تاھىر ھامۇت: ئاشىق (داستان)

ئەدىنۇسنى كۆككە كۆتۈرگەنلەر...دەپ مۇنداق بىر گەپ بولۇنىۋېتىپتۇ؟
مېنىڭچە، مەيلى مەن بولاي، مەيلى مۇختار بولسۇن، ئەدىنۇسنى كۆككە كۆتۈرگەن ئىش يوق. مۇختار ئەدىنۇسنى تىللايدىغان تەلەپپۇزدا، مەنمۇ ئۆز شائىرىمىزنى ئۇنىڭدىن چوڭ كۆرىدىغان تەلەپپۇزدا گەپ قىلغانىدىم.
گەپنى شۇنداق ئەپقاچۇرۇپ، بەزى مۇتەئەسسىپلەرنىڭ قولىغا تۇتقۇزۇپ بەرمەڭلار. گەپ شۇنداق ئېنىق. ماقۇل، شۇنداق بولسۇن ئەمىسە...

تاھىر ھامۇتنىڭ سالماق پىكرىگە ئاپىرىن

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   arttekin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2016-2-17 02:48 PM  

تاھىر ھامۇتنى يازغۇچىلار تورىغا كىرگۈزەلىگەن تېما ۋە ئىنكاسلاردىن سۆيۈندىم.  
    ئەنۋەر ئاداش پىكىرىمدە قالاي. چەتئەل ئەدەبىيات ئېقىملىرى توغرىسىدا بۇنىڭدىن 25 يىل ئىلگىرىلا خەنزۇ تىلىدا مۇپەسسەل كىتابلار چىقىپ بولغان.  ئادونىسنىڭ شېئىرلار توپلىمىنى 2014-يىلىلا يالې ئۇنېۋرىستېتى نەشىر قىلىنغان. ئامازوندا كەڭرى سېتىلىدۇ. خەنزۇ تىلىدا بىر ماقالىلەر توپلىمى ۋە ئىككى شېئىرلار توپلىمى چىقتى.  ئەرەب تىلىدا خېلى كۆپ. ئۇنىڭ  ماقالىلىرى ئۇيغۇر تىلىغا تەرجىمە قىلىنغان كۆرۈپ چىقىشقا بولىدۇ.
   ئىسمەتجان  ئۇكام. مەن بىلمىگەننى سۆزلەپ يۈرۈيدىغانلاردىن ئەمەس. داڭلىقلىرىمىز دەپ كىمنى كۆزدە تۇتۇسىزكىن. ئەگەر مىنىمۇ بۇ ئەسكى تاياقتا ھەيدىگەن بولسىڭىز، ماڭا ھاقارەت قىلغان بولىسىز. مەن  ئاۋانگارتچىلارغىمۇ، داڭلىقلارغىمۇ، يەنە باشقا ھىچقانداق تەرەپكە تەۋە ئەمەس. سوغۇق ياشاپ كىلىۋاتقان تىنىمسز ئۈگەنگۈچى خالاس.

ئەنۋەر جۇلا مەن يۇقىردىكى ئىنكاسىمنى سىزنىڭ ياكى باشقىلارنىڭ نەزىرىگە ئىلىنسۇن قىممەت تاپسۇن شۇ ئارقىلىق مەنمۇ ئاز-تۇلا باشقىلارنىڭ نەزىرىگە ئىلىناي دىگەن غەرەز بىلەن يوللىغىنىم يوق.سىزگە قىممەتلىك تۇيۇلامدۇ ياكى ئىتىبارسىز قالامدۇ مەن ئۈچۈن بەرىبىر .مەن بۇ ئىنكاسنى نەچچە ۋاقىتتىن بىرى توردىكى  باش ئاخىرى چىقمايدىغان ،يېرىم چارەك بوغدەيدىن بىر چارەك  چا چىقىرىپ تىرناق ئاستىدىن كىر ئىزدەيدىغان مۇنازىرلەردىن ھىس قىلغانلىرىمنى تۈپتۇزلا ئوتۇرغا قۇيۇپ قويدۇم.ھەم بۇنى سىزگە قاراتقىنىممۇ يوق.خۇدۈكسىرەپ ئۈزىڭىزگە ئېلىۋېلىشىڭىزنىڭ ھاجىتى يوق.(سىزنىڭ داڭلىقلارنىڭ سېپىگە كىرىشىڭىزگە خېلى ۋاختى بار)
مۇختاركا سىز مىنىڭ نەزىرىمدە ساختا شۆھرەتلەرگە مەپتۇن بولمايدىغان ،تىنىمسىز ئىزدىنىپ زاھىتلارچە ياشايدىغان بىر ئادەم.بەرقى مۇنبىرىدىن تارتىپلا سىزگە ھۆرمىتىم بار ئىدى.تىنىمسىز ئەمگەكلىرىڭىزنىڭ نەتىجە بىرىشىگە تىلەكداشمەن.

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   arttekin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2016-2-17 02:45 PM  

ئۇيغۇر زىيالىيلىرىدىكى ئەڭ چوڭ خەتەر كىتاب ئوقۇماسلىق بولسا كىرەك     

ئىسمەت ئۇكام، سىزگە يازغان ئىنكاسىمنى سىزنىڭ داڭلىقلار دېگەن ئىبارىڭىزگە كېرىلىپ كېتىپ يازغان يېرىم يوق، نەقلى يوق، كىمگە قارىتىلغىنى نائېنىق بولغان گېپىڭىزگە شۇنداق دەپ قويدۇم. ماۋۇ سەھرادا داڭلىق بولۇپ قېلىشتىن ھەزەر ئەيلەش مودا. تېمىغا گەپ قىلغۇدەك گېپىڭىز بولسا سىزمۇ قىلىڭ. بولـمىسا ئاۋۇنىڭدەك گەپلەرنى قىلىپ تەخسە كۆتۈرگىنىڭىزگە تاھىر ھامۇت خوش بوپ كېتىدىغان ئادەم ئەمەس .

مەن تەخسە كۈتۈرمىدىم .ھەقىقى قەلەمكەشلەر بىلەن يالتىراق تور قەلەمكەشلىرىنىڭ مۇشۇ ئاددىيلىق ئىچىدە ئايرىلىپ تۇرىدىغانلىقىدىن ئىبارەت ھىس -تۇيغۇمنى ئوتۇرغا قويدۇم خالاس..   

       
ئەڭ چوڭ ھىچنېمىزىمچى يەنى ئەڭ چوڭ پىكىر ئېقىمى كۆچۈرگۈچى شەرمەندىلەرچە چەتئەلدە مەغرۇر ياشاۋاتقان بولسىمۇ،
ـــــــــــــــــ
مۇختەر ئاكا، بۇ ھۆكۈم شەكلىدىكى گىپىڭىز مېنى بەك ئەپسۇسلاندۇردى، ھېچبولـمىسا سىز بۇنداق دېمەسلىكىڭىز كېرەك، ئۇنىڭغا تون پىچقىلى تېخى بىزنىڭ سالاھىيىتىمىز توشمايدۇ.

ماۋۇ تېمىدىن ئەمدى چېكىنىۋالاي، سەھرادا چوڭ بولۇپ ئوتۇنچىدەك نېمىنى ئويلىسام پوڭ-پوڭ دەۋېرىدىغان تومپايلىقىمنى ئوبدان بىلىمەن. بۇ يەردە قىزىپ كېتىپ مۇنازىرىگە قاتناشقىلى ئەمەس، شىشىقتەك چىقىپ مۇنازىرىخانلارغا ئۇنداق-مۇنداق باھا بېرىپ ئاخىرى مۇنازىرىنىڭ يەڭگۈچىلىرىگە ئايلىنىدىغان بالىلارغا ئۆزۈمنى بۇزۇپ، مۇنازىرىنىمۇ ئىككى پۇللۇق قىلىۋەتمەي دەيمەن.
مۇنەۋۋەر شائىرلىرىمىزغا ھۆرمىتىمنى بىلدۈرىۋالدىم. بىرىنچى، ئىككىنچى ئىنكاسىمدىن كېيىنلا گەپ قىلماي دېگەن. ئەمما بۇ بىبىئەس ئادەمنى بىر ئىلىۋالسا شۇندا تۇيدۇرماي گەپكە سېلىۋېتىدىغان نېمىكەن.
ئىجادىيىتىڭلەرگە سەپ-سەپ ئۇتۇق تىلەيمەن، دوستلىرىم.

