UKIJ تۆھپىكارلىرىنىڭ بىرى پەرھات ئەپەندىم

1- سوئال: ئۆزىڭىز توغرىسىدا سۆزلەپ بەرگەن بولسىڭىز؟

مەن باشلانغۇچ ۋە ئوتتۇرا مەكتەپنى قاغىلىق ناھىيىسىدە ئوقۇپ تاماملاپ، 1997-يىلىدىن 2001-يىلىغىچە  شىنجاڭ سودا مەكتىپى (ھازىرقى ئۈرۈمچى شەھەرلىك 14-ئوتتۇرا مەكتەپ يېنىدىكى شىنجاڭ سەنئەت ئىنىستوتى شۆبە مەكتىپى) نىڭ كومپيۇتېرلاشقان بوغالتىرلىق كەسپىدە ئوقۇدۇم، 2000-يىل يىل بېشىدىن 2001-يىلى يىل ئاخىرىغىچە ئۈرۈمچى 21-ئەسىر كومپيۇتېر تەربىيىلەش مەركىزىدە(2002-يىل يىل بېشىدا كومپيۇتېر مەكتىپى قىلىپ ئۆزگەرتىلدى) ئۆگىنىش ۋە يېرىم يىللىق ئوقۇتۇش ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللاندىم. مىنىڭ ئاساسلىق ھەرتەرەپتىن بىلىم ئىگىلەش باسقۇچۇم دەل مۇشۇ يىللار بولدى دەپ قارايمەن، مەكتەپ شارائىتىدا مەلۇم بىر كەسىپنى ئاساس قىلىپ تۇرۇپ، باشقا ھەرتەرەپلىمە كىتابلارنى كۆرۈپ ئۆگىنىش، ئۇنىۋېرسال بىلىم ئىگىلەش باسقۇچى بولغان بولسا، كېيىنكى ئۆگىنىش، ئوقۇتۇش تۇرمۇشۇم ۋە قايتىپ كەلگەندىن كېيىنكى ئىش پائالىيەتلىرىم مىنىڭ كومپيۇتېر ساھەسىگە (بۇ سۆزنى بۇنداق ئاتاش دەرىجىسىدە بولمىسىمۇ، لېكىن شۇ يولغا كىرگەنلىكىم ئۈچۈن "ساھە" ئاتالغۇسىنى ئاتىماي بولمىدى) كىرىشىمگە سەۋەبچى بولغان بولسا كېرەك.
مەن ئۆزۈم مەرىپەتچى ئوقۇتقۇچى ئائىلىسىدە، مەكتەپ ئائىلە قورۇسىدا تۇغۇلۇپ، شۇ يەردە ئويناپ چوڭ بولدۇم، دادام تىل- ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسى بولۇپ، رەسىم سىزىشقا، رويال چېلىشقا ئۇستا، ياغاچچىلىق ھۈنىرىنىمۇ خىلى پۇختا بىلىدۇ. كىچىكىمدە دادامغا ياردەملىشىپ رەندىلىمەكچى بولغان ياغاچنى چىڭ تۇتۇپ مۈكچىيىپ ئولتۇراتتىم. ئۆيدىكىلەر مەندىن چوڭ بولغاندىن نېمە بولىسەن؟ دەپ سورىسا ماڭقامنى ئېيتىپ تۇرۇپ، ياغاچچى بولىمەن! دەيتتىم. ئۆسمۈرلۈك دەۋرىمگە كەلگەندىن باشلاپ، دادام ماڭا رەسىم سىزىشنى ئۆگىتىشنى باشلىدى، ھەم خىلى- خىلى رەسىملەرنى سىزالايدىغان بولدۇم، بۇ مىنىڭ كۆز قاراش، خاراكتېرىمنى يېتىلدۈرۈشتە مۇھىم بىر باسقۇچلۇق رول ئويناپتىكەن. پۈتۈن ئوقۇش ھاياتىمدا رەسىم سىزىش مىنىڭ ھەۋىسىم ۋە ئىقتىدارىم بولۇپ كەلدى. 