تۆرىبەگ قىزى: كېلىڭلار، پۇخادىن چىققۇچە كۈلەيلى

بىر كۈنى كالا بىلەن توخۇ بىللە ئولتۇرۇشۇپ ، ئادەملەر توغرىلىق غۇدۇرىشىپتۇ؛ ~~-   
توخۇ؛ ئادەملەر تازىمۇ ئادالەتسىز ئىكەن،ئۇلار ئۆزلىرى پىلانلىق تۇغۇت دەپ ھەدەپ   
جار سالىدۇ،بىزنى بولسا بار ئاماللارنى ئىشلىتىپ جىق تۇخۇم تۇققۇزىدۇ.   
كالا؛ بۇنى دىسەڭ ،مەنچۇ ؟ دۇنيادىكى ھەممە ئادەملەر مىنىڭ سۈتۈمنى ئىچىدۇ،   
بىراق مىنى ئاپا!دەپ باققىنىدىن بىرەرىمۇ يوق!!   

تۆۋەندە 2016-يىل 1-ئاينىڭ 16-كۈنى ئونسۇ ناھىيىسىدە ئۆتكۈزۈلگەن ،ئونسۇ ئەدىبلىرىنىڭ ئىلىم چېيى پائالىيىتىگە قاتناشقان بىر قىسىم ئونسۇلۇق قەلەمكەشلەرگە ئاتالغان چاقچاقلارھوزۇرۇڭلاردا بولسۇن. (بۇ چاقچاقلاردىن مۇنبەرداشلىرىمنىمۇ بەھىرلەندۈرگۈم كەلدى)

شائىر (ناھىيەمىزنىڭ مۇئاۋىن ھاكىمى)جېلىل خېلىلغا

"خۇرجۇنىڭىز تۆكۈپ يېشىل دۇنيانى"
نەچچە كېلىپ، نەچچە كەتتى ئەتىياز.
تال چىۋىقنى ئات ئەتكەنلەر سۇمباتلىق،
سېكىلەكلىك قىزلار بولدى كەيمە تاز.
چاچلار چۈشسە مەيلى دېدۇق، سىز چۈشمەڭ،
ئۆسۈپ تۇرۇڭ ھەرسايلامدا ئازدىن- ئاز.




شائىر ئىلھام روزىغا


"دۇجاسۇن"دا سىرداشقانچە مەن سىزنى
بولۇپ قاپتۇ كۆرمىگىلى ئون بەش يىل.
ئىلھام كەلمەي شېئىر يازاي دېگەندە،
قەلەم،قەغەز قىلدى مېنى بەك خىجىل.
كەپ تۇرسىڭىز ئىلھام ئاكا قېشىمغا
يازاتتىمدە توختاپ قالماي مەن سىجىل.

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   تۆرىبەگ قىزى تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2016-2-7 22:50  

يازغۇچى تۇرغۇن مىجىتقا :

كىتاب يېزىپ ئاكىجان قوللىرىڭىز تالغاندۇ،
خەق سورايدۇ، نەچچىلىك قەلەم ھەققى ئالغاندۇ؟
ئۇچتۇرپاندىن ھەيدىۋېتىپتۇ،دەپ ئاڭلىدۇق،
بۇ گەپ-سۆزلەر يالغاندۇ؟


تۇرغۇنجان ياسىنغا :

قىلىپ كەپسىز ئاڭلىسام
گېزىتخانىدا تەھرىرلىك.
يومۇر ئېيتسام كۈلمەيسىز،
سىز نېمانداق قەھرىلىك؟!


ئابدۇللا ئېلى بەگزادقا :

سەنەم بىلەن توي قىپتۇ
بەگ بالىسى ئابدۇللا.
خۇشلۇقىدا بەك كۈلۈپ
ئۈچىيىسى ئۈزۈلۈپ
دوختۇرغا كەتتى ئۇدۇللا.

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   تۆرىبەگ قىزى تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2016-2-7 22:55  

ئامانگۈل نىيازغا:

يىغلىغۇم يوق يىغلايمەن
قىيغام قىلسام پىيازنى.
كۈلكە دورام دەۋالدىم،
شوخ * ئامانگۈل نىيازنى.

شوخ- ئامانگۈل ھەدەمنىڭ مۇنبەردىكى تور نامى

تۇرسۇنگۈل ساۋۇت يالپۇزغا:

يالپۇز دەملەپ چاي سۇنۇپ
مېھمان قىلىپ كۈتتىڭىز.
چىن- ھەقىقى دوسىت بولۇپ
كۆڭلۈمنىمۇ ئۇتتىڭىز.