ئىنسانلار ئارىسىدا ئاتا-ئانامدىن باشقا ھەر قانداق كىشىنى چوڭ بىلىپ باقمىدىم.  ئۇمۇ شۇنىڭ قاتارىدا. كۆچۈرمەكەشلىك، ئوغۇرلىۋېلىش، باشقىلارنىڭكىنى تۇيدۇرماي ئۆزىنىڭ قىلىۋېلىش.  ۋاختىنچە بىلىش ئىمكانىيتى بولمىغان كىشىلەرنى ئالدىن قولىغا چۈشۈپ قالغان  نەرسىلىرى ئارقىلىق بىلىندۇرمەي ھەيران قالدۇرۇپ ياشاشتەك شەرمەندىچىلىك ئۇيغۇر جەمىيتىدە ئەڭ كۆپ بولاۋاتىدۇ. نەچچە يىلدىن كىيىن بۇ داستاننىڭ قانات قۇيرۇقىنى قىرقىپ ئۆزىنىڭ قىلىپ يەنە بىرىسى ئۆزىنىڭ نامىدا ئىلان قىلىۋېلىشىمۇ مۇمكىن.
  ئابدۇرېشىت، بۇ ئەپسۇسلىقىڭىزدىن سەمىمى كۆڭلىڭىزنى چۈشەنگەن بولساممۇ، سىزدىن سوراپ باقاي ؟ ئەدونىسنىڭ ئەسەرلىرىنى قانچىلىك ئوقۇدىڭىز؟ ئەركىن نۇر تەرجىمە قىلغان تەنھالىقىم بىر گۈلىستان دېگەن توپلامدىن باشقا يەنە نۇرغۇن كىتابلىرى چىقتى. بولۇپمۇ ئۇنىڭ سوفىزىم ۋە سۈررىيالىزىم دېگەن مەشھۇر ماقالىلەر توپلىمىنى، خەنزۇچە چىققان ماقالىلەر توپلىمىنى  ۋە ئىنگىلىزچە چىققان مەن يۇقۇردىكى ئىنكاسىمدا قەيت قىلغان ئادونىس شېئىرلىرىدىن دېگەن كىتابنى ئوقۇشقا پۈرسەت بولدىمۇ؟ ئەرەبچە يەنە ماقالىلەر توپلىمىمۇ بار. ئۇلارنى ئوقۇشقا ئىمكانىيەت بولدىمۇ؟ ئوقۇشقا ئىمكان بولغان بولسا كۆز ئالدىڭىزدا ئەسلىدە مۇنداق ئىكەندە! دىگەن پىكىر كاللىڭىزغا كەلگەن بولاتتى. ئۇ ئەپەندىمنى ھۆرەمت قىلىمەن . چۈنكى ئۇ بىر شائىر. لىكىن ئۇ ئۇيغۇر شېئىرىيتىدە ئەڭ  بەك تەتۈر قۇيۇن چىقارغان كۆچۈرمىچى .  
   تاھىر ھامۇت  ئىنكاسىمنى چالا ئوقۇپ قويۇپ دەپ تاشلىدىمۇ ياكى ھاياجانلىنىپ قالدىمۇ بىلمىدىم. ئەدونىسنى ماختىغۇچىلار  نە ئەرەب تىلىنى ، نە ئىنگىلىز تىلىنى بىلمەيدۇ.......دىگەندەك.  بۇ گەپ گەرچە ماڭا قارىتىلمىغان بولسىمۇ. چۈشۈنىكسىز بىر رىتورىك خىتابتەك ئاڭلىنىپ كەتتى.
    مەن  ئىنگىلىز تىلىنى ئوتتۇرا ئالى مەكتەپتە، ئەرەب پارىس تىلىنى كىچىكىمدە، خەنزۇ تىلىنى 3-سىنىپتىن تارتىپ ئۈگەندىم. رۇسچە تىلىنى  ئۆزلىكىمدىن ۋە ئالى مەكتەپتىكى بىر ئوقۇش نومۇرى ئۈچۈن ئۈگەندىم. تىل ئۈگۈنىشنى تاشلاپ قويمىدىم. تاكى ھازىرغىچە تىلنىڭ نېنىنى يەپ كىلىۋاتىمەن.  ئۆز نۆۋىتىدە توختىماي كىتاب ئەكەلتۈرۈپ ئوقۇدۇم.  ئىلگىرىمۇ شۇنداق قىلاتتىم. ئۆزىنى داڭلىق دەپ قارايدىغان كىشىلەرنىڭ قېشىغا كەلگەندە بىلمىگەن قىياپەتكە كىرىۋېلىپ توختىماي سۇئال سوراپ چىقاتتىم. ئۇلارمۇ بىر نىمىلەرنى دەيتتى. بۇ مىنىڭ قارىشىمغا قىلچە تەسىر قىلمىسىمۇ،  ئەمما باشقىلارنىڭ شۇ مەسىلىلەرگە قانداق قارايدىغانلىقىنى تۇيدۇرماي بىلىۋالاتتىم ۋە قانداق كىتابلارنى ئوقۇغانلىقىنى پەملىۋالاتتىم. بۇ ئادىتىم ھازىرمۇ داۋاملىشىۋاتىدۇ. ئۈگۈنىش ۋە كىتاب ئوقۇشىمنىڭ تېخىمۇ چوڭقۇرلىشىشىغا ئەگىشىپ ئۇيغۇرلاردا چىقىۋاتقان تەتقىقات كىتابلىرى ۋە بەزى كىتابلارنىڭ كۆچۈرۈلگەنلىكىنى بىلىپ قالىدىغان بولۇپ قالدىم. كۆپىنچە مۇشۇنداق قىلىدىغانلار ئۆزلىرىنىڭ كۆرگەن ياكى پايدىلانغان كىتابلىرىنى باشقىلاردىن قاتتىق مەخپى تۇتاتتى. ماتىرىياللىرىنى باشقىلارغا بىرىپمۇ تۇرمايتتى.  بۇنىڭ بىلەن بىر زامانلارغىچە قىلغان ئەمگەكلىرىنىڭ ئىچكى سىرلىرى يېپىق پېتى قالاتتى.  ئۇلار شۇنداقكى پالانى ئەسەردىن پايدىلاندىم دەپ ئەسكەرتىشمۇ نەرمەيتى. بەرسىمۇ تىزىملىكتىن چۈشۈپ قالاتتى. مانا مۇشۇنداق بولۇپ  ئۇيغۇرلارنىڭ كاتتا زىيالىيسى بولۇپ قالاتتى. ئەھۋال دەل مۇشۇنداق.
    سىزنى ئەپسۇسلاندۇرغان كىشىمۇ مۇشۇنداقلا تىپىدىن . ئۇنى بايراق قىلىۋېلىش تولىمۇ بىمەنە.  ئۇيغۇر شېئىرىيتىدە بايراقتار قىلىشقا توغرا كەلسە ئارىمىزدىلا  كۆپقۇ؟  لىكىن ئۇنىڭ يازغان شېئىرلىرى خېلى ياخشى.