2000-يىللار ئۆپچۆرىسىدە سىزغان رەسىم ۋە ھۆسىنخەتلىرىمدىن بىر نەچچىنى تاللاپ "شىنجاڭ ياشلىرى ژۇرنىلى"تەھرىراتىغا ئاپاردىم، مۇناسىۋەتلىك تەھرىر بىر قۇرۇپ كۆرۈپ، "لايىھىلىرىڭىز ياخشى چىقىپتۇ، لېكىن باسما تەلىپىگە راۋۇرۇس چۈشمەيدىكەن، مانا قاراڭ، ماۋۇ يان تەرەپلەردىكى سىزىقچىلارغا ئادەتتە مەخسۇس قەلەمچە، مەخسۇس ئۇچ بىلەن سىزىمىز، ھازىر بۇنى باسمىغا چوڭايتساق ماۋۇ يان تەرەپلەردىكى سىزىقچىلارنىڭ گىرۋىكىدىكى ھەرە چىشسىمان قەلەم ئۇچلىرى، رەڭ گىرۋەكلىرى بىلىنىپ قالىدۇ" دەپ، قايتا تۈزىتىپ كېلىشنى بۇيرۇدى. مەن قايتىپ كېلىپ، تاشلاپ قويدۇم، ئادەتتە ئۇنى باسمىغا بېرىش ئويۇم يوق ئىدى، ئۇنى مەن پەقەت رەسىمگە ۋە مەلۇم بىر لايىھىگە ئىلھامىم تۇتقاندا شۇنداق زوق بىلەن، شۇنداق بىر خىل راھەتلىك خىيالى تۇيغۇ بىلەن سىزىپ قويىمەن خالاس، ئۇ بىر نەچچىسىنى شۇ ۋاقىتتا ياتاقداشلىرىم، ساۋاقداشلىرىم باسمىغا ئاپىرىپ باق، دېگەن تەكلىپى بىلەن ئاپارغان ئىدىم، ئۇنى قايتا قىلىمەن دېسەم يەنە شۇ ۋاقىتتىكى زوق ئىشتىياقىم بىلەن قىلالمايتتىم، ماڭا كېرىكى شۇ خىل رەسىم سىزغاندىكى ھالەت، روھى تۇيغۇم، تەپەككۇرۇم ئىدى. ھازىرمۇ سىزغان ۋە ئىشلىگەن رەسىملىرىم ياتاق ئۆيۈمدە جاھازلارغا ئىلىنغان ھالدا تۇرۇپتۇ.

ئوقۇش پۈتتۈرۈشكە ئاز قالغاندا بىز ھەرتەرەپتىن پراكتىكا قىلغىلى ۋە ئۆزىمىزنى چېنىقتۇرغىلى ئۇ يەر بۇ يەرلەرگە چېپىشقا باشلىدۇق، ئۈرۈمچىدە 2001-يىلى 10-ئايغىچە يېرىم يىل كومپيۇتېر (تەكشىلىكتە لايىھىلەش) ئوقۇتۇشى بىلەن شۇغۇللاندىم. بۇ جەرياندا خىلى تەجرىبە ساۋاقلارغا، بەزى بىلىملەرگە ئىگە بولدۇم. كۈندۈزلىرى ئىشلەپ، كەچلىكى ئۆگىنىش خىيالىم بار ئىدى، لېكىن كەچلىك كۇرسلارمۇ بولغاچقا ئارامچىلىق بولمىدى، تاپقان پۇل ياتاق ۋە تاماق بىلەن تۈگەيتتى. مۇشۇنداق يېرىم يىل ئۆتۈپ كەتتى، مەن ئەتىگەنلىكى يېرىم سائەت بۇرۇن كېلىپ، كومپيۇتېرنى ئىچىپ قويۇپ، ئەڭ يېڭى نەشردىكى يۇمشاق دېتالنىڭ كۆزنەك، تىزىملىكلەردە ئۇچرايدىغان ئىنگلىزچە سۆزلەرنى بىرمۇ بىر خاتىرىلەپ، ئۇنى كەچتە (كەچلىك كۇرس 9:00دا ئاخىرلىشاتتى، بىز ھە قايتىڭلار دەپ كۇرسانتلارنى قايتۇرۇپ، قايتىش تەييارلىقى قىلىپ بولغۇچە 9:30بولاتتى، ئاندىن مېڭىپ ياتاققا بېرىپ، تاماق يەپ بولغۇچە 10:00دىن ئاشاتتى) ياتاققا قايتقاندىن كىيىن، شۇ كۈنى ئەتىگەندە خاتىرىلىۋالغان ئىنگلىزچە سۆزلەرنى بىرمۇ بىر لۇغەت ئاختۇرۇپ تەرجىمىسىنى تېپىپ ئايرىم خاتىرىگە شۇ ئۆز بۇيرۇق تىزىملىكى بويىچە رەتلىك ھالدا ئىنگلىزچە خەنزۇچە سېلىشتۇرما لايىھىسىنى ئايرىم خاتىرىگە يازاتتىم. ئۇ خاتىرىلىرىم ھازىرمۇ كىتاب ئىشكاپىمدا تۇرۇپتۇ. شۇنداق قىلىپ سائەت 11:00دىن ئاشقاندا ئاندىن ئۇخلايتتىم. مۇشۇنداق ئىشلەپ يۈرۈپ يېرىم يىل ئۆتتى، لېكىن مىنىڭ كەچلىكى مەخسۇس ئىنگلىزچە ئۆگىنىش پىلانىم ئەمەلگە ئاشمىدى. مەن ئۇنداق كېتىۋەرسەم بولمايتتى، ھەرقانداق كىشى چوقۇم ئۆزى قىلىۋاتقان كەسپىدە داۋاملىق ئۆگىنىپ تۇرۇشى، ئۆز كەسپى ساھەسىدىكى يېڭىلىقلاردىن خەۋەردار بولۇپ تۇرۇشى بەكمۇ زۆرۈر، ئۇنداق بولمىغاندا مەلۇم مەزگىل ئۆتكەندە بىلمەسلەر قاتارىغا تىزىلىپ قىلىشى مۇقەررەر. مەندەك كومپيۇتېر ساھەسىدىكىلەر تېخىمۇ شۇنداق. شۇنداق بولغاچقا مەن يەنە بۇنداق كېتىۋەرسەم بولمايدىغانلىقىنى بىلىپ، بۇ يەردىن ۋاز كەچتىم، يەنە باشقا بىر قىسىم كىچىك ئامىللار سەۋەبىدىن ناھىيىگە قايتىپ، ئۆزۈم ئايرىم ئىش قىلىش پىلانىغا كەلدىم.
ناھىيىگە قايتىپ كەلگەندىن كىيىن، بىرەر ئايغا يەتمىگەن ۋاقىت ئىچىدە، مەلۇم مەكتەپ مۇدىرى بىلەن كۆرۈشۈپ، مەكتەپ بىلەن كېلىشىم تۈزۈپ، قىشلىق تەتىللىك كومپيۇتېر كۇرسى تەشكىللىدىم، لېكىن ناھىيە بولغاچقا شەھەرلەردىكىدەك قايناقلىق يوق ئىدى. 2002-يىلى 1-ئايدا ناھىيىلىك مائارىپ ئىدارىسىدە ئوتتۇرا باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ ئۇنۋان ئىلىش كۇرسىدا كومپيۇتېر قوللىنىش دەرسلىكىنى بەردىم. 2002-يىلى ئەتىيازدىن 2003-يىلىنىڭ ئوتتۇرىغىچە ئۈرۈمچى مەلۇم كومپيۇتېر شىركىتىنىڭ ناھىيىمىزدىكى كومپيۇتېر سېتىش ۋاكالەتچىلىكىنى قىلدىم. 2003-يىلى يىل بېشىدىن باشلاپ، قاغىلىق ناھىيىلىك ئۇيغۇر تېبابەتچىلىك دوختۇرخانىسىدا كومپيۇتېر سىستېما باشقۇرغۇچىلىق خىزمىتىنى ئىشلەپ كېلىۋاتىمەن.

2- سوئال: ھازىرقى خىزمەت ۋە ئالاقىدار باشقا ئىشلىرىڭىزدا كومپيۇتېرغا مۇناسىۋەتلىك ئىش پائالىيەتلىرىڭىز، ئۆگىنىش كۆز قاراشلىرىڭىز ھەققىدە سۆزلەپ بەرسىڭىز.

