ئەتتىرگۈل تارخ بلوگى

版权声明：转载时请以超链接形式标明文章原始出处和作者信息及本声明
logs/41336715.html

ئۇيغۇرلاردا ئۆزصگة خاس مصللصي ئالاھصدصلصككة ئصگة ھةر خصل تةنتةربصية تۈرلصرص بار. بۇنصڭ ئصچصدة پۇتبول ئالاھصدة ئورۇندا تۇرصدۇ. بةزص تارصخصي مةلۇماتلاردا ئوتتۇرا ئاسصيادصكص تۈركصي قوۋملةرنصڭ قوزصنص تۇلۇمچصلاپ سويۇپ ئصچصگة يةل (ھاۋا) تولدۇرۇپ ئصشلةنگةن توپنص تېپصش ئۇسۇلص بصلةن قارصمۇ قارشص قةلئةلةرنصڭ ئصچصگة كصرگۈزصدصغان «تةپۇك» تېپصش ناملصق بصر ئويۇنص بار ئصدص، دېيصلگةن («تۈرك قامۇسص»، 29– توم، 384–بةت) يةنة «تۈرك مصللصي مةدةنصيصتص» دېگةن كصتابنصڭ 276– بېتصدة پۇتبول، چةۋگةن ئويۇنلصرص ھون دةۋرصدصن بۇيان «تۈركصي قوۋملةر ئارصسصدا ئوينالغان» دېگةن ئصبارصلةر بار.
تارصخصي پاكصتلاردصن قارصغاندا، پۇتبول ياكص توپ تۈركصي قوۋملةر تةرصپصدصن ئصجاد قصلصنغان. دةرۋةقة، ئۇ چاغلاردصكص توپ ھازصرقص زاماندصكص توپقا ئوخشاشماستصن «تۈركصي تصللار دصۋانص»دا كۆرسصتصلگةندةك، تۇلۇمچة سويۇلغان قوزا تېرصسصگة يةل قاچصلاپ تېپصش، يصپ توپ تېپصش، يۇمشاق نةرسصلةردصن ياسالغان تڭپنص تېپصش شةكلصدة بولغان.
ئۇيغۇرلار ئارصسصدصمۇ پۇتبول ئويناش ئۇزاق تارصختصن بۇيان ئادةت بولغان. ئۇيغۇر بالصلصرص ئورما ۋاقتصدا بۇغداي ئېڭصزص، كۈزدة قوناق ئېڭصزص ۋة خامانلاردا ئېشةك مصنصپ ئوغلاق (تۇلۇمچة سويۇلغان قوزا تېرصسصگة سامان تصقصپ ياكص يةل بېرصپ، )چةۋگةن، ۋاللةي ئويناشتصن تاشقصرص، يصپتصن ياسالغان ياكص ئصككص كونا تۇماق ئصچصگة يۇڭ ياكص پاختا تصقصپ توپ قلصپ، چاپاندصن قاپقا (قةلئة) ياساپ پۇتبول ئوينايدۇ.
ⅩⅨ ئةسصرنصڭ 70– يصللصرص مةشھۇر سودصگةر، مةرصپةتچص زات باۋۇدۇن مۇسابايوۋ شصنجاڭدصكص دصنصي مةكتةپلةردة پةننصي دةرس قوشۇپ ئوقۇشنص يولغا قويصدۇ. 1883– يصلص ئاتۇش ئصكصساقتا دةسلةپ ئۈچ سصنصپلصق مةخسۇس پةننص مةكتةپ، 1885– يصلصغا كةلگةندة زامانصۋص سةككصز سصنصپلصق پةننصي مةكتةپ سېلصپ، ئالتة مو يةردة تةنتةربصية مةيدانص ياسايدۇ. ئوقۇغۇچصلار بۇ مةيداندا يۈگۈرۈش، سةكرةش، مېڭصش، تۇرۇش قاتارلصق ئاددصي تةنتةربصية مةشغۇلاتلصرصنص ئېلصپ بېرصشتصن سصرت، چامباش، پۇتبول، تارتصشماق (ئارقان ۋة كالتةك)، «ئةسصر ئېلصش»، «تاش كةلدص – تاش كةتتص» قاتارلصق تةنتةربصية پائالصيةتلصرص بصلةن مةشغۇل بولغان.
1902– يصلص باۋۇدۇنبار ئۆز خصراجصتص بصلةن روسصية، تۈركصيصگة ئوقۇغۇچص چصقصرصدۇ. ئۇلار ئوقۇش پۈتتۈرۈپ قايتقاندصن كېيصن باشقا تةنتةربصية تۈرلصرص قاتارصدا پۇتبولمۇ زامانصۋصلصشصدۇ، تةتصجصدة ئۇيغۇر تۇنجص زامانصۋص پۇتبول كوماندصسص قۇرۇلصدۇ. ئۇزاق ئۆتمةي پۇتبول پۈتۈن شصنجاڭغا تارقصلصدۇ.
1927– يصلص 7– ئايدا، ئاتۇش ئصكساققتا قۇرۇلۇغان ئۇيغۇر پۇتبولچصلار كوماندصسص ئةنگصلصيصنصڭ قةشقةردة تۇرۇشلۇق كونسۇلصنصڭ پۇتبول كوماندصسص بصلةن مۇسابصقصلصشصپ، ئۇلارنص بصرگة قارشص ئصككص نةتصجة بصلةن، شصۋصتسارصيصنصڭ ئصشتصن سصرتقص پۇتبول كوماندصسصنص نۆلگة قارشص يةتتة نةتصجة بصلةن يېڭصدۇ. 
يېڭص جۇڭگو قۇرۇلغاندصن كېيصن ئةينص ۋاقصتتا ئصكساقتا قۇرۇلغان پۇتبول كوماندصسصنصڭ ئةزالصرص گةرچة يېشص يةتمصشتص ئاشقان بولسصمۇ، يېڭص زامان پۇتبول مةيدانصدصن ئورۇن ئالصدۇ. كېيصن (1951– يلص) ياشانغان دېھقانلاردصن تةركصب تاپقان بۇ ئۇيغۇر پۇتبول كوماندصسص غةربصي شصمال رايونص بويصچة چېمپيۇن بولصدۇ. 
بۇ ئةھۋاللار بصزگة پۇتبول ئۇيغۇرلارنڭ ئةنئةنصۋص مصللصي تةنتةربصية تۈرلصرصدصن بصرص ئصكةنلصكصنص، ئۇنصڭ خةلقصمصز ئارصسصدا خېلص بۇرۇنلا كةڭ ئومۇملاشقانلصقصنص كۆرسصتصدۇ.