ماختىنىشنىڭ بۇ خىل شەكلى تۇلىمۇ ئۇماق ئىكەن.ئەنۋەرجىنىكا بۇۋاقى بىلەن بولغان مۇنازىرىنىڭ (جىدەلنىڭ )يەڭگۈچىسى كىم بولدى؟

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   arttekin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2016-2-17 05:00 PM  

ئەخەت ئەپەندىم. (مىڭ ئۆي):
    تاھىر ھامۇتنىڭ يۇقارقى داستانىنى تولۇق ئوقۇپ چىقتىڭىزمۇ؟ بولسا داستان توغۇرلۇق ئىككىلىك باھايىڭىزنى بىرىۋېتىپ ئاندىن باشقا گەپ قىلسىڭىز  بولاتتى.  ھازىرغىچە بىر نەرسە دىمىدىڭىز.  تىللامسىز ياكى ماختامسىز بىر نىمە دەڭ . ئۇدۇللا كىرىپ ئۇنىڭ ئىنكاسى يېقىپ كىتىپ ئىنكاسىغا ئىنكاس يازغانلىقىڭىزدىن بۇ داستاننى ئوقۇپ چىقمىغانلىقىڭىز كۆڭلىمىزگە ئايان.  سىز دىپلوماتىيە ئوينىماي داستاننىڭ ياقىسىدىن يىرتىپ تىتىپ بىر ياققا ئۆتكۈزۈپ قويسىڭىز سىز ئۆزىڭىز بولالايتتىڭىز.
   ھازىر شۇنداق ياخشى يېزىلغان داستان بىر يەردە قېلىپ، ھەممەيلەن يېزىپ قويغان ئىككىلىك ئىنكاسنىڭ ساقىلىغا ياماشقىلى تۇردى دىسە. ئەمدى داستانغا چۈشەيلى.