مەن قاغىلىققا قايتىپ كەلگەندىن كىيىن، ئالدىنقى مەزمۇندا تىلغا ئىلىپ ئۆتكەندەك يەنە داۋاملىق تۈردە كومپيۇتېرغا مۇناسىۋەتلىك ئىشلار بىلەن شۇغۇللىنىپ كەلدىم. يېڭى قايتىپ كەلگەن ۋاقىتلىرىمدا (2001-يىل ئاخىرىدا) ھەپتىدە بىر تورخانىغا باراتتىم، ساۋاقداشلىرىم بىلەن ئېلخەت ئالاقىسى قىلىشاتتۇق، ھازىرقىدەك ئۇيغۇرچە مۇنازىرە مۇنبەرلىرى كۆپ ۋاقىتلار ئەمەس ئىدى، پەقەت بارماق بىلەن سانىغۇدەكلا ئۇيغۇرچە تور بەتلەر بار ئىدى، شۇنداق بولسىمۇ شۇ بەتلەرنى ئارىلاپ يۈرەتتىم، ئۇچۇرلارنى كۆرەتتىم. بىزدە ئۇيغۇرچە مۇنبەر بىلىشىمچە ئىزدىنىش مۇنبىرى ئارقىلىق ئارىمىزغا چوڭقۇر سىڭىپ كىرگەن ۋە ئومۇملاشقان بولسا كېرەك، ئىزدىنىش مۇنبىرى 2003-يىلى قۇرۇلدى، ئىزدىنىش مۇنبىرىنىڭ راسا گۈللەنگەن دەۋرى 2004- ۋە 2005-يىل 2يىلدا رەسمىي گۈللەنگەن دەۋرى بولدى دېيىشكە بولىدۇ، شۇنداقلا ئۇيغۇر كومپيۇتېر ئاشىقلىرى ئارىسىدا مۇنبەر قىزغىنلىقى كۆتۈرۈلۈپ كەتتى، شۇ يىللاردا مەنمۇ كۆكۈيۈن نامى بىلەن تور بەتلەردە ئارىلاپ يۈردۈم، ئەدەبىي ئەسەرلەردىن ھەقىقەتەن ياخشى ئەسەرلەر بارلىققا كەلگەن ئىدى، بەزى كۆز قاراشلارنى ئورتاقلىشاتتۇق، ژۇرناللاردىكى ماقالىلەردىن تەھلىل قىلىشاتتۇق، مەن شۇ جەرياندا ئەدەبىي جەھەتتىكى سېغىنىشلىرىمنى ئىزدىنىشتىن تاپاتتىم، كومپيۇتېرغا ئائىت بەزى تېخنىكىلاردا ئورتاقلىشاتتۇق. ئاندىن خەنزۇچە مۇنبەرلەردىن كومپيۇتېرغا ئائىت بىلىملەرنى كۆرەتتىم، شۇنداق قىلىپ يۈرۈپ مەندىمۇ تور بەت قۇرۇش ئىستىكى قوزغىلىپ قالدى، ئۆگەنگەنلىرىمنى ئىشلىتىپ يۈرۈپ، ئۆزۈم ماتېرىيال توپلاپ، ئۆزۈم ئىشلەۋاتقان دوختۇرخانىنىڭ تور بېتىنى ئۇيغۇر تېببىي تورى نامىدا (http://www.uyghurtibbi.com/) ئىشتىن سىرتقى ۋاقىتلاردا، ئاساسەن كەچلىكى لايىھىلەپ پۈتتۈردۈم. 2005-يىلى 5-ئايدا رەسمىي ئېلان قىلدىم.