پاتىگۈل ئوبۇلقاسىمغا:

فامىلىمىز ئوخشاشكەن،*
ئوخشايدىكەن بوۋىمىز.*
بىزنى ئايرىپ كۆرسىتەر
كىيىۋالغان تونىمىز.

* * ئەسكەرتمە: ھەرئىككىمىزنىڭ دادىسى ئوبۇلقاسىم، شۇنداقلا پاتىگۈلنىڭ ئاۋۇت ئاخۇن ئىسملىك بوۋىسى بار، مېنىڭمۇ ھەم. بۇ يەردە شۇ ئوخشاشلىق كۆزدە تۇتۇلدى.

ئەنۋەرجان خوجا ئەرتېكىنگە:

قايتىپ كېلىپ يېزىدىكى خىزمەتتىن
قېقىۋەتتى ئەڭلىدىكى تۇپىنى.
ئەرتېكىنغۇ يولۋاس دەيدۇ ئۆزىنى،
ۋۇسۇڭ ئىكەن ئەمما گۈزەل خوتۇنى.



ئەزىز تۇردىغا :


بىرى كەتسە ، بىرى كېلەر دۇنياغا
بىرى خارۇ، بىر ئەزىز تۇرىدۇ.
ئەزىز تۇردى تۇرغان يەردە تۇرغۇم بار،
بىلىپ قالسا خانىم كېلىپ ئۇرىدۇ.

مۇتەللىپ ئابدۇرېھىم بىلەن ياسىنجان توخنىياز توغراققا:

تۇرۇۋالماڭ" دوقمۇشىدا ئەجەلنىڭ "
ئۈسۈۋالماي دېسىڭىز تاش، داڭگالغا.
توغراققا بەك ئامراق دەيدۇ ئاڭلىسام،
باشلىق سايلاپ قويامدۇق يا جاڭگالغا.


ئەركىن ئىمامنىيازغا :

ئەركىن ئەمەس ئەركىن ئاكام ئالدىراش،
خىزمەت، ئۆي دەپ پۇت-قوللىرى چۈشەكلىك.
دەردى تولا قاچىلىساق تاغارغا
بولۇپ كېتەر ئالتە-يەتتە ئېشەكلىك.



ياسىن روزى كۈرەش بىلەن  ئابلەت ئابلىز سەردارىغا :


ياسىن روزى كۈرەش قىلار ئىچىدە،
بايرام ئويناپ يۈرگەن بىلەن تېشىدا.
ئاسان ئەمەس تەرجىمانلىق ، شۇڭىمۇ
چاچ قالماپتۇ ئابلەتجاننىڭ بېشىدا.

                                        قاپاقتىن-  باراڭ قىممەت.
                                        چايخانىدا- پاراڭ قىممەت.
                                       گومۇشتىن - ساراڭ قىممەت.
                                        تۇرۇڭدىن-تاراڭ قىممەت.
                                       نىمە قىممەت-قاراڭ قىممەت.

                                        قاپاقتىن-  باراڭ قىممەت.
                                        چايخانىدا- پاراڭ قىممەت.
                                       گومۇشتىن - ساراڭ قىممەت.
                                        تۇرۇڭدىن-تاراڭ قىممەت.
                                       نىمە قىممەت-قاراڭ قىممەت.

ئاۋال پاتىگۈل تۆرىبەگ قىزىنىڭ ھازىر جاۋاپ ئىسىل يۇمۇر دىن ئورۇن بەرگىنىگە رەخمەت!

