئوخشاش يۆنىلىشلىك بولۇش.

ئەگرى سىزىقلىق ھەركەتچۇ؟:

سىزىقلىق ئىلگىرلەش يۆنىلىشىدە جىسىمنىڭ ھەممە نۇقتىلىرى ئوخشاش يۆنىلىشلىك،ماس قەدەملىك بولماسلىق.سىزىقلىق تېزلىك پەرقىگە ۋە يۆنىلىش پەرقىگە ئىگە بولۇش.

بەزىلەر تۆز سىزىقلىق ھەركەتنىڭ شەرتىنى ئەگرى سىزىقلىق ھەركەتنىڭمۇ شەرتى دەپ قارىۋالغاچقا مانا مۇشۇنداق چۈشەنمەسلىك كېلىپ چىقىۋاتىدۇ.
29-تىئورمىچە ئېغىشنى ئىنكار قىلغۇچىلارنىڭ بەزىلىرى مانا مۇشۇنداق خاتالىققا يول قويدى.

ئەگرى سىزىقلىق ھەركەتتە مەيلى تاشقى كۈچ تەسىرىدىن بولسۇن،مەيلى ئىچكى كۈچ - ئىنىرىتسىيىلىك كۈچ سەۋەبىدىن بولسۇن يۇقۇرقىچە سىزىقلىق ئىلگىرلەش يۆنىلىشىدە جىسىمنىڭ ھەممە نۇقتىلىرى ئوخشاش يۆنىلىشلىك،ماس قەدەملىك بولماسلىق.سىزىقلىق تېزلىك پەرقىگە ۋە يۆنىلىش پەرقىگە ئىگە بولۇش ھالىتى كاپالەتلەندۆرۆلگەن بولىشى كىرەك.ھالبۇكى، ئەگىرىلىك زەررىچە ۋە جىسىمنىڭ  ئەسىلى ئۇزىدە بار خارەكتىر.

ziya

ziya يوللىغان ۋاقتى  2015-1-20 10:57
جىسىمنىڭ تۆز سىزىقلىق ھەركىتى ئەڭ كەم بولغاندىمۇ تۆۋە ...

بۇنداق “بىردەك بولماسلىق”29-تىئورمىچە ئېغىشنى ئىسپاتلايدىغان بارلىق تەجىربە ۋە كۇزۆتۈش نەتىجىلىرىنىڭ بېشىدىن تارتىپ ئاخىرىغىچە ھەر بىر كونكىرىت پەيتتە ئىپادىلەنگەن بولىدۇ.مەيلى بېكھامچە يايىسىمان توپ،مەيلى ۋاكىئومدا ئەركىن تاشلانغان شارچە،مەيلى سىرتقى قېپى پېقىرىمايدىغان ئىلىكتىر مۇتۇرنى باش قىلىپ ئىشلەنگەن ماياتنىك تەجىربىسى،سو قاچىلانغان ئىدىشتا ئېلىپ بېرىلغان ئاغقۇچى شارىك تەجىربىسى،شىرە يۇزىدە ئېلىپ بېرىلغان نۇر(پېقىرىغۇچ)تەجىربىسى...ۋە مەيلى چاق ۋە دېسكىلارنى ئايلاندۇرۇپ ئېلىپ بېرىلغان پېرىتسىيە-ئانتى ئېغىرلىق كۈچى تەجىربىلىرىدە بولسۇن،ھەممىسىدىلا فىزىكىلىق قانۇنىيەت ئوخشاش،ھەممىسىدىلا “بىردەك بولماسلىق” قانائەتلەندۇرۇلگەن.

ئۇز ئوقىدا ئايلىنىدىغان ھەم تىرايىكتورىيىگە،ئوربىتىغا ئىگە بولغان بارلىق زەررىچە ۋە ئاسمان جىسىملىرىدا بۇنداق  “بىردەك بولماسلىق” ئىپادىلەنگەن بولىدۇ.مىنىڭ قارىشىمچە ،بۇنداق  “بىردەك بولماسلىق”نى تەبىئى بىر قانۇنىيەت سۈپىتىدە تونۇشقا بولىدىغاندەك قىلىدۇ.

ziya

ziya يوللىغان ۋاقتى  2015-1-20 11:39
بۇنداق “بىردەك بولماسلىق”29-تىئورمىچە ئېغىشنى ئىسپاتل ...