مەن ئىشلەۋاتقان دوختۇرخانىدا مەخسۇس دوختۇرخانا ئۇچۇر باشقۇرۇش يۇمشاق دېتالى بار بولۇپ، بۇنى يولغا قويغان ۋاقىتتا (2003-يىل يازدا)، دوختۇرخانىدىكى %99كىشىنىڭ ئۇيغۇر بولغانلىقى ۋە %80كىشىنىڭ خەنزۇچە سەۋىيىسى تۆۋەن بولغانلىقى سەۋەبىدىن دېتالغا باھا ھەق ئىلىش تۈر ناملىرىنى، دورا ناملىرىنى ئۇيغۇرچە كىرگۈزۈش ئېھتىياجى تۇغۇلۇپ قالدى، شۇنىڭ بىلەن بىز قانداق كىرگۈزۈش توغرىسىدا باش قاتۇردۇق، كونا يېزىقنى سىستېمىدا، جۈملىدىن ساندان مەشغۇلاتىدا بىر تەرەپ قىلغىلى بولمىغانلىقى ئۈچۈن، مەن كومپيۇتېر كىتابلىرىمدىكى ئۇيغۇر كومپيۇتېر يېزىقى دەپ قەدەمدە بىر ئۆزگىرىپ تۇرغان لايىھىلەرنى كۆرۈپ يۈرۈپ، ئاخىرىدا جەزىملەشكەن ھازىر بىز تور بەتلەردە ئىشلىتىۋاتقان ULY  لايىھىسىنى تاللىدىم، سىستېمىغا بارلىق ھەق ئىلىش، داۋالاش تۈرلىرى نامى، دورا ناملىرىنى شۇ بويىچە كىرگۈزدۈم، ئىشلەتكۈچى مەشغۇلاتچىلارغا شۇ بويىچە ئۆگەتتىم، داۋالاش تۈرى، دورا نامىنىڭ تولۇق نامىنى بىر كىرگۈزۈپ، قىسقارتىلما ھەرپىنى بىر كىرگۈزەتتىم، (مەسىلەن: رېنتېگىندە كۆكرەكنى رەسىمگە ئىلىش ھەققى دەپ كىرگۈزمەكچى بولساق، ئۇنىڭ قىسقارتىلما ھەرپى RKRIH دەپ كىرگۈزسەك، Rintiginde Resimge Ilishi Heqqi  دەپ چىقاتتى، خەنزۇچە بىلمەيدىغان نۇرغۇن خىزمەتچىلەرگە مەشغۇلات ھەقىقەتەن ئاسانلاشقان ئىدى. ھازىرمۇ شۇ ULY بويىچە دورا ناملىرىنى بىر تەرەپ قىلىمىز، ناھىيىلىك سۇغۇرتا باشقۇرۇش ئىدارىسى، سەھىيە ئىدارىسى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار دورا تىزىملىكلىرىنى سورىغاندا سىستېما ساندانىدىن چىققان ئۇچۇرلارنى شۇ بويىچە چىقىرىپ، ئاندىن ھەممىنى كۆچۈرۈپ ئىلىپ يۇلغۇن تەھرىرلىگۈچنىڭ ULYدىن چاپلاش دېگەن بۇيرۇقىنى بەرسەك كونا يېزىق ئايلاندۇرۇپ بېرەتتى، 300خىلدىن ئارتۇق دورا ناملىرىنى شۇنداق بىر تەرەپ قىلساق تىزلا تەييار بولاتتى. (يۇلغۇن تەھرىرلىگۈچنىڭ ئاپتورى مۇھەممەت ئابدۇللا ئەپەندىگە رەھمىتىمنى بىلدۈرىمەن.)

VBپروگراممىسى تۈزۈشتىن ئانچە مۇنچە خەۋىرىم بار ئىدى، دوختۇرخانا مەخسۇس سىستېمىسى يولغا قويۇشنىڭ ئالدىدا ھىساۋاتچىلارغا دورا باھاسىنى ھېسابلىغۇچ دەپ بىر كىچىك ئەقلىي ھېسابلىغۇچنى ياساپ بەردىم، ئۇنى 1-2ئاي ئىشلەتتۇق. دورا قىسقارتىلما نامى ياكى رەت نومۇرىنى كىرگۈزسە، شۇ دورىنىڭ تولۇق ئىسمى، ئۆلچىمى، بىرلىكى، باھاسى قاتارلىق ئۇچۇرلار چىقاتتى، سانىنى كىرگۈزۈپ، بىر نەچچە قۇر دورىنى شۇنداق قىلىپ، باھاسى ئاپتوماتىك چىقاتتى، ئاندىن شۇنىڭغا قاراپ ئاسانلا ھېسابلاپ بېرەتتى.
ئۆگىنىش مەسىلىسىگە كەلسەك، خۇددى ھەممىمىز بىلگەندەك ۋە كىتابلاردا دىيىلىۋاتقاندەك بۈگۈنكى دەۋردىكى ئارقىدا قالىدىغان ئادەملەر دەل ئۆزى ئۆگىنىشنى بىلمەيدىغان كىشىلەر ھېسابلىنىدۇ.