يېقىندا تۇققان يوقلاپ ئاقسۇنىڭ ئونسۇ ناھىيىسىگە بېرىپ قالدىم،رەستىدە كېتىۋاتسام ،ئېگىز بوي، سالاپەتلىك، كىلىشكەن بىر خانىم  يېنىمدىن  ئەدەپ بىلەن  سالام قىلىپ ئۆتۈپ كەتتى،دەماللىققا تونىيالماپتىمەن،ئارقىسىدىن گىنرالدەك  روھلۇق قەدەم ئېلىشلىرىغا قاراپ:مەن ئەسەرلىرىنى ياقتۇرۇپ ئوقۇيدىغان شائىرە تۆرىبەگ قىزى  شۇبولمىسۇن يەنە...؟- دېدىمدە،كەينىدىن بېرىپ سالام قىلدىم.
-ئەسسالام، تۆرىبەگ قىزى،تېېچلىقمۇ؟...
- سىز؟...
- مەن ئەھەدى...
-ھې.... ئەھەدىكامكەنسىزغۇ... مېنى قانداق تونۇپ قالدىڭىز؟
-شۇ  يازغۇچىلار مۇنبىرىدىكى باش سۈرىتىڭىز بىلەن،بىر ئوقۇسا يۈرەككە ئورناپ كېتىدىغان تېتىملىق شېئىر، نەسىرلىرىڭىزدىن بولمامدۇ؟...
-مەنمۇ سىزنى مۇنبەردە تونۇپ قالغان،شۇڭا بايا سالام قىلغانتىم...
-سىز بىلەن دىدار مۇلاقەتتە بولغۇم بار ئىدى...
-كەچۇرۇڭ،مەن بەك ئالدىراش، يېقىندا باشلىغان بىر يىرىك ئەسىرىمنى پۈتكۇزىۋەتمىسەم بولمايدۇ،مۇنبەردە كۆرۇشسەك قانداق؟
   تۆرىبەگ قىزى شۇنداق دېدى-دە،مەن بىلەن خوشلۇشۇپ ئالدىراپ كېتىپ قالدى. شۇندىن كېيىن مەن ھەركۈنى مۇنبەرگە كىرىپ ئۇنى ئىزدەيدىغان بولدۇم.

گۈلبەدەنگە ؛

گۈلبەدەن بازار ئايلىنىۋېتىپ بىر سودا ساراينىڭ ئەينەك ئىشىكى ئالدىدىكى مودىلغا كىيدۈرۈپ قويۇلغان تولىمۇ چىرايلىق بىر پەلتونى ياقتۇرۇپ قاپتۇ، سورىسا باھاسى ئۈچ مىڭ سوملۇق پەلتوكەندە. شۇنىڭ بىلەن ئۆيگە بېرىپ يولدىشىغا ئەھۋالنى ئېيتىپ ئۈچ مىڭ سوم سوراپتۇ. يولدىشى ؛
-شۇ پەلتونى چوقۇم ئالامسەن؟
- شۇنداق. ئاشۇ پەلتونى ئېلىپ بەرسىڭىز بىر يىلغىچە كىيىم سېتىۋالماسلىققا ۋەدە بېرەي.
-سېنىڭ ۋەدەڭگە ئىشەنمەيمەن.
-ئانداق بولسا ھۆججەت يېزىپ بېرەي.
-ئېقى قەغەز، قارىسى سىياھ، ئاغزىڭدىكى گەپكە ئىشىنەلمىسەم بىر ۋاراق جىجىلاپ قويغان قەغەزگە ئىشىنەمدىم؟
گۈلبەدەننىڭ تازا ئاچچىقى كەپتۇدە، يولدىشىغا ۋارقىراپ تۇرۇپ؛- ھەي پوقۋاش، ئات يا ئېشەك ئالساڭمۇ ئۈستىگە ئېگەر-توقۇم ئالىدىغانسەن، بىر تال پەلتوغا ھەجەپ قىپكەتتىڭيا...
دەپ بىر سۆزلىگىلى تۇرۇپتىكەن، يولدىشى،- خاپا بولما خوتۇن، بىر ھەپتىدىن كېيىن ئىش ھەققىمنى ئېلىپلا ئېلىپ بېرەي،دەپتۇدە، بىر ھەپتىدىن كېيىن ئۈچمىڭ سومنى گۈلبەدەنگە تۇتقۇزۇپتۇ، پۇلنى ئالغان گۈلبەدەن يۈگۈرگەن پېتى چىقىپ كېتىپتۇ ۋە بىرەر سائەتلەردىن كېيىن روھى چۈشكەن ھالدا قايتىپ كەپتۇ، قارىسا پۇل قولىدا تۇرارمىش.
- پەرىزاتىم گۈلبەدەن، نېمە بولدى ساڭا، ئۇ پەلتو سېتىلىپ كېتىپتىما،-دەپ سوراپتۇ ئېرى.
-ياق، سېتىلىپ كەتمىگىيدى دەپ ئەنسىرەپ تاكسى توسۇپ ئالدىراپ بارسام، دەپلا مىشىلداپ يىغلاشقا باشلاپتۇ گۈلبەدەن
- ھە، ھە- قانداق بولدى؟-تېز دېگىنە
-قانداق بولاتتى، ئۇ پەلتۇ تېخىچە شۇ جايىدا تۇرۇپتۇ.
-ئەمىسە نېمىشقا ئالماي كەلدىڭ؟
-ساراڭمۇ مەن  بىر ھەپتىدىن بېرى ھىچكىم ئالماي مودىدىن قالغان پەلتونى سېتىۋالىدىغان،-دېگىنىچە تېخىمۇ يىغلاپ كېتىپتۇ گۈلبەدەن.