نەگە قاچماقچى، گەپلىشىمىز ئاداش.
سىلىنىڭ زادى كىمگە ئۇتۇق تىلەۋاتقانلىقىڭلارنى  بىلمىدىم.

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   قاراتۇغ تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2016-2-17 08:16 PM  

بۇ يەردە يېڭىش، يېڭىلىش مۇسابىقىسى يوق ئىسمەتجان. داستان ھەققىدە گەپلەشكەچ شېئىرىيەتكە ئائىت بىلىم ئالىمىز.

كىم بىلەن پاراڭلىشىش مەسىلىسىمۇ بار.

مۇسابىقە كۆرمەكچى بولسىڭىز پوتبول، ۋاسكىتبول مۇسابىقىسى كۆرۈڭ بۇ يەردە ۋاقىتىڭىزنى ئاۋارە قىلماي.

ئارتتىكىن،
ئابدۇرېشىت ئېلىنىڭ گېپى سەمىيمىي گەپ بولۇپتۇ.
ئەمما سەن دېگەندەك بىرلا شائىرنى بايراق تىكلىۋېلىش ئەدەبىياتنى بىر ئىزىدا سەكرەشكە مەجبۇر قىلىپ قويىدۇ.

ئە ئوسمان ئەينى چاغدا ناۋايىدىن كېيىن شېئىرىيتىمىز چۆكۈپ كەتتى دېگەن. يەنىمۇ يېڭى شائىرلارنىڭ مەيدانغا كېلىشى ئۈچۈن ئەڭ ئاۋۋال ئۆزى باشلامچىلىق بىلەن "بىز ئىستىھكام قۇربانلىرى بولدۇق" دېگەنگە لايىق بىر تۈركۈم ئەگەشكۈچىلەر ۋە ساختا مۇدىرنىزمچىلارنى تۈركۈملەپ يېتىشتۈرگەنلىكى ھەقىقەت. بىراق ئۇ ئۈزلۈكسىز ئۆگىنىش ئارقىلىق ئۆزىدىكى تالانىتنى تېخىمۇ قېزىپ چىقىشتا بىر مېنۇتمۇ توختاپ قالغان ئەمەس. خۇددى سەن 3-سىنىپتىن تارتىپ ھازىرغىچە تىل ئۆگۈنىۋاتقانغا ئوخشاش. ئۇ ئۆگۈنۈپلا قالماي، ئۇيغۇر تىلى ئۇستىسى دېيىشكە لايىق يېتىشىپ چىقتى. بۇ نۇقتىدا ئۇنى شېئىرىيەتتىكى تىلشۇناس دېيىشكىمۇ بولىدۇ. شېئىرلىرىدا شەكىل بىلەن مەزمۇن ئاجايىپ بېرىكتۈرۈلگەن. ھەر بىر مىسراسى ئىنتايىن پۇختا شېئىرىي جۈملە ھالىتىدىن تېيىپ كەتمىدى. ئۇنىڭ بۇ ماھارىتىنى ئىگەللىيەلمىگەن نۇرغۇن شائىرلار ئۆزلىكىدىن چېكىندى. بىراق بىر قىسىم شەكىلۋازلار جۈملىنى نەسىرىلەشتۈرۈشتەك تەلۋىلىك بىلەن بۇ ساھەنى ئاسان كوچىغا ئايلاندۇرىۋەتتى. يېڭى ئەگەشكۈچىلەرنىڭ ئىچىدە بۇ خىل شئېرىي جۈملە تۈزۈشنى بىلىدىغانلىرى بەكمۇ ئاز، بەكمۇ ئاز.