بۇنداق بىردەك بولماسلىق مۇئەييەن مەنىدە ۋە مۇئەييەن چەك ئىچىدە سىممىتىرىيىلىكنىڭ بۇزۇلۇشى بولۇپ ئىپادىلىنىدۇ.بىز بىردەكلىكىنى سىممىتىرىكلىكنىڭ ساقلىنىشى دەپ قارىغىنىمىزدا دەل شۇنداق بولىدۇ.مەسىلەن ،ھەركەت مىقدارى ۋە ھەركەت يۆنىلىشنىڭ بىردەك بولماسلىغى.
دەۋرىلىك گويا سىممىتىرىلىكنىڭ ساقلىنىشىدىن دېرەك بەرگەندەك قىلىدۇ.لىكىن،يەنىلا ئۇنىڭدا سىممىتىرىكلىك ئۇزۇل كېسىل مەنىدە ،مۇتلەق مەنىدە ساقلانمايدۇ.بۇ يەردە مۇناسىپراق كېلىدىغان ئاتالما شۇكى،  سىممىتىرىكلىك ئىزچىل ھالدا ئاجىز بۇزۇلۇش ھالىتىدە ساقلىنىدۇ.يەنى،سېممىتىرىكلىك سىممىتىرىكلىكنىڭ بۇزۇلۇشىنىڭ ئىزچىل تەكرارىلىغى ۋە دەۋرىلىگى شەكلىدە ساقلىنىدۇ.
مۇبادا سىممىتىرىكلىك مۇتلەق مەنىدە ساقلانسا بۇ ھالدا پەقەت تۇرغۇن ئالەم مودىللىرىلا ئورۇنلۇق بولسا بولىدۇ.ئەپسۇس ،پاكىتلار بۇنداق مودىلنى رەت قىلدى.ئالەملا ئەمەس،قوياش سېستىمىسىدىكى پىلانىتلار ھەر كىتىدىمۇ سىممىتىرىكلىكنىڭ بۇزۇلۇشى تىپىدىكى ساقلىنىشى مەۋجۈت.مەسىلەن،پىلانىتلار ئىلگىرى تويۇق بولغان ئىللىپىسىمان ياكى چەمبەرسىمان ئوربىتىدا ھەركەت قىلىدۇ،دەپ قارىلىپ كەلگەن.ھازىر بۇنداق قاراشنىڭ پۇت تىرەپ تۇرالمايدىغانلىغى ئاشكارە بولدى.پىلانىتلارنىڭ ئوربىتىسى ئوچۇق ئىللىپىسىمان ئوربىتا.ئاسمان جىسىملىرى بىر قېتىملىق دەۋرى ئالەمدەئىلگىرىكى ئورنىنىڭ نەق ئۇزىگە،يەنى ئىلگىرى تۇرغان نىيوتۇن بوشلىغىنىڭ ئەسلىدىكى نەق ئورنىغا قايتا كېلەلمەيدۇ.ئەسلىدىكى ئورنىدىن يۆتكىلىپ كەتكەن بولىدۇ.

يۇقۇرقىلاردىن بىز سىممىتىرىكلىكنىڭ بۇزۇلۇشىنىڭ يالغۇز مىكرۇ دۇنيانىڭلا پاتىنتى ئەمەسلىكىنى كۇرۇۋالالايمىز.مۇبادا سىممىتىرىيىلىك بۇزۇلمىسا ئالەم تۇرغۇن بولۇشى،ھېچنەرسە يارالماسلىغى ۋە ياكى ئۇلمەسلىكى كېرەك.ئالەمنىڭ پارتىلىشى،كېڭىيىشى قاتارلىقلار ،ھەر بىر كونكىرىتلىقتىكى فىزىكىلىق،خېمىيىلىك،بىئولۇگىيىلىك ئۇزگىرىشلەرنىڭ ھەممىسى سىممىتىرىكلىكنىڭ بۇزۇلۇشىنىڭ ئىپادىسى دەپ قاراشقا بولىدۇ.

سىممىتىرىيىلىك ئەسلى ئىستېتېكا ئۇقۇمى،فىزىكلار ئۇز دۇنياسىنى بېزەش ئۈچۈن بۇ ئۇقۇمنى فىزىكىغا ئېلىپ كىرگەن.ماھىيەتتە بۇ بەك زۇرۇرى ئۇقۇممۇ ئەمەس.ئۇ بىر تەسۋىرلەش،شەرىھلەش تىلىدىنلا ئىبارەت.لىكىن،نەزەريىۋى  قەسىرلەرنى بۇنداق ئۇقۇملار بىلەن بېزەش كىشىگە ئازادىلىك ۋە پاساھەت ئاتا قىلىدۇ.

ziya

ziya يوللىغان ۋاقتى  2015-1-20 12:07
بۇنداق بىردەك بولماسلىق مۇئەييەن مەنىدە ۋە مۇئەييەن چ ...

بەزىلەر ئېھتىمال ،سەن ھەركەت مىقدارىنىڭ ساقلىنىش قانۇنىنى يوققا چىقارماقچىمۇ؟ دەپ سورىشى مۆمكىن.ھەرگىز ئۇنداق ئىش يوق.كىلاسسىك نۇقتىئىنەزەرلەرنى ئاساس قىلىپ قارىساق.ھەركەت مىقدارى ئومۇملىقتا ساقلىنىدۇ.ھەر بىر كونكىرىتلىقتا ساقلانمايدۇ.لىكىن شەكىل نەزەريىسىنىڭ ھەركەت مىقدارنىڭ ھەربىر كونكىرىتلىقىتىمۇ ساقلىنىدىغانلىغىنى ئىسپاتلاپ بېرەلەيدىغان بىر ئۇقۇمى بار ،ئۇ بولسىمۇ، ھەجىملىك ھەركەت مىقدارىنىڭ ساقلىنىشى.مەن ھازىرقى زامان فىزىكىسى مۇبادا مۇشۇ ئۇقۇمنى قوبۇل قىلسا بەزى قىيىنچىلىقلارنى ھەل قىلىشقا ياردىمى بولاتتى،دەپ قارايمەن.