نۇردۇنى بۇ چاقچاق سىزگە :

نۇردۇنى رېماتىزىم بولۇپ قاپتۇ، شۇنىڭ بىلەن بىزنىڭ مۇشۇ مۇنبىرىمىز ئەزاسى كامىلجان ناسىر دىلداش دېگەن تىۋىبىمىزغا كۆرۈنگىلى بېرىپتۇ:
-مىجەزىمنى كۆرسىتەي دەپ كەلگەنىدىم،دەپتۇ نۇردۇنى.
- ئەھۋالىڭىز يامان ئەمەستىغۇ ، دەپتۇ دىلداش.
-شۇ قار،يامغۇر ياغمىسىلا يامان ئەمەس، ھاۋا سەل سوۋۇسىلا پۇتۇم ئاغرىپ كېتىۋاتىدۇ.
-ھە بىلدىم، رېماتىزىم كېسىلى نەملىك ئېشىپ كېتىشتىن كېلىپ چىقىدۇ.شۇڭا مۇشۇ تەرەپتىن دېققەت قىلىپ، ئىسسقراق يۈرۈڭ،دەپتۇ دىلداش.
نۇردۇنى قايتىپ كېتىپتۇ ۋە ئاردىن ئىككى يىل ئۆتكەندە دىلداشقا تېلىفۇن قىپتۇ:
- ۋەي كامىلجان ئۇستامما؟ مەن نۇردۇنى، رېماتىزىم كېسىلى نەملىك ئېشىپ كېتىشتىن بولىدۇ دېگەنتىڭىز، كېسىلىم ساقايغاندەك قىپ تۇرىدۇ، ئەمدى يۇيۇنسام بولامدۇ، سوراي باقاي دېگەن.

پالتاخۇن ئاكچام بىلەن ئوغلىنىڭ تويىدىن كېيىن ئۇچراشمىغىلى 6 ئاي بولغان ئىدى، بۈگۈن تۇيۇقسىزلا ئاسماندىن چۈشكەندەك ھويلىمىزغا پەيدا بوپ قالدى:
— ئەسسالامۇ ئەلەيكوم كۆتەكجان تېنچ ئامانلىقمۇ؟
پالتاخۇن ئاكچامنىڭ ئاۋازىنى ئاڭلاپ تىرىڭڭىدە تۇرۇپ كەتتىم:
— ۋا ئەلەيكوم ئەسسالام ئاكىچا سەن مەندىن يىراق تۇرساڭلا مەن تېنچ ئامان تۇرىمەن-دە، ھە، بۇياقلارغا قەدەم يېتىپتىغۇ؟ ئوغلۇڭ ئايالى بىلەن كېلىشىپ قالغاندۇ؟
— كېلىشىپ قالمامدىغان، ئەسلىدە بالدۇرراق ئۆيلەپ قويغان بولسام بوپتىكەن ئۇ بەدرەكنى، شۇ تاپتا سەمرىپ تولۇمدەكلا قورساق سېلىپ قالدى ئۇ، مېنىڭمۇ كۆڭلۈم خۇش.
ئوغلىنى نىمىشقا گۆمۈشكىن دىسەم ئەسلىدە ئاتىسىنىڭمۇ بىرەر ۋېنتىسى كەم ئىكەن-دە ، دەپ ئويلاپ قالدىم ئىچىمدە.
— شۇنداقمۇ؟ قارا بۇ بىر تەتۈر تاناسىپلىق تەرەققىيات بوپ قالغان چېغى جۇمۇڭ، ئەسلىدە ئوغلۇڭ ئورۇقلاپ، كېلىنىڭ ‹قورساق سېلىپ سەمرىگەن› بولسا ئوڭ بولاتتى—دە، ئوغلۇڭنى بوغدا دوختۇرخانىسىغا بىر ئاپپىرىپ كەلسەڭ بولغۇدەك؟
— نىمە؟! كاساپەت كېلىننىڭ ئاتىسىنىڭ ئۆيىگە نىمانداق كۆپ يامانلاپ كېتىدىكىن دىسەم ئەسلىدە.....
پالتاخۇن ئاكچامنىڭ كۆزلىرى چەكچىيىپ كەتتى. ‹ ئەمدى غەزەپتىن مېنى نەچچە پارە قىلىۋېتەرمۇ› دەپ تىترەپ تۇرسام، ئۇ بايا قانداق تېز كىرگەن بولسا شۇنداق تېز غايىپ بولدى.