بىلىم ئۈزلۈكسىز يېڭىلىنىپ تۇرىدۇ، سىز مەلۇم دەۋردە بىلىم ئىگىسى بولغان بولسىڭىز، يەنە مەلۇم ۋاقىتقا كەلگەندە بىلمەسلەر قاتارىغا تىزىلىپ قىلىشىڭىز مۇمكىن، ھازىرقى دەۋردە ھەرقانداق كەسپىي بىلىم ئىگىسى داۋاملىق تۈردە ئۆز كەسپىدە ئۆگىنىپ تۇرۇشى، يىڭى بىلىملەرنى، خەۋەرلەرنى كۆرۈشى، ئۆزىگە نىشان تۇرغۇزۇشى بەكمۇ زۆرۈر. نىشانى بولمىغان، پىلانى، غايىسى بولمىغان ئادەم باشسىز ئادەمگە ئوخشايدۇ، ئۆزىنىڭ نېمە ئىش قىلىدىغانلىقىنى، قايسى توپتا، قانداق ياشاۋاتقانلىقىنى بىلمىگەن ئادەم قانداق ئۆگىنىشنىمۇ بىلمەيدۇ، ھەم ئالغا باسالمايدۇ، ئۇنداق ئادەم ھەم ئىشەنچ بىلەنمۇ قەدەم تاشلىيالمايدۇ.
بىر نەچچەيلەن مۇنداق دەيدۇ: "ھەي، مۇشۇ بالام تولۇق ئوتتۇرىدا پەقەت ئوقۇمايمەن دەپ تۇرۇۋالدى، كومپيۇتېر ئۆگىنىمەن دەيدۇ، ئۈرۈمچىدىكى كومپيۇتېر تەربىيىلەش مەكتەپلىرىگە 1-2يىللىق ئاپىرىپ بېرەيمىكىن دەيمەن، يا ئىنگىلىزتىلى ئۆگىنىپ كېلەر". بۇ خىل قاراش مۇنداق قارىسا ھازىرقى دەۋردىكى ئىگەللىمىسە بولمايدىغان مۇھىم تۈر بولغاچقا مۇشۇنى مەخسۇس ئۆگىنىپ كەلسە خىزمەت ساماندەك تۇرىدىغاندەك. مېنىڭچە بۇ خىل قاراش ئەمەلىيەتتە خاتا تاللاش ھېسابلىنىدۇ. بىر ئادەمنىڭ بىلىم قۇرۇلمىسى ئەمەلىيەتتە ئۆز كەسپى بىلىمى بىلەنلا چەكلىنىپ قالماستىن، بەلكى يەنە ئۇنىۋېرسال ساپا تۈرى مۇھىم سالماقنى ئىگىلەيدۇ. ئۇنىڭ جەمئىيەت كۆز قارىشى، ئۆز مىللىي كۆز قارىشى، خەلقچىللىق كۆز قارىشى قاتارلىق نۇرغۇن ئامىللار ئۇنىڭدا يىتىلىشى شەرت، بۇ بىزدە قانداق يوسۇندا يېتىلىدۇ؟ بۇ دەل بىزدە مۇنتىزىم ئالىي مەكتەپ شارائىتىدا ئوقۇش ئارقىلىق يېتىلىدۇ. بۇ باسقۇچتا بىز كۆپچىلىكىمىز "ۋاي قويە، ئالىي مەكتەپ دېگەن نەدە تايىنى يوق، كەسپى بىلەن مۇناسىۋىتى يوق بىر نەرسىلەرنى ئۆتۈپ، ھە بولدى، دەپ دىپلومنى تۇتقۇزۇپ قويىدىكەن" دەيدۇ، ئالىي مەكتەپ دېگەن ئادەمنى مەلۇم بىر كەسىپ بويىچە چوڭ جەھەتتىن يېتەكلەيدۇ، باشلايدۇ، قالغان يولنى ئۆزىڭىز ماڭىسىز دېگەن گەپ، دەرستىن سىرتىقى ۋاقىتلاردا ئۇنىۋېرسال كىتابلارنى كۆرىسىز، ئەدەبىي كىتابلارنى ئوقۇيسىز، ئەدەبىي كىتابلارنى ئوقۇش ئارقىلىق ئانا تىلغا بولغان تونۇشىڭىز، ئۇچرىشىش سالمىقىڭىز كۆپىيىدۇ، ئۆز ئانا تىلىغا كۆڭۈل بۆلمەيدىغان، قەدىرلىمەيدىغان، تېگىدىن چۈشىنىپ سۆيمەيدىغان كىشى ئىككىنچى بىر تىلنىمۇ راۋۇرۇس ئۆگىنەلمەيدۇ، ئۇنداق