  ئۇ خەلقارادىكى داڭلىق شائىرلاردىن مەھمۇد دەرۋىش، ئەدنۇسلار بىلەن ھەرقاچان پىكىرلىشەلەيدىغانلىقى ۋە ئەڭ يېڭى نەزەرىيلەرنى بىۋاستەە ياكى ۋاستىلىك ھالدا بىزگە يەتكۈزۈش ئۈچۈن ئىجادىيەت ئەمىلىيتىدە ئۈزلىكسىز تىرىشچانلىق كۆرسەتتى دېيىشكە بولدۇ.  ئۇنى كۆچۈرمىچى دېسەك، بارلىق يېڭى تالانتلارنىمۇ كۆچۈرمىچى دېيىشكە توغرا كېلىدۇ. ئاندىن يەنە تېيىپچان ئېلىيۇفتىن بۇيانقى گەپنى، ئويغۇنۇشلارنى زادىلا يوق دېسەك بولىدۇ. ھەتتا بارلىق يېڭىلىق قوبۇ قىلغۇچى ئورنىدا تۇرغان دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدىكى بارلىق باشلامچىلارنىمۇ مەۋجۇد ئەمس دېسەكمۇ بولىدۇ. ئۇ ئەدنۇسلارنىڭ سەنئەت ئىدىيەسىنى ئۆزى قوبۇل قىلىپ، ئاندىن بىزگە بىزلەشتۈرۈپ بەردى. ئەمما ئۇلارنىڭ ھېچبىر ئەسەرلىرى، ماقالىسىنى مېنىڭ دەپ باققىنى يوق.
شۇنىڭغا كۆرە، بىزدە يەنە پەرھات تۇرسۇن، تاھىر ھامۇتتەك ئۆز يولىدا ، ئۇنىڭغىمۇ ئەگەشمەي مېڭىۋەرگەن چوققىلار بار. ئۇلاردىن كېيىن چىققانلارمۇ بار. بۇ سەپ بارا بارا ئەخلەتتىن قۇتۇلۇشقا باشلاۋاتىدۇ، ئەمما يەنە ئەخلەتلەر ۋە ئۇلارنىڭ يېڭى ئەخلەتلىرى داۋاملىق چىقىپ تۇرىۋاتىدۇ، ئۇلار ئۆزىچە ئەنئەنىنى جان تىكىپ قوغداۋاتقانلارمىش. قىزىق ھەم قارا يۇمۇردەك ئىشلار كۆپ.

ئەمما، سەن يازغان ياكى يېزىۋاتقان ماقالەڭدىكى "پارادوكىس' نى بىلىش ئىنتايىن مۇھىم. بۇ پارادوكىس رومىي، مەنسۇر ھەللاجىدىن تارتىپ شاھمەشرەپكىچە ھەتتا زامانىمىزدىمۇ بولۇپ تۇرۇۋاتىدۇ.

پارادوكس ئاتالغۇسىنى تۇنجى بولۇپ، پەرھات تۇرسۇن ئەدەبىياتىمىزغا ئېلىپ كىرگەن.

ئەلۋەتتە سەن كۆرگىنىڭ كۆپ بولغانىكەن، ئېسىل ماقالىلەرنى ياز، سۇنغىن، قارا قويۇق تەنقىدتىن تەربىيەلەش، يېتەكلەش، بىلدۈرۈش تېخىمۇ مۇھىم. ئىلمىي بولمىغان ھۆكۈملەرنى ئىلمىي يوسۇندا چۈشەندۈر. بولمىسا يېڭى شېئىرىيەت ۋە ئۇنىڭ كېيىنكى ۋارسىلىرىمۇ ئۆزىگە ئىشەنمەس بولۇپلا قالماي، نۇرغۇن ئادەم قايمۇقۇپ كېتىدۇ. ئۇچاغدا ساڭا باشقىچە تون نپىچىلىپ كېتىدۇ. بۇنى مەن دېمىسەممۇ بىلىسەن.

تاھىر ھامۇتنىڭ "سىلەر قانچىلىك ئوقۇغان" دېگەن گېپى ئاشۇ ئەدنۇسلارنىڭ ئەسلى تېكىستىنى قانچىلىك ئادەم بىلىدۇ، دېگەنلىكى بولىشى مۇمكىن، بۇ ھەرگىزمۇ ئارتتىكىن ئوقۇمىغان دېگەنلىك ئەمەس. ئەمدى ئۆگىنىش ئىنقىلاۋىنىڭ دەۋرى كەلدى، ئەدەبىياتتىكى توسقۇنلۇقلارغا سۈكۈت قىلماسلىقنىڭ دەۋرى كەلدى. ئەلەم تارتقان پەرھات تۇرسۇنلار قايتا تەكرارلانماسلىقى كېرەك. ئۇمۇ بولمايدۇ، بۇمۇ بولمايدۇ دەپ قارا قويۇق ھالدا قازىلىق قىلىش تەكرارلانماسلىقى كېرەك.  بىلىدىغانلار يول ئېچىشى، تەربىيەلىشى، ئاسرىشى كېرەكنىڭ دەۋرى كەلسۇن.