ئابلىپىزنى ئاپىسى ئەللەيلىتىپ ئۇخلىتىپ تۇرۇشىغا ھەدىسى سىرتتىن كىرىپتۇ ۋە"ھەي ئىشىمنى يەنە بېجىرەلمىدىم، ئۇلار تۇنۇشتۇرۇش ئەكىلىڭ"دەيدۇ،-دەپتۇ. ئەمدىلا ئۇخلىغان ئاپلىپىز بۇ گەپنى چالا-بۇلا ئاڭلاپلا كۆزلىرىنى ئۇۋلىغىنىچە،-ھەدە تۇش تۇيۇش ئەكەلدىڭمۇ،-دەپ سوراپتۇ. ھەدىسى ھەيران بولۇپ،- ياق ، قانداق دەيسەن؟-دەپ سورىسا ، ئابلىپىز ،- مېنىڭ تۇش تۇيۇش يېگىم كەلدى، تۇش تۇيۇش يەيتىم،-دەپ يىغلاپ كېتىۋاتقۇدەك.(توۋا، بەش ياشلارغا كىرىپ قالغان، يازغۇچىلار مۇنبىرىدە تور ئويناپ يۈرگەن بالا، تۇنۇشتۇرۇش دېگەننىڭ يەيدىغان نەرسە ئەمەسلىكىنى،ئۇنى يەۋەتسە بولمايدىغانلىقىنى بىلمەمدىغاندۇ؟)

دوغلات "ما كەپتۇ!"دەپتىكەن،داڭگال بۇنى"ئات كەپتۇ"دەپ چۈشىنىپ قايسى ئات كەلگەندۇ،دەپ ئىشىك تۈۋىگە چىقسا ئشىك تۈۋىدە بىر ئىت تىللىرىنى ساڭگىلىتىپ تۇرغان. "توۋا،دوغلات دېگەن ئاداش ئىتنى ئات دەيدىكەندە"دەپ ئويلاپتۇ داڭگال. كۈنلەر ئۆتۈپ بىركۈنى داڭگال  دوغلات بىلەن بىر يايلاقتا ئۇ چالغان ئىسكىرىپنى ئاڭلاپ ئولتۇرسا بىر ياۋا ئىت يىراقتىن ئاستا تىمىسقىلاپ كېلىۋاتقۇدەك. قورقۇپ كەتكەن داڭگال "ھەي دوغلات "ما كەلدى!"دېسە، دوغلات ئىسكىرىپكىسىنى تېخىمۇ شوخ پەدىگە چالغاچ بىز دېگەن ئاشۇنداق كەلتۈرىمىز، دېگۈدەك.
(ئاقىۋەتتە ھېلىقىسى بىر ئاچ قالغان چىلبۆرە،بولۇپ ئىشىنىڭ ئاقىۋىتىنى بىر قىياس قىلىپ بېقىڭلارچۇ؟...نېمىدىگەن قىززىق! بۇرنۇڭلارغا كاۋاپ پۇراۋاتامدۇ؟)

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   mahatjan تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2016-2-14 02:38 PM  


تۆرىبەگ قىزى مەكتەپ ئاشخانىسىدا ئوقۇغۇچىلارغا تاق ئىتىپ بىرىدىكەن.كەچتە ئۆيدىكىلەرگە تاماق ئىتىشكە تەييارلىق قىلىش ئۈچۈن گۆش توغراۋىتىپ بر توغرام گۆشنى يانچۇقىغا سېلىۋاتقىننى
يولدىشى كۆرۈپ قاپتۇ،يولدىشى؛-ھوي نىمە ئىش قىلىۋاتىسلە،-دەپتۇ.
- ھە،نىمە ئىش قىپتىمەن،
-گۆشنى يانچۇقۇڭلىغا سېلىۋاتىسلغۇ؟
-بۇ يەرنى مەكتەپ ئاشخانىسىمىكىن دەپتىمەن.