قىلالمىسا شۇ مىللەتكە سىڭىپ كەتسە باشقا گەپ ئەلۋەتتە. مەن بۇ يىل 7-ئايدا تولۇق كۇرس بويىچە ئۆزلۈكىدىن ئۆگىنىشنىڭ ئاخىرقى باسقۇچى بولغان ئىلمىي ماقالە يېزىش، ئوقۇش ئىشىدا ئانا تىل قوللىنىشنىڭ مۇھىملىقىغا مۇناسىۋەتلىك ماقالە يازغان ئىدىم، ئىلىي ماقالە ئوقۇش سورۇنىدا مەندىن ئەڭ كۆپ سوئال سورالدى (4-5چە سوئال)، تاش راخمان مۇزات، مۇھەببەت قاسىم قاتارلىق ئۇستازلار سورىغان سوئاللارغىمۇ قىزغىن جاۋاب بەردىم، سىنىپتىكى ئاڭلىغۇچىلارمۇ قىزغىن كەيپىياتتا بولدى، يېتەكچى ئوقۇتقۇچىم مۇھەببەت قاسىم مۇئەللىمنىڭ چىرايىدىن بىر خىل مەمنۇنلۇقنى سەزدىم. ئۆزۈمنىڭ ئوقۇشنى ئارزۇ قىلىپ يازغان ماقالەمنى ئۆزۈم رازى بولغان ھالدا ئوقۇپ چۈشكەن ئىدىم. (شۇ مەيداندا ئوقۇغان ئىلمىي ماقالەم ئاساسىي مەزمۇنىنى  http://www.uighurtibbi.com/other/im.htm مەنزىلىدىن كۆرۈش مۇمكىن.) ئالىي مەكتەپ

شارائىتىدا يەنە ھەرخىل پائالىيەتلەر ئارقىلىق، ۋە بوش ۋاقىتلىرىڭىز ئارقىلىق جەمئىيەتنى ھەر قايسى تەرەپلەردىن سىز بىلىپ بىلمەي پىشىپ يېتىلىسىز، ئۇمۇ بىر خىل بىلىم. ئەگەر سىز بۇ باسقۇچلاردىن ئۆتمەي، 1-2يىل مەخسۇس ئوقۇغان بىلەن خىزمەتكە چىققاندىن كىيىن قانداق ئەڭ ياخشى ھالدا رولىڭىزنى جارى قىلدۇرالايسىز؟ ھەرقانداق خىزمەت شۇ ئەتراپىدىكى بىر قانچە تۈرلەر بىلەن چېتىشلىق بولىدۇ، شۇ چەت نەرسىلەرنىمۇ چۈشەنگەن ئادەم، ئاندىن ئۆز كەسپىدىن قېتىرقىنىپ بىر نەرسە ئۆگىنەلەيدۇ ۋە چوڭقۇرلاپ تەپەككۇر قىلالايدۇ. شۇ مۇنتىزىم مەكتەپتە ئوقۇپ بولغاندىن كىيىن، ئاندىن باشقا كۇرس ۋە مەخسۇس كەسپىي بىلىملەرنى ئۆگەنگەندە ئاندىن مۇنتىزىم، ھەر تەرەپلىمە ھالدا ئۆگىنىپ، مەخسۇس ساھە بويىچە ئەتراپىڭىزدىكىلەر قول قويىدىغان ھالدا يېتىشىپ چىققىلى بولىدۇ.
باشلانغۇچ مەكتەپتە ئوقۇۋاتقاندا سىنىپنىڭ ئارقا تىمىنىڭ ئۈستىگە لىق كەلگۈدەك چوڭ قىلىپ لېنىننىڭ "ئۆگىنىش، ئۆگىنىش، يەنە ئۆگىنىش" دېگەن سۆزى يېزىقلىق ئىدى، ئۇ چاغدا چوڭقۇر چۈشەنمەپتىكەنمەن. ئەمدى ئويلاپ باقسام بۇ سۆز نۇرغۇن- نۇرغۇن مەنالارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئەقلىيە سۆز ئىكەن، بىر نەچچە يىلنىڭ ئالدىدا بىر پارچە رەسىم سىزىپ، ئۇنىڭغا لېنىننىڭ شۇ سۆزىنى يېزىپ ياتاق ئۆيۈمنىڭ تىمىغا چاپلاپ قويدۇم.

بىز مۇشۇ "ئۆگىنىش، ئۆگىنىش، يەنە ئۆگىنىش" دېگەن سۆزنىڭ مەنىسىگە قاچانمۇ يىتەرمىز-